Формо́са (ісп. Formosa) — провінція Аргентини, розташована на півночі країни. Площа 72,1 тис. км², населення 527 тис. (2010). Столиця — місто Формоса, розташоване на березі річки Парагвай. Провінція межує на півдні з провінцією Чако, на заході — з Сальтою, на півночі та сході — з Парагваєм.
Формоса | |||||
---|---|---|---|---|---|
— Провінція — | |||||
Formosa | |||||
| |||||
Столиця | Формоса | ||||
Країна | Аргентина | ||||
| |||||
Департаментів | 9 | ||||
Офіційна мова | Іспанська | ||||
Населення | (2010) | ||||
- повне | 527 895 (17-та) | ||||
- густота | 7,32 (14-та) | ||||
Етнікон | Formoseño | ||||
Площа | |||||
- повна | 72 066 км² (19-та) | ||||
Висота | |||||
- максимальна | 115 м | ||||
- мінімальна | 115 м | ||||
Часовий пояс | UTC-3 | ||||
ВВП | 2,28 млрд дол. США | ||||
- на душу населення | 4 278 дол. США | ||||
ІРЛП | 0,773 (2010) | ||||
Дата заснування | 15 червня 1955[2] | ||||
Губернатор | Гільдо Інсфран | ||||
Вебсайт | formosa.gov.ar | ||||
Код ISO 3166-2 | AR-P | ||||
Провінція Формоса на мапі Аргентини | |||||
|
Географія
Провінція Формоса знаходиться у природному регіоні Гран-Чако. Рельєф провінції переважно рівнинний.
Клімат Формоси субтропічний. Середня річна кількість опадів коливається від 1200 мм на берегах річки Парагвай до 600 мм на кордоні з Сальтою. Влітку температура зазвичай піднімається вище +45 °C, взимку бувають морози, головним чином завдяки вітру Памперо. З серпня по квітень переважає північний вітер.
Найбільшими річками провінції Формоса є Пілкомайо, Бермехо, Парагвай.
Історія
До приходу колонізаторів землі, на яких зараз знаходиться провінція Формоса, були заселені індіанськими племенами паягва, ком'лек, пілага, нівакле, вічі, матагвайо і мальбала.
Першими європейцями, які ступили на землю Формоси, були Дієго Гарсія де Могер і Себастьян Кабот у 1528 році. Вони й дали місцевості назву Формоса (ісп. Formosa — красива).
Незважаючи на близькість міст Асунсьйон і Коррієнтес, спротив корінних жителів не дозволяв заснувати у Формосі постійного європейського поселення до XIX ст. У XVII ст. було засноване місто Консепсьйон-де-Буена-Есперанса на правому березі річки Бермехо, але воно не проіснувало довго.
24 листопада 1763 року у регіоні було засновано єзуїтську місію. Життя місіонерів було дуже важке через бідність місцевих жителів і набіги індіанців. Але робота місії виявилася марною, оскільки 1767 року єзуїтів були вигнано з Америки.
У 1811—1865 роках територія Формоси була спірною між Аргентиною і Парагваєм. 1865 року Аргентина підписала договір Потрійного Альянсу з Бразилією і Уругваєм. За ним сучасна територія провінцій Формоса і Чако, а також частина Парагваю, мали бути віддані Аргентині. Того ж року Аргентина вступила у війну з Парагваєм. 1870 року Парагвай було повністю розгромлено, а Аргентина отримала майже третину території, на яку претендувала. Парагвай відмовився від претензій на землі південніше річки Пілкомайо, а 1872 року Аргентина полишила намагання здобути територію на її північному березі. Болівія, у свою чергу, 1829 року відмовилася від центрального Чако на користь Аргентини. На цих землях згодом було створено провінцію Формоса.
31 січня 1872 року декретом президента Домінго Фаустіно Сарм'єнто було створено губернаторство територій Чако, до якого входила і сучасна територія провінції Формоса. Столицею губернаторства було назване Вілья-Оксіденталь (нині містечко Вілья-Аєс у Парагваї). Першим губернатором став Хуліо де Ведья.
3 лютого 1876 року було підписано договір між Аргентиною і Парагваєм, за яким було визначено кордони губернаторства. Столиця Вілья-Оксіденталь відійшла до Парагваю. У вересні 1876 — січні 1877 року столицею національної території Гран-Чако став Ісла-дель-Серріто (нині територія Бразилії).
8 квітня 1879 року за часів правління Луїса Хорхе Фонтани було засновано місто Формоса, нинішня столиця провінції.
1884 року губернаторство Чако було поділене на національні території Чако і Формоса, остання за проектом мала називатися Бермехо. Місто Формоса стало столицею однойменної національної території. Першим губернатором став Ігнасіо Фотерінгем. 1885 року Формосу було поділено на 4 регіони.
1940 року було затверджено договір про кордони з провінцією Сальта, за яким Формоса втратила близько тисячі квадратних кілометрів території.
У 1914—1947 роках у Формосі було збудовано залізницю.
15 червня 1955 року Формоса отримала статус провінції. 1957 року було затверджено її конституцію, 1959 — герб, 1983 — гімн. 1991 року було реформовано конституцію провінції і затверджено її прапор. 2003 року було внесено останні зміни до конституції Формоси.
Економіка
Формоса — найбідніша провінція Аргентини, має найменший рівень ІРЛП і передостанній ВВП серед провінцій Аргентини. 42 % населення провінції живуть за межею бідності.
ВВП Формоси становить 0,48 % від загальнонаціонального. 95 % підприємств провінції дотуються державою. Держава також є найбільшим роботодавцем провінції.
Основою економіки провінції є сільське господарство. Вирощуються бавовник, банани, помело, дині, папая, гуаява, манго, маніок, овочевий перець, помідори, соя, кукурудза. Поголів'я великої рогатої худоби нараховує більше мільйона голів. Також розводять кіз і буйволів.
Розвинена лісова промисловість, особливо виробництво таніну. Також виробляють і експортують меблі. Важливою є текстильна і харчова промисловість.
1984 року розпочалося видобування нафти у незначних масштабах.
Туризм не є важливим джерелом прибутків Формоси, але останнім часом він швидко набирає обертів, значним чином за рахунок відповідної програми Світового банку, яка розпочалася 2005 року. Туристів приваблюють міста Лас-Ломітас і , місцеві фестивалі, тощо.
Освіта
Освіта у провінції Формоса (2009) | |||
---|---|---|---|
Рівень | Навчальних закладів | Учнів | Працівників |
Дошкільні | 123 | 18 657 | 1 350 |
- державні | 79 | 15 191 | 1 133 |
- приватні | 44 | 3 466 | 217 |
Початкові | 514 | 88 410 | 6 779 |
- державні | 488 | 81 714 | 6 307 |
- приватні | 26 | 6 696 | 472 |
Середні | 224 | 66 370 | 2 747 |
- державні | 202 | 60 636 | 2 575 |
- приватні | 22 | 5 734 | 172 |
Вищі | 37 | 7 907 | 307 |
- державні | 26 | 5 771 | 255 |
- приватні | 11 | 2 136 | 52 |
Адміністративно-територіальний поділ
Департамент | Адміністративний центр | Площа (км²) | Населення (2010) | Мапа |
---|---|---|---|---|
Бермехо | Лаґуна-Жема | 12.850 | 14.146 | |
Формоса | Формоса | 6.195 | 233.028 | |
Лайші | Сан-Франсіско-де-Лайші | 3.480 | 17.182 | |
Матакос | Інхеньєро-Хуарес | 4.431 | 14.169 | |
Патіньйо | Команданте-Фонтана | 24.502 | 68.122 | |
Пілаґас | Ель-Еспінільйо | 3.041 | 18.271 | |
Пілкомайо | Клорінда | 5.342 | 85.140 | |
Піране | Піране | 8.425 | 64.083 | |
Рамон-Ліста | Хенераль-Москоні | 3.800 | 13.754 |
Посилання
Вікісховище має мультимедійні дані за темою: Формоса (провінція) |
- Офіційний сайт уряду Формоси
Примітки
- Архівована копія (PDF). (PDF) оригіналу за 4 листопада 2012. Процитовано 4 листопада 2012.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - https://www.formosa.gob.ar/modulos/cultura/templates/files/revista1/pag4.html
- http://www.censo2010.indec.gov.ar/preliminares/cuadro_totalpais.asp
- . Архів оригіналу за 15 вересня 2019. Процитовано 13 лютого 2011.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - (PDF). Архів оригіналу (PDF) за 15 травня 2013. Процитовано 13 лютого 2011.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - http://www.unse.edu.ar/trabajoysociedad/ArtemioLopezFINALISIMOPobrezaporregiones.htm%20Pobreza%20e%20Indigencia%20en%20Argentina
- . Архів оригіналу за 20 жовтня 2013. Процитовано 13 лютого 2011.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - . Архів оригіналу за 20 жовтня 2013. Процитовано 13 лютого 2011.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - . Архів оригіналу за 2 серпня 2010. Процитовано 13 лютого 2011.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - . Архів оригіналу за 29 квітня 2011. Процитовано 20 квітня 2011.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - без урахування університетів
- . Архів оригіналу за 13 лютого 2011. Процитовано 13 лютого 2011.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title ()
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshi znachennya cogo termina Formosa Formo sa isp Formosa provinciya Argentini roztashovana na pivnochi krayini Plosha 72 1 tis km naselennya 527 tis 2010 Stolicya misto Formosa roztashovane na berezi richki Paragvaj Provinciya mezhuye na pivdni z provinciyeyu Chako na zahodi z Saltoyu na pivnochi ta shodi z Paragvayem Formosa Provinciya Formosa Stolicya Formosa Krayina Argentina Mezhuye z susidni adminodiniciSalta Chako Bokeron Presidente Ayes Sentral Nyeembuku Departamentiv 9 Oficijna mova Ispanska Naselennya 2010 povne 527 895 17 ta gustota 7 32 14 ta Etnikon Formoseno Plosha povna 72 066 km 19 ta Visota maksimalna 115 m minimalna 115 m Chasovij poyas UTC 3 VVP 2 28 mlrd dol SShA na dushu naselennya 4 278 dol SShA IRLP 0 773 2010 Data zasnuvannya 15 chervnya 1955 2 Gubernator Gildo Insfran Vebsajt formosa gov ar Kod ISO 3166 2 AR P Provinciya Formosa na mapi Argentini Provinciya Formosa na mapi Argentini Vikishovishe maye multimedijni dani za temoyu FormosaGeografiyaNacionalnij park Rio Pilkomajo Provinciya Formosa znahoditsya u prirodnomu regioni Gran Chako Relyef provinciyi perevazhno rivninnij Klimat Formosi subtropichnij Serednya richna kilkist opadiv kolivayetsya vid 1200 mm na beregah richki Paragvaj do 600 mm na kordoni z Saltoyu Vlitku temperatura zazvichaj pidnimayetsya vishe 45 C vzimku buvayut morozi golovnim chinom zavdyaki vitru Pampero Z serpnya po kviten perevazhaye pivnichnij viter Najbilshimi richkami provinciyi Formosa ye Pilkomajo Bermeho Paragvaj IstoriyaDo prihodu kolonizatoriv zemli na yakih zaraz znahoditsya provinciya Formosa buli zaseleni indianskimi plemenami payagva kom lek pilaga nivakle vichi matagvajo i malbala Pershimi yevropejcyami yaki stupili na zemlyu Formosi buli Diyego Garsiya de Moger i Sebastyan Kabot u 1528 roci Voni j dali miscevosti nazvu Formosa isp Formosa krasiva Nezvazhayuchi na blizkist mist Asunsjon i Korriyentes sprotiv korinnih zhiteliv ne dozvolyav zasnuvati u Formosi postijnogo yevropejskogo poselennya do XIX st U XVII st bulo zasnovane misto Konsepsjon de Buena Esperansa na pravomu berezi richki Bermeho ale vono ne proisnuvalo dovgo 24 listopada 1763 roku u regioni bulo zasnovano yezuyitsku misiyu Zhittya misioneriv bulo duzhe vazhke cherez bidnist miscevih zhiteliv i nabigi indianciv Ale robota misiyi viyavilasya marnoyu oskilki 1767 roku yezuyitiv buli vignano z Ameriki Isla del Serrito U 1811 1865 rokah teritoriya Formosi bula spirnoyu mizh Argentinoyu i Paragvayem 1865 roku Argentina pidpisala dogovir Potrijnogo Alyansu z Braziliyeyu i Urugvayem Za nim suchasna teritoriya provincij Formosa i Chako a takozh chastina Paragvayu mali buti viddani Argentini Togo zh roku Argentina vstupila u vijnu z Paragvayem 1870 roku Paragvaj bulo povnistyu rozgromleno a Argentina otrimala majzhe tretinu teritoriyi na yaku pretenduvala Paragvaj vidmovivsya vid pretenzij na zemli pivdennishe richki Pilkomajo a 1872 roku Argentina polishila namagannya zdobuti teritoriyu na yiyi pivnichnomu berezi Boliviya u svoyu chergu 1829 roku vidmovilasya vid centralnogo Chako na korist Argentini Na cih zemlyah zgodom bulo stvoreno provinciyu Formosa 31 sichnya 1872 roku dekretom prezidenta Domingo Faustino Sarm yento bulo stvoreno gubernatorstvo teritorij Chako do yakogo vhodila i suchasna teritoriya provinciyi Formosa Stoliceyu gubernatorstva bulo nazvane Vilya Oksidental nini mistechko Vilya Ayes u Paragvayi Pershim gubernatorom stav Hulio de Vedya Luyis Horhe Fontana 3 lyutogo 1876 roku bulo pidpisano dogovir mizh Argentinoyu i Paragvayem za yakim bulo viznacheno kordoni gubernatorstva Stolicya Vilya Oksidental vidijshla do Paragvayu U veresni 1876 sichni 1877 roku stoliceyu nacionalnoyi teritoriyi Gran Chako stav Isla del Serrito nini teritoriya Braziliyi Rezidenciya Ignasio Foteringema 8 kvitnya 1879 roku za chasiv pravlinnya Luyisa Horhe Fontani bulo zasnovano misto Formosa ninishnya stolicya provinciyi 1884 roku gubernatorstvo Chako bulo podilene na nacionalni teritoriyi Chako i Formosa ostannya za proektom mala nazivatisya Bermeho Misto Formosa stalo stoliceyu odnojmennoyi nacionalnoyi teritoriyi Pershim gubernatorom stav Ignasio Foteringem 1885 roku Formosu bulo podileno na 4 regioni 1940 roku bulo zatverdzheno dogovir pro kordoni z provinciyeyu Salta za yakim Formosa vtratila blizko tisyachi kvadratnih kilometriv teritoriyi U 1914 1947 rokah u Formosi bulo zbudovano zaliznicyu 15 chervnya 1955 roku Formosa otrimala status provinciyi 1957 roku bulo zatverdzheno yiyi konstituciyu 1959 gerb 1983 gimn 1991 roku bulo reformovano konstituciyu provinciyi i zatverdzheno yiyi prapor 2003 roku bulo vneseno ostanni zmini do konstituciyi Formosi EkonomikaPort mista Formosa na richci Paragvaj Formosa najbidnisha provinciya Argentini maye najmenshij riven IRLP i peredostannij VVP sered provincij Argentini 42 naselennya provinciyi zhivut za mezheyu bidnosti VVP Formosi stanovit 0 48 vid zagalnonacionalnogo 95 pidpriyemstv provinciyi dotuyutsya derzhavoyu Derzhava takozh ye najbilshim robotodavcem provinciyi Osnovoyu ekonomiki provinciyi ye silske gospodarstvo Viroshuyutsya bavovnik banani pomelo dini papaya guayava mango maniok ovochevij perec pomidori soya kukurudza Pogoliv ya velikoyi rogatoyi hudobi narahovuye bilshe miljona goliv Takozh rozvodyat kiz i bujvoliv Rozvinena lisova promislovist osoblivo virobnictvo taninu Takozh viroblyayut i eksportuyut mebli Vazhlivoyu ye tekstilna i harchova promislovist 1984 roku rozpochalosya vidobuvannya nafti u neznachnih masshtabah Turizm ne ye vazhlivim dzherelom pributkiv Formosi ale ostannim chasom vin shvidko nabiraye obertiv znachnim chinom za rahunok vidpovidnoyi programi Svitovogo banku yaka rozpochalasya 2005 roku Turistiv privablyuyut mista Las Lomitas i miscevi festivali tosho OsvitaOsvita u provinciyi Formosa 2009 Riven Navchalnih zakladiv Uchniv Pracivnikiv Doshkilni 123 18 657 1 350 derzhavni 79 15 191 1 133 privatni 44 3 466 217 Pochatkovi 514 88 410 6 779 derzhavni 488 81 714 6 307 privatni 26 6 696 472 Seredni 224 66 370 2 747 derzhavni 202 60 636 2 575 privatni 22 5 734 172 Vishi 37 7 907 307 derzhavni 26 5 771 255 privatni 11 2 136 52Administrativno teritorialnij podilDepartament Administrativnij centr Plosha km Naselennya 2010 Mapa Bermeho Laguna Zhema 12 850 14 146 Formosa Formosa 6 195 233 028 Lajshi San Fransisko de Lajshi 3 480 17 182 Matakos Inhenyero Huares 4 431 14 169 Patinjo Komandante Fontana 24 502 68 122 Pilagas El Espiniljo 3 041 18 271 Pilkomajo Klorinda 5 342 85 140 Pirane Pirane 8 425 64 083 Ramon Lista Heneral Moskoni 3 800 13 754PosilannyaVikishovishe maye multimedijni dani za temoyu Formosa provinciya Oficijnij sajt uryadu FormosiPrimitkiArhivovana kopiya PDF PDF originalu za 4 listopada 2012 Procitovano 4 listopada 2012 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya https www formosa gob ar modulos cultura templates files revista1 pag4 html http www censo2010 indec gov ar preliminares cuadro totalpais asp Arhiv originalu za 15 veresnya 2019 Procitovano 13 lyutogo 2011 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya PDF Arhiv originalu PDF za 15 travnya 2013 Procitovano 13 lyutogo 2011 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya http www unse edu ar trabajoysociedad ArtemioLopezFINALISIMOPobrezaporregiones htm 20Pobreza 20e 20Indigencia 20en 20Argentina Arhiv originalu za 20 zhovtnya 2013 Procitovano 13 lyutogo 2011 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya Arhiv originalu za 20 zhovtnya 2013 Procitovano 13 lyutogo 2011 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya Arhiv originalu za 2 serpnya 2010 Procitovano 13 lyutogo 2011 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya Arhiv originalu za 29 kvitnya 2011 Procitovano 20 kvitnya 2011 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya bez urahuvannya universitetiv Arhiv originalu za 13 lyutogo 2011 Procitovano 13 lyutogo 2011 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya