Дуван-Торцов Ісаак Езрович (нар. 19 лютого 1873, Євпаторія, Таврійська губернія, Російська імперія — 27 вересня 1939, Париж, Франція) — російський актор, антрепренер, режисер. Караїм за походженням.
Дуван-Торцов Ісаак Езрович | |
---|---|
Народився | 7 (19) лютого 1873 Євпаторія, Таврійська губернія, Російська імперія |
Помер | 27 вересня 1939 (66 років) Париж, Франція |
Країна | Російська імперія |
Діяльність | актор, театральний режисер |
Alma mater | Юридичний факультет Київського університету Святого Володимира |
Родичі | Бабович Сіма Соломонович |
Брати, сестри | Дуван Семен Езрович |
Діти | d |
IMDb | ID 0235477 і ID 1282905 |
|
Як артист дотримувався найкращих традицій російського класичного театру, відрізнявся в своїй грі великим благородством тону, незважаючи на комічний й побутовий характер свого репертуару.
Життєпис
Народився й виріс у відомій караїмській родині: батько — громадський діяч і філантроп Езра Ісаакович Дуван. Брат — Семен Езрович Дуван, міський голова Євпаторії. Дід — Сіма Соломонович Бобович, перший гахам кримських караїмів.
Початкову освіту отримав в євпаторійській прогімназії, а потім — у сімферопольській гімназії. У 1896 році закінчив юридичний факультет Київського університету, а три роки по тому став старшим кандидатом при київській судовій палаті. Але адвокатська кар'єра не приваблювала Ісаака Езровича, бо з ранніх років його вабила сцена.
Театр
Захоплення театром в Ісаака Езровича розпочалося ще зі шкільної лави. Вступивши до університету, брав участь в спектаклях Київського драматичного товариства, протягом двох сезонів грав на сцені київського залізничного театру. У 1901 році запрошений в драматичну трупу М. М. Соловцова, у якого прослужив два сезони в Одесі та Києві.
У 1904 році Ісаак Езрович зняв міський театр у Вільні, одночасно зайнявся постановкою спектаклів в віленському народному театрі. У 1905 році переніс свою діяльність до Києва, де перебував антрепренером в театрі київського товариства грамотності, а з 1906 року одночасно працював в театрі Соловцова.
Робота в київському театрі
І. Е. Дуван працював викладачем в драматичній школі київського товариства мистецтва й літератури. Його амплуа — комік-резонер. Найкращі та його улюблені ролі: Городничий («Ревізор» М. В. Гоголя), Подкольосін («Одруження»), Фамусов («Лихо з розуму» О. С. Грибоєдова), Расплюев («Весілля Кречинського» О. В. Сухово-Кобиліна), більшість героїв О. М. Островського.
Робота в Московському Художньому театрі
Журнали й газети («Русские ведомости», «Рампа і життя», «Московские ведомости», журнал «Театр й мистецтво», який виходив у Санкт-Петербурзі) повідомляли: «У трупу Художнього театру на майбутній сезон [...] запрошений [...] антрепренер Київського театру «Соловцов» м Дуван-Торцов».
У сезоні 1912-1913 років І. Е. Дуван-Торцов зіграв декілька ролей: Короткова («Живий труп»), Ступендьєва («Провінціалка»), Хліба («Синій птах»), Михайла Головіна («Цар Федір Іоанович»), Беральда («Уявний хворий»), де його партнером був сам патріарх російської сцени К. С. Станіславський.
У 1913 році в театрі відновлений спектакль «У житті в лапах» К. Гамсуна. Декілька акторів введені в нову постановку, в тому числі й І. Е. Дуван-Торцов — він виконував маленьку роль кузена Теодора.
Період життя в МХТ виявився нетривалим. У 1914 році Ісаак Езрович завершив свою діяльність в Художньому театрі. В. Шверубович, син актора Василя Качалова, в своїй книзі «Про старий Художній театр» так згадує про нього:
... І. Е. Дуван-Торцов вступив в трупу МХТ. Грав він дуже мало й тримав себе надзвичайно скромно, навіть несміливо. Я пам'ятаю його в крихітній ролі кузена Теодора (У житті в лапах) і Хліба (Синій птах) та в Другій студії, де він в черзі з Аслановим грав у «Зеленому кільці» роль батька Фіночки. Після революції він якимось чином опинився в Софії, де його запросили на посаду головного режисера драматичної трупи. |
Рішення про відхід з МХТ було непростим. В одному зі своїх листів, адресованих В. І. Немировича-Данченка, він зауважує:
Я прекрасно знаю по собі, як важко йти з такого театру, як Ваш, і як багато мук треба прийняти, перш ніж зважитися на це ... І досі в глибині душі невпинно ворушиться сумнів — чи треба було йти! .. |
У тому ж році Дуван-Торцова запросили Загальним керівником у Загальнодоступний драматичний театр у Каретний ряд. Будучи дійсним членом Імператорського російського театрального товариства, підписав договір з В. П. Суходольським, який відкривав з сезону 1914-1915 року в приміщенні Вільного театру в будинку Щукіна Драматичний театр. Але тривав договір всього 1 рік і 4 місяці, потім була II студія Художнього театру, з 1917 року Ісаак Езрович — директор київського театру «Соловцов».
Еміграція
У 1919 році виїхав до Болгарії і зіграв головні ролі у фільмах «Господар життя», «Господар і працівник» (1919), «Яшка-скакун» (1919).
У 1920-их роках Дуван-Торцов працював в берлінському театрі «Синій птах» і в «Празької групі» Московського Художнього театру, переважно як режисер.
У 1933 році І. Е. Дуван-Торцов разом з Олександром Пилиповичем Череповим заснували Росыйський загальнонародний театр, який розмістився в Російському домі. На сцені переважо представлена була класика й патріотичні п'єси, а також такі спектаклі як «Псише» Ю. Д. Бєляєва, «Перша муха» В. О. Крилова. При цьому театр обходився без будь-якої допомоги.
19 листопада 1933 року на основній сцені театру Черепова й Дуван-Торцова (в Російському домі імені імператора-мученика Миколи II) зыграли в постановці Дуван-Торцова «Весілля Кречинського». 20 січня 1934 року Черепов ставив п'єсу С. О. Найдьонова «Діти Ванюшина»; Ісаак Езрович зіграв роль Ванюшина.
Помер 27 вересня 1939 року в Парижі.
Фільмографія
Грав головні ролі у фільмах:
- «Хазяїн життя», 1918,
- «Хазяїн і робітник» (1919. Київське ательє «Художній екран»), режисер Михайло Бонч-Томашевський,
- «Яшка — скакун» (1919, Одеське ательє К.Боржова).
Примітки
- Шверубович В. В. О старом Художественном театре [ 5 червня 2021 у Wayback Machine.]. (рос.)
- Незабытые могилы : российское зарубежье : некрологи 1917—1997 : в 6 т. / Российская гос. б-ка. Отд. лит. рус. зарубежья ; сост. В. Н. Чуваков ; под ред. Е. В. Макаревич. — М. : Пашков дом, 1999. — Т. 2 : Г—З. — С. 441. — 647 с. — 1000 экз. — (т. 2).
Література
- Косик В. И. Что мне до вас, мостовые Белграда?: Очерки о русской эмиграции в Белграде (1920-1950-е годы) [ 5 червня 2021 у Wayback Machine.] (рос.)
- Українське Мистецтво: Біографічний довідник. К., 1997. — С.229.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Duvan Torcov Isaak Ezrovich nar 19 lyutogo 1873 Yevpatoriya Tavrijska guberniya Rosijska imperiya 27 veresnya 1939 Parizh Franciya rosijskij aktor antreprener rezhiser Karayim za pohodzhennyam Duvan Torcov Isaak EzrovichNarodivsya7 19 lyutogo 1873 Yevpatoriya Tavrijska guberniya Rosijska imperiyaPomer27 veresnya 1939 1939 09 27 66 rokiv Parizh FranciyaKrayina Rosijska imperiyaDiyalnistaktor teatralnij rezhiserAlma materYuridichnij fakultet Kiyivskogo universitetu Svyatogo VolodimiraRodichiBabovich Sima SolomonovichBrati sestriDuvan Semen EzrovichDitidIMDbID 0235477 i ID 1282905 Mediafajli u Vikishovishi Yak artist dotrimuvavsya najkrashih tradicij rosijskogo klasichnogo teatru vidriznyavsya v svoyij gri velikim blagorodstvom tonu nezvazhayuchi na komichnij j pobutovij harakter svogo repertuaru ZhittyepisNarodivsya j viris u vidomij karayimskij rodini batko gromadskij diyach i filantrop Ezra Isaakovich Duvan Brat Semen Ezrovich Duvan miskij golova Yevpatoriyi Did Sima Solomonovich Bobovich pershij gaham krimskih karayimiv Pochatkovu osvitu otrimav v yevpatorijskij progimnaziyi a potim u simferopolskij gimnaziyi U 1896 roci zakinchiv yuridichnij fakultet Kiyivskogo universitetu a tri roki po tomu stav starshim kandidatom pri kiyivskij sudovij palati Ale advokatska kar yera ne privablyuvala Isaaka Ezrovicha bo z rannih rokiv jogo vabila scena TeatrZahoplennya teatrom v Isaaka Ezrovicha rozpochalosya she zi shkilnoyi lavi Vstupivshi do universitetu brav uchast v spektaklyah Kiyivskogo dramatichnogo tovaristva protyagom dvoh sezoniv grav na sceni kiyivskogo zaliznichnogo teatru U 1901 roci zaproshenij v dramatichnu trupu M M Solovcova u yakogo prosluzhiv dva sezoni v Odesi ta Kiyevi U 1904 roci Isaak Ezrovich znyav miskij teatr u Vilni odnochasno zajnyavsya postanovkoyu spektakliv v vilenskomu narodnomu teatri U 1905 roci perenis svoyu diyalnist do Kiyeva de perebuvav antreprenerom v teatri kiyivskogo tovaristva gramotnosti a z 1906 roku odnochasno pracyuvav v teatri Solovcova Robota v kiyivskomu teatri I E Duvan pracyuvav vikladachem v dramatichnij shkoli kiyivskogo tovaristva mistectva j literaturi Jogo amplua komik rezoner Najkrashi ta jogo ulyubleni roli Gorodnichij Revizor M V Gogolya Podkolosin Odruzhennya Famusov Liho z rozumu O S Griboyedova Rasplyuev Vesillya Krechinskogo O V Suhovo Kobilina bilshist geroyiv O M Ostrovskogo Robota v Moskovskomu Hudozhnomu teatri Zhurnali j gazeti Russkie vedomosti Rampa i zhittya Moskovskie vedomosti zhurnal Teatr j mistectvo yakij vihodiv u Sankt Peterburzi povidomlyali U trupu Hudozhnogo teatru na majbutnij sezon zaproshenij antreprener Kiyivskogo teatru Solovcov m Duvan Torcov U sezoni 1912 1913 rokiv I E Duvan Torcov zigrav dekilka rolej Korotkova Zhivij trup Stupendyeva Provincialka Hliba Sinij ptah Mihajla Golovina Car Fedir Ioanovich Beralda Uyavnij hvorij de jogo partnerom buv sam patriarh rosijskoyi sceni K S Stanislavskij U 1913 roci v teatri vidnovlenij spektakl U zhitti v lapah K Gamsuna Dekilka aktoriv vvedeni v novu postanovku v tomu chisli j I E Duvan Torcov vin vikonuvav malenku rol kuzena Teodora Period zhittya v MHT viyavivsya netrivalim U 1914 roci Isaak Ezrovich zavershiv svoyu diyalnist v Hudozhnomu teatri V Shverubovich sin aktora Vasilya Kachalova v svoyij knizi Pro starij Hudozhnij teatr tak zgaduye pro nogo I E Duvan Torcov vstupiv v trupu MHT Grav vin duzhe malo j trimav sebe nadzvichajno skromno navit nesmilivo Ya pam yatayu jogo v krihitnij roli kuzena Teodora U zhitti v lapah i Hliba Sinij ptah ta v Drugij studiyi de vin v cherzi z Aslanovim grav u Zelenomu kilci rol batka Finochki Pislya revolyuciyi vin yakimos chinom opinivsya v Sofiyi de jogo zaprosili na posadu golovnogo rezhisera dramatichnoyi trupi Rishennya pro vidhid z MHT bulo neprostim V odnomu zi svoyih listiv adresovanih V I Nemirovicha Danchenka vin zauvazhuye Ya prekrasno znayu po sobi yak vazhko jti z takogo teatru yak Vash i yak bagato muk treba prijnyati persh nizh zvazhitisya na ce I dosi v glibini dushi nevpinno vorushitsya sumniv chi treba bulo jti U tomu zh roci Duvan Torcova zaprosili Zagalnim kerivnikom u Zagalnodostupnij dramatichnij teatr u Karetnij ryad Buduchi dijsnim chlenom Imperatorskogo rosijskogo teatralnogo tovaristva pidpisav dogovir z V P Suhodolskim yakij vidkrivav z sezonu 1914 1915 roku v primishenni Vilnogo teatru v budinku Shukina Dramatichnij teatr Ale trivav dogovir vsogo 1 rik i 4 misyaci potim bula II studiya Hudozhnogo teatru z 1917 roku Isaak Ezrovich direktor kiyivskogo teatru Solovcov Emigraciya U 1919 roci viyihav do Bolgariyi i zigrav golovni roli u filmah Gospodar zhittya Gospodar i pracivnik 1919 Yashka skakun 1919 U 1920 ih rokah Duvan Torcov pracyuvav v berlinskomu teatri Sinij ptah i v Prazkoyi grupi Moskovskogo Hudozhnogo teatru perevazhno yak rezhiser U 1933 roci I E Duvan Torcov razom z Oleksandrom Pilipovichem Cherepovim zasnuvali Rosyjskij zagalnonarodnij teatr yakij rozmistivsya v Rosijskomu domi Na sceni perevazho predstavlena bula klasika j patriotichni p yesi a takozh taki spektakli yak Psishe Yu D Byelyayeva Persha muha V O Krilova Pri comu teatr obhodivsya bez bud yakoyi dopomogi 19 listopada 1933 roku na osnovnij sceni teatru Cherepova j Duvan Torcova v Rosijskomu domi imeni imperatora muchenika Mikoli II zygrali v postanovci Duvan Torcova Vesillya Krechinskogo 20 sichnya 1934 roku Cherepov staviv p yesu S O Najdonova Diti Vanyushina Isaak Ezrovich zigrav rol Vanyushina Pomer 27 veresnya 1939 roku v Parizhi FilmografiyaGrav golovni roli u filmah Hazyayin zhittya 1918 Hazyayin i robitnik 1919 Kiyivske atelye Hudozhnij ekran rezhiser Mihajlo Bonch Tomashevskij Yashka skakun 1919 Odeske atelye K Borzhova PrimitkiShverubovich V V O starom Hudozhestvennom teatre 5 chervnya 2021 u Wayback Machine ros Nezabytye mogily rossijskoe zarubezhe nekrologi 1917 1997 v 6 t Rossijskaya gos b ka Otd lit rus zarubezhya sost V N Chuvakov pod red E V Makarevich M Pashkov dom 1999 T 2 G Z S 441 647 s 1000 ekz ISBN 5 7510 0170 2 t 2 LiteraturaKosik V I Chto mne do vas mostovye Belgrada Ocherki o russkoj emigracii v Belgrade 1920 1950 e gody 5 chervnya 2021 u Wayback Machine ros Ukrayinske Mistectvo Biografichnij dovidnik K 1997 S 229