«Маска Червоної Смерті» (англ. Masque of the Red Death) — оповідання американського письменника Едгара Аллана По, написане й опубліковане в 1842 році.
«Маска Червоної Смерті» | ||||
---|---|---|---|---|
Masque of the red death | ||||
Ілюстрація | ||||
Жанр | Містика Готична література Література жахів | |||
Форма | оповідання | |||
Автор | Едгар Аллан По | |||
Мова | англійська | |||
Написано | 1842 | |||
Опубліковано | травень 1842 | |||
| ||||
Цей твір у Вікісховищі | ||||
Цей твір у Вікіджерелах |
Принц Просперо, щоб уникнути чуми під назвою «червона смерть», зібрав тисячі своїх наближених і сховався у віддаленому ізольованому монастирі, побудованому за його проєктом. Вони замурували всі входи й виходи та збиралися жити там поки не закінчиться хвороба. У монастирі була анфілада з семи великих кімнат. У сьому кімнату з чорними стінами і криваво-червоними вікнами ніхто не наважувався заходити, там було дуже моторошно. Просперо влаштував маскарад. Наприкінці маскараду з'являється таємнича фігура в масці, що зображає обличчя померлого від «червоної смерті». Розлючений принц намагається протистояти невідомому, проте вмирає, не добившись нічого, а за ним і всі гості. Як з'ясовується, під саваном незнайомця немає фізичного тіла.
Оповідання багато в чому дотримується естетики символізму, а також канонів готичної літератури і часто досліджується як алегорія на неминучість смерті, хоча багато критиків дотримуються думки, що цього робити не варто. Є багато пояснень, що до інтерпретації новели, а також спроб визначити сутність «червоної смерті».
Вперше оповідання опубліковано в травні 1842 року в журналі «Грема».
Короткий зміст
Історія починається з опису жахливої хвороби під назвою «червона смерть», яка спустошує країну. У жертв чуми спостерігалися «гострі болі», «раптове запаморочення» і кривавий піт. Як повідомляється, чума вбивала менш ніж за пів години. Принц Просперо не хотів померти від хвороби, зібрав тисячі своїх наближених і сховався у віддаленому ізольованому монастирі, побудованому за його проєктом. Вони замурували всі входи і виходи і збиралися жити там поки не закінчиться хвороба. Принц подбав про все: там були і музиканти, і танцівниці, і слуги, і їжа, і розкішні кімнати. У монастирі була анфілада з семи великих кімнат. Через пів року принц влаштував грандіозний бал-маскарад. Кожна кімната була прикрашена й облаштована у своєму специфічному кольорі — блакитному, пурпуровому, зеленому, оранжевому, білому і фіолетовому. У сьому кімнату з чорними стінами і криваво-червоними вікнами ніхто не наважувався заходити, там було дуже моторошно. У цій кімнаті розташовувався годинник із чорного дерева, який кожну годину починав дзвінко й протяжно бити, змушуючи музикантів зупинити гру на інструментах, а гостей — танцювати. Лише коли бій годинника припинявся, веселощі поновлювалося.
Коли мало пробити дванадцяту годину, Просперо і царедворці помітили незнайомця, одягненого в темне, забруднене кров'ю лахміття, схоже на саван. Обличчя незнайомця закривала маска, що зображає труп і симптоми Червоної Смерті. Жахливо розсердившись, Просперо зажадав розкрити особу незнайомця, щоб згодом знати, кого він покарає через повішення. Гості ж злякалися й розступилися, коли незнайомець почав йти геть від Просперо. Він пройшов шість кімнат і зупинився біля останньої, чорної, зали. Принц вихопив свій кинджал і пустився навздогін, але біля порога чорної кімнати незнайомець раптово обернувся і втупив у принца свій погляд. Просперо скрикнув і впав мертвим. Гості, побачивши це, розсердились і накинулися на незнайомця, але потім в жаху відсахнулися, оскільки в того під саваном не виявилося фізичного тіла. Це була сама Червона смерть. Люди почали падати і вмирати, і над усім запанували морок, загибель і Червона смерть.
Історія публікацій
Спочатку Едгар Аллан По видав оповідання в журналі «Грема» Ladies and Gentleman's Magazine під назвою «Маска Червоної Смерті» (англ. The Mask of the Red Death) з підзаголовком «Фантазія» (A Fantasy). Ця публікація принесла йому 12 доларів. Пізніше вийшло друге, виправлене, видання у Broadway Journal під усталеною нині назвою (англ. Masque of the red death). Англійська назва оповідання (англ. The Mask of the Red Death) буквально перекладається як «Маскарад Червоної Смерті» — нова назва підкреслила образ незнайомця, що з'явився в кінці оповідання, і зосередила увагу читача на маскараді.
Адаптації
- «Чума у Флоренції» (фільм, 1919) — знятий за мотивами оповідання Едгара Аллана По.
- «Привид блукає Європою» (фільм, 1922) — фільм Володимира Гардіна за мотивами оповідання.
- Венді Пайні написала й проілюструвала еротичну версію «Маски Червоної Смерті».
- Безіл Ретбоун, у рамках проведеного ним на початку 1960-х років проєкту зі створення аудіокниг за оповіданнями Едгара Аллана По, створив також і аудіокнигу «Маска Червоної Смерті» (виробництво LP Caedmon). Аудіоверсії «Маски Червоної Смерті» свого часу створювали Крістофер Лі, , і Гебріел Бірн.
- У 2013 році в околицях Детройта (штат Мічиган) було оголошено про початок щорічного концерту в рамках святкування Хелловіну. Гості цієї вистави ставали учасниками подій «Маски Червоної Смерті». Вистава носить ту ж назву.
Примітки
- Ostram, John Ward. «Poe's Literary Labors and Rewards» in Myths and Reality: The Mysterious Mr. Poe. Baltimore: The Edgar Allan Poe Society, 1987. p. 39
- Edgar Allan Poe — «The Masque of the Red Death» [ 13 червня 2010 у Wayback Machine.] at the Edgar Allan Poe Society online
- Sova, Dawn B. Edgar Allan Poe: A to Z. New York: Checkmark Books, 2001. p. 149.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Maska Chervonoyi Smerti angl Masque of the Red Death opovidannya amerikanskogo pismennika Edgara Allana Po napisane j opublikovane v 1842 roci Maska Chervonoyi Smerti Masque of the red deathIlyustraciyaZhanrMistika Gotichna literatura Literatura zhahivFormaopovidannyaAvtorEdgar Allan PoMovaanglijskaNapisano1842Opublikovanotraven 1842 Cej tvir u Vikishovishi Cej tvir u Vikidzherelah Princ Prospero shob uniknuti chumi pid nazvoyu chervona smert zibrav tisyachi svoyih nablizhenih i shovavsya u viddalenomu izolovanomu monastiri pobudovanomu za jogo proyektom Voni zamuruvali vsi vhodi j vihodi ta zbiralisya zhiti tam poki ne zakinchitsya hvoroba U monastiri bula anfilada z semi velikih kimnat U somu kimnatu z chornimi stinami i krivavo chervonimi viknami nihto ne navazhuvavsya zahoditi tam bulo duzhe motoroshno Prospero vlashtuvav maskarad Naprikinci maskaradu z yavlyayetsya tayemnicha figura v masci sho zobrazhaye oblichchya pomerlogo vid chervonoyi smerti Rozlyuchenij princ namagayetsya protistoyati nevidomomu prote vmiraye ne dobivshis nichogo a za nim i vsi gosti Yak z yasovuyetsya pid savanom neznajomcya nemaye fizichnogo tila Opovidannya bagato v chomu dotrimuyetsya estetiki simvolizmu a takozh kanoniv gotichnoyi literaturi i chasto doslidzhuyetsya yak alegoriya na neminuchist smerti hocha bagato kritikiv dotrimuyutsya dumki sho cogo robiti ne varto Ye bagato poyasnen sho do interpretaciyi noveli a takozh sprob viznachiti sutnist chervonoyi smerti Vpershe opovidannya opublikovano v travni 1842 roku v zhurnali Grema Korotkij zmistIstoriya pochinayetsya z opisu zhahlivoyi hvorobi pid nazvoyu chervona smert yaka spustoshuye krayinu U zhertv chumi sposterigalisya gostri boli raptove zapamorochennya i krivavij pit Yak povidomlyayetsya chuma vbivala mensh nizh za piv godini Princ Prospero ne hotiv pomerti vid hvorobi zibrav tisyachi svoyih nablizhenih i shovavsya u viddalenomu izolovanomu monastiri pobudovanomu za jogo proyektom Voni zamuruvali vsi vhodi i vihodi i zbiralisya zhiti tam poki ne zakinchitsya hvoroba Princ podbav pro vse tam buli i muzikanti i tancivnici i slugi i yizha i rozkishni kimnati U monastiri bula anfilada z semi velikih kimnat Cherez piv roku princ vlashtuvav grandioznij bal maskarad Kozhna kimnata bula prikrashena j oblashtovana u svoyemu specifichnomu kolori blakitnomu purpurovomu zelenomu oranzhevomu bilomu i fioletovomu U somu kimnatu z chornimi stinami i krivavo chervonimi viknami nihto ne navazhuvavsya zahoditi tam bulo duzhe motoroshno U cij kimnati roztashovuvavsya godinnik iz chornogo dereva yakij kozhnu godinu pochinav dzvinko j protyazhno biti zmushuyuchi muzikantiv zupiniti gru na instrumentah a gostej tancyuvati Lishe koli bij godinnika pripinyavsya veseloshi ponovlyuvalosya Koli malo probiti dvanadcyatu godinu Prospero i caredvorci pomitili neznajomcya odyagnenogo v temne zabrudnene krov yu lahmittya shozhe na savan Oblichchya neznajomcya zakrivala maska sho zobrazhaye trup i simptomi Chervonoyi Smerti Zhahlivo rozserdivshis Prospero zazhadav rozkriti osobu neznajomcya shob zgodom znati kogo vin pokaraye cherez povishennya Gosti zh zlyakalisya j rozstupilisya koli neznajomec pochav jti get vid Prospero Vin projshov shist kimnat i zupinivsya bilya ostannoyi chornoyi zali Princ vihopiv svij kindzhal i pustivsya navzdogin ale bilya poroga chornoyi kimnati neznajomec raptovo obernuvsya i vtupiv u princa svij poglyad Prospero skriknuv i vpav mertvim Gosti pobachivshi ce rozserdilis i nakinulisya na neznajomcya ale potim v zhahu vidsahnulisya oskilki v togo pid savanom ne viyavilosya fizichnogo tila Ce bula sama Chervona smert Lyudi pochali padati i vmirati i nad usim zapanuvali morok zagibel i Chervona smert Istoriya publikacijSpochatku Edgar Allan Po vidav opovidannya v zhurnali Grema Ladies and Gentleman s Magazine pid nazvoyu Maska Chervonoyi Smerti angl The Mask of the Red Death z pidzagolovkom Fantaziya A Fantasy Cya publikaciya prinesla jomu 12 dolariv Piznishe vijshlo druge vipravlene vidannya u Broadway Journal pid ustalenoyu nini nazvoyu angl Masque of the red death Anglijska nazva opovidannya angl The Mask of the Red Death bukvalno perekladayetsya yak Maskarad Chervonoyi Smerti nova nazva pidkreslila obraz neznajomcya sho z yavivsya v kinci opovidannya i zoseredila uvagu chitacha na maskaradi Adaptaciyi Chuma u Florenciyi film 1919 znyatij za motivami opovidannya Edgara Allana Po Privid blukaye Yevropoyu film 1922 film Volodimira Gardina za motivami opovidannya Vendi Pajni napisala j proilyustruvala erotichnu versiyu Maski Chervonoyi Smerti Bezil Retboun u ramkah provedenogo nim na pochatku 1960 h rokiv proyektu zi stvorennya audioknig za opovidannyami Edgara Allana Po stvoriv takozh i audioknigu Maska Chervonoyi Smerti virobnictvo LP Caedmon Audioversiyi Maski Chervonoyi Smerti svogo chasu stvoryuvali Kristofer Li i Gebriel Birn U 2013 roci v okolicyah Detrojta shtat Michigan bulo ogolosheno pro pochatok shorichnogo koncertu v ramkah svyatkuvannya Hellovinu Gosti ciyeyi vistavi stavali uchasnikami podij Maski Chervonoyi Smerti Vistava nosit tu zh nazvu PrimitkiOstram John Ward Poe s Literary Labors and Rewards in Myths and Reality The Mysterious Mr Poe Baltimore The Edgar Allan Poe Society 1987 p 39 Edgar Allan Poe The Masque of the Red Death 13 chervnya 2010 u Wayback Machine at the Edgar Allan Poe Society online Sova Dawn B Edgar Allan Poe A to Z New York Checkmark Books 2001 p 149 ISBN 0 8160 4161 X