Коферда́м (нім. Kofferdam, англ. dental dam, rubber dam) — тонкий шестидюймовий (15 см) квадрат з латексу чи нітрилу, який застосовують у стоматології для ізолювання місця втручання (один або більше зубів) від решти рота. Здебільшого його застосовують в ендодонтії, фіксованому протезуванні (коронки, мости) та загальних відновлюваних роботах. Головна функція кофердама — уникнення потрапляння слини на місце втручання (що може призвести до зараження оральними мікроорганізмами під час лікування каналів, або потрапляння вологи на пломби під час їх нанесення) та запобігання проковтування чи вдихання інструментів та матеріалів, або поранення ними ротової порожнини. У стоматології використання кофердама інколи називають ізоляцією. Засіб розробив Сенфорд Крісті Барнум у 1864 році в Сполучених Штатах.
Стоматологія
Підґрунтя
Кофердам тримається над окремим зубом чи групою зубів спеціальними затискачами над опорним зубом. Зубна коронка проступає над кофердамом крізь окремі отвори в ньому, що ізолює цільовий зуб від решти ротової порожнини, завдяки чому зуб залишається сухим та більш захищеним від потрапляння мікроорганізмів. Для точного розташування отворів перед встановленням на кофердам можуть наносити чорнильні позначки.
Переваги:
- Чисте та сухе місце втручання. При стоматологічних процедурах, що включають контакт з адгезивами та цементами, бажано уникати зараження місця операції задля досягнення максимально сильного зчеплення між відновлювальним матеріалом, емаллю та дентином. Слабке зчеплення може загрожувати успіху чи довговічності відновлення. Існують певні докази того, що використання кофердама може підвищити термін придатності стоматологічних відновлень, у порівнянні із застосуванням ватних тампонів як методу ізоляції.
- Знижений рівень зараження під час стоматологічного лікування оральними мікроорганізмами у слині
- Покращена оглядовість місця операції (відгортає губи та щоки, зменшує запотівання дзеркальця, підвищує візуальний контраст)
- Знижений (проте не усунений) ризик випадкового проковтування чи вдихання відновлювальних матеріалів, фрагментів зуба чи шматків нальоту. У разі виникнення такої ситуації ймовірне постання необхідності звернення до лікарні для здійснення рентгену грудної клітини та потенційного усунення стороннього об'єкту.
- Корозивні ендодонтичні іриганти на кшталт гіпохлориту натрію (відбілювач) можуть пошкодити ніжні тканини ротової порожнини та є небезпечними в разі їх ковтання.
- Зменшення ризику перехресного зараження в стоматологічній практиці шляхом зниження вмісту мікробів у трубках для спльовування та відсмоктування.
- Захист слизової оболонки ротової порожнини від гострих інструментів чи матеріалів.
- Коли кофердам застосовують при роботі з відновленням амальгамою, він може знизити рівень ризику потенційно шкідливого проковтування ртуті.
- Деякі пацієнти вважають здійснення стоматологічного втручання більш комфортним за наявності кофердама, оскільки в такому разі в роті не набирається рідина й вони почуваються безпечніше. Також кофердам суттєво знижує рівень шуму від свердління в сприйнятті пацієнта.
- У деяких частинах світу використання кофердама обов'язкове для певних процедур на кшталт лікування каналів (запобігання перехресному інфікуванню).
- Кофердам суттєво знижує здатність пацієнта розмовляти. Це також можна вважати недоліком, або перевагою, у випадку з надто балакучими пацієнтами, для сприяння швидшого проведення лікування.
Недоліки:
- Вимагає додаткового часу для встановлення (хоча з досвідом це займає менше часу)
- Недостатнє тренування та незручність
- Вартість кофердама та обладнання для його встановлення.
- Затискачі кофердама можуть зламатись під час процедури через дію гіпохлориту натрію чи стерилізації. В ролі запобіжного засобу навколо затискачів застосовують флос, що дозволить усунути їх в разі якщо вони відкріпляться, або зламаються в процесі.
- Пошкодження слизової оболонки рота під час встановлення кофердама.
- Оскільки кофердам ефективно блокує потік повітря до горла, пацієнту необхідно забезпечити можливість комфортного дихання через ніс. Це особливо має значення у випадку тимчасових перешкод для носового дихання на кшталт застуди, або якщо людина звикла до постійного дихання ротом з будь-якої іншої причини.
- Застосування кофердама може, до певної міри, викривити морфологію зуба, оскільки сусідні зуби й решта ротової порожнини приховані. Це може призвести до перфорації, якщо під час лікування каналу цільову порожнину створено під неправильним кутом. Через це багато стоматологів практикують розробку порожнини до накладання кофердама, щоб запевнити її правильний напрямок перед тим, як відкрити кореневий канал.
- Кофердам, який зазвичай має яскраве забарвлення (блакитний, зелений), може змінити видимий колір зубної поверхні, що може призвести до помилкового вибору відтінку під час закладання пломби. З врахуванням цього фактору, відтінок матеріалу зазвичай обирають до накладання кофердама.
- Алергія на латекс, залежно від рівня її серйозності, може спричинити відчуття дискомфорту після кофердама (алергічний дерматит, стоматит, хейлит), або навіть загрозу життю (анафілаксію). В таких випадках латексний кофердам можна замінити нітриловим, однак він більш еластичний, тому в такому разі необхідно робити менші отвори.
- Деякі пацієнти, що мали досвід стоматологічних процедур з кофердамом, стверджують, що в них виникали клаустрофобні відчуття.
- Обмежена можливість спілкування пацієнта з лікарем може викликати в першого тривогу та відчуття більшої вразливості.
Як використовувати кофердам в стоматології
- Крок 1: Підготовка матеріалів. Перш за все, треба підготовити всі необхідні матеріали й інструменти, включаючи сам кофердам, затискачі, ножиці, чорнило для позначень та інше обладнання.
- Крок 2: Підготовка пацієнта. Забезпечити пацієнта комфортом і проінформувати його про процес використання кофердама. Зазвичай пацієнту закривають очі, а ніс залишають вільним для забезпечення комфортного дихання під час процедури.
- Крок 3: Перевірка кофердама. Переконатися, що кофердам немає видимих дефектів чи порожнин. Він повинен бути цілим та надійним перед використанням.
- Крок 4: Позначення місця втручання. Перед накладанням кофердама на зуби, можна нанести чорнильні позначки на ньому для покращення точності розташування отворів.
- Крок 5: Встановлення кофердама. Кофердам розрізають на необхідний розмір та форму, щоб він вільно покривав місце втручання та навколишні зуби. Далі встановлюють затискачі на опорній точці зуба для фіксації кофердама (кофердам повинен бути стійким і не рухатися під час процедури) і забезпечують, щоб зуби були видимими через отвори в кофердамі.
- Крок 6: Проведення стоматологічної процедури. Тепер, коли кофердам встановлений і надійно закріплений, розпочинають стоматологічну процедуру, будучи впевненими, що місце втручання ізольоване і захищене від зовнішніх впливів.
- Крок 7: Завершення процедури. Після завершення процедури обережно видаляють кофердам та затискачі. Обов'язково треба переконатися, що пацієнт відчуває себе комфортно та проінформувати його про подальший догляд за ротовою порожниною.
Якщо ви бажаєте дізнатися більше про використання кофердама в стоматології, ви можете переглянути додаткову інформацію в блоговій статті Кофердам: Що таке кофердам та як його використовувати
Для отримання більш детальної інформації про кофердам в стоматології рекомендується ознайомитись зі статтею "Кофердам: Що таке кофердам та як його використовувати". Ця стаття надасть вам глибше розуміння переваг та методів використання кофердама в стоматології, допоможе вам покращити ваші навички та підвищити якість надання стоматологічних послуг.
Джерела
- Luca Martinelli, The rubber dam technique [ 4 жовтня 2016 у Wayback Machine.], Academia.
- Elderton, R. J. (1 лютого 1971). A modern approach to the use of rubber dam--1. The Dental Practitioner and Dental Record. 21 (6): 187—193. ISSN 0011-8729. PMID 5278933.
- Bun San Chong, Shanon Patel, Bhavin Bhuva, Rubber dam in clinical practice [ 2 січня 2017 у Wayback Machine.], ENDO (Lond Engl) 2008;2(2):131–141.
- Wang, Yan; Li, Chunjie; Yuan, He; Wong, May CM; Zou, Jing; Shi, Zongdao; Zhou, Xuedong (20 вересня 2016). (англ.). John Wiley & Sons, Ltd. doi:10.1002/14651858.cd009858.pub2. ISSN 1465-1858. Архів оригіналу за 30 вересня 2017. Процитовано 29 вересня 2017.
- Cochran, M. A.; Miller, C. H.; Sheldrake, M. A. (1 липня 1989). The efficacy of the rubber dam as a barrier to the spread of microorganisms during dental treatment. Journal of the American Dental Association (1939). 119 (1): 141—144. ISSN 0002-8177. PMID 2760346.
- Reid JS, Callis PD, Patterson CJ (1991). Rubber Dam in Clinical Practice (вид. 1st). London: Quintessence Publishing.
- Tiwana, Karen K.; Morton, Teresa; Tiwana, Paul S. (1 вересня 2004). Aspiration and ingestion in dental practice: a 10-year institutional review. Journal of the American Dental Association (1939). 135 (9): 1287—1291. ISSN 0002-8177. PMID 15493393.
- Cohen, S.; Schwartz, S. (1 квітня 1987). Endodontic complications and the law. Journal of Endodontics. 13 (4): 191—197. doi:10.1016/S0099-2399(87)80139-5. ISSN 0099-2399. PMID 3471843.
- Harrel, Stephen K.; Molinari, John (1 квітня 2004). Aerosols and splatter in dentistry: a brief review of the literature and infection control implications. Journal of the American Dental Association (1939). 135 (4): 429—437. ISSN 0002-8177. PMID 15127864.
- Kremers, L.; Halbach, S.; Willruth, H.; Mehl, A.; Welzl, G.; Wack, F. X.; Hickel, R.; Greim, H. (1 червня 1999). Effect of rubber dam on mercury exposure during amalgam removal. European Journal of Oral Sciences. 107 (3): 202—207. ISSN 0909-8836. PMID 10424384.
- Halbach, S.; Vogt, S.; Köhler, W.; Felgenhauer, N.; Welzl, G.; Kremers, L.; Zilker, T.; Melchart, D. (1 травня 2008). Blood and urine mercury levels in adult amalgam patients of a randomized controlled trial: interaction of Hg species in erythrocytes. Environmental Research. 107 (1): 69—78. doi:10.1016/j.envres.2007.07.005. ISSN 0013-9351. PMID 17767927.
- Stewardson, D. A.; McHugh, E. S. (1 жовтня 2002). Patients' attitudes to rubber dam. International Endodontic Journal. 35 (10): 812—819. ISSN 0143-2885. PMID 12406374.
- Hill, Edward E.; Rubel, Barry S. (1 жовтня 2008). Do dental educators need to improve their approach to teaching rubber dam use?. Journal of Dental Education. 72 (10): 1177—1181. ISSN 0022-0337. PMID 18923098.
- Sutton, J.; Saunders, W. P. (1 вересня 1996). Effect of various irrigant and autoclaving regimes on the fracture resistance of rubber dam clamps. International Endodontic Journal. 29 (5): 335—343. ISSN 0143-2885. PMID 9206417.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshi znachennya cogo termina Koferdam Koferda m nim Kofferdam angl dental dam rubber dam tonkij shestidyujmovij 15 sm kvadrat z lateksu chi nitrilu yakij zastosovuyut u stomatologiyi dlya izolyuvannya miscya vtruchannya odin abo bilshe zubiv vid reshti rota Zdebilshogo jogo zastosovuyut v endodontiyi fiksovanomu protezuvanni koronki mosti ta zagalnih vidnovlyuvanih robotah Golovna funkciya koferdama uniknennya potraplyannya slini na misce vtruchannya sho mozhe prizvesti do zarazhennya oralnimi mikroorganizmami pid chas likuvannya kanaliv abo potraplyannya vologi na plombi pid chas yih nanesennya ta zapobigannya prokovtuvannya chi vdihannya instrumentiv ta materialiv abo poranennya nimi rotovoyi porozhnini U stomatologiyi vikoristannya koferdama inkoli nazivayut izolyaciyeyu Zasib rozrobiv Senford Kristi Barnum u 1864 roci v Spoluchenih Shtatah StomatologiyaKoferdam vstanovlenij pid chas stomatologichnoyi proceduri Pidgruntya Izolyaciya verhnogo livogo premolyara gumovim koferdamom pid chas endodontichnogo likuvannya Koferdam trimayetsya nad okremim zubom chi grupoyu zubiv specialnimi zatiskachami nad opornim zubom Zubna koronka prostupaye nad koferdamom kriz okremi otvori v nomu sho izolyuye cilovij zub vid reshti rotovoyi porozhnini zavdyaki chomu zub zalishayetsya suhim ta bilsh zahishenim vid potraplyannya mikroorganizmiv Dlya tochnogo roztashuvannya otvoriv pered vstanovlennyam na koferdam mozhut nanositi chornilni poznachki Perevagi Chiste ta suhe misce vtruchannya Pri stomatologichnih procedurah sho vklyuchayut kontakt z adgezivami ta cementami bazhano unikati zarazhennya miscya operaciyi zadlya dosyagnennya maksimalno silnogo zcheplennya mizh vidnovlyuvalnim materialom emallyu ta dentinom Slabke zcheplennya mozhe zagrozhuvati uspihu chi dovgovichnosti vidnovlennya Isnuyut pevni dokazi togo sho vikoristannya koferdama mozhe pidvishiti termin pridatnosti stomatologichnih vidnovlen u porivnyanni iz zastosuvannyam vatnih tamponiv yak metodu izolyaciyi Znizhenij riven zarazhennya pid chas stomatologichnogo likuvannya oralnimi mikroorganizmami u slini Pokrashena oglyadovist miscya operaciyi vidgortaye gubi ta shoki zmenshuye zapotivannya dzerkalcya pidvishuye vizualnij kontrast Znizhenij prote ne usunenij rizik vipadkovogo prokovtuvannya chi vdihannya vidnovlyuvalnih materialiv fragmentiv zuba chi shmatkiv nalotu U razi viniknennya takoyi situaciyi jmovirne postannya neobhidnosti zvernennya do likarni dlya zdijsnennya rentgenu grudnoyi klitini ta potencijnogo usunennya storonnogo ob yektu Korozivni endodontichni iriganti na kshtalt gipohloritu natriyu vidbilyuvach mozhut poshkoditi nizhni tkanini rotovoyi porozhnini ta ye nebezpechnimi v razi yih kovtannya Zmenshennya riziku perehresnogo zarazhennya v stomatologichnij praktici shlyahom znizhennya vmistu mikrobiv u trubkah dlya splovuvannya ta vidsmoktuvannya Zahist slizovoyi obolonki rotovoyi porozhnini vid gostrih instrumentiv chi materialiv Koli koferdam zastosovuyut pri roboti z vidnovlennyam amalgamoyu vin mozhe zniziti riven riziku potencijno shkidlivogo prokovtuvannya rtuti Deyaki paciyenti vvazhayut zdijsnennya stomatologichnogo vtruchannya bilsh komfortnim za nayavnosti koferdama oskilki v takomu razi v roti ne nabirayetsya ridina j voni pochuvayutsya bezpechnishe Takozh koferdam suttyevo znizhuye riven shumu vid sverdlinnya v sprijnyatti paciyenta U deyakih chastinah svitu vikoristannya koferdama obov yazkove dlya pevnih procedur na kshtalt likuvannya kanaliv zapobigannya perehresnomu infikuvannyu Koferdam suttyevo znizhuye zdatnist paciyenta rozmovlyati Ce takozh mozhna vvazhati nedolikom abo perevagoyu u vipadku z nadto balakuchimi paciyentami dlya spriyannya shvidshogo provedennya likuvannya Nedoliki Vimagaye dodatkovogo chasu dlya vstanovlennya hocha z dosvidom ce zajmaye menshe chasu Nedostatnye trenuvannya ta nezruchnist Vartist koferdama ta obladnannya dlya jogo vstanovlennya Zatiskachi koferdama mozhut zlamatis pid chas proceduri cherez diyu gipohloritu natriyu chi sterilizaciyi V roli zapobizhnogo zasobu navkolo zatiskachiv zastosovuyut flos sho dozvolit usunuti yih v razi yaksho voni vidkriplyatsya abo zlamayutsya v procesi Poshkodzhennya slizovoyi obolonki rota pid chas vstanovlennya koferdama Oskilki koferdam efektivno blokuye potik povitrya do gorla paciyentu neobhidno zabezpechiti mozhlivist komfortnogo dihannya cherez nis Ce osoblivo maye znachennya u vipadku timchasovih pereshkod dlya nosovogo dihannya na kshtalt zastudi abo yaksho lyudina zvikla do postijnogo dihannya rotom z bud yakoyi inshoyi prichini Zastosuvannya koferdama mozhe do pevnoyi miri vikriviti morfologiyu zuba oskilki susidni zubi j reshta rotovoyi porozhnini prihovani Ce mozhe prizvesti do perforaciyi yaksho pid chas likuvannya kanalu cilovu porozhninu stvoreno pid nepravilnim kutom Cherez ce bagato stomatologiv praktikuyut rozrobku porozhnini do nakladannya koferdama shob zapevniti yiyi pravilnij napryamok pered tim yak vidkriti korenevij kanal Koferdam yakij zazvichaj maye yaskrave zabarvlennya blakitnij zelenij mozhe zminiti vidimij kolir zubnoyi poverhni sho mozhe prizvesti do pomilkovogo viboru vidtinku pid chas zakladannya plombi Z vrahuvannyam cogo faktoru vidtinok materialu zazvichaj obirayut do nakladannya koferdama Alergiya na lateks zalezhno vid rivnya yiyi serjoznosti mozhe sprichiniti vidchuttya diskomfortu pislya koferdama alergichnij dermatit stomatit hejlit abo navit zagrozu zhittyu anafilaksiyu V takih vipadkah lateksnij koferdam mozhna zaminiti nitrilovim odnak vin bilsh elastichnij tomu v takomu razi neobhidno robiti menshi otvori Deyaki paciyenti sho mali dosvid stomatologichnih procedur z koferdamom stverdzhuyut sho v nih vinikali klaustrofobni vidchuttya Obmezhena mozhlivist spilkuvannya paciyenta z likarem mozhe viklikati v pershogo trivogu ta vidchuttya bilshoyi vrazlivosti Yak vikoristovuvati koferdam v stomatologiyi Krok 1 Pidgotovka materialiv Persh za vse treba pidgotoviti vsi neobhidni materiali j instrumenti vklyuchayuchi sam koferdam zatiskachi nozhici chornilo dlya poznachen ta inshe obladnannya Krok 2 Pidgotovka paciyenta Zabezpechiti paciyenta komfortom i proinformuvati jogo pro proces vikoristannya koferdama Zazvichaj paciyentu zakrivayut ochi a nis zalishayut vilnim dlya zabezpechennya komfortnogo dihannya pid chas proceduri Krok 3 Perevirka koferdama Perekonatisya sho koferdam nemaye vidimih defektiv chi porozhnin Vin povinen buti cilim ta nadijnim pered vikoristannyam Krok 4 Poznachennya miscya vtruchannya Pered nakladannyam koferdama na zubi mozhna nanesti chornilni poznachki na nomu dlya pokrashennya tochnosti roztashuvannya otvoriv Krok 5 Vstanovlennya koferdama Koferdam rozrizayut na neobhidnij rozmir ta formu shob vin vilno pokrivav misce vtruchannya ta navkolishni zubi Dali vstanovlyuyut zatiskachi na opornij tochci zuba dlya fiksaciyi koferdama koferdam povinen buti stijkim i ne ruhatisya pid chas proceduri i zabezpechuyut shob zubi buli vidimimi cherez otvori v koferdami Krok 6 Provedennya stomatologichnoyi proceduri Teper koli koferdam vstanovlenij i nadijno zakriplenij rozpochinayut stomatologichnu proceduru buduchi vpevnenimi sho misce vtruchannya izolovane i zahishene vid zovnishnih vpliviv Krok 7 Zavershennya proceduri Pislya zavershennya proceduri oberezhno vidalyayut koferdam ta zatiskachi Obov yazkovo treba perekonatisya sho paciyent vidchuvaye sebe komfortno ta proinformuvati jogo pro podalshij doglyad za rotovoyu porozhninoyu Yaksho vi bazhayete diznatisya bilshe pro vikoristannya koferdama v stomatologiyi vi mozhete pereglyanuti dodatkovu informaciyu v blogovij statti Koferdam Sho take koferdam ta yak jogo vikoristovuvati Dlya otrimannya bilsh detalnoyi informaciyi pro koferdam v stomatologiyi rekomenduyetsya oznajomitis zi statteyu Koferdam Sho take koferdam ta yak jogo vikoristovuvati Cya stattya nadast vam glibshe rozuminnya perevag ta metodiv vikoristannya koferdama v stomatologiyi dopomozhe vam pokrashiti vashi navichki ta pidvishiti yakist nadannya stomatologichnih poslug DzherelaLuca Martinelli The rubber dam technique 4 zhovtnya 2016 u Wayback Machine Academia Elderton R J 1 lyutogo 1971 A modern approach to the use of rubber dam 1 The Dental Practitioner and Dental Record 21 6 187 193 ISSN 0011 8729 PMID 5278933 Bun San Chong Shanon Patel Bhavin Bhuva Rubber dam in clinical practice 2 sichnya 2017 u Wayback Machine ENDO Lond Engl 2008 2 2 131 141 Wang Yan Li Chunjie Yuan He Wong May CM Zou Jing Shi Zongdao Zhou Xuedong 20 veresnya 2016 angl John Wiley amp Sons Ltd doi 10 1002 14651858 cd009858 pub2 ISSN 1465 1858 Arhiv originalu za 30 veresnya 2017 Procitovano 29 veresnya 2017 Cochran M A Miller C H Sheldrake M A 1 lipnya 1989 The efficacy of the rubber dam as a barrier to the spread of microorganisms during dental treatment Journal of the American Dental Association 1939 119 1 141 144 ISSN 0002 8177 PMID 2760346 Reid JS Callis PD Patterson CJ 1991 Rubber Dam in Clinical Practice vid 1st London Quintessence Publishing Tiwana Karen K Morton Teresa Tiwana Paul S 1 veresnya 2004 Aspiration and ingestion in dental practice a 10 year institutional review Journal of the American Dental Association 1939 135 9 1287 1291 ISSN 0002 8177 PMID 15493393 Cohen S Schwartz S 1 kvitnya 1987 Endodontic complications and the law Journal of Endodontics 13 4 191 197 doi 10 1016 S0099 2399 87 80139 5 ISSN 0099 2399 PMID 3471843 Harrel Stephen K Molinari John 1 kvitnya 2004 Aerosols and splatter in dentistry a brief review of the literature and infection control implications Journal of the American Dental Association 1939 135 4 429 437 ISSN 0002 8177 PMID 15127864 Kremers L Halbach S Willruth H Mehl A Welzl G Wack F X Hickel R Greim H 1 chervnya 1999 Effect of rubber dam on mercury exposure during amalgam removal European Journal of Oral Sciences 107 3 202 207 ISSN 0909 8836 PMID 10424384 Halbach S Vogt S Kohler W Felgenhauer N Welzl G Kremers L Zilker T Melchart D 1 travnya 2008 Blood and urine mercury levels in adult amalgam patients of a randomized controlled trial interaction of Hg species in erythrocytes Environmental Research 107 1 69 78 doi 10 1016 j envres 2007 07 005 ISSN 0013 9351 PMID 17767927 Stewardson D A McHugh E S 1 zhovtnya 2002 Patients attitudes to rubber dam International Endodontic Journal 35 10 812 819 ISSN 0143 2885 PMID 12406374 Hill Edward E Rubel Barry S 1 zhovtnya 2008 Do dental educators need to improve their approach to teaching rubber dam use Journal of Dental Education 72 10 1177 1181 ISSN 0022 0337 PMID 18923098 Sutton J Saunders W P 1 veresnya 1996 Effect of various irrigant and autoclaving regimes on the fracture resistance of rubber dam clamps International Endodontic Journal 29 5 335 343 ISSN 0143 2885 PMID 9206417