Єлизавета Французька (фр. Élisabeth de France), повне ім'я Єлизавета Філіпа Марі Елен (фр. Élisabeth Philippe Marie Hélène, (3 травня 1764, Версаль — 10 травня 1794, Париж)) — французька принцеса, 8-а і остання дитина дофіна Франції Людовіка Фердинанда і Марії Жозефи Саксонської; молодша сестра останніх королів Франції Людовика XVI, Людовика XVIII та Карла X. При дворі була відома як Мадам Єлизавета. Ув'язнена в Тампль одночасно з братом Людовиком XVI (1792), якому залишалася вірною опорою, в період терору засуджена Революційним трибуналом на смерть і страчена на гільйотині.
Єлизавета Французька фр. Élisabeth de France | |
Народження: | 3 травня 1764[1][2][3] Версаль |
---|---|
Смерть: | 10 травня 1794[1][2][3] (30 років) Париж, Франція |
Причина смерті: | обезголовлення |
Поховання: | d і Катакомби Парижа |
Країна: | Франція |
Релігія: | католицтво |
Рід: | d |
Батько: | Людовик Фердинанд |
Мати: | Марія Жозефа Саксонська |
Медіафайли у Вікісховищі |
Життєпис
Народилася 3 травня 1764 року у Версалі. Молодша дочка дофіна Франції Людовика та Марії Жозефи Саксонської. З боку батька — онука короля Франції Людовика XV та Марії Лещинської, з боку матері — короля Польщі Августа III та ерцгерцогині Марії-Жозефи, дочки імператора Священної Римської імперії Йозефа I.
У дитинстві принцеса любила їзду верхи, добре малювала. Деякі з її малюнків зберігаються в музеї Шато у Версалі. З дитинства була прив'язана до своїх братів і не хотіла залишати країну, вийшовши заміж за іноземного принца. 1777 року імператор Йосиф II запропонував їй вийти за нього заміж, але вона, за згодою брата, відмовилася. Тому вона так і не вийшла заміж, залишаючись у Франції до самої смерті.
1789 року почалася Французька революція. Принцеса Єлизавета відмовилася залишати країну, залишивши свого брата короля та його сім'ю в небезпеці. Після захоплення палацу Тюїльрі залишалася зі сім'єю брата, яку ув'язнили. У в'язниці листувалася з іншим своїм братом графом д'Артуа, який зумів виїхати за кордон. Вона писала про негайне введення іноземних військ у Францію для придушення революції та відновлення монархії.
У лютому 1791 року відмовилася виїхати зі своїми тітками та до Італії. Після страти брата 21 січня 1793 року, принцеса залишалася з королевою Марією-Антуанеттою. Після короткого судового засідання в жовтні 1793 року Марію-Антуанетту також засудили до смерті, і 16 жовтня її обезголовлено. Останній її лист, адресований мадам Єлизаветі, вона так і не прочитала. Від Єлизавети та Марії Терези, дочки Марії-Антуанетти, приховували страту королеви.
На думку Робесп'єра, мадам Єлизавета не була небезпечною новому уряду. Спочатку він хотів вислати її за кордон. 9 травня 1794 року вона постала перед судом. Її звинуватили в наданні допомоги під час [ru], у наданні допомоги вцілілим французьким військам. До суду також дійшли чутки, що вона підтримувала зв'язок зі своїм братом, графом д'Артуа, який намагався увести іноземні війська для придушення революції та відновлення монархії.
Суд засудив Єлизавету до смерті на гільйотині. Наступного дня 10 травня 1794 року її обезголовлено разом з іншими 23 чоловіками та жінками. Поховано на [en] в спільній могилі. У період реставрації монархії Бурбонів за наказом короля Людовика XVIII мадам Єлизавету разом з іншими страченими, знайденими у спільній могилі, перепоховали в катакомбах Парижа. На той час останки розклалися до такого стану, що неможливо було ідентифікувати, кому вони належали.
У монархічних колах мадам Єлизавета була кумиром. Вона називала революцію та революціонерів втіленням зла на землі. Була побожною католичкою, багато грошей жертвувала на благодійність, була віддана сім'ї свого брата-короля.
Генеалогія
Образ у кіно
- «Наполеон» (німий, Франція, 1927) — актриса [fr]
- [fr]» (1995)
Примітки
- Encyclopædia Britannica
- Lundy D. R. The Peerage
- Pas L. v. Genealogics.org — 2003.
- Елизавета французская // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп. т.). — СПб., 1890—1907. (рос. дореф.)
- У розмові з Барером у день страти принцеси: — Він намагався врятувати її, — сказав він Бареру, — але [fr] наполягав на страті.
J. M. Thompson. Robespierre. D Appleton-Century Company. New York, 1936. V. II, p. 218
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Yelizaveta Francuzka fr Elisabeth de France povne im ya Yelizaveta Filipa Mari Elen fr Elisabeth Philippe Marie Helene 3 travnya 1764 1764 05 03 Versal 10 travnya 1794 1794 05 10 Parizh francuzka princesa 8 a i ostannya ditina dofina Franciyi Lyudovika Ferdinanda i Mariyi Zhozefi Saksonskoyi molodsha sestra ostannih koroliv Franciyi Lyudovika XVI Lyudovika XVIII ta Karla X Pri dvori bula vidoma yak Madam Yelizaveta Uv yaznena v Tampl odnochasno z bratom Lyudovikom XVI 1792 yakomu zalishalasya virnoyu oporoyu v period teroru zasudzhena Revolyucijnim tribunalom na smert i strachena na giljotini Yelizaveta Francuzka fr Elisabeth de France Narodzhennya 3 travnya 1764 1764 05 03 1 2 3 VersalSmert 10 travnya 1794 1794 05 10 1 2 3 30 rokiv Parizh FranciyaPrichina smerti obezgolovlennyaPohovannya d i Katakombi ParizhaKrayina FranciyaReligiya katolictvoRid dBatko Lyudovik FerdinandMati Mariya Zhozefa Saksonska Mediafajli b u VikishovishiZhittyepisNarodilasya 3 travnya 1764 roku u Versali Molodsha dochka dofina Franciyi Lyudovika ta Mariyi Zhozefi Saksonskoyi Z boku batka onuka korolya Franciyi Lyudovika XV ta Mariyi Leshinskoyi z boku materi korolya Polshi Avgusta III ta ercgercogini Mariyi Zhozefi dochki imperatora Svyashennoyi Rimskoyi imperiyi Jozefa I Yelizaveta v ditinstvi hudozhnik fr 1768 Versalskij muzej U ditinstvi princesa lyubila yizdu verhi dobre malyuvala Deyaki z yiyi malyunkiv zberigayutsya v muzeyi Shato u Versali Z ditinstva bula priv yazana do svoyih brativ i ne hotila zalishati krayinu vijshovshi zamizh za inozemnogo princa 1777 roku imperator Josif II zaproponuvav yij vijti za nogo zamizh ale vona za zgodoyu brata vidmovilasya Tomu vona tak i ne vijshla zamizh zalishayuchis u Franciyi do samoyi smerti 1789 roku pochalasya Francuzka revolyuciya Princesa Yelizaveta vidmovilasya zalishati krayinu zalishivshi svogo brata korolya ta jogo sim yu v nebezpeci Pislya zahoplennya palacu Tyuyilri zalishalasya zi sim yeyu brata yaku uv yaznili U v yaznici listuvalasya z inshim svoyim bratom grafom d Artua yakij zumiv viyihati za kordon Vona pisala pro negajne vvedennya inozemnih vijsk u Franciyu dlya pridushennya revolyuciyi ta vidnovlennya monarhiyi U lyutomu 1791 roku vidmovilasya viyihati zi svoyimi titkami ta do Italiyi Pislya strati brata 21 sichnya 1793 roku princesa zalishalasya z korolevoyu Mariyeyu Antuanettoyu Pislya korotkogo sudovogo zasidannya v zhovtni 1793 roku Mariyu Antuanettu takozh zasudili do smerti i 16 zhovtnya yiyi obezgolovleno Ostannij yiyi list adresovanij madam Yelizaveti vona tak i ne prochitala Vid Yelizaveti ta Mariyi Terezi dochki Mariyi Antuanetti prihovuvali stratu korolevi Na dumku Robesp yera madam Yelizaveta ne bula nebezpechnoyu novomu uryadu Spochatku vin hotiv vislati yiyi za kordon 9 travnya 1794 roku vona postala pered sudom Yiyi zvinuvatili v nadanni dopomogi pid chas ru u nadanni dopomogi vcililim francuzkim vijskam Do sudu takozh dijshli chutki sho vona pidtrimuvala zv yazok zi svoyim bratom grafom d Artua yakij namagavsya uvesti inozemni vijska dlya pridushennya revolyuciyi ta vidnovlennya monarhiyi Sud zasudiv Yelizavetu do smerti na giljotini Nastupnogo dnya 10 travnya 1794 roku yiyi obezgolovleno razom z inshimi 23 cholovikami ta zhinkami Pohovano na en v spilnij mogili U period restavraciyi monarhiyi Burboniv za nakazom korolya Lyudovika XVIII madam Yelizavetu razom z inshimi strachenimi znajdenimi u spilnij mogili perepohovali v katakombah Parizha Na toj chas ostanki rozklalisya do takogo stanu sho nemozhlivo bulo identifikuvati komu voni nalezhali U monarhichnih kolah madam Yelizaveta bula kumirom Vona nazivala revolyuciyu ta revolyucioneriv vtilennyam zla na zemli Bula pobozhnoyu katolichkoyu bagato groshej zhertvuvala na blagodijnist bula viddana sim yi svogo brata korolya GenealogiyaObraz u kino Napoleon nimij Franciya 1927 aktrisa fr fr 1995 PrimitkiEncyclopaedia Britannica d Track Q5375741 Lundy D R The Peerage d Track Q67129259d Track Q21401824 Pas L v Genealogics org 2003 d Track Q19847329d Track Q19847326 Elizaveta francuzskaya Enciklopedicheskij slovar Brokgauza i Efrona v 86 t 82 t i 4 dop t SPb 1890 1907 ros doref U rozmovi z Barerom u den strati princesi Vin namagavsya vryatuvati yiyi skazav vin Bareru ale fr napolyagav na strati J M Thompson Robespierre D Appleton Century Company New York 1936 V II p 218