Хроні́чна токси́чність (англ. chronic toxicity, рос. хроническая токсичность) — токсичність, коли шкідлива дія речовини чи суміші речовин проявляється впродовж довгого періоду (звичайно на піддослідних тваринах таким періодом вважається 3 місяці та більше, інколи дослідження тривають кілька років, або й впродовж усього життя).
Типові джерела інтоксикації
Перш за все необхідно звернути увагу на посуд та інші вироби з порцеляни, фаянсу, кераміки, які не відповідають актуальним гігієнічним вимогам. Контрабандним шляхом завозяться партії посуду завозяться до України та реалізуються без сертифікатів якості. Щоб визначити шкідливість такого посуду, потрібно залишити його на 24 години у 4%-вій оцтовій кислоті і простежити чи зникнуть фарби з його поверхні (зазвичай червоні чи сині). Сполуки свинцю і кобальту, які використовуються у таких фарбах, розчиняться.
У багатьох пральних порошках основним компонентом є фосфатні композиції. Після використання, пральні засоби із стічними водами потрапляють до водойм, осідають і стають добривом для синьо-зелених водоростей, які бурхливо розмножуються й активізується процес саморозкладу. Це спричиняє деоксигенацію води, замість якого накопичуються метан, сірководень, амоніак та інші речовини, через які гине риба, отруюються тварини. Крім того, утворюються токсичні продукти розкладу, зокрема токсини ціанобактерій, які є канцерогенним чинником.
При знищенні гризунів іноді використовують ратиндан, зооциди тощо. Ці речовини є дуже токсичними для людей. Замість токсичних дератизаційних засобів (дефінацину) ефективним засобом проти щурів є морська цибуля, яка нетоксична для людини.
Для боротьби із тарганами добре користуватися приманками, використовуючи атрактант молочну сироватку із піретроїдами. Застосування препаратів у рекомендованих дозах знижує небезпечність розвитку інтоксикації у людей і теплокровних тварин.
Вироби з полівінілхлориду (наприклад, штучні ялинки) можуть містити свинець й фталати. Підприємства-виробники подібної продукції (зокрема, дитячих іграшок) забезпечують свою продукцію надписом "PVC free", що означає "Без ПВХ".
Алкогольні напої можуть містити метанол і брудні технічні спирти. Метанол не можна виділити із суміші із звичайним етиловим спиртом. Метанол у розбавленій горілці не можна розпізнати ні за запахом, ні за смаком. Н.Стродубом був розроблений біосенсор на основі дріжджових клітин, який дозволяє швидко визначити метиловий спирт.
Кофеїн здійснює збуджувальну дію на центральну нервову систему, підвищує збудливість спинного мозку, збуджує дихальний і судиноруховий центри. Під впливом кофеїну підсилюється серцева діяльність. Всмоктується з шлунку, дисоціює в організмі шляхом n-диметилування і окиснення. В результаті утворюються метаболіти 1-метилксантин, 7-метилксантин, 1,7-диметилксантин, 1-метилсечова кислота, 1,3-метилсечови кислота, які виділяються із сечею. Чайне листя містить більше кофеїну, ніж кава, однак через неповний перехід його у воду чайний напій (у якому кофеїн разом із таніном утворюють танат кофеїну) містить меншу його кількість. Регулярне вживання кофеїну призводить до так званого (кофеїнової залежності), що в призводить до синдрому хронічної змученості та інших негативних наслідків. Кофеїн зв'язується із аденозиновими рецепторами мозку, ендогенним агоністом для яких є аденозин. При тривалому застосуванні кофеїну можливе утворення у клітинах мозку нових аденозинових рецепторів, внаслідок чого дія кофеїну поступово зменшується. За припинення вживання кофеїну аденозин займає усі доступні рецептори, що може призвести до посилення гальмування із явищами втоми, сонливості. У великих дозах кофеїн здійснює прямий мутагенний ефект, розриваючи хромосоми, а також інгібує репаруючі ферменти. Кофеїн інгібує пострелікативну репарацію ДНК у клітині, що призводить до підвищення частоти хромосомних аберацій.
Див. також
Джерела
- Глосарій термінів з хімії / уклад. Й. Опейда, О. Швайка ; Ін-т фізико-органічної хімії та вуглехімії ім. Л. М. Литвиненка НАН України, Донецький національний університет. — Дон. : Вебер, 2008. — 738 с. — .
Це незавершена стаття з токсикології. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
На цю статтю не посилаються інші статті Вікіпедії. Будь ласка розставте посилання відповідно до . |
- Общая токсикология / Под. ред. Б.А.Курляндского. - М.:Медицина, 2002. - 614 с.
- N. L. Chong, H. H. Yap, Chow-Yang Lee - Laboratory evaluation of three traps against Periplageta americana (L.) and Blattella germanica (L.).
- . Архів оригіналу за 27 жовтня 2017.
- Nooshin Karimifar - Semiochemical-based food foraging in german cockroaches, blattella germanica L.
- П.Ю.Смыслова - Мониторинг нежелательных эффектов препаратов на основе фипронила и перметрина и их фармакокоррекция.
- Я. I. Корпан, М. В. Гончар, М. Ф. Стародуб, Г. В. Єльська - Біосенсори на основі клітин мікроорганізмів.
- . Архів оригіналу за 13 лютого 2021.
- Н. В. Белякова, Η. Е. Клейнер, Т. П. Кравецкая, О. К. Легина, Н. А. Тимченко, В. М. Крутяков - Коррекция ДНК-полимеразных ошибок и 3'->5'-экзонуклеазы печени крысы.
- Елинов Н.П. - Основы биотехнологии. Для студентов институтов, аспирантов и практических работников. Издательская фирма "Наука" СПБ 1995 г., 600 стр., 166 ил., (с.220-221). ISBN .
- А.И. Газиев - Современное состояние вопроса о репарации ДНК в клетках млекопитающих и нерешенные вопросы (PDF).
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Hroni chna toksi chnist angl chronic toxicity ros hronicheskaya toksichnost toksichnist koli shkidliva diya rechovini chi sumishi rechovin proyavlyayetsya vprodovzh dovgogo periodu zvichajno na piddoslidnih tvarinah takim periodom vvazhayetsya 3 misyaci ta bilshe inkoli doslidzhennya trivayut kilka rokiv abo j vprodovzh usogo zhittya Tipovi dzherela intoksikaciyiPersh za vse neobhidno zvernuti uvagu na posud ta inshi virobi z porcelyani fayansu keramiki yaki ne vidpovidayut aktualnim gigiyenichnim vimogam Kontrabandnim shlyahom zavozyatsya partiyi posudu zavozyatsya do Ukrayini ta realizuyutsya bez sertifikativ yakosti Shob viznachiti shkidlivist takogo posudu potribno zalishiti jogo na 24 godini u 4 vij octovij kisloti i prostezhiti chi zniknut farbi z jogo poverhni zazvichaj chervoni chi sini Spoluki svincyu i kobaltu yaki vikoristovuyutsya u takih farbah rozchinyatsya U bagatoh pralnih poroshkah osnovnim komponentom ye fosfatni kompoziciyi Pislya vikoristannya pralni zasobi iz stichnimi vodami potraplyayut do vodojm osidayut i stayut dobrivom dlya sino zelenih vodorostej yaki burhlivo rozmnozhuyutsya j aktivizuyetsya proces samorozkladu Ce sprichinyaye deoksigenaciyu vodi zamist yakogo nakopichuyutsya metan sirkovoden amoniak ta inshi rechovini cherez yaki gine riba otruyuyutsya tvarini Krim togo utvoryuyutsya toksichni produkti rozkladu zokrema toksini cianobakterij yaki ye kancerogennim chinnikom Pri znishenni grizuniv inodi vikoristovuyut ratindan zoocidi tosho Ci rechovini ye duzhe toksichnimi dlya lyudej Zamist toksichnih deratizacijnih zasobiv definacinu efektivnim zasobom proti shuriv ye morska cibulya yaka netoksichna dlya lyudini Dlya borotbi iz targanami dobre koristuvatisya primankami vikoristovuyuchi atraktant molochnu sirovatku iz piretroyidami Zastosuvannya preparativ u rekomendovanih dozah znizhuye nebezpechnist rozvitku intoksikaciyi u lyudej i teplokrovnih tvarin Virobi z polivinilhloridu napriklad shtuchni yalinki mozhut mistiti svinec j ftalati Pidpriyemstva virobniki podibnoyi produkciyi zokrema dityachih igrashok zabezpechuyut svoyu produkciyu nadpisom PVC free sho oznachaye Bez PVH Alkogolni napoyi mozhut mistiti metanol i brudni tehnichni spirti Metanol ne mozhna vidiliti iz sumishi iz zvichajnim etilovim spirtom Metanol u rozbavlenij gorilci ne mozhna rozpiznati ni za zapahom ni za smakom N Strodubom buv rozroblenij biosensor na osnovi drizhdzhovih klitin yakij dozvolyaye shvidko viznachiti metilovij spirt Kofeyin zdijsnyuye zbudzhuvalnu diyu na centralnu nervovu sistemu pidvishuye zbudlivist spinnogo mozku zbudzhuye dihalnij i sudinoruhovij centri Pid vplivom kofeyinu pidsilyuyetsya serceva diyalnist Vsmoktuyetsya z shlunku disociyuye v organizmi shlyahom n dimetiluvannya i okisnennya V rezultati utvoryuyutsya metaboliti 1 metilksantin 7 metilksantin 1 7 dimetilksantin 1 metilsechova kislota 1 3 metilsechovi kislota yaki vidilyayutsya iz secheyu Chajne listya mistit bilshe kofeyinu nizh kava odnak cherez nepovnij perehid jogo u vodu chajnij napij u yakomu kofeyin razom iz taninom utvoryuyut tanat kofeyinu mistit menshu jogo kilkist Regulyarne vzhivannya kofeyinu prizvodit do tak zvanogo kofeyinovoyi zalezhnosti sho v prizvodit do sindromu hronichnoyi zmuchenosti ta inshih negativnih naslidkiv Kofeyin zv yazuyetsya iz adenozinovimi receptorami mozku endogennim agonistom dlya yakih ye adenozin Pri trivalomu zastosuvanni kofeyinu mozhlive utvorennya u klitinah mozku novih adenozinovih receptoriv vnaslidok chogo diya kofeyinu postupovo zmenshuyetsya Za pripinennya vzhivannya kofeyinu adenozin zajmaye usi dostupni receptori sho mozhe prizvesti do posilennya galmuvannya iz yavishami vtomi sonlivosti U velikih dozah kofeyin zdijsnyuye pryamij mutagennij efekt rozrivayuchi hromosomi a takozh ingibuye reparuyuchi fermenti Kofeyin ingibuye postrelikativnu reparaciyu DNK u klitini sho prizvodit do pidvishennya chastoti hromosomnih aberacij Div takozhToksikologiyaDzherelaGlosarij terminiv z himiyi uklad J Opejda O Shvajka In t fiziko organichnoyi himiyi ta vuglehimiyi im L M Litvinenka NAN Ukrayini Doneckij nacionalnij universitet Don Veber 2008 738 s ISBN 978 966 335 206 0 Ce nezavershena stattya z toksikologiyi Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi Na cyu stattyu ne posilayutsya inshi statti Vikipediyi Bud laska rozstavte posilannya vidpovidno do prijnyatih rekomendacij Obshaya toksikologiya Pod red B A Kurlyandskogo M Medicina 2002 614 s N L Chong H H Yap Chow Yang Lee Laboratory evaluation of three traps against Periplageta americana L and Blattella germanica L Arhiv originalu za 27 zhovtnya 2017 Nooshin Karimifar Semiochemical based food foraging in german cockroaches blattella germanica L P Yu Smyslova Monitoring nezhelatelnyh effektov preparatov na osnove fipronila i permetrina i ih farmakokorrekciya Ya I Korpan M V Gonchar M F Starodub G V Yelska Biosensori na osnovi klitin mikroorganizmiv Arhiv originalu za 13 lyutogo 2021 N V Belyakova H E Klejner T P Kraveckaya O K Legina N A Timchenko V M Krutyakov Korrekciya DNK polimeraznyh oshibok i 3 gt 5 ekzonukleazy pecheni krysy Elinov N P Osnovy biotehnologii Dlya studentov institutov aspirantov i prakticheskih rabotnikov Izdatelskaya firma Nauka SPB 1995 g 600 str 166 il s 220 221 ISBN 5 02 026027 4 A I Gaziev Sovremennoe sostoyanie voprosa o reparacii DNK v kletkah mlekopitayushih i nereshennye voprosy PDF