Яме́льниця — село в Україні, в Стрийському районі Львівської області. Населення становить 547 осіб. Орган місцевого самоврядування — Сколівська міська рада.
село Ямельниця | |||
---|---|---|---|
| |||
Країна | Україна | ||
Область | Львівська область | ||
Район | Стрийський район | ||
Громада | Сколівська міська громада | ||
Код КАТОТТГ | UA46100190170077040 | ||
Основні дані | |||
Засноване | 1242 | ||
Населення | 547 | ||
Площа | 2,07 км² | ||
Густота населення | 264,25 осіб/км² | ||
Поштовий індекс | 82611 | ||
Телефонний код | +380 3251 | ||
Географічні дані | |||
Географічні координати | 49°10′21″ пн. ш. 23°28′53″ сх. д. / 49.17250° пн. ш. 23.48139° сх. д.Координати: 49°10′21″ пн. ш. 23°28′53″ сх. д. / 49.17250° пн. ш. 23.48139° сх. д. | ||
Середня висота над рівнем моря | 567 м | ||
Водойми | річка Бачкова | ||
Місцева влада | |||
Адреса ради | 82600, Львівська обл., Стрийський р-н, м.Сколе | ||
Карта | |||
Ямельниця | |||
Ямельниця | |||
Мапа | |||
Ямельниця у Вікісховищі |
Географія
Селом тече річка Бачкова. На південно-східній стороні від села початок річка Здзенни, права притока Стрию.
Розташування
Від села до районного центру міста Стрий — 50 км, до залізничної станції Верхнє Синьовидне — 20 км, до м. Львів — 120 км.
Через центр села протікає річка (є лівою притокою річки Стрий), яка має назву Ямельничка, хоч деякі старожили кажуть, що давніша її назва — Тиса. Найвища вершина — гора Ковбура — знаходиться на південному сході села. Її висота над рівнем моря становить 773 м.
Історія
Легенди
В одному з переказів йдеться про те, що назва села пішла від того, що тут було багато млинів, куди з'їжджалися молоти зерно люди з інших сіл. Мабуть, у цьому є доля правди. Адже, ще у 30-х роках XX століття у селі було три млини.
В іншій легенді розказується наступне: «Було це в сиву давнину. Часті набіги татар спустошували землі Галицько-Волинського князівства. Серед них і землі, де сьогодні знаходиться село Ямельниця. Мужньо захищали тоді землі князі. Після одного такого бою князь запитав їх, чого б вони бажали за те, що так мужньо билися. Вони попросили дати їм землю, де зараз це село. Спершу там нічого не було, лише одна мельниця (млин). У мельника була дочка-красуня. Її краса полонила усіх воїнів. І коли вони спитали: «Хто ти, красуне?», та жартома відповіла: «Я — мельниця». Це сподобалось воякам, і вони вирішили так наректи своє село. З того часу почали називати ті землі ямельницькими.»
В інших переказах розповідається, що засновником села був утікач від татаро-монгольської неволі — Матій. Ще сьогодні територію, де, можливо, стояла його (перша в селі) хата називають Матьховою.
Люди, які проживали у Матьхові, водили різати бички в іншу частину села, де були густі ліси. Нині цей куток називається Бичковою. Третя частина села отримала назву Ровінь. Гірський хребет, який розмежовує села Ямельниця і Орів, називається Діл, а місцевість під ним — Підділ. П'ята частина — Нижній кінець — була заснована найпізніше.
Річ Посполита
У XVI—XVII століттях село перебувало під владою польських феодалів. Часи польсько-шляхетського панування у селі підтверджуються документально, матеріалами ревізії поселень Пермської землі за 1862 рік. Селяни Ямельниці, як і всієї Галичини, відробляли панщину та виконували інші повинності. Проте люди не мирилися із жорстоким панським гнітом. Багато селян втікало на Поділля та Наддніпрянщину.
Під правлінням Відня
З 1772 року бере початок австрійське панування. Все господарське життя було у руках шляхти, дідичів, що використовували працю поневоленого селянства.
Нова доба в історії села почалася з 1848 року. Була скасована панщина, люди здобули омріяну свободу. На честь цієї події ямельничани поставили пам'ятний знак — Хрест. А біля нього посадили дерева. Ще й сьогодні гордо височіє одне з них — липа, якій близько півтора століття.
У другій половині XIX століття починається масове заснування сільських шкіл Львівською Митрополичою консисторією в Галичині, у тому числі на Сколівщині. У Ямельниці перша така школа була заснована 1850 року. 1869 року у селі налічувалося 115 дворів і 615 жителів; 1900 року — 129 дворів і 869 жителів (з них 821 українець, 5 поляків, 43 євреї). 1931 року кількість дворів зросла до 215, а населення — до 1204 осіб.
Польська народна республіка
На початку 30-х років у селі пожвавилася просвітницька робота, ініціаторами її виступили священики та учителі місцевої школи. Була відкрита читальня «Просвіта», для якої 1937 року було побудоване нове приміщення на кошти жителів — «Народний дім». На його відкриття у травні на Зелені свята до Ямельниці з'їхалися люди зі Стрия, Дрогобича, Борислава, Сколе, довколишніх сіл. Не один раз зі сцени цього «Народного дому» лунали слова Тараса Шевченка, Івана Франка, Лесі Українки, Сидіра Воробкевича та інших письменників. Ставилася вистави «Назар Стодоля», «Наталка Полтавка» та інші. Регулярними стали виступи хористів, якими керували диригенти Дацюк і Жолобович, а пізніше Лука Плитин.
1934 року у селі засновано молодіжну організацію «Луг», члени якої брали участь у громадському і церковному хорі, виставах, показово-спортивних вправах на фестинах. Вони щорічно організовували походи, марші на могили УСС на горі Маківці. Був створений у селі і драматичний гурток.
1937 року замість «Лугу», розпущеного польською владою, під керівництвом отця Ганущака було організовано КУАМ (Католицьку акцію української молоді). Головою КАУМу був Данило Карпин. Активістами цієї організації були В. П. Савчин, В. С. Попович, М. П. Гнатів.
Поряд із позитивними зрушеннями було чимало і такого, що гальмувало розвиток українського відродження в селі. Насамперед, посилення польського окупаційного гноблення. І це позначалося на усьому: громадському житті, церковних справах, шкільництві. У школі вчителі-поляки вимагали проводити навчання польською мовою. «Одна така вчителька, — згадував Д. С. Паращак, — на прізвище Скульська до крові била хлопців, які відмовлялися говорити польською мовою. За цю непокору штрафували батьків цих учнів».
У 1930-х роках населення села в основному займалось рільництвом та розведенням худоби (корови, вівці).
1938 року у селі було створено свою організацію ОУН. Серед її засновників буди Дмитро Карпин, Осип Чущак, Іван Смолій .
Друга світова війна
У вересні 1939 року почалася Друга світова війна. У село вступили червоноармійці, або як їх називали «совіти». 27 січня 1940 року створено сільську раду. Заборонили діяльність «Просвіти». Почалися переслідування ОУН і КАУМ.
У грудні 1941 року село було окуповане німецько-фашистськими загарбниками. Німці запровадили великі податки. Всю живність змушували здавати владі. Почався голод. Багатьох людей насильно забирали на примусові роботи у Німеччину. На перешкоду німцям часто ставали воїни УПА. У 1943—1944 роках на території села активно діяли дві сотні повстанців. Із жовтня 1943 р. до 7 квітня 1945 р. на околиці села працювала радіостанція УПА «Самостійна Україна» (інші назви «Вільна Україна», «Афродита»).
8 серпня 1944 року село було зайняте Червоною армією. Почалась нова окупація — радянська. Багатьох жителів села примусово мобілізували в Червону Армію. Пішло на фронт понад 110 чоловік, з них 33 — загинуло, 22 — стало інвалідами.
Повоєнний час
Було відновлено сільську раду. Органи НКВС влаштовували облави на українських повстанців. Великі бої відбулися у 1946—1947 роках. Коли вести боротьбу стало неможливо, воїни Української повстанської армії зібралися в урочищі «Стовба» і звідси через гори вирушили за кордон.
Тоді нова біда прийшла в село. 19 вересня 1949 року започаткували колгосп ім. Шевченка. Людей (кого встигли схопити) замкнули в клубі. Потім, як згадують очевидці, по одному виводили і силою змушували підписувати заяви. Пізніше почали усе усуспільнювати (забирати): землю, реманент, худобу.1952 року Ямельницький колгосп приєднали до сусіднього колгоспу ім. Жданова (села Підгородці, Сопіт, Урич).
Не обминуло Ямельницю нове лихо. Почали вивозити людей в інші місцевості: Донбас, Сокальський район. Робилось усе це примусово. Вивезли більше третини жителів села.
У 50-60 роки посилився наступ на духовні цінності населення села. Були знищені хрест, поставлений на честь скасування кріпацтва, невелика дерев'яна каплиця в одному із кінців села — Бичкові. Кілька разів пробували закрити доступ людям до церкви, але ямельничани відстояли свої права.
В 1960-х ситуація трохи змінилася. Було побудовано нову школу (1959), магазин. У 1969 почалася електрифікація села. 1975 року побудували будинок для вчителів, дитячий садок «Струмочок».
Населення
Згідно з переписом УРСР 1989 року чисельність наявного населення села становила 683 особи, з яких 336 чоловіків та 347 жінок.
За переписом населення України 2001 року в селі мешкало 539 осіб.
Мова
Розподіл населення за рідною мовою за даними перепису 2001 року:
Мова | Відсоток |
---|---|
українська | 99,82 % |
російська | 0,18 % |
Сьогодення
В селі 2 км дороги з чорним покриттям, 2 км з твердим покриттям і 14 км з ґрунтовим покриттям.
В Ямельниці діє середня школа І-ІІ ступеня (дев'ятирічна), збудована в 1961 р., директором є Кметик Ростислав Вікторович; Народний Дім (клуб), збудований в 1939; при клубі є сільська бібліотека; діє поштове відділення зв'язку (приміщення збудоване в 1922 р.); медичний пункт (ФАП). Є три торгові точки, одна від Верхньосиневиднянського ССТ, інші приватні.
В селі є діюча церква св. ап. Івана Богослова, в ній почергово проводять богослужіння парафії УГКЦ (настоятель о. Микола Струналь) та ПЦУ (настоятель о. Андрій Перун).
Відомі люди
- Попович Василь Семенович — лицар Бронзового хреста заслуги УПА.
Галерея
Примітки
- . Архів оригіналу за 14 лютого 2019. Процитовано 14 лютого 2019.
- Кількість наявного та постійного населення по кожному сільському населеному пункту, Львівська область (осіб) - Регіон, Рік, Категорія населення , Стать (1989(12.01)). database.ukrcensus.gov.ua. Банк даних Державної служби статистики України.
- Кількість наявного населення по кожному сільському населеному пункту, Львівська область (осіб) - Регіон , Рік (2001(05.12)). database.ukrcensus.gov.ua. Банк даних Державної служби статистики України.
- Розподіл населення за рідною мовою, Львівська область (у % до загальної чисельності населення) - Регіон, Рік , Вказали у якості рідної мову (2001(05.12)). database.ukrcensus.gov.ua. Банк даних Державної служби статистики України.
Посилання
- Радіостанція УПА «Афродита»[недоступне посилання з травня 2019]
- Погода в селі Ямельниця [ 22 лютого 2019 у Wayback Machine.]
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Yame lnicya selo v Ukrayini v Strijskomu rajoni Lvivskoyi oblasti Naselennya stanovit 547 osib Organ miscevogo samovryaduvannya Skolivska miska rada selo Yamelnicya Gerb Krayina Ukrayina Oblast Lvivska oblast Rajon Strijskij rajon Gromada Skolivska miska gromada Kod KATOTTG UA46100190170077040 Osnovni dani Zasnovane 1242 Naselennya 547 Plosha 2 07 km Gustota naselennya 264 25 osib km Poshtovij indeks 82611 Telefonnij kod 380 3251 Geografichni dani Geografichni koordinati 49 10 21 pn sh 23 28 53 sh d 49 17250 pn sh 23 48139 sh d 49 17250 23 48139 Koordinati 49 10 21 pn sh 23 28 53 sh d 49 17250 pn sh 23 48139 sh d 49 17250 23 48139 Serednya visota nad rivnem morya 567 m Vodojmi richka Bachkova Misceva vlada Adresa radi 82600 Lvivska obl Strijskij r n m Skole Karta Yamelnicya Yamelnicya Mapa Yamelnicya u VikishovishiGeografiyaSelom teche richka Bachkova Na pivdenno shidnij storoni vid sela pochatok richka Zdzenni prava pritoka Striyu RoztashuvannyaVid sela do rajonnogo centru mista Strij 50 km do zaliznichnoyi stanciyi Verhnye Sinovidne 20 km do m Lviv 120 km Cherez centr sela protikaye richka ye livoyu pritokoyu richki Strij yaka maye nazvu Yamelnichka hoch deyaki starozhili kazhut sho davnisha yiyi nazva Tisa Najvisha vershina gora Kovbura znahoditsya na pivdennomu shodi sela Yiyi visota nad rivnem morya stanovit 773 m IstoriyaLegendi V odnomu z perekaziv jdetsya pro te sho nazva sela pishla vid togo sho tut bulo bagato mliniv kudi z yizhdzhalisya moloti zerno lyudi z inshih sil Mabut u comu ye dolya pravdi Adzhe she u 30 h rokah XX stolittya u seli bulo tri mlini V inshij legendi rozkazuyetsya nastupne Bulo ce v sivu davninu Chasti nabigi tatar spustoshuvali zemli Galicko Volinskogo knyazivstva Sered nih i zemli de sogodni znahoditsya selo Yamelnicya Muzhno zahishali todi zemli knyazi Pislya odnogo takogo boyu knyaz zapitav yih chogo b voni bazhali za te sho tak muzhno bilisya Voni poprosili dati yim zemlyu de zaraz ce selo Spershu tam nichogo ne bulo lishe odna melnicya mlin U melnika bula dochka krasunya Yiyi krasa polonila usih voyiniv I koli voni spitali Hto ti krasune ta zhartoma vidpovila Ya melnicya Ce spodobalos voyakam i voni virishili tak narekti svoye selo Z togo chasu pochali nazivati ti zemli yamelnickimi V inshih perekazah rozpovidayetsya sho zasnovnikom sela buv utikach vid tataro mongolskoyi nevoli Matij She sogodni teritoriyu de mozhlivo stoyala jogo persha v seli hata nazivayut Mathovoyu Lyudi yaki prozhivali u Mathovi vodili rizati bichki v inshu chastinu sela de buli gusti lisi Nini cej kutok nazivayetsya Bichkovoyu Tretya chastina sela otrimala nazvu Rovin Girskij hrebet yakij rozmezhovuye sela Yamelnicya i Oriv nazivayetsya Dil a miscevist pid nim Piddil P yata chastina Nizhnij kinec bula zasnovana najpiznishe Rich Pospolita U XVI XVII stolittyah selo perebuvalo pid vladoyu polskih feodaliv Chasi polsko shlyahetskogo panuvannya u seli pidtverdzhuyutsya dokumentalno materialami reviziyi poselen Permskoyi zemli za 1862 rik Selyani Yamelnici yak i vsiyeyi Galichini vidroblyali panshinu ta vikonuvali inshi povinnosti Prote lyudi ne mirilisya iz zhorstokim panskim gnitom Bagato selyan vtikalo na Podillya ta Naddnipryanshinu Pid pravlinnyam Vidnya Z 1772 roku bere pochatok avstrijske panuvannya Vse gospodarske zhittya bulo u rukah shlyahti didichiv sho vikoristovuvali pracyu ponevolenogo selyanstva Nova doba v istoriyi sela pochalasya z 1848 roku Bula skasovana panshina lyudi zdobuli omriyanu svobodu Na chest ciyeyi podiyi yamelnichani postavili pam yatnij znak Hrest A bilya nogo posadili dereva She j sogodni gordo visochiye odne z nih lipa yakij blizko pivtora stolittya U drugij polovini XIX stolittya pochinayetsya masove zasnuvannya silskih shkil Lvivskoyu Mitropolichoyu konsistoriyeyu v Galichini u tomu chisli na Skolivshini U Yamelnici persha taka shkola bula zasnovana 1850 roku 1869 roku u seli nalichuvalosya 115 dvoriv i 615 zhiteliv 1900 roku 129 dvoriv i 869 zhiteliv z nih 821 ukrayinec 5 polyakiv 43 yevreyi 1931 roku kilkist dvoriv zrosla do 215 a naselennya do 1204 osib Polska narodna respublika Na pochatku 30 h rokiv u seli pozhvavilasya prosvitnicka robota iniciatorami yiyi vistupili svyasheniki ta uchiteli miscevoyi shkoli Bula vidkrita chitalnya Prosvita dlya yakoyi 1937 roku bulo pobudovane nove primishennya na koshti zhiteliv Narodnij dim Na jogo vidkrittya u travni na Zeleni svyata do Yamelnici z yihalisya lyudi zi Striya Drogobicha Borislava Skole dovkolishnih sil Ne odin raz zi sceni cogo Narodnogo domu lunali slova Tarasa Shevchenka Ivana Franka Lesi Ukrayinki Sidira Vorobkevicha ta inshih pismennikiv Stavilasya vistavi Nazar Stodolya Natalka Poltavka ta inshi Regulyarnimi stali vistupi horistiv yakimi keruvali dirigenti Dacyuk i Zholobovich a piznishe Luka Plitin 1934 roku u seli zasnovano molodizhnu organizaciyu Lug chleni yakoyi brali uchast u gromadskomu i cerkovnomu hori vistavah pokazovo sportivnih vpravah na festinah Voni shorichno organizovuvali pohodi marshi na mogili USS na gori Makivci Buv stvorenij u seli i dramatichnij gurtok 1937 roku zamist Lugu rozpushenogo polskoyu vladoyu pid kerivnictvom otcya Ganushaka bulo organizovano KUAM Katolicku akciyu ukrayinskoyi molodi Golovoyu KAUMu buv Danilo Karpin Aktivistami ciyeyi organizaciyi buli V P Savchin V S Popovich M P Gnativ Poryad iz pozitivnimi zrushennyami bulo chimalo i takogo sho galmuvalo rozvitok ukrayinskogo vidrodzhennya v seli Nasampered posilennya polskogo okupacijnogo gnoblennya I ce poznachalosya na usomu gromadskomu zhitti cerkovnih spravah shkilnictvi U shkoli vchiteli polyaki vimagali provoditi navchannya polskoyu movoyu Odna taka vchitelka zgaduvav D S Parashak na prizvishe Skulska do krovi bila hlopciv yaki vidmovlyalisya govoriti polskoyu movoyu Za cyu nepokoru shtrafuvali batkiv cih uchniv U 1930 h rokah naselennya sela v osnovnomu zajmalos rilnictvom ta rozvedennyam hudobi korovi vivci 1938 roku u seli bulo stvoreno svoyu organizaciyu OUN Sered yiyi zasnovnikiv budi Dmitro Karpin Osip Chushak Ivan Smolij Druga svitova vijna Kriyivka u yakij diyala povstanska radiostanciya Foto zroblene chlenami GO GRANIT pid chas ekspediciyi z markuvannya marshrutiv U veresni 1939 roku pochalasya Druga svitova vijna U selo vstupili chervonoarmijci abo yak yih nazivali soviti 27 sichnya 1940 roku stvoreno silsku radu Zaboronili diyalnist Prosviti Pochalisya peresliduvannya OUN i KAUM U grudni 1941 roku selo bulo okupovane nimecko fashistskimi zagarbnikami Nimci zaprovadili veliki podatki Vsyu zhivnist zmushuvali zdavati vladi Pochavsya golod Bagatoh lyudej nasilno zabirali na primusovi roboti u Nimechchinu Na pereshkodu nimcyam chasto stavali voyini UPA U 1943 1944 rokah na teritoriyi sela aktivno diyali dvi sotni povstanciv Iz zhovtnya 1943 r do 7 kvitnya 1945 r na okolici sela pracyuvala radiostanciya UPA Samostijna Ukrayina inshi nazvi Vilna Ukrayina Afrodita 8 serpnya 1944 roku selo bulo zajnyate Chervonoyu armiyeyu Pochalas nova okupaciya radyanska Bagatoh zhiteliv sela primusovo mobilizuvali v Chervonu Armiyu Pishlo na front ponad 110 cholovik z nih 33 zaginulo 22 stalo invalidami Povoyennij chas Bulo vidnovleno silsku radu Organi NKVS vlashtovuvali oblavi na ukrayinskih povstanciv Veliki boyi vidbulisya u 1946 1947 rokah Koli vesti borotbu stalo nemozhlivo voyini Ukrayinskoyi povstanskoyi armiyi zibralisya v urochishi Stovba i zvidsi cherez gori virushili za kordon Todi nova bida prijshla v selo 19 veresnya 1949 roku zapochatkuvali kolgosp im Shevchenka Lyudej kogo vstigli shopiti zamknuli v klubi Potim yak zgaduyut ochevidci po odnomu vivodili i siloyu zmushuvali pidpisuvati zayavi Piznishe pochali use ususpilnyuvati zabirati zemlyu remanent hudobu 1952 roku Yamelnickij kolgosp priyednali do susidnogo kolgospu im Zhdanova sela Pidgorodci Sopit Urich Ne obminulo Yamelnicyu nove liho Pochali vivoziti lyudej v inshi miscevosti Donbas Sokalskij rajon Robilos use ce primusovo Vivezli bilshe tretini zhiteliv sela U 50 60 roki posilivsya nastup na duhovni cinnosti naselennya sela Buli znisheni hrest postavlenij na chest skasuvannya kripactva nevelika derev yana kaplicya v odnomu iz kinciv sela Bichkovi Kilka raziv probuvali zakriti dostup lyudyam do cerkvi ale yamelnichani vidstoyali svoyi prava V 1960 h situaciya trohi zminilasya Bulo pobudovano novu shkolu 1959 magazin U 1969 pochalasya elektrifikaciya sela 1975 roku pobuduvali budinok dlya vchiteliv dityachij sadok Strumochok NaselennyaZgidno z perepisom URSR 1989 roku chiselnist nayavnogo naselennya sela stanovila 683 osobi z yakih 336 cholovikiv ta 347 zhinok Za perepisom naselennya Ukrayini 2001 roku v seli meshkalo 539 osib Mova Rozpodil naselennya za ridnoyu movoyu za danimi perepisu 2001 roku Mova Vidsotok ukrayinska 99 82 rosijska 0 18 SogodennyaV seli 2 km dorogi z chornim pokrittyam 2 km z tverdim pokrittyam i 14 km z gruntovim pokrittyam V Yamelnici diye serednya shkola I II stupenya dev yatirichna zbudovana v 1961 r direktorom ye Kmetik Rostislav Viktorovich Narodnij Dim klub zbudovanij v 1939 pri klubi ye silska biblioteka diye poshtove viddilennya zv yazku primishennya zbudovane v 1922 r medichnij punkt FAP Ye tri torgovi tochki odna vid Verhnosinevidnyanskogo SST inshi privatni V seli ye diyucha cerkva sv ap Ivana Bogoslova v nij pochergovo provodyat bogosluzhinnya parafiyi UGKC nastoyatel o Mikola Strunal ta PCU nastoyatel o Andrij Perun Vidomi lyudiPopovich Vasil Semenovich licar Bronzovogo hresta zaslugi UPA GalereyaPrimitki Arhiv originalu za 14 lyutogo 2019 Procitovano 14 lyutogo 2019 Kilkist nayavnogo ta postijnogo naselennya po kozhnomu silskomu naselenomu punktu Lvivska oblast osib Region Rik Kategoriya naselennya Stat 1989 12 01 database ukrcensus gov ua Bank danih Derzhavnoyi sluzhbi statistiki Ukrayini Kilkist nayavnogo naselennya po kozhnomu silskomu naselenomu punktu Lvivska oblast osib Region Rik 2001 05 12 database ukrcensus gov ua Bank danih Derzhavnoyi sluzhbi statistiki Ukrayini Rozpodil naselennya za ridnoyu movoyu Lvivska oblast u do zagalnoyi chiselnosti naselennya Region Rik Vkazali u yakosti ridnoyi movu 2001 05 12 database ukrcensus gov ua Bank danih Derzhavnoyi sluzhbi statistiki Ukrayini PosilannyaRadiostanciya UPA Afrodita nedostupne posilannya z travnya 2019 Pogoda v seli Yamelnicya 22 lyutogo 2019 u Wayback Machine