«Шотла́ндська (Шкоцька) кав'я́рня» (пол. Kawiarnia Szkocka) — кав'ярня, що існувала в центральній частині Львова, на першому поверсі будинку при колишній площі Александра Фредра, 9 (нині проспект Тараса Шевченка, 27).
Архітектура
Будівля, в якій міститься ресторан «Шкоцька кав'ярня», споруджена за проєктом Збіґнєва Брохвіча-Левинського у 1908—1909 роках у стилі раціонального модерну, як чиншова (прибуткова) кам'яниця Еміля Векслера при тодішній площі Фредра, 9. У проєкті використано виразні риси англійської архітектури початку XX століття та стилістику середньовічних форм вежі, еркери, готичні фронтони. Сецесійними елементами є великі сегментовидні вирізи вікон першого поверху. Приміщення партеру (перший поверх) будівлі у 1909—1939 роках займала відома кав'ярня «Шкоцька», в якій збиралися видатні львівські математики. У радянські часи у приміщенні колишньої «Шотландської кав'ярні» містилося кафе, яке часто змінювало свою назву («Варенична»; «Подолянка»; «Десертний бар»), у 1999—2009 роках — відділення «Universal Bank». Після тривалої реставрації будівлі, у 2011 році, тут відкрився готель «Атлас Делюкс» і 2015 року у приміщенні партеру (1-й поверх) будинку знову відкрився ресторан під назвою «Шкоцька кав'ярня».
Відвідувачі
Через те, що «Шотландська кав'ярня» містилася неподалік від старої будівлі Львівського університету, що розташовувався у 1851—1920 роках, в австрійський і австро-угорський періоди історії міста, на тогочасній вулиці Святого Миколая (нині — вулиця Грушевського).
Кав'ярня була місцем зустрічей людей різноманітних станів і положень: тут зустрічалися професори університету, закохані, пліткарі, самотні читачі газет, бібліофіли, більярдисти, інтелігенція, студенти.
Кав'ярня дала назву так званій «шотландській математичній школі» (нині відомішій як львівська математична школа). Львівські математики часто зустрічалися в цій кав'ярні, обговорювали свої теорії і робили записи на мармурових столиках кав'ярні, а пізніше — у так званій «Шотландській книзі», грубому зошиті, який зберігала дружина Стефана Банаха — Люція Банах і по закінченню другої світової війни перевезла книгу до Вроцлава, де на той час мешкав Гуго Штейнгауз. У Вроцлаві були створені машинописні копії книги, одна з яких у 1956 році була надіслана Станіславу Уляму.
Серед «шотландських математиків» були Стефан Банах, Станіслав Улям, Станіслав Мазур, [en], Герман Ауербах, Вацлав Серпінський, Казимир Куратовський та Джон фон Нейман, останній відвідував Львів двічі — у 1927 та 1938 роках, а також Гуго Штейнгауз, Владислав Орліч, , Антоній Ломницький, Марк Кац, Влодзімеж Стожек, Стефан Качмаж та Станіслав Сакс. «Шотландська книга» зберегла безліч розв'язаних і нерозв'язаних математичних задач. Останні записи в «Шотландській книзі» датуються 1941 роком, тобто часом напередодні вступу німецьких окупаційних військ до Львова.
«Шотландська кав'ярня» було місцем зустрічі не лише для математиків, але також і для всесвітньо відомих філософів, таких як Тадеуш Котарбінський, Владислав Татаркевич та Роман Інгарден.
21 травня 2021 року з нагоди 85-ї річниці створення всесвітньовідомої «Шотландської книги» та відзначення внеску Львівської математичної школи у розвиток світової математики, Львівське математичне товариство відкрило інформаційну таблицю на фасаді будинку «Шотландської кав'ярні».
Див. також
Примітки
- Архітектура Львова, 2008.
- «Шкотська»: львівська кав'ярня, що народила математичну школу. photo-lviv.in.ua. Фото старого Львова. Процитовано 18 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - Ігор Сьомочкін. Проєкт «Інтерактивний Львів»: просп. Шевченка, 27 — будинок готелю (колишній житловий). lvivcenter.org. Центр міської історії Центрально-Східної Європи. Процитовано 17 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - Офіційний сайт «Universal Bank». universalbank.com.ua. Процитовано 15 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - Офіційний сайт готелю «Атлас Делюкс». atlasdeluxe.com. Процитовано 15 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - Марта Кривецька (13 березня 2013). У Львові планують відродити Шкотську кав'ярню. zaxid.net. Zaxid.net. Процитовано 15 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - . lvivexpres.com. Львівський експрес. 13 березня 2013. Архів оригіналу за 17 травня 2013. Процитовано 15 травня 2021.
- Lwowska Szkoła Matematyczna. lwow.com.pl (пол.). Mój Lwów. Процитовано 15 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - Математика у «Шотландській кав'ярні» старого Львова. inlviv.in.ua. То є Львів. 7 червня 2020. Процитовано 15 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - Ulam S.Wspomnienia z Kawiarni Szkockiej // Wiadomości Matematyczne. — n. XII. — 1969. (пол.)
- Станіслав М. Улям. Пригоди математика / переклад з англійської Г. Лелів. — Львів : Літопис, 2021. — 320 с. — . (укр.)
- Пресслужба ЛМР (13 травня 2021). У Львові встановлять таблицю про Львівську математичну школу. city-adm.lviv.ua. Львівська міська рада. Процитовано 18 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url ()
Джерела
- Архітектура Львова: Час і стилі. XIII—XXI ст / М. Бевз, Ю. Бірюльов, Ю. Богданова, В. Дідик, У. Іваночко, Т. Клименюк та інші. — Львів : Центр Європи, 2008. — С. 487. — .
- Kozielecki J. . — Warszawa: Żak, 1999. — 112 s. — . (пол.)
- Анна Леґерська (12 березня 2018). Генії і романтики. Математики з кав'ярні «Шкоцька». culture.pl. Процитовано 17 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - Mayen J. Gawędy o lwowskich kawiarniah (пол.)
Посилання
- Шкоцьке кафе у Львові: формули Банаха і м'ясо на камені. tvoemisto.tv. Твоє Місто. 27 травня 2014. Процитовано 15 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - Beata Maciejewska (31 października 2014). Genialni z kawiarni Szkocka. wyborcza.pl (пол.). Процитовано 15 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url () - Традиції і перевтілення: як змінюється легендарна львівська кав'ярня «Шкоцька». dyvys.info. 27 грудня 2019. Процитовано 17 травня 2021.
{{}}
: Обслуговування CS1: Сторінки з параметром url-status, але без параметра archive-url ()
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Shotla ndska Shkocka kav ya rnya pol Kawiarnia Szkocka kav yarnya sho isnuvala v centralnij chastini Lvova na pershomu poversi budinku pri kolishnij ploshi Aleksandra Fredra 9 nini prospekt Tarasa Shevchenka 27 Budivlya na 1 mu poversi yakoyi mistilasya Shotlandska kav yarnya prospekt Shevchenka u Lvovi nini gotel Atlas Shotlandska kniga z avtografami Stefana Banaha ta Stanislava UlyamaArhitekturaBudivlya v yakij mistitsya restoran Shkocka kav yarnya sporudzhena za proyektom Zbignyeva Brohvicha Levinskogo u 1908 1909 rokah u stili racionalnogo modernu yak chinshova pributkova kam yanicya Emilya Vekslera pri todishnij ploshi Fredra 9 U proyekti vikoristano virazni risi anglijskoyi arhitekturi pochatku XX stolittya ta stilistiku serednovichnih form vezhi erkeri gotichni frontoni Secesijnimi elementami ye veliki segmentovidni virizi vikon pershogo poverhu Primishennya parteru pershij poverh budivli u 1909 1939 rokah zajmala vidoma kav yarnya Shkocka v yakij zbiralisya vidatni lvivski matematiki U radyanski chasi u primishenni kolishnoyi Shotlandskoyi kav yarni mistilosya kafe yake chasto zminyuvalo svoyu nazvu Varenichna Podolyanka Desertnij bar u 1999 2009 rokah viddilennya Universal Bank Pislya trivaloyi restavraciyi budivli u 2011 roci tut vidkrivsya gotel Atlas Delyuks i 2015 roku u primishenni parteru 1 j poverh budinku znovu vidkrivsya restoran pid nazvoyu Shkocka kav yarnya VidviduvachiCherez te sho Shotlandska kav yarnya mistilasya nepodalik vid staroyi budivli Lvivskogo universitetu sho roztashovuvavsya u 1851 1920 rokah v avstrijskij i avstro ugorskij periodi istoriyi mista na togochasnij vulici Svyatogo Mikolaya nini vulicya Grushevskogo Kav yarnya bula miscem zustrichej lyudej riznomanitnih staniv i polozhen tut zustrichalisya profesori universitetu zakohani plitkari samotni chitachi gazet bibliofili bilyardisti inteligenciya studenti Kav yarnya dala nazvu tak zvanij shotlandskij matematichnij shkoli nini vidomishij yak lvivska matematichna shkola Lvivski matematiki chasto zustrichalisya v cij kav yarni obgovoryuvali svoyi teoriyi i robili zapisi na marmurovih stolikah kav yarni a piznishe u tak zvanij Shotlandskij knizi grubomu zoshiti yakij zberigala druzhina Stefana Banaha Lyuciya Banah i po zakinchennyu drugoyi svitovoyi vijni perevezla knigu do Vroclava de na toj chas meshkav Gugo Shtejngauz U Vroclavi buli stvoreni mashinopisni kopiyi knigi odna z yakih u 1956 roci bula nadislana Stanislavu Ulyamu Sered shotlandskih matematikiv buli Stefan Banah Stanislav Ulyam Stanislav Mazur en German Auerbah Vaclav Serpinskij Kazimir Kuratovskij ta Dzhon fon Nejman ostannij vidviduvav Lviv dvichi u 1927 ta 1938 rokah a takozh Gugo Shtejngauz Vladislav Orlich Antonij Lomnickij Mark Kac Vlodzimezh Stozhek Stefan Kachmazh ta Stanislav Saks Shotlandska kniga zberegla bezlich rozv yazanih i nerozv yazanih matematichnih zadach Ostanni zapisi v Shotlandskij knizi datuyutsya 1941 rokom tobto chasom naperedodni vstupu nimeckih okupacijnih vijsk do Lvova Shotlandska kav yarnya bulo miscem zustrichi ne lishe dlya matematikiv ale takozh i dlya vsesvitno vidomih filosofiv takih yak Tadeush Kotarbinskij Vladislav Tatarkevich ta Roman Ingarden 21 travnya 2021 roku z nagodi 85 yi richnici stvorennya vsesvitnovidomoyi Shotlandskoyi knigi ta vidznachennya vnesku Lvivskoyi matematichnoyi shkoli u rozvitok svitovoyi matematiki Lvivske matematichne tovaristvo vidkrilo informacijnu tablicyu na fasadi budinku Shotlandskoyi kav yarni Div takozhShotlandska knigaPrimitkiArhitektura Lvova 2008 Shkotska lvivska kav yarnya sho narodila matematichnu shkolu photo lviv in ua Foto starogo Lvova Procitovano 18 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Igor Somochkin Proyekt Interaktivnij Lviv prosp Shevchenka 27 budinok gotelyu kolishnij zhitlovij lvivcenter org Centr miskoyi istoriyi Centralno Shidnoyi Yevropi Procitovano 17 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Oficijnij sajt Universal Bank universalbank com ua Procitovano 15 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Oficijnij sajt gotelyu Atlas Delyuks atlasdeluxe com Procitovano 15 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Marta Krivecka 13 bereznya 2013 U Lvovi planuyut vidroditi Shkotsku kav yarnyu zaxid net Zaxid net Procitovano 15 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya lvivexpres com Lvivskij ekspres 13 bereznya 2013 Arhiv originalu za 17 travnya 2013 Procitovano 15 travnya 2021 Lwowska Szkola Matematyczna lwow com pl pol Moj Lwow Procitovano 15 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Matematika u Shotlandskij kav yarni starogo Lvova inlviv in ua To ye Lviv 7 chervnya 2020 Procitovano 15 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Ulam S Wspomnienia z Kawiarni Szkockiej Wiadomosci Matematyczne n XII 1969 pol Stanislav M Ulyam Prigodi matematika pereklad z anglijskoyi G Leliv Lviv Litopis 2021 320 s ISBN 978 617 7962 03 7 ukr Pressluzhba LMR 13 travnya 2021 U Lvovi vstanovlyat tablicyu pro Lvivsku matematichnu shkolu city adm lviv ua Lvivska miska rada Procitovano 18 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya DzherelaArhitektura Lvova Chas i stili XIII XXI st M Bevz Yu Biryulov Yu Bogdanova V Didik U Ivanochko T Klimenyuk ta inshi Lviv Centr Yevropi 2008 S 487 ISBN 978 966 7022 77 8 Kozielecki J Warszawa Zak 1999 112 s ISBN 83 88149 02 4 pol Anna Legerska 12 bereznya 2018 Geniyi i romantiki Matematiki z kav yarni Shkocka culture pl Procitovano 17 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Mayen J Gawedy o lwowskich kawiarniah pol PosilannyaPortal Lviv Shkocke kafe u Lvovi formuli Banaha i m yaso na kameni tvoemisto tv Tvoye Misto 27 travnya 2014 Procitovano 15 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Beata Maciejewska 31 pazdziernika 2014 Genialni z kawiarni Szkocka wyborcza pl pol Procitovano 15 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya Tradiciyi i perevtilennya yak zminyuyetsya legendarna lvivska kav yarnya Shkocka dyvys info 27 grudnya 2019 Procitovano 17 travnya 2021 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite web title Shablon Cite web cite web a Obslugovuvannya CS1 Storinki z parametrom url status ale bez parametra archive url posilannya