Геліофіти (від грец. ἥλιος — «Сонце» і грец. φυτóν — «рослини») — світлолюбні рослини, що пристосовані до життя при повному сонячному освітленні; так як при затемненні вони відчувають пригніченість, і відбувається затримка їх росту. Це рослини відкритих екосистем: степові та лугові трави, наскельні лишайники, прибережні та водні рослини, більшість ефемерів та ефемероїдів. Для нормального розвитку геліофітів необхідне інтенсивне сонячне освітлення. Дорослі геліофіти більш світлолюбні, ніж молоді. Світлолюбні рослини характеризуються підвищеною інтенсивністю процесів фотосинтезу, і це є основною відмінною рисою в порівнянні з тіньовитривалими рослинами.
Особливості
Листя зазвичай менше, ніж у тіньолюбних рослин (сциофітів).
Листкова пластинка найчастіше розташовується так, щоб зменшити кількість сонячної радіації в денні години: вертикально або під великим кутом до землі, таким чином листки отримують ковзаючі промені (наприклад, евкаліпт, мімоза, акація). Цікаві адаптації щодо ослаблення радіації можна спостерігати у «компасних» рослин: листя в них розташовані в одній площині, орієнтованій з півночі на південь, тому вони отримують менше радіації (латук дикий (Lactuca serriola), пижмо звичайне (Tanacetum vulgare), деревій звичайний (Achillea millefolium ).
У багатьох геліофітів поверхня листка має особливість, яка сприяє відбиванню променів (блискуча, «лакована» поверхня – у лавра, магнолії; покрита світлою восковою плівкою – у кактусів, молочая) або послаблює їхню дію (опушеність, товста кутикула). Іноді в клітинах епідерміса трапляються кристалічні вкраплення, які відіграють роль екрана для світлових променів. Клітини мезофіла маленькі, розташовані компактно, без великих міжклітинників.
В умовах сильного освітлення в клітинах багато хлоропластів. Самі хлоропласти менші та світліші, ніж у сциофітів, тому не всі пластиди отримують багато світла в результаті взаємного затемнення.
Одна із захисних реакцій хлоропластів на надлишок світла – здатність змінювати орієнтацію і міняти своє місце розташування в клітині. При сильномі освітленні вони займають в клітині пристінне положення і стають «ребром» до світла; при слабкому освітленні – навпаки, дифузно розподіляються в клітині.
Листок містить близько 1,5-3 мг хлорофіла в 1 г.
Деякі приклади
- Pínus sylvéstris
- Adenocaulon bicolor
- Aralia californica
- Disposum smithii
- Trillium ovatum
- Viola glabella.
Література
- Горышина Т.К. Экология растений: Учеб. пособие.- М.: Высш. школа, 1979. - 368 с.,ил.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Geliofiti vid grec ἥlios Sonce i grec fyton roslini svitlolyubni roslini sho pristosovani do zhittya pri povnomu sonyachnomu osvitlenni tak yak pri zatemnenni voni vidchuvayut prignichenist i vidbuvayetsya zatrimka yih rostu Ce roslini vidkritih ekosistem stepovi ta lugovi travi naskelni lishajniki priberezhni ta vodni roslini bilshist efemeriv ta efemeroyidiv Dlya normalnogo rozvitku geliofitiv neobhidne intensivne sonyachne osvitlennya Dorosli geliofiti bilsh svitlolyubni nizh molodi Svitlolyubni roslini harakterizuyutsya pidvishenoyu intensivnistyu procesiv fotosintezu i ce ye osnovnoyu vidminnoyu risoyu v porivnyanni z tinovitrivalimi roslinami Berezova rosha Finlyandiya OsoblivostiListya zazvichaj menshe nizh u tinolyubnih roslin sciofitiv Listkova plastinka najchastishe roztashovuyetsya tak shob zmenshiti kilkist sonyachnoyi radiaciyi v denni godini vertikalno abo pid velikim kutom do zemli takim chinom listki otrimuyut kovzayuchi promeni napriklad evkalipt mimoza akaciya Cikavi adaptaciyi shodo oslablennya radiaciyi mozhna sposterigati u kompasnih roslin listya v nih roztashovani v odnij ploshini oriyentovanij z pivnochi na pivden tomu voni otrimuyut menshe radiaciyi latuk dikij Lactuca serriola pizhmo zvichajne Tanacetum vulgare derevij zvichajnij Achillea millefolium U bagatoh geliofitiv poverhnya listka maye osoblivist yaka spriyaye vidbivannyu promeniv bliskucha lakovana poverhnya u lavra magnoliyi pokrita svitloyu voskovoyu plivkoyu u kaktusiv molochaya abo poslablyuye yihnyu diyu opushenist tovsta kutikula Inodi v klitinah epidermisa traplyayutsya kristalichni vkraplennya yaki vidigrayut rol ekrana dlya svitlovih promeniv Klitini mezofila malenki roztashovani kompaktno bez velikih mizhklitinnikiv V umovah silnogo osvitlennya v klitinah bagato hloroplastiv Sami hloroplasti menshi ta svitlishi nizh u sciofitiv tomu ne vsi plastidi otrimuyut bagato svitla v rezultati vzayemnogo zatemnennya Odna iz zahisnih reakcij hloroplastiv na nadlishok svitla zdatnist zminyuvati oriyentaciyu i minyati svoye misce roztashuvannya v klitini Pri silnomi osvitlenni voni zajmayut v klitini pristinne polozhennya i stayut rebrom do svitla pri slabkomu osvitlenni navpaki difuzno rozpodilyayutsya v klitini Listok mistit blizko 1 5 3 mg hlorofila v 1 g Deyaki prikladi Pinus sylvestris Adenocaulon bicolor Aralia californica Disposum smithii Trillium ovatum Viola glabella LiteraturaGoryshina T K Ekologiya rastenij Ucheb posobie M Vyssh shkola 1979 368 s il