Віктор Якович Фет (англ. Victor Fet, рос. Виктор Яковлевич Фет; * 9 травня 1955, Кривий Ріг) — російський поет та драматург українського походження. Окрім письменництва відомий у царині науки як американський та туркменський) зоолог та професор біології.
Фет Віктор Якович | ||||
---|---|---|---|---|
рос. Виктор Яковлевич Фет | ||||
Народився | 9 травня 1955 (69 років) Кривий Ріг, Дніпропетровська область, Українська РСР, СРСР | |||
Країна | СРСР США | |||
Місце проживання | СРСР США | |||
Діяльність | арахнолог, поет, scorpiologist, біолог, драматург | |||
Сфера роботи | арахнологія, біологія[1], драма[1], поезія[1] і педагогіка[1] | |||
Alma mater | Новосибірський державний університет (1976) і Зоологічний інститут РАН (1984) | |||
Заклад | d[2], Університет Нового Орлеана, Університет Вандербільта і d | |||
Родичі | Фет Абрам Ілліч | |||
Сайт: science.marshall.edu/fet/euscorpius/fet.htm | ||||
| ||||
Біографічна канва
Народився в сім'ї інженерів, згодом наукових працівників Сибірського відділення Академії наук СРСР. Дитинство та юність Віктора пов'язані з Новосибірськом. Закінчив біологічне відділення факультету природничих наук Новосибірського державного університету (1976). За освітою біохімік, але, відчуваючи схильність до традиційнішого профілю «натураліста», ще студентом почав переорієнтовуватися на зоологію безхребетних. Від 1976 року працював у заповідниках Туркменістану (спочатку в Бадхизькому, потім — Сюнт-Хасардазькому). Закінчив аспірантуру Зоологічного інститут Академії наук СРСР у Санкт-Петербурзі (1984). Захистив дисертацію «Фауна та еколого-біогеографічні особливості павуків Південно-Західного Копетадгу» на здобуття наукового ступеню кандидата біологічних наук.
Хатинка Фета на далекому кордоні заповідника дивним чином стала інтелектуальним центром, відомим далеко поза межами Туркменістану.
Оселя Віктора Фета стоїть під скелею біля входу до ущелини Айдере — найвіддаленішої і, либонь, найбільш вражаючої ділянки заповідника. Будинок цей, із кількома тісними кімнатками, прогнилою, проламаною підлогою, з газетами на стінах та вікнах, під якими вдень та вночі волає віслюк,— тема особлива. Тижнями й місяцями живуть тут першокурсники й доктори наук, ентомологи й ботаніки, художники й змієлови, лісовпорядники й кореспонденти з Москви й Хабаровська, Вільнюса й Іркутська… Сплять на підлозі в спальниках, кому пощастить, їдять що трапиться, вимотуються за день чи за кілька день у горах, але, повернувшись, замість того щоб виспатися, з гордістю демонструють свої трофеї. | ||
— Сергій Марков, Ромашка в Місячних горах |
Проте 1987 року Фет мусив звільнитися з заповідника через довготривалий конфлікт із дирекцією.
— Боротьба з браконьєрами не провадиться,— казав мені Віктор Фет.— Я маю на увазі єгерів, роботу яких директор мусить контролювати. І втручатися нікому не дозволяє. За підсумками минулого року [1985] заповідник у цьому відношенні було визнано найгіршим у республіці. А наукові співробітники, що затримують браконьєрів, не дістають навіть усних заохочень. Радше навпаки. Один молодший науковий співробітник затримав троїх озброєних браконьєрів — і сам же виявився винним у тому, що щось там перевищив… Але ж він зовсім неозброєний був! | ||
— Сергій Марков, Ромашка в Місячних горах |
1988 року емігрував. Тимчасово перебуваючи в Італії (в очікуванні дозволу на в'їзд до Сполучених Штатів), встиг за кілька місяців укласти та видати каталог скорпіонів Радянського Союзу. У 1988–1990 працював в Університеті Вандербільта (Нешвілл, Теннессі), у 1990–1995 — в Університеті Ігнатія Лойоли (Новий Орлеан), а від 1995 — в , де зараз (2015 рік) має посаду професора (full professor). Постійно їздить з експедиціями до різних країн світу (зокрема, до Мексики, Балканських країн, Туркменістану, Нової Зеландії).
Одружений, має доньку й сина.
Наукова діяльність
Ще в університеті Віктор виявив потяг до зоології безхребетних (в першу чергу павуків), брав участь у польових дослідженнях в Туркменістані (Репетек), проте відповідної спеціалізації в Новосибірському університеті не було, й дипломну роботу він виконував з молекулярної біології (вона стала його першою науковою працею; опублікована 1977 року в журналі «Молекулярная биология»).
Переїхавши після закінчення університету до Туркменістану, Фет займався зоологією та екологією павуків у Бадхизькому заповіднику біля Кушки, а після створення Сюнт-Хасардазького заповідника в горах Копетдагу перевівся туди. Поступив до заочної аспірантури Зоологічного інституту, опублікував низку праць у провідних наукових журналах, захистив кандидатську дисертацію, став одним з нечисленних у Радянському Союзі фахівцем з арахнології (розділ зоології, що займається павуками). Поступово його наукові зацікавлення перемістилися до зоології скорпіонів.
Після еміграції до Сполучених Штатів спочатку займався біохімією та молекулярною біологією; лише отримавши посаду в Університеті Маршалла, зміг поєднувати свій вишкіл у цих науках із вивченням скорпіонів: досліджує їхню систематику та філогенез методами сучасної молекулярної біології.
Крім праць з молекулярної біології, арахнології та біології скорпіонів, є співавтором фундаментальних монографій з біогеографії та екології Туркменістану й Болгарії.
Поетична творчість
Віршування було одним із захоплень Фета ще зі студентських років. Він багато писав, в тому числі для студентського театру, який сам очолював і який був 1976 року, напередодні захисту диплома, розігнаний університетським парткомом.
Особливо плідним був туркменський період життя Віктора Фета: тут він створив багато віршів, поему «Закон кулана». Навколишнє середовище та наукова праця постійно давали матеріал для його поезії. Частину його віршованих творів можна віднести до так званої «наукової поезії».
Після того, як Фет покинув Туркменістан, він як поет надовго замовкає і лише 1995 року знов починає писати вірші. Іноді пише англійською мовою, але переважно все ж таки російською. Наукова тематика посідає щодалі значніше місце в його творчості. Зокрема, він вдається до такого рідкісного жанру, як науково-фантастична поема: віршована антиутопічна драма «Долліна доля, або Мутантний Мутон» (жанр зазначений автором як «опера для дітей»), нещодавно перекладена болгарською мовою (болг. «Долината на Доли или Мутиралият Мутон», Театър, 2007, брой 01/03), вона також звучала по болгарському радіо.
Займався також художнім перекладом, зокрема, переклав з англійської відому своєю незбагненністю поему Льюїса Керролла «Полювання на Снарка».
Віктор Якович Фет також організував переклад на тюркські мови казок Льюїса Керролла про Алісу Ліддел, яким керувався сам як редактор-консультант. Також він організував перетворення казки «Аліса в країні чудес» в башкирську мову», письменниця Гузель Сітдікова перевела твір на башкирську мову, спираючись на його поради і пропозиції. Книга була опублікована в Ірландії в 2017 році під назвою (башк. «Әлисәнең Сәйерстандағы мажаралары»).
Україна в літературному доробку Віктора Фета
З усіх регіонів колишнього СРСР найважливіше місце в творчості Фета займав і займає, безперечно, Туркменістан, проте вагома частина його творів пов'язана (в першу чергу пейзажно) також із Півднем України: Одеська область, чорноморське узбережжя, Крим, частково — території колишніх Вільностей Запорозьких. Це має свої коріння як у канікулярних враженнях юнака (наприклад, його фарс «Гістріони» позначено: «19 липня 1974, Кароліно-Бугаз, Одеська область»), так і в особливій увазі автора до постаті та діяльності на цих теренах князя Потьомкіна, якого він неодноразово називає запорозьким «псевдонімом» Нечоса.
От Голой Пристани направо (По карте, значит, на восток) Летит она, толкуя здраво, Что Крым не так уж и далёк. Летит над картою Птеница, И тень её на Крым ложится, Где одинокие Птецы Берут жильём себе дворцы. Не в Ялте, где морские ванны, И не в Гурзуфе, где тоска, И не у жалкого фонтана Гнездо татарского князька. На север дальше, за яйлою, Они в таврических степях Избрали площадью жилою Фанерных зданий полупрах. Места, где доблестный Нечоса Решал жилищные вопросы И, запросто дурача всех, Менял фанеру на успех. | ||
— Виктор Фет. Птец |
Потьомкін та диктові «потьомкінські села» відіграють важливу роль у його напівдраматичному уривку «Потёмкин и селяне» (1975), поемі «Птец» (1976), англомовному лібрето «History 101» (1979) тощо.
Стояли призрачные хаты От жизни в нескольких шагах. Шагал по шляху князь проклятый. Проклятый князь и пыльный шлях. Напоминая наважденья И злые утренние сны, Стояли плоские творенья Без толщины, без глубины. Они от ветра чуть качались, Скрипели каждою доской И от театра отличались Огромным небом над собой. | ||
— Виктор Фет. Потёмкин |
Джерела
- С. А. Марков. Надписи. Путешествия. Москва: Молодая гвардия, 1987, с. 101-102, 104–107, 125.
- Е. Н. Савенко. На пути к свободе слова. Очерки истории самиздата Сибири. Новосибирск: ГПНТБ СО РАН, 2008, с. 44-47.
- Коротке curriculum vitae та бібліографія наукових праць Віктора Фета [ 6 серпня 2009 у Wayback Machine.] (англ.).
- Фоторепортаж з поетичного вечора Віктора Фета [ 23 липня 2009 у Wayback Machine.] (рос.).
Поетичні публикації
- Пушкин в Сиднее // Крокодил, 1977, № 14, с. 6 (єдина поетична публікація, яка з'явилася в Радянському Союзі).
- Под стеклом. Стихи и другие сочинения. Новосибирск: Сибирский хронограф, 2000, 504 с. .
- Многое неясно. Новосибирск: ГЕО, 2004, 174 с. .
- [Стихи] // Навигатор [газета], 30 января 2004, № 4, с. 22 (електронна версія)[недоступне посилання з липня 2019].
- Отблеск. Новосибирск: ГЕО, 2008, 164 с. .
- (рос.).
Виноски
- Czech National Authority Database
- Montenegro A. ORCID Public Data File 2023 — 2023. — doi:10.23640/07243.24204912.V1
- Його батько — доктор технічних наук, фахівець з архітектури обчислювальних систем та історії науки: [1] [ 2 грудня 2007 у Wayback Machine.].
- . Архів оригіналу за 5 травня 2009. Процитовано 21 травня 2009.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з текстом «archived copy» як значення параметру title () - Див.: Н. Демурова. Картинки и разговоры. Беседы о Льюисе Кэрролле. Санкт-Петербург: Вита Нова, 2008, с. 317-328.
- Л. Кэрролл. Әлисәнең Сәйерстандағы мажаралары. (Башҡортсаға Г. Ситдиҡова тәржемәһе) — Evertype (Ирландия), 2017. — 129 с. — ISBN-10 1-78201-201-X ISBN-13 978-1-78201-201-6
- Әлисәнең һәм Гүзәл Ситдиҡованың Сәйерстандағы мажаралары [ 2018-09-16 у Wayback Machine.] Башҡортостан. 10.01.2018
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Viktor Yakovich Fet angl Victor Fet ros Viktor Yakovlevich Fet 9 travnya 1955 Krivij Rig rosijskij poet ta dramaturg ukrayinskogo pohodzhennya Okrim pismennictva vidomij u carini nauki yak amerikanskij ta turkmenskij zoolog ta profesor biologiyi Fet Viktor Yakovichros Viktor Yakovlevich FetNarodivsya9 travnya 1955 1955 05 09 69 rokiv Krivij Rig Dnipropetrovska oblast Ukrayinska RSR SRSRKrayina SRSR SShAMisce prozhivannyaSRSR SShADiyalnistarahnolog poet scorpiologist biolog dramaturgSfera robotiarahnologiya biologiya 1 drama 1 poeziya 1 i pedagogika 1 Alma materNovosibirskij derzhavnij universitet 1976 i Zoologichnij institut RAN 1984 Zakladd 2 Universitet Novogo Orleana Universitet Vanderbilta i dRodichiFet Abram IllichSajt science marshall edu fet euscorpius fet htmBiografichna kanvaNarodivsya v sim yi inzheneriv zgodom naukovih pracivnikiv Sibirskogo viddilennya Akademiyi nauk SRSR Ditinstvo ta yunist Viktora pov yazani z Novosibirskom Zakinchiv biologichne viddilennya fakultetu prirodnichih nauk Novosibirskogo derzhavnogo universitetu 1976 Za osvitoyu biohimik ale vidchuvayuchi shilnist do tradicijnishogo profilyu naturalista she studentom pochav pereoriyentovuvatisya na zoologiyu bezhrebetnih Vid 1976 roku pracyuvav u zapovidnikah Turkmenistanu spochatku v Badhizkomu potim Syunt Hasardazkomu Zakinchiv aspiranturu Zoologichnogo institut Akademiyi nauk SRSR u Sankt Peterburzi 1984 Zahistiv disertaciyu Fauna ta ekologo biogeografichni osoblivosti pavukiv Pivdenno Zahidnogo Kopetadgu na zdobuttya naukovogo stupenyu kandidata biologichnih nauk Hatinka Feta na dalekomu kordoni zapovidnika divnim chinom stala intelektualnim centrom vidomim daleko poza mezhami Turkmenistanu Oselya Viktora Feta stoyit pid skeleyu bilya vhodu do ushelini Ajdere najviddalenishoyi i libon najbilsh vrazhayuchoyi dilyanki zapovidnika Budinok cej iz kilkoma tisnimi kimnatkami progniloyu prolamanoyu pidlogoyu z gazetami na stinah ta viknah pid yakimi vden ta vnochi volaye vislyuk tema osobliva Tizhnyami j misyacyami zhivut tut pershokursniki j doktori nauk entomologi j botaniki hudozhniki j zmiyelovi lisovporyadniki j korespondenti z Moskvi j Habarovska Vilnyusa j Irkutska Splyat na pidlozi v spalnikah komu poshastit yidyat sho trapitsya vimotuyutsya za den chi za kilka den u gorah ale povernuvshis zamist togo shob vispatisya z gordistyu demonstruyut svoyi trofeyi Sergij Markov Romashka v Misyachnih gorah Prote 1987 roku Fet musiv zvilnitisya z zapovidnika cherez dovgotrivalij konflikt iz direkciyeyu Borotba z brakonyerami ne provaditsya kazav meni Viktor Fet Ya mayu na uvazi yegeriv robotu yakih direktor musit kontrolyuvati I vtruchatisya nikomu ne dozvolyaye Za pidsumkami minulogo roku 1985 zapovidnik u comu vidnoshenni bulo viznano najgirshim u respublici A naukovi spivrobitniki sho zatrimuyut brakonyeriv ne distayut navit usnih zaohochen Radshe navpaki Odin molodshij naukovij spivrobitnik zatrimav troyih ozbroyenih brakonyeriv i sam zhe viyavivsya vinnim u tomu sho shos tam perevishiv Ale zh vin zovsim neozbroyenij buv Sergij Markov Romashka v Misyachnih gorah 1988 roku emigruvav Timchasovo perebuvayuchi v Italiyi v ochikuvanni dozvolu na v yizd do Spoluchenih Shtativ vstig za kilka misyaciv uklasti ta vidati katalog skorpioniv Radyanskogo Soyuzu U 1988 1990 pracyuvav v Universiteti Vanderbilta Neshvill Tennessi u 1990 1995 v Universiteti Ignatiya Lojoli Novij Orlean a vid 1995 v de zaraz 2015 rik maye posadu profesora full professor Postijno yizdit z ekspediciyami do riznih krayin svitu zokrema do Meksiki Balkanskih krayin Turkmenistanu Novoyi Zelandiyi Odruzhenij maye donku j sina Naukova diyalnistShe v universiteti Viktor viyaviv potyag do zoologiyi bezhrebetnih v pershu chergu pavukiv brav uchast u polovih doslidzhennyah v Turkmenistani Repetek prote vidpovidnoyi specializaciyi v Novosibirskomu universiteti ne bulo j diplomnu robotu vin vikonuvav z molekulyarnoyi biologiyi vona stala jogo pershoyu naukovoyu praceyu opublikovana 1977 roku v zhurnali Molekulyarnaya biologiya Pereyihavshi pislya zakinchennya universitetu do Turkmenistanu Fet zajmavsya zoologiyeyu ta ekologiyeyu pavukiv u Badhizkomu zapovidniku bilya Kushki a pislya stvorennya Syunt Hasardazkogo zapovidnika v gorah Kopetdagu perevivsya tudi Postupiv do zaochnoyi aspiranturi Zoologichnogo institutu opublikuvav nizku prac u providnih naukovih zhurnalah zahistiv kandidatsku disertaciyu stav odnim z nechislennih u Radyanskomu Soyuzi fahivcem z arahnologiyi rozdil zoologiyi sho zajmayetsya pavukami Postupovo jogo naukovi zacikavlennya peremistilisya do zoologiyi skorpioniv Pislya emigraciyi do Spoluchenih Shtativ spochatku zajmavsya biohimiyeyu ta molekulyarnoyu biologiyeyu lishe otrimavshi posadu v Universiteti Marshalla zmig poyednuvati svij vishkil u cih naukah iz vivchennyam skorpioniv doslidzhuye yihnyu sistematiku ta filogenez metodami suchasnoyi molekulyarnoyi biologiyi Krim prac z molekulyarnoyi biologiyi arahnologiyi ta biologiyi skorpioniv ye spivavtorom fundamentalnih monografij z biogeografiyi ta ekologiyi Turkmenistanu j Bolgariyi Poetichna tvorchistVirshuvannya bulo odnim iz zahoplen Feta she zi studentskih rokiv Vin bagato pisav v tomu chisli dlya studentskogo teatru yakij sam ocholyuvav i yakij buv 1976 roku naperedodni zahistu diploma rozignanij universitetskim partkomom Osoblivo plidnim buv turkmenskij period zhittya Viktora Feta tut vin stvoriv bagato virshiv poemu Zakon kulana Navkolishnye seredovishe ta naukova pracya postijno davali material dlya jogo poeziyi Chastinu jogo virshovanih tvoriv mozhna vidnesti do tak zvanoyi naukovoyi poeziyi Pislya togo yak Fet pokinuv Turkmenistan vin yak poet nadovgo zamovkaye i lishe 1995 roku znov pochinaye pisati virshi Inodi pishe anglijskoyu movoyu ale perevazhno vse zh taki rosijskoyu Naukova tematika posidaye shodali znachnishe misce v jogo tvorchosti Zokrema vin vdayetsya do takogo ridkisnogo zhanru yak naukovo fantastichna poema virshovana antiutopichna drama Dollina dolya abo Mutantnij Muton zhanr zaznachenij avtorom yak opera dlya ditej neshodavno perekladena bolgarskoyu movoyu bolg Dolinata na Doli ili Mutiraliyat Muton Teatr 2007 broj 01 03 vona takozh zvuchala po bolgarskomu radio Zajmavsya takozh hudozhnim perekladom zokrema pereklav z anglijskoyi vidomu svoyeyu nezbagnennistyu poemu Lyuyisa Kerrolla Polyuvannya na Snarka Viktor Yakovich Fet takozh organizuvav pereklad na tyurkski movi kazok Lyuyisa Kerrolla pro Alisu Liddel yakim keruvavsya sam yak redaktor konsultant Takozh vin organizuvav peretvorennya kazki Alisa v krayini chudes v bashkirsku movu pismennicya Guzel Sitdikova perevela tvir na bashkirsku movu spirayuchis na jogo poradi i propoziciyi Kniga bula opublikovana v Irlandiyi v 2017 roci pid nazvoyu bashk Әlisәnen Sәjerstandagy mazharalary Ukrayina v literaturnomu dorobku Viktora Feta Z usih regioniv kolishnogo SRSR najvazhlivishe misce v tvorchosti Feta zajmav i zajmaye bezperechno Turkmenistan prote vagoma chastina jogo tvoriv pov yazana v pershu chergu pejzazhno takozh iz Pivdnem Ukrayini Odeska oblast chornomorske uzberezhzhya Krim chastkovo teritoriyi kolishnih Vilnostej Zaporozkih Ce maye svoyi korinnya yak u kanikulyarnih vrazhennyah yunaka napriklad jogo fars Gistrioni poznacheno 19 lipnya 1974 Karolino Bugaz Odeska oblast tak i v osoblivij uvazi avtora do postati ta diyalnosti na cih terenah knyazya Potomkina yakogo vin neodnorazovo nazivaye zaporozkim psevdonimom Nechosa Ot Goloj Pristani napravo Po karte znachit na vostok Letit ona tolkuya zdravo Chto Krym ne tak uzh i dalyok Letit nad kartoyu Ptenica I ten eyo na Krym lozhitsya Gde odinokie Ptecy Berut zhilyom sebe dvorcy Ne v Yalte gde morskie vanny I ne v Gurzufe gde toska I ne u zhalkogo fontana Gnezdo tatarskogo knyazka Na sever dalshe za yajloyu Oni v tavricheskih stepyah Izbrali ploshadyu zhiloyu Fanernyh zdanij poluprah Mesta gde doblestnyj Nechosa Reshal zhilishnye voprosy I zaprosto duracha vseh Menyal faneru na uspeh Viktor Fet Ptec Potomkin ta diktovi potomkinski sela vidigrayut vazhlivu rol u jogo napivdramatichnomu urivku Potyomkin i selyane 1975 poemi Ptec 1976 anglomovnomu libreto History 101 1979 tosho Stoyali prizrachnye haty Ot zhizni v neskolkih shagah Shagal po shlyahu knyaz proklyatyj Proklyatyj knyaz i pylnyj shlyah Napominaya navazhdenya I zlye utrennie sny Stoyali ploskie tvorenya Bez tolshiny bez glubiny Oni ot vetra chut kachalis Skripeli kazhdoyu doskoj I ot teatra otlichalis Ogromnym nebom nad soboj Viktor Fet PotyomkinDzherelaS A Markov Nadpisi Puteshestviya Moskva Molodaya gvardiya 1987 s 101 102 104 107 125 E N Savenko Na puti k svobode slova Ocherki istorii samizdata Sibiri Novosibirsk GPNTB SO RAN 2008 s 44 47 Korotke curriculum vitae ta bibliografiya naukovih prac Viktora Feta 6 serpnya 2009 u Wayback Machine angl Fotoreportazh z poetichnogo vechora Viktora Feta 23 lipnya 2009 u Wayback Machine ros Poetichni publikaciyiPushkin v Sidnee Krokodil 1977 14 s 6 yedina poetichna publikaciya yaka z yavilasya v Radyanskomu Soyuzi Pod steklom Stihi i drugie sochineniya Novosibirsk Sibirskij hronograf 2000 504 s ISBN 5 87550 114 6 Mnogoe neyasno Novosibirsk GEO 2004 174 s ISBN 5 7692 0671 3 Stihi Navigator gazeta 30 yanvarya 2004 4 s 22 elektronna versiya nedostupne posilannya z lipnya 2019 Otblesk Novosibirsk GEO 2008 164 s ISBN 978 5 9747 0138 2 ros VinoskiCzech National Authority Database d Track Q13550863 Montenegro A ORCID Public Data File 2023 2023 doi 10 23640 07243 24204912 V1 d Track Q123508386 Jogo batko doktor tehnichnih nauk fahivec z arhitekturi obchislyuvalnih sistem ta istoriyi nauki 1 2 grudnya 2007 u Wayback Machine Arhiv originalu za 5 travnya 2009 Procitovano 21 travnya 2009 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z tekstom archived copy yak znachennya parametru title posilannya Div N Demurova Kartinki i razgovory Besedy o Lyuise Kerrolle Sankt Peterburg Vita Nova 2008 s 317 328 L Kerroll Әlisәnen Sәjerstandagy mazharalary Bashҡortsaga G Sitdiҡova tәrzhemәһe Evertype Irlandiya 2017 129 s ISBN 10 1 78201 201 X ISBN 13 978 1 78201 201 6 Әlisәnen һәm Gүzәl Sitdiҡovanyn Sәjerstandagy mazharalary 2018 09 16 u Wayback Machine Bashҡortostan 10 01 2018