Мойсей Олександрович Марков (30 квітня [13 травня] 1908; Розсказово, Тамбовська губернія, Російська імперія — 1 жовтня 1994 року; Москва, Росія) — радянський фізик-теоретик.
Марков Мойсей Олександрович | |
---|---|
Народився | 30 квітня (13 травня) 1908 Расказово, d, d, Тамбовська губернія, Російська імперія[1] |
Помер | 1 жовтня 1994 (86 років) Москва, Росія |
Поховання | Хованський цвинтар |
Країна | Російська імперія СРСР Росія |
Діяльність | фізик, фізик-ядерник |
Alma mater | МДУ d |
Галузь | фізика елементарних частинок, квантова механіка і КТП |
Заклад | МДУ Фізичний інститут імені П. М. Лебедєва |
Вчене звання | професор[d], академік АН СРСР[d], Список академіків АН СРСР і академік Російської академії наук |
Науковий ступінь | доктор фізико-математичних наук |
Вчителі | Тамм Ігор Євгенович |
Аспіранти, докторанти | d d |
Членство | Російська академія наук Академія наук СРСР |
Нагороди |
Академік (від 1966), академік-секретар Відділення ядерної фізики АН СРСР (1968—1988), радник президії РАН (від 1988).
Життєпис
У 1926—1930 роках — студент [ru] Московського університету. Після закінчення університету він був залишений в аспірантурі.
До 1934 року працював у Фізичному інституті МДУ.
Від 1934 року працював у Фізичному інституті АН СРСР (ФІАН).
1953 року обраний членом-кореспондентом Академії наук СРСР.
Протягом 1956—1962 років працював у Дубні в Об'єднаному інституті ядерних досліджень.
Від 1962 року — знов у ФІАН.
1966 року обраний дійсним членом АН СРСР
Протягом 1967—1988 років — академік-секретар Відділення ядерної фізики Академії наук СРСР.
У 1973—1987 роках — голова [ru]
Один із академіків АН СРСР, які підписали 1973 року лист учених у газету «Правда» із засудженням «поведінки академіка А. Д. Сахарова». У листі Сахарова звинувачено в тому, що він «виступив із низкою заяв, що ганьблять державний устрій, зовнішню і внутрішню політику Радянського Союзу», а його правозахисну діяльність академіки оцінювали як «таку, що ганьбить честь і гідність радянського вченого»[2].
Автор науково-фантастичної повісті «Помилка фізіолога Ню», опублікованої в журналі «Наука и жизнь».
Помер 1 жовтня 1994 року. Похований на Хованському цвинтарі в Москві.
Наукова діяльність
Основні праці з квантової механіки та фізики елементарних частинок. Запропонував теорію так званих нелокалізованих полів у вигляді некомутативності поля та координати (1940). Розробив складену модель елементарних частинок (1953), на основі якої передбачав можливість збуджених станів адронів (1955). Йому належать фундаментальні дослідження з фізики нейтрино (1957). Обґрунтував доцільність проведення нейтринних експериментів на великих глибинах під землею та можливість проведення нейтринних дослідів на прискорювачах (1958). Першим висунув гіпотезу про те, що повні перерізи розсіювання лептонів на нуклонах зі зростанням енергії прямують до перерізів пружних розсіянь на точкових нуклонах (1963). Висунув ідею про можливе існування елементарних частинок гранично великих мас — максимонів (1965), а також фрідмонів — частинок із мікроскопічними повною масою та розмірами, які є за своєю структурою майже замкнутими всесвітами.
1955 року підписав «».
Входив до редколегії журналу «Теоретична та математична фізика».
Виступав на загальних зборах АН СРСР за збереження єдиної АН СРСР.
Нагороди
- Герой Соціалістичної Праці (12 травня 1978)
- чотири ордени Леніна (12 травня 1968; 20 липня 1971; 17 вересня 1975; 12 травня 1978)
- орден «Знак Пошани» (19 вересня 1953)
- медалі
Бібліографія
- Гипероны и K-мезоны. — М.: 1958.
- Нейтрино. — М.: 1964.
- Избранные труды: в 2 т. / отв. ред. В. А. Матвеев. — Т. 1. — М.: Наука, 2000. — 505 с., т. 2. — М.: Наука, 2001. — 640 с.
- О трёх интерпретациях квантовой механики. — М.: Книжный дом «Либроком», 2010.
Примітки
- Марков Моисей Александрович // Большая советская энциклопедия: [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — Москва: Советская энциклопедия, 1969.
- У жовтні 1930 року фізико-математичний факультет отримав назву фізико-механіко-математичного — Краткая история физического факультета. Архівна копія на сайті Wayback Machine.
- Могила М. А. Маркова на Хованском кладбище. оригіналу за 17 травня 2013. Процитовано 3 червня 2013.
Література
- [ru], Кадышевский В. Г., Комар А. А., [ru] Учёный и мыслитель. К 100-летию со дня рождения академика М. А. Маркова // [ru]. — 2008. — № 4. — С. 352—359.
- [ru], Комар А. А. М. А. Марков // Успехи физических наук. — 1978. — Т. 125. — Вып. 2;
- Марков Моисей Александрович // Большая советская энциклопедия : в 30 т. / главн. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : «Советская энциклопедия», 1969—1978. (рос.)
- Храмов Ю. А. Марков Моисей Александрович // Физики : биографический справочник / под ред. А. И. Ахиезера. — Изд. 2-е, испр. и доп. — М. : Наука, 1983. — С. 179. — 200 000 екз.
- [ru] Альфа и омега научного творчества академика М. А. Маркова // . — 2009. — Т. 40. — Вып. 3.
Посилання
- Персональна сторінка Мойсея Олександровича Маркова на офіційному сайті РАН (рос.)
- Академик Марков Моисей Александрович. Биография на сайте Российского Пагуошского комитета
- Про Мойсея Олександровича Маркова на сайті Інституту ядерних досліджень РАН
- Мойсей Олександрович Марков у журналі «Успехи физических наук»
- Історична довідка на сайті Архіву РАН
- [ru] М. А. Марков и ФИАН (спогади)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Mojsej Oleksandrovich Markov 30 kvitnya 13 travnya 1908 Rozskazovo Tambovska guberniya Rosijska imperiya 1 zhovtnya 1994 roku Moskva Rosiya radyanskij fizik teoretik Markov Mojsej OleksandrovichNarodivsya 30 kvitnya 13 travnya 1908 Raskazovo d d Tambovska guberniya Rosijska imperiya 1 Pomer 1 zhovtnya 1994 1994 10 01 86 rokiv Moskva RosiyaPohovannya Hovanskij cvintarKrayina Rosijska imperiya SRSR RosiyaDiyalnist fizik fizik yadernikAlma mater MDU dGaluz fizika elementarnih chastinok kvantova mehanika i KTPZaklad MDU Fizichnij institut imeni P M LebedyevaVchene zvannya profesor d akademik AN SRSR d Spisok akademikiv AN SRSR i akademik Rosijskoyi akademiyi naukNaukovij stupin doktor fiziko matematichnih naukVchiteli Tamm Igor YevgenovichAspiranti doktoranti d dChlenstvo Rosijska akademiya nauk Akademiya nauk SRSRNagorodi Akademik vid 1966 akademik sekretar Viddilennya yadernoyi fiziki AN SRSR 1968 1988 radnik prezidiyi RAN vid 1988 ZhittyepisU 1926 1930 rokah student ru Moskovskogo universitetu Pislya zakinchennya universitetu vin buv zalishenij v aspiranturi Do 1934 roku pracyuvav u Fizichnomu instituti MDU Vid 1934 roku pracyuvav u Fizichnomu instituti AN SRSR FIAN 1953 roku obranij chlenom korespondentom Akademiyi nauk SRSR Protyagom 1956 1962 rokiv pracyuvav u Dubni v Ob yednanomu instituti yadernih doslidzhen Vid 1962 roku znov u FIAN 1966 roku obranij dijsnim chlenom AN SRSR Protyagom 1967 1988 rokiv akademik sekretar Viddilennya yadernoyi fiziki Akademiyi nauk SRSR U 1973 1987 rokah golova ru Odin iz akademikiv AN SRSR yaki pidpisali 1973 roku list uchenih u gazetu Pravda iz zasudzhennyam povedinki akademika A D Saharova U listi Saharova zvinuvacheno v tomu sho vin vistupiv iz nizkoyu zayav sho ganblyat derzhavnij ustrij zovnishnyu i vnutrishnyu politiku Radyanskogo Soyuzu a jogo pravozahisnu diyalnist akademiki ocinyuvali yak taku sho ganbit chest i gidnist radyanskogo vchenogo 2 Avtor naukovo fantastichnoyi povisti Pomilka fiziologa Nyu opublikovanoyi v zhurnali Nauka i zhizn Pomer 1 zhovtnya 1994 roku Pohovanij na Hovanskomu cvintari v Moskvi Naukova diyalnistOsnovni praci z kvantovoyi mehaniki ta fiziki elementarnih chastinok Zaproponuvav teoriyu tak zvanih nelokalizovanih poliv u viglyadi nekomutativnosti polya ta koordinati 1940 Rozrobiv skladenu model elementarnih chastinok 1953 na osnovi yakoyi peredbachav mozhlivist zbudzhenih staniv adroniv 1955 Jomu nalezhat fundamentalni doslidzhennya z fiziki nejtrino 1957 Obgruntuvav docilnist provedennya nejtrinnih eksperimentiv na velikih glibinah pid zemleyu ta mozhlivist provedennya nejtrinnih doslidiv na priskoryuvachah 1958 Pershim visunuv gipotezu pro te sho povni pererizi rozsiyuvannya leptoniv na nuklonah zi zrostannyam energiyi pryamuyut do pereriziv pruzhnih rozsiyan na tochkovih nuklonah 1963 Visunuv ideyu pro mozhlive isnuvannya elementarnih chastinok granichno velikih mas maksimoniv 1965 a takozh fridmoniv chastinok iz mikroskopichnimi povnoyu masoyu ta rozmirami yaki ye za svoyeyu strukturoyu majzhe zamknutimi vsesvitami 1955 roku pidpisav Vhodiv do redkolegiyi zhurnalu Teoretichna ta matematichna fizika Vistupav na zagalnih zborah AN SRSR za zberezhennya yedinoyi AN SRSR NagorodiGeroj Socialistichnoyi Praci 12 travnya 1978 chotiri ordeni Lenina 12 travnya 1968 20 lipnya 1971 17 veresnya 1975 12 travnya 1978 orden Znak Poshani 19 veresnya 1953 medaliBibliografiyaGiperony i K mezony M 1958 Nejtrino M 1964 Izbrannye trudy v 2 t otv red V A Matveev T 1 M Nauka 2000 505 s t 2 M Nauka 2001 640 s O tryoh interpretaciyah kvantovoj mehaniki M Knizhnyj dom Librokom 2010 PrimitkiMarkov Moisej Aleksandrovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t pod red A M Prohorov 3 e izd Moskva Sovetskaya enciklopediya 1969 d Track Q649d Track Q17378135 U zhovtni 1930 roku fiziko matematichnij fakultet otrimav nazvu fiziko mehaniko matematichnogo Kratkaya istoriya fizicheskogo fakulteta Arhivna kopiya na sajti Wayback Machine Mogila M A Markova na Hovanskom kladbishe originalu za 17 travnya 2013 Procitovano 3 chervnya 2013 Literatura ru Kadyshevskij V G Komar A A ru Uchyonyj i myslitel K 100 letiyu so dnya rozhdeniya akademika M A Markova ru 2008 4 S 352 359 ru Komar A A M A Markov Uspehi fizicheskih nauk 1978 T 125 Vyp 2 Markov Moisej Aleksandrovich Bolshaya sovetskaya enciklopediya v 30 t glavn red A M Prohorov 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1969 1978 ros Hramov Yu A Markov Moisej Aleksandrovich Fiziki biograficheskij spravochnik pod red A I Ahiezera Izd 2 e ispr i dop M Nauka 1983 S 179 200 000 ekz ru Alfa i omega nauchnogo tvorchestva akademika M A Markova 2009 T 40 Vyp 3 PosilannyaPersonalna storinka Mojseya Oleksandrovicha Markova na oficijnomu sajti RAN ros Akademik Markov Moisej Aleksandrovich Biografiya na sajte Rossijskogo Paguoshskogo komiteta Pro Mojseya Oleksandrovicha Markova na sajti Institutu yadernih doslidzhen RAN Mojsej Oleksandrovich Markov u zhurnali Uspehi fizicheskih nauk Istorichna dovidka na sajti Arhivu RAN ru M A Markov i FIAN spogadi