Вуж водяний | ||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Біологічна класифікація | ||||||||||||||||
| ||||||||||||||||
Natrix tessellata (Laurenti, 1768) | ||||||||||||||||
Поширення виду | ||||||||||||||||
Посилання | ||||||||||||||||
|
Вуж водяний (Natrix tessellata (Laurenti, 1768)) — неотруйна змія роду вужів.
Розповсюдження
Розповсюджені від південно-західної Франції на заході до Центральної Азії на сході. Північна межа ареалу проходить по 49—53° півн. широти, південна — через Північну Африку, Палестину, Північно-західну Індію. Верхня межа ареалу — 3000 м. В Україні зустрічається у лісостеповій, степовій зонах та у Криму. У межах всього ареалу водяний вуж тісно пов'язаний з водоймами, далеко від яких зустрічаються дуже рідко. З початку ХХІ століття межі поширення водяного вужа, Natrix tessellata, в Україні розширилися, а чисельність в деяких угрупованнях збільшилася. Так, за 10 років вже просунувся на північніше по Дніпру. За прогнозами зоологів, до 2030 р. територія, придатна для проживання водяного вужа, збільшиться ще на 3 %, а в Київській області — на 17 %.
Морфологія
Велика змія, завдовжки до 140 см, зазвичай довжина самців — до 80 см, самиць — до 1 м. Голова плоска, морда загострена. Міжносові щитки трикутної форми. Верхньогубних щитків, як правило, вісім. Навкруги тіла 19 лусок. Черевних щитків 162—189 — у самців та 164—197 — у самиць; 60-86 підхвостових у самців та 47-70 — у самиць. Луска як тулубна, так і хвостова з сильно розвиненими реберцями. Забарвлення верхньої частини тулуба оливкове різних відтінків, іноді може бути темне, навіть чорне. На спині численні темні плями, розташовані в шаховому порядку або вузькі поперечні смуги. На потилиці зазвичай темна пляма, що має вигляд латинської букви V, напрямлена вістрям до голови. Іноді зустрічаються особини без малюнку. Забарвлення черева жовтувате або червонувате, з чорними прямокутними плямами. Жовтих «вушок» позаду голови, як у звичайного вужа, у водяного немає.
Спосіб життя
Водяний вуж може заселяти як прісні так і дуже солоні водойми, як з проточною, так і зі стоячою водою. Гарно плаває, навіть на сильній течії, може довго знаходитись під водою. Укриттям для тварин слугують порожнини під камінням, покинуті нори гризунів, сухі залишки рослинності. Активні вдень, особливо вранці та ввечері, більшу частину часу проводять у воді, полюючи, можуть запливати на 3 — 5 км від берега. Також вдень можуть грітися на сонці на березі. Основу раціону складає риба, також живиться жабами, іноді дрібними птахами та ссавцями. Впіймавши у воді крупну здобич, вуж спочатку, тримаючи жертву у щелепах, пливе на берег, де маючи тверду опору для тіла може її проковтнути. При появі небезпеки вужі ховаються на дні водойми. Зимують вужі у норах гризунів та природних порожнинах, частіше за все великими скупченнями (до 200 особин різної статі та віку), іноді разом з іншими зміями.
Розмноження
Парування водяних вужів відбувається протягом квітня. Самиці відкладають яйця наприкінці червня — на початку липня. Кількість яєць становить 4-18, розміри 15-16 х 32-35 мм. Молоді вужі, розміром до 20 см з'являються у середині серпня — на початку вересня.
Значення
Для людини водяний вуж не становить небезпеки, оскільки не має отрути, не зважаючи на це часто цих змій знищують, приймаючи їх за гадюк, оскільки вони не мають характерних для звичайного вужа вушок, його плями на тілі мають нечіткий стан, а сам вони розташовані у шаховому порядку. Значення цих змій для людини невелике, у ХХ сторіччі у деяких регіонах СРСР їх відловлювали заради шкіри, яку використовували для виробництва шкіргалантереї.
Цікаві факти
Сучасна українська назва острова «Зміїний» пов'язана з тим, що на острові водилось багато змій (водяних вужів), яких виносило сюди з гирла Дунаю (зокрема, на деревних гілках) та змії жили на ньому у великій кількості ще в XIX сторіччі (рум. Insula Şerpilor, тур. Yılan Adası).
Див. також
Примітки
- Agasyan, A., Avci, A., Tuniyev, B., Isailovic, J.C., Lymberakis, P., Andrén, C., Cogalniceanu, D., Wilkinson, J., Ananjeva, N., Üzüm, N., Orlov, N., Podloucky, R., Tuniyev, S., Kaya, U., Ajtic, R., Vogrin M., Corti, C., Mellado, V.P., Sá-Sousa, P., Cheylan, M., Pleguezuelos, J., Baha El Din, S.M., Nettmann, H.K., De Haan, C.C., Sterijovski, B., Schmidt, B. & Meyer, A. 2010. . The IUCN Red List of Threatened Species 2010: e.T157256A5062170. http://dx.doi.org/10.2305/IUCN.UK.2010-4.RLTS.T157256A5062170.en. Архів оригіналу за 9 липня 2019. Процитовано 1 листопада 2018.
- На Набережній Дніпра на тротуарах і у воді мешканці часто стали помічати змій - dnepr.name (укр.). 23 вересня 2022. Процитовано 24 вересня 2022.
Посилання
- Вуж водяний [ 14 травня 2010 у Wayback Machine.] (рос.)
- Водяний вуж [ 25 лютого 2011 у Wayback Machine.] (рос.)
- Nekrasova O. D., Gavris G. G., Kuybida V. V. Changes in the Nothern Border of the Home Range of the Dice Snake, Natrix tessellata (Reptilia, Colubridae), in the Dnipro Basin (Ukraine) // Vestnik zoologii. — 2013. — № 47(5). — С. 475—479. Процитовано 2016-11-19.
- Некрасова О. Д., Титар В. М. Моделирование и биоклиматический анализ изменений ареала ужа водяного Natrix tessellata (Reptilia, Colubridae) в Украине // Праці Укр. герп. товариства. — 2014. — № 5. — С. 80-83.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshi znachennya cogo termina Vuzh znachennya Vuzh vodyanijOhoronnij statusNajmenshij rizik MSOP 3 1 Biologichna klasifikaciyaCarstvo Tvarini Animalia Tip Hordovi Chordata Klas Plazuni Reptilia Ryad Luskati Squamata Pidryad Zmiyi Serpentes Rodina Vuzhevi Colubridae Rid Vuzh Natrix Vid Vuzh vodyanijBinomialna nazvaNatrix tessellata Laurenti 1768 Poshirennya viduPosilannyaVikishovishe Natrix tessellataVikividi Natrix tessellataEOL 791393ITIS 700800MSOP 157256NCBI 8584 Vuzh vodyanij Natrix tessellata Laurenti 1768 neotrujna zmiya rodu vuzhiv RozpovsyudzhennyaRozpovsyudzheni vid pivdenno zahidnoyi Franciyi na zahodi do Centralnoyi Aziyi na shodi Pivnichna mezha arealu prohodit po 49 53 pivn shiroti pivdenna cherez Pivnichnu Afriku Palestinu Pivnichno zahidnu Indiyu Verhnya mezha arealu 3000 m V Ukrayini zustrichayetsya u lisostepovij stepovij zonah ta u Krimu U mezhah vsogo arealu vodyanij vuzh tisno pov yazanij z vodojmami daleko vid yakih zustrichayutsya duzhe ridko Z pochatku HHI stolittya mezhi poshirennya vodyanogo vuzha Natrix tessellata v Ukrayini rozshirilisya a chiselnist v deyakih ugrupovannyah zbilshilasya Tak za 10 rokiv vzhe prosunuvsya na pivnichnishe po Dnipru Za prognozami zoologiv do 2030 r teritoriya pridatna dlya prozhivannya vodyanogo vuzha zbilshitsya she na 3 a v Kiyivskij oblasti na 17 MorfologiyaVuzh sho ne maye temnih plyam Velika zmiya zavdovzhki do 140 sm zazvichaj dovzhina samciv do 80 sm samic do 1 m Golova ploska morda zagostrena Mizhnosovi shitki trikutnoyi formi Verhnogubnih shitkiv yak pravilo visim Navkrugi tila 19 lusok Cherevnih shitkiv 162 189 u samciv ta 164 197 u samic 60 86 pidhvostovih u samciv ta 47 70 u samic Luska yak tulubna tak i hvostova z silno rozvinenimi rebercyami Zabarvlennya verhnoyi chastini tuluba olivkove riznih vidtinkiv inodi mozhe buti temne navit chorne Na spini chislenni temni plyami roztashovani v shahovomu poryadku abo vuzki poperechni smugi Na potilici zazvichaj temna plyama sho maye viglyad latinskoyi bukvi V napryamlena vistryam do golovi Inodi zustrichayutsya osobini bez malyunku Zabarvlennya chereva zhovtuvate abo chervonuvate z chornimi pryamokutnimi plyamami Zhovtih vushok pozadu golovi yak u zvichajnogo vuzha u vodyanogo nemaye Sposib zhittyaVuzh pid vodoyu Vodyanij vuzh mozhe zaselyati yak prisni tak i duzhe soloni vodojmi yak z protochnoyu tak i zi stoyachoyu vodoyu Garno plavaye navit na silnij techiyi mozhe dovgo znahoditis pid vodoyu Ukrittyam dlya tvarin sluguyut porozhnini pid kaminnyam pokinuti nori grizuniv suhi zalishki roslinnosti Aktivni vden osoblivo vranci ta vvecheri bilshu chastinu chasu provodyat u vodi polyuyuchi mozhut zaplivati na 3 5 km vid berega Takozh vden mozhut gritisya na sonci na berezi Osnovu racionu skladaye riba takozh zhivitsya zhabami inodi dribnimi ptahami ta ssavcyami Vpijmavshi u vodi krupnu zdobich vuzh spochatku trimayuchi zhertvu u shelepah plive na bereg de mayuchi tverdu oporu dlya tila mozhe yiyi prokovtnuti Pri poyavi nebezpeki vuzhi hovayutsya na dni vodojmi Zimuyut vuzhi u norah grizuniv ta prirodnih porozhninah chastishe za vse velikimi skupchennyami do 200 osobin riznoyi stati ta viku inodi razom z inshimi zmiyami RozmnozhennyaVodyanij vuzh z bichkom v Osetrivci Ochakivskij rajon Mikolayivska oblast Paruvannya vodyanih vuzhiv vidbuvayetsya protyagom kvitnya Samici vidkladayut yajcya naprikinci chervnya na pochatku lipnya Kilkist yayec stanovit 4 18 rozmiri 15 16 h 32 35 mm Molodi vuzhi rozmirom do 20 sm z yavlyayutsya u seredini serpnya na pochatku veresnya ZnachennyaDlya lyudini vodyanij vuzh ne stanovit nebezpeki oskilki ne maye otruti ne zvazhayuchi na ce chasto cih zmij znishuyut prijmayuchi yih za gadyuk oskilki voni ne mayut harakternih dlya zvichajnogo vuzha vushok jogo plyami na tili mayut nechitkij stan a sam voni roztashovani u shahovomu poryadku Znachennya cih zmij dlya lyudini nevelike u HH storichchi u deyakih regionah SRSR yih vidlovlyuvali zaradi shkiri yaku vikoristovuvali dlya virobnictva shkirgalantereyi Cikavi faktiSuchasna ukrayinska nazva ostrova Zmiyinij pov yazana z tim sho na ostrovi vodilos bagato zmij vodyanih vuzhiv yakih vinosilo syudi z girla Dunayu zokrema na derevnih gilkah ta zmiyi zhili na nomu u velikij kilkosti she v XIX storichchi rum Insula Serpilor tur Yilan Adasi Div takozhZmiyinij ostriv PrimitkiAgasyan A Avci A Tuniyev B Isailovic J C Lymberakis P Andren C Cogalniceanu D Wilkinson J Ananjeva N Uzum N Orlov N Podloucky R Tuniyev S Kaya U Ajtic R Vogrin M Corti C Mellado V P Sa Sousa P Cheylan M Pleguezuelos J Baha El Din S M Nettmann H K De Haan C C Sterijovski B Schmidt B amp Meyer A 2010 The IUCN Red List of Threatened Species2010 e T157256A5062170 http dx doi org 10 2305 IUCN UK 2010 4 RLTS T157256A5062170 en Arhiv originalu za 9 lipnya 2019 Procitovano 1 listopada 2018 Na Naberezhnij Dnipra na trotuarah i u vodi meshkanci chasto stali pomichati zmij dnepr name ukr 23 veresnya 2022 Procitovano 24 veresnya 2022 PosilannyaVuzh vodyanij 14 travnya 2010 u Wayback Machine ros Vodyanij vuzh 25 lyutogo 2011 u Wayback Machine ros Nekrasova O D Gavris G G Kuybida V V Changes in the Nothern Border of the Home Range of the Dice Snake Natrix tessellata Reptilia Colubridae in the Dnipro Basin Ukraine Vestnik zoologii 2013 47 5 S 475 479 Procitovano 2016 11 19 Nekrasova O D Titar V M Modelirovanie i bioklimaticheskij analiz izmenenij areala uzha vodyanogo Natrix tessel lata Reptilia Colubridae v Ukraine Praci Ukr gerp tovaristva 2014 5 S 80 83