«Ранок» — картина української художниці Тетяни Яблонської, створена в 1954 році в Києві. На ній зображена дівчинка, що робить ранкову гімнастику. Картина вважається яскравим явищем раннього періоду хрущовської відлиги.
рос. Утро | |
---|---|
Творець: | Тетяна Яблонська |
Час створення: | 1954 |
Розміри: | 169 х 110 см |
Висота: | 169 см |
Ширина: | 110 см |
Матеріал: | олія на полотні |
Зберігається: | Москва |
Музей: | Третьяковська галерея |
Історія створення картини та її доля
На картині зображена старша донька художниці Олена (від першого шлюбу Тетяни Яблонської з Сергієм Отрощенком) у віці тринадцяти років. Дія відбувається в отриманій сім'єю художниці квартирі в центрі Києва, яка знаходилася в будинку по вулиці Червоноармійська, 46, де вона жила у 1949—1955. Репродукція цієї картини незабаром була надрукована в популярному журналі «Огонёк», неодноразово випускалася на поштових листівках. Картина була поміщена в підручнику «Рідна мова», радянські школярі мали писати про цю картину твори. В подальший час картина також використовувалася у викладанні, зокрема, вона рекомендувалася в Україні у 2000-і роки для вивчення в курсі «Російська мова» за 4 клас.
Картина «Ранок» зіграла особливу роль в особистому житті головної героїні. Донька художниці Олена під час навчання в Московській державній художньо-промисловій академії імені С. Г. Строганова на факультеті декоративного оформлення тканин познайомилася з молодим художником з Казахстану Арсеном Бейсембиновым. Будучи ще хлопчиком, він закохався в дівчинку на репродукції картини «Ранок», яка висіла у нього вдома. Олена і Арсен одружилися. Старша донька Тетяни Яблонської живе в Казахстані (її чоловік помер в 2000 році), вона — член Спілки художників і Спілки кінематографістів Республіки Казахстан. В Алма-Аті в 1962 році у неї народився син Зангар, також став художником.
Техніка створення картини — олійний живопис на полотні. Розмір — 169 на 110 см. Картину було показано на ІІІ виставці робіт дійсних членів і членів-кореспондентів Академії мистецтв СРСР у 1954 році, отримала схвалення глядацької аудиторії і критиків. У тому ж році вона була придбана Державною Третьяковською Галереєю, де знаходиться в колекції по теперішній час
Сама художниця не була задоволена результатом роботи над картиною. У листі Ганні Сергіївні Галушкиній, датованому серпнем 1963 року, де йшлося про можливе придбання для Третьяковської галереї іншої картини Яблонської («Весілля»), вона пише: «Мені б, звичайно, дуже б хотілося ще раз потрапити на священні стіни галереї. І мені здається, що ця картина, у всякому разі, краще б сприймалася, ніж моя робота „Ранок“». Ще більш виразно вона стверджувала наприкінці життя: «У той час багато було написано всіляких дитячих картинок, що сюсюкають. І все здавалося добре, „художньо“. Гидка, антиживописная картина „Ранок“. Але ж за задумом непогана. Надихнув мене на неї Є. Волобуєв. Але за живописом вона абсолютний нуль».
Гаяне Атаян, донька художниці, вважала, що негативний відгук про картину було дано автором під впливом настрою і не відображає справжнього ставлення до полотна: "Це було написано в 90-ті роки. Мама взагалі була людиною настрою. Так їй здалося на той момент. І про картину «Хліб» вона, було, говорила, мовляв, це плакат, а вже наприкінці життя, аналізуючи свою творчість, то сказала: «Все-таки краща моя картина — це „Хліб“. Я завжди нею пишалася… А Євген Всеволодович Волобуєв був для мами і для всіх нас незаперечним авторитетом. Завжди. Це дуже тонкий живописець, людина гострого розуму, міг одним словом так окреслити якесь явище, що ні дати, ні взяти. Якщо про чиюсь роботу відгукувався позитивно, ми це дуже цінували. Мені пощастило трохи з ним спілкуватися. Робіт, які схвалив дядя Женя, у мене небагато».
Сюжет і його трактування художником
До 1954 року Тетяна Яблонська вже створила кілька творів на спортивну тему: «Перед стартом» (1947), «На Дніпрі» (1952). Обидві ці роботи показують спорт як масовий рух, вони ставлять у центр уваги учасника-глядача, орієнтовані на творчість Олександра Дейнеки. «Ранок» — перша значна картина Яблонської, написана після смерті Сталіна. Вона знаменує відхід художниці від орієнтації на творчість Олександра Дейнеки. Сцена, зображена на картині, була знайома всім радянським людям. З радіоприймачів у той час звучала бадьора музика, диктор під неї проводив дистанційну ранкову зарядку: нахили, присідання… Дівчинка на картині Яблонської відображена під час такої зарядки. Вона щойно встала (зліва видно неприбрану постіль). Одяг дівчинки лежить на стільці біля відкритої двері з кімнати на балкон, сама вона, в майці й трусах, піднімає руки і праву ногу. Сонце за вікном і зелень листя, схиляються до дівчинки, підкреслюють її юність. Перед глядачем художник представляє світ повсякденного, приватного життя. Однак, на думку О Махоуні, світло, що падає з глибини, і обраний ракурс (глядач дивиться дещо зверху) створюють ефект не домашньої зарядки, а підготовленого виступу перед публікою. Він звертає увагу на те, що юна спортсменка виконує не примітивні вправи, які входили до складу радогімнастики, а стоїть в дуже складній професійної позиції, ніби перебуває на занятті в балетному класі або в гімнастичному залі. Здогад британського мистецтвознавця підтверджує і сестра зображеної на картині дівчинки: «В юності Леля займалася гімнастикою, любила танцювати, їй навіть говорили, що може бути балериною». Підтверджувала це та сама Олена у своїх інтерв'ю: «Я в дитинстві дуже добре танцювала. Мені спочатку готували балетну, потім гімнастичну кар'єру». Мистецтвознавець співставляє дату створення картини (1954) з видатними успіхами радянських спортсменів і спортсменок саме у гімнастиці на Олімпійських іграх у Гельсінкі в 1952 році.
На думку О'Махоуні, юна гімнастка Яблонської — не зображення масового участі у фізкультурному русі, а символ професійності молодих спортсменів, які своїми перемогами прославляють радянський народ. Він також звертає увагу, що юна героїня картини за задумом художниці — українка. На це вказують предмети в кімнаті (відмічені національною специфікою), яскраве сонце, тепле південне повітря, що віє з балкона, зачіска дівчинки. Крім того, що сама художниця жила в цей час на Україні, саме з України приїхали в Гельсінкі майбутні переможці та призери Олімпіади 1952 року: Віктор Чукарін, Дмитро Леонкин, Марія Гороховська і Ніна Бочарова. В обстановці пізнього сталінізму підкреслення української національної ідентичності сприймалося як шкідливе і небезпечне. Акцент, зроблений Яблонської на національній приналежності юної гімнастки, на думку О'Махоуні, припускає, що в близькому майбутньому можна було очікувати змін у цій сфері.
Примітки
- О’Махоуни, 2010, с. 214.
- О’Махоуни, 2010, с. 217.
- Лисниченко, 2007.
- Звід пам'яток історії та культури. Книга I: Київ, частина III: С—Я, с. 1930.
- Гончарук, 2017.
- Журавко, О. И. Русский язык. 4 класс: Планы-конспекты уроков. — М : Ranok Publishing House Ltd, 2007. — С. 248—249. — 272 с. — ISBN 9-789-6608-1873-6.
- Валуйская, Наталья. Ты увидишь утро сияющим // Казахстанская Правда : Газета. — 2015. — Помилка: неправильний час.
- Владич, 1958, с. 39.
- Полянская, 2014.
- Татьяна Яблонская: о себе // Зеркало недели. Украина : Газета. — 2005. — Помилка: неправильний час.
- Атаян, 2010.
- О’Махоуни, 2010, с. 214-215.
- О’Махоуни, 2010, с. 215.
- О’Махоуни, 2010, с. 216.
Література
- Атаян, Гаяне. . — № 5.
- Владич Л. В. {{{Заголовок}}}. — 3500 прим.
- Гончарук, Оксана. .
- Лисниченко, Ирига. .
- О’Махоуни, Майк. {{{Заголовок}}}. — .
- Полянская, Ольга. . — № 4 (45).
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshi znachennya cogo termina Ranok znachennya Ranok kartina ukrayinskoyi hudozhnici Tetyani Yablonskoyi stvorena v 1954 roci v Kiyevi Na nij zobrazhena divchinka sho robit rankovu gimnastiku Kartina vvazhayetsya yaskravim yavishem rannogo periodu hrushovskoyi vidligi Ranokros UtroTvorec Tetyana YablonskaChas stvorennya 1954Rozmiri 169 h 110 smVisota 169 smShirina 110 smMaterial oliya na polotniZberigayetsya MoskvaMuzej Tretyakovska galereyaIstoriya stvorennya kartini ta yiyi dolyaNa kartini zobrazhena starsha donka hudozhnici Olena vid pershogo shlyubu Tetyani Yablonskoyi z Sergiyem Otroshenkom u vici trinadcyati rokiv Diya vidbuvayetsya v otrimanij sim yeyu hudozhnici kvartiri v centri Kiyeva yaka znahodilasya v budinku po vulici Chervonoarmijska 46 de vona zhila u 1949 1955 Reprodukciya ciyeyi kartini nezabarom bula nadrukovana v populyarnomu zhurnali Ogonyok neodnorazovo vipuskalasya na poshtovih listivkah Kartina bula pomishena v pidruchniku Ridna mova radyanski shkolyari mali pisati pro cyu kartinu tvori V podalshij chas kartina takozh vikoristovuvalasya u vikladanni zokrema vona rekomenduvalasya v Ukrayini u 2000 i roki dlya vivchennya v kursi Rosijska mova za 4 klas Kartina Ranok zigrala osoblivu rol v osobistomu zhitti golovnoyi geroyini Donka hudozhnici Olena pid chas navchannya v Moskovskij derzhavnij hudozhno promislovij akademiyi imeni S G Stroganova na fakulteti dekorativnogo oformlennya tkanin poznajomilasya z molodim hudozhnikom z Kazahstanu Arsenom Bejsembinovym Buduchi she hlopchikom vin zakohavsya v divchinku na reprodukciyi kartini Ranok yaka visila u nogo vdoma Olena i Arsen odruzhilisya Starsha donka Tetyani Yablonskoyi zhive v Kazahstani yiyi cholovik pomer v 2000 roci vona chlen Spilki hudozhnikiv i Spilki kinematografistiv Respubliki Kazahstan V Alma Ati v 1962 roci u neyi narodivsya sin Zangar takozh stav hudozhnikom Tehnika stvorennya kartini olijnij zhivopis na polotni Rozmir 169 na 110 sm Kartinu bulo pokazano na III vistavci robit dijsnih chleniv i chleniv korespondentiv Akademiyi mistectv SRSR u 1954 roci otrimala shvalennya glyadackoyi auditoriyi i kritikiv U tomu zh roci vona bula pridbana Derzhavnoyu Tretyakovskoyu Galereyeyu de znahoditsya v kolekciyi po teperishnij chas Sama hudozhnicya ne bula zadovolena rezultatom roboti nad kartinoyu U listi Ganni Sergiyivni Galushkinij datovanomu serpnem 1963 roku de jshlosya pro mozhlive pridbannya dlya Tretyakovskoyi galereyi inshoyi kartini Yablonskoyi Vesillya vona pishe Meni b zvichajno duzhe b hotilosya she raz potrapiti na svyashenni stini galereyi I meni zdayetsya sho cya kartina u vsyakomu razi krashe b sprijmalasya nizh moya robota Ranok She bilsh virazno vona stverdzhuvala naprikinci zhittya U toj chas bagato bulo napisano vsilyakih dityachih kartinok sho syusyukayut I vse zdavalosya dobre hudozhno Gidka antizhivopisnaya kartina Ranok Ale zh za zadumom nepogana Nadihnuv mene na neyi Ye Volobuyev Ale za zhivopisom vona absolyutnij nul Gayane Atayan donka hudozhnici vvazhala sho negativnij vidguk pro kartinu bulo dano avtorom pid vplivom nastroyu i ne vidobrazhaye spravzhnogo stavlennya do polotna Ce bulo napisano v 90 ti roki Mama vzagali bula lyudinoyu nastroyu Tak yij zdalosya na toj moment I pro kartinu Hlib vona bulo govorila movlyav ce plakat a vzhe naprikinci zhittya analizuyuchi svoyu tvorchist to skazala Vse taki krasha moya kartina ce Hlib Ya zavzhdi neyu pishalasya A Yevgen Vsevolodovich Volobuyev buv dlya mami i dlya vsih nas nezaperechnim avtoritetom Zavzhdi Ce duzhe tonkij zhivopisec lyudina gostrogo rozumu mig odnim slovom tak okresliti yakes yavishe sho ni dati ni vzyati Yaksho pro chiyus robotu vidgukuvavsya pozitivno mi ce duzhe cinuvali Meni poshastilo trohi z nim spilkuvatisya Robit yaki shvaliv dyadya Zhenya u mene nebagato Syuzhet i jogo traktuvannya hudozhnikomDo 1954 roku Tetyana Yablonska vzhe stvorila kilka tvoriv na sportivnu temu Pered startom 1947 Na Dnipri 1952 Obidvi ci roboti pokazuyut sport yak masovij ruh voni stavlyat u centr uvagi uchasnika glyadacha oriyentovani na tvorchist Oleksandra Dejneki Ranok persha znachna kartina Yablonskoyi napisana pislya smerti Stalina Vona znamenuye vidhid hudozhnici vid oriyentaciyi na tvorchist Oleksandra Dejneki Scena zobrazhena na kartini bula znajoma vsim radyanskim lyudyam Z radioprijmachiv u toj chas zvuchala badora muzika diktor pid neyi provodiv distancijnu rankovu zaryadku nahili prisidannya Divchinka na kartini Yablonskoyi vidobrazhena pid chas takoyi zaryadki Vona shojno vstala zliva vidno nepribranu postil Odyag divchinki lezhit na stilci bilya vidkritoyi dveri z kimnati na balkon sama vona v majci j trusah pidnimaye ruki i pravu nogu Sonce za viknom i zelen listya shilyayutsya do divchinki pidkreslyuyut yiyi yunist Pered glyadachem hudozhnik predstavlyaye svit povsyakdennogo privatnogo zhittya Odnak na dumku O Mahouni svitlo sho padaye z glibini i obranij rakurs glyadach divitsya desho zverhu stvoryuyut efekt ne domashnoyi zaryadki a pidgotovlenogo vistupu pered publikoyu Vin zvertaye uvagu na te sho yuna sportsmenka vikonuye ne primitivni vpravi yaki vhodili do skladu radogimnastiki a stoyit v duzhe skladnij profesijnoyi poziciyi nibi perebuvaye na zanyatti v baletnomu klasi abo v gimnastichnomu zali Zdogad britanskogo mistectvoznavcya pidtverdzhuye i sestra zobrazhenoyi na kartini divchinki V yunosti Lelya zajmalasya gimnastikoyu lyubila tancyuvati yij navit govorili sho mozhe buti balerinoyu Pidtverdzhuvala ce ta sama Olena u svoyih interv yu Ya v ditinstvi duzhe dobre tancyuvala Meni spochatku gotuvali baletnu potim gimnastichnu kar yeru Mistectvoznavec spivstavlyaye datu stvorennya kartini 1954 z vidatnimi uspihami radyanskih sportsmeniv i sportsmenok same u gimnastici na Olimpijskih igrah u Gelsinki v 1952 roci Na dumku O Mahouni yuna gimnastka Yablonskoyi ne zobrazhennya masovogo uchasti u fizkulturnomu rusi a simvol profesijnosti molodih sportsmeniv yaki svoyimi peremogami proslavlyayut radyanskij narod Vin takozh zvertaye uvagu sho yuna geroyinya kartini za zadumom hudozhnici ukrayinka Na ce vkazuyut predmeti v kimnati vidmicheni nacionalnoyu specifikoyu yaskrave sonce teple pivdenne povitrya sho viye z balkona zachiska divchinki Krim togo sho sama hudozhnicya zhila v cej chas na Ukrayini same z Ukrayini priyihali v Gelsinki majbutni peremozhci ta prizeri Olimpiadi 1952 roku Viktor Chukarin Dmitro Leonkin Mariya Gorohovska i Nina Bocharova V obstanovci piznogo stalinizmu pidkreslennya ukrayinskoyi nacionalnoyi identichnosti sprijmalosya yak shkidlive i nebezpechne Akcent zroblenij Yablonskoyi na nacionalnij prinalezhnosti yunoyi gimnastki na dumku O Mahouni pripuskaye sho v blizkomu majbutnomu mozhna bulo ochikuvati zmin u cij sferi PrimitkiO Mahouni 2010 s 214 O Mahouni 2010 s 217 Lisnichenko 2007 Zvid pam yatok istoriyi ta kulturi Kniga I Kiyiv chastina III S Ya s 1930 Goncharuk 2017 Zhuravko O I Russkij yazyk 4 klass Plany konspekty urokov M Ranok Publishing House Ltd 2007 S 248 249 272 s ISBN 9 789 6608 1873 6 Valujskaya Natalya Ty uvidish utro siyayushim Kazahstanskaya Pravda Gazeta 2015 Pomilka nepravilnij chas Vladich 1958 s 39 Polyanskaya 2014 Tatyana Yablonskaya o sebe Zerkalo nedeli Ukraina Gazeta 2005 Pomilka nepravilnij chas Atayan 2010 O Mahouni 2010 s 214 215 O Mahouni 2010 s 215 O Mahouni 2010 s 216 LiteraturaAtayan Gayane 5 Vladich L V Zagolovok 3500 prim Goncharuk Oksana Lisnichenko Iriga O Mahouni Majk Zagolovok ISBN 978 5 8679 3815 4 Polyanskaya Olga 4 45