Битва при Диррахії — битва у ході громадянської війни 49–45 рр. до н. е. в Стародавньому Римі, що відбулася 10 липня 48 до н. е. поблизу міста Диррахій (сучасний Дуррес, Албанія). Це одна з битв, у якій війська Цезаря зазнали поразки. Битва при Диррахії не стала вирішальною у простистоянні Цезаря та Помпея, а лише передумовою для битви при Фарсалі.
Битва при Диррахії | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Громадянська війна в Стародавньому Римі (49—45 до н. е.)
| |||||||
Координати: 41°19′00″ пн. ш. 19°27′00″ сх. д. / 41.3166666666947719477320788° пн. ш. 19.45000000002777795771180536° сх. д. | |||||||
| |||||||
Командувачі | |||||||
Гай Юлій Цезар | Гней Помпей Великий | ||||||
Військові сили | |||||||
30,000 + | 45,000 + | ||||||
Втрати | |||||||
1 000-4 000 | 2 000 |
Контекст
До кінця свого першого року на посаді консула Цезар встиг отримати велику кількість судових позовів. Згідно з римським законом, представники влади мали імунітет від переслідувань, але лише протягом строку повноважень, коли вони мали законний імперіум. Як тільки він став приватним громадянином, Цезар знав, що стане не матиме подібного захисту закону. За звичною традицією, після обіймання подібної посади Цезар став проконсулом та міг претендувати на отримання у підпорядкування провінції. Цезар отримав Цизальпійську Галлію, а також Іллірію, до чого згодом додалася й Трансальпійська Галлія. Незвичним у керуванні Цезаря було те, що проконсульство над зазначеними провінціями він отримав не на один рік, що в той час практикувалося, а на п'ять. Більше того, до кінця своїх років правління, Цезар допоміг своїм союзникам Помпею та Крассу отримати консульську владу, а вони в свою чергу продовжили його намісництво у Галлії та Іллірії ще на п'ять років. Наприкінці свого терміну, як проконсул, він зустрівся з тим, що між виборами консульства було мінімум десять років. У зв'язку з цим Цезар мав намір залишити заступництво в консульстві заочно, а після обрання прямим чином перейшов від своєї проконсульської влади до другого консульства. Таким чином, він би зберіг свій імперіум і тим самим не був би вразливим до судових позовів. Проте Сенат мав інше бачення розвитку подій. Після закінчення проконсульства Цезарю було наказано розформувати війська, що він мав, а це, слід зазначити, були вже досвідчені воїни, що набули досвіду у ході Галльської війни та ще й мали неабияку приязнь до свого полководця, адже той ніколи не забував про нагороди. Цезар погодився на пропозицію Сенату лише за одної умови: Помпей мусить зробити те саме. Звісно ні Сенат, ні Помпей тим більш, такою відповіддю задоволений не був. Цезар розумів, що нічого з ним задуманого не втілиться в реальність, якщо він тільки не візьме це силою, тому у 49 р. до Р. Х. Цезар направив свої війська на Рим, Помпей же чи то злякавшись, чи то просто будучи не готовим тримати опір, втік до Греції. Так почалася чергова громадянська війна у Римі.
Передумови
Прибувши до Риму, Цезар не прагнув одразу наздоганяти Помпея і замість цього спробував консолідовати владу в Римі та Італії загалом. Разом з тим й нього були й інші причини аби залишитися на якийсь час у Римі: Помпей залишив його без кораблів для перетину , а Іспанія почала мобілізуватись проти Цезаря. Цезар віришував проблеми по черзі, спочатку він зібрав решту своїх сил з Трансальпійської Галлії та вирушив до Іспанії, де провів вдалу кампанію та заспокоїв місцеве населення, щоб упевнитися у їх не втручанні під час головного протистояння з Помпеєм.
Зібравши половину потрібних кораблів, Цезар вирішив взяти сім легіонів та першими перевезти їх через Адріатику, а згодом, коли решта війська дістанеться Брундизію, забрати і їх. Подорож через Адріатичне море до Греції завжди була складню, а той факт, зимові погодні умови мусили погіршити ситуацію, але в даному випадку це зіграло на руку Цезарю. Він зміг стримувати військові галери флоту Помея, яким керував Марк Кальпурній Бібул. Бібул був непідготовлений, тому Цезар зумів легко проплисти через блокаду і утворив плацдарм в Епірі з першою половиною своєї армії. Однак Бібул зумів завадити спробі Цезаря відплисти за його підкріпленням, що залишалися у Брундизії. Бібул загинув під час проведення цієї блокади, і жоден полководець не був призначений Помпеєм замість нього. У якийсь момент Луцій Скрибоній Лібон намагався тримати блокаду і навіть захопив острів, не допускаючи підкріплення Цезаря з будь-якого плавання. Однак Ліву не зміг підтримати цю позицію через брак води.
Цезар був у найгіршому положенні, в якому тільки міг опинитися полководець. Його армія не мала можливості дістатися до нього з Риму через морську блокаду, він не міг набрати наймане військо в місцевості, де перебував, оскільки Греція виступала на підтримку Помпея. Армія Цезаря, не мала й половини своєї могутності в той момент. Щоб зрозуміти в якому ж стані Цезар був можна по тому лише факту, що він навіть зробив кілька спроб обговорити мир з Помпеєм. Зрозумівши, що зіткнення не минути, Цезар здійснив ще одну, хоч і невдалу, спробу переправити свої війська до Греції. Жахливі погодні умови змусили його відмовитися він задуманого. Однак в той час Марк Антоній, начальник кінноти зумів звільнити війська та після кількох спроб зміг прорвати блокування Лібон. Тепер з чотирма легіонами він направлявся на зустріч Цезарю. На даному етапі було важливо лише одне: хто перший зустріне Антонія. І хоча Помпей дістався до місця дислокації Антонія раніше, він вирішив відступити до Диррахію. Адже Цезар теж не відставав, а Помпей не бажав залишитися між двома супротивниками.
Облога
Місто Диррахій було вдалим для тримання оборони Помпеєм. У вільному доступі був вихід до моря, а також з боків були пагорби, що унеможливлювали легкий напад з боку суперника. Цезар вирішив згадати часи Галльських воєн і наказав інженерам побудувати стіни та укріплення, щоб не давати закріпитися військам Помпея у єдиному положенні, біля моря. Помпей у відповідь звів подібні укріплення, аби не допустити просування армії суперника. Між цими двома фортифікаційними укріпленнями тривали невеликі сутички, але в будь-якому разі вони не давали жодній армії переваг. В ході такого протистояння Цезарю був потрібен великий запас продовольства, аби підтримувати свої війська. Саме з цим і виникли великі проблеми. В той час як Помпей міг вільно доставляти усе потрібне його армії через море. Тим не менш, з початком облоги їх позиції трохи змінювалися. Маючи під контролем невелику обмежену ділянку землі, Помпей не мав вдосталь пасовиськ для коней. Ще важчою стала проблема недостатку прісної води, що лише ускладнювало ситуацію. Наближався осінній врожай, що вирішив би проблеми Цезаря з продовольством. Це змусило Помпея вийти з облоги. Але до середини літа пощастило і йому. Два галли, що були піймані на крадіжці у легіонерів втекли до табору Помпея. Вони надали йому інформацію про найслабші місця у стіні Цезаря. Частина на півдні ще не була завершена і це було дуже вдале місце для нападу.
Хід бою
Помпей пішов у атаку з шістьма легіонами проти лінії Цезаря, де він приєднувався до моря і де був розташований IX легіон. Помпей також відправив кілька допоміжних загонів і легку піхоту, щоб атакувати море. Значно перевершивши війська Цезаря, Помпейські війська прорвалися через ослаблені укріпленням, в результаті чого ІХ легіон мусив відступити з великими втратами. Цезар швидко підсилив втрати загоном з 4000 чоловік та дванадцятьма когортами Марка Антонія, а потім контратакував, знову закріпивши частину стіни і відтискаючи сили Помпея назад. Хоча контратака Цезаря була спочатку успішною, сили Помпея були надто численними. Кілька днів тому Помпей зайняв невеликий табір, який був залишений Цезарем, і розширив оборону. У відповідь Цезар направив 33 когорти, щоб атакувати цю позицію. Помпей направив велику силу піхоти і 3000 кавалерій, щоб вислизнути з правого крила Цезаря. Цезар вперше наказав своїм військам праворуч міцно стояти, але потім побачив небезпеку бути відтісненими. Він наказав відступити, що потягло за собою паніку та безлад. Контратака на табір Помпея була проваленою. Спочатку Цезар особисто намагався стримувати відступ, але ті, що втікали, не зупинялися, поки не дійшли до своїх таборів. Після невдалої контратаки і врахування збитків, Цезар вирішив відмовитися від спроби облоги Помпея і змінити всю стратегію кампанії.
Підсумки
З незрозумілих причин Помпей не наважився завдати вирішального удару по Цезарю. Скоріше за все, на нього вплинув Тит Лабієн або ж він просто непокоївся через можливі хитрощі Цезаря. Крім того, на полі бою були вириті укріплення, що не дозволило організувати швидке переслідування. Після битви Цезар, за словами Плутарха і Аппіана, сказав: «Сьогодні перемога залишилася б за ворогами, якщо б у них було кому перемогти». Загалом втрати Цезаря, за його даними, сягнули більше тисячі солдатів; однієї-двох тисяч — за Плутархом; чотири — за даними Павла Орозія.
Оскільки укріплення Цезаря були прорвані, полководець був змушений змінити плани своєї кампанії і відмовитися від ведення позиційної війни. Після програного бою він прямував на схід, до Фессалії, а Помпей його переслідував. Через місяць при Фарсалі відбулася вирішальна битва, що завершилася повною перемогою Цезаря.
Примітки
- 1 000 згідно з самим Цезарем, 1 000 згідно з Плутархом у біографії Цезаря, але 2 000 згідно з Плутархом у біографії Помпея, 4 000 згідно з Орозієм. Деякі джерела враховують вбитих полонених після бою.
- Моммзен Т. История Рима. — Т. 3. — СПб.: Наука, 2005. — С. 281.
- (Plut. Caes. 39) Плутарх. Цезарь, 39.
- (App. B.C. II, 62) Аппиан. Гражданские войны, II, 62.
- (Caes. B. C. II, 71)
- (Plut. Pomp. 65)
Джерела
- Аппіан Олександрійський. Римська історія.
- Плутарх. Порівняльні життєписи.
- Цезар. Записки про громадянську війну.
Література
- Кузіщин Василь. Історія Стародавнього Риму. — М.: Вища школа, 1982.
- Ковальов Сергій. Історія Стародавнього Риму. — Спб .: Полігон, 2002.
- Теодор Моммзен. Історія Риму. Том 3. — СПб .: Ювента, Наука, 1994.
- Єгоров Олексій. Юлій Цезар. Політична біографія. — СПб .: Нестор-Історія, 2014.
- Утченко С. Л. Юлий Цезарь. — М.: Мысль, 1976.
Посилання
- Livius.org: Dyrrhachium (48 BC) [ 29 грудня 2012 у Wayback Machine.]
Цю статтю треба для відповідності Вікіпедії. (4 червня 2018) |
В іншому мовному розділі є повніша стаття Battle of Dyrrhachium (48 BC)(англ.). Ви можете допомогти, розширивши поточну статтю за допомогою з англійської.
|
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Bitva pri Dirrahiyi bitva u hodi gromadyanskoyi vijni 49 45 rr do n e v Starodavnomu Rimi sho vidbulasya 10 lipnya 48 do n e poblizu mista Dirrahij suchasnij Durres Albaniya Ce odna z bitv u yakij vijska Cezarya zaznali porazki Bitva pri Dirrahiyi ne stala virishalnoyu u prostistoyanni Cezarya ta Pompeya a lishe peredumovoyu dlya bitvi pri Farsali Bitva pri Dirrahiyi Gromadyanska vijna v Starodavnomu Rimi 49 45 do n e Koordinati 41 19 00 pn sh 19 27 00 sh d 41 3166666666947719477320788 pn sh 19 45000000002777795771180536 sh d 41 3166666666947719477320788 19 45000000002777795771180536 Data 10 lipnya 48 do n e Misce Dirrahij Durres Rezultat porazka vijsk Cezarya Komanduvachi Gaj Yulij Cezar Gnej Pompej Velikij Vijskovi sili 30 000 45 000 Vtrati 1 000 4 000 2 000KontekstDo kincya svogo pershogo roku na posadi konsula Cezar vstig otrimati veliku kilkist sudovih pozoviv Zgidno z rimskim zakonom predstavniki vladi mali imunitet vid peresliduvan ale lishe protyagom stroku povnovazhen koli voni mali zakonnij imperium Yak tilki vin stav privatnim gromadyaninom Cezar znav sho stane ne matime podibnogo zahistu zakonu Za zvichnoyu tradiciyeyu pislya obijmannya podibnoyi posadi Cezar stav prokonsulom ta mig pretenduvati na otrimannya u pidporyadkuvannya provinciyi Cezar otrimav Cizalpijsku Galliyu a takozh Illiriyu do chogo zgodom dodalasya j Transalpijska Galliya Nezvichnim u keruvanni Cezarya bulo te sho prokonsulstvo nad zaznachenimi provinciyami vin otrimav ne na odin rik sho v toj chas praktikuvalosya a na p yat Bilshe togo do kincya svoyih rokiv pravlinnya Cezar dopomig svoyim soyuznikam Pompeyu ta Krassu otrimati konsulsku vladu a voni v svoyu chergu prodovzhili jogo namisnictvo u Galliyi ta Illiriyi she na p yat rokiv Naprikinci svogo terminu yak prokonsul vin zustrivsya z tim sho mizh viborami konsulstva bulo minimum desyat rokiv U zv yazku z cim Cezar mav namir zalishiti zastupnictvo v konsulstvi zaochno a pislya obrannya pryamim chinom perejshov vid svoyeyi prokonsulskoyi vladi do drugogo konsulstva Takim chinom vin bi zberig svij imperium i tim samim ne buv bi vrazlivim do sudovih pozoviv Prote Senat mav inshe bachennya rozvitku podij Pislya zakinchennya prokonsulstva Cezaryu bulo nakazano rozformuvati vijska sho vin mav a ce slid zaznachiti buli vzhe dosvidcheni voyini sho nabuli dosvidu u hodi Gallskoyi vijni ta she j mali neabiyaku priyazn do svogo polkovodcya adzhe toj nikoli ne zabuvav pro nagorodi Cezar pogodivsya na propoziciyu Senatu lishe za odnoyi umovi Pompej musit zrobiti te same Zvisno ni Senat ni Pompej tim bilsh takoyu vidpoviddyu zadovolenij ne buv Cezar rozumiv sho nichogo z nim zadumanogo ne vtilitsya v realnist yaksho vin tilki ne vizme ce siloyu tomu u 49 r do R H Cezar napraviv svoyi vijska na Rim Pompej zhe chi to zlyakavshis chi to prosto buduchi ne gotovim trimati opir vtik do Greciyi Tak pochalasya chergova gromadyanska vijna u Rimi PeredumoviPribuvshi do Rimu Cezar ne pragnuv odrazu nazdoganyati Pompeya i zamist cogo sprobuvav konsolidovati vladu v Rimi ta Italiyi zagalom Razom z tim j nogo buli j inshi prichini abi zalishitisya na yakijs chas u Rimi Pompej zalishiv jogo bez korabliv dlya peretinu a Ispaniya pochala mobilizuvatis proti Cezarya Cezar virishuvav problemi po cherzi spochatku vin zibrav reshtu svoyih sil z Transalpijskoyi Galliyi ta virushiv do Ispaniyi de proviv vdalu kampaniyu ta zaspokoyiv misceve naselennya shob upevnitisya u yih ne vtruchanni pid chas golovnogo protistoyannya z Pompeyem Zibravshi polovinu potribnih korabliv Cezar virishiv vzyati sim legioniv ta pershimi perevezti yih cherez Adriatiku a zgodom koli reshta vijska distanetsya Brundiziyu zabrati i yih Podorozh cherez Adriatichne more do Greciyi zavzhdi bula skladnyu a toj fakt zimovi pogodni umovi musili pogirshiti situaciyu ale v danomu vipadku ce zigralo na ruku Cezaryu Vin zmig strimuvati vijskovi galeri flotu Pomeya yakim keruvav Mark Kalpurnij Bibul Bibul buv nepidgotovlenij tomu Cezar zumiv legko proplisti cherez blokadu i utvoriv placdarm v Epiri z pershoyu polovinoyu svoyeyi armiyi Odnak Bibul zumiv zavaditi sprobi Cezarya vidplisti za jogo pidkriplennyam sho zalishalisya u Brundiziyi Bibul zaginuv pid chas provedennya ciyeyi blokadi i zhoden polkovodec ne buv priznachenij Pompeyem zamist nogo U yakijs moment Lucij Skribonij Libon namagavsya trimati blokadu i navit zahopiv ostriv ne dopuskayuchi pidkriplennya Cezarya z bud yakogo plavannya Odnak Livu ne zmig pidtrimati cyu poziciyu cherez brak vodi Cezar buv u najgirshomu polozhenni v yakomu tilki mig opinitisya polkovodec Jogo armiya ne mala mozhlivosti distatisya do nogo z Rimu cherez morsku blokadu vin ne mig nabrati najmane vijsko v miscevosti de perebuvav oskilki Greciya vistupala na pidtrimku Pompeya Armiya Cezarya ne mala j polovini svoyeyi mogutnosti v toj moment Shob zrozumiti v yakomu zh stani Cezar buv mozhna po tomu lishe faktu sho vin navit zrobiv kilka sprob obgovoriti mir z Pompeyem Zrozumivshi sho zitknennya ne minuti Cezar zdijsniv she odnu hoch i nevdalu sprobu perepraviti svoyi vijska do Greciyi Zhahlivi pogodni umovi zmusili jogo vidmovitisya vin zadumanogo Odnak v toj chas Mark Antonij nachalnik kinnoti zumiv zvilniti vijska ta pislya kilkoh sprob zmig prorvati blokuvannya Libon Teper z chotirma legionami vin napravlyavsya na zustrich Cezaryu Na danomu etapi bulo vazhlivo lishe odne hto pershij zustrine Antoniya I hocha Pompej distavsya do miscya dislokaciyi Antoniya ranishe vin virishiv vidstupiti do Dirrahiyu Adzhe Cezar tezh ne vidstavav a Pompej ne bazhav zalishitisya mizh dvoma suprotivnikami OblogaMisto Dirrahij bulo vdalim dlya trimannya oboroni Pompeyem U vilnomu dostupi buv vihid do morya a takozh z bokiv buli pagorbi sho unemozhlivlyuvali legkij napad z boku supernika Cezar virishiv zgadati chasi Gallskih voyen i nakazav inzheneram pobuduvati stini ta ukriplennya shob ne davati zakripitisya vijskam Pompeya u yedinomu polozhenni bilya morya Pompej u vidpovid zviv podibni ukriplennya abi ne dopustiti prosuvannya armiyi supernika Mizh cimi dvoma fortifikacijnimi ukriplennyami trivali neveliki sutichki ale v bud yakomu razi voni ne davali zhodnij armiyi perevag V hodi takogo protistoyannya Cezaryu buv potriben velikij zapas prodovolstva abi pidtrimuvati svoyi vijska Same z cim i vinikli veliki problemi V toj chas yak Pompej mig vilno dostavlyati use potribne jogo armiyi cherez more Tim ne mensh z pochatkom oblogi yih poziciyi trohi zminyuvalisya Mayuchi pid kontrolem neveliku obmezhenu dilyanku zemli Pompej ne mav vdostal pasovisk dlya konej She vazhchoyu stala problema nedostatku prisnoyi vodi sho lishe uskladnyuvalo situaciyu Nablizhavsya osinnij vrozhaj sho virishiv bi problemi Cezarya z prodovolstvom Ce zmusilo Pompeya vijti z oblogi Ale do seredini lita poshastilo i jomu Dva galli sho buli pijmani na kradizhci u legioneriv vtekli do taboru Pompeya Voni nadali jomu informaciyu pro najslabshi miscya u stini Cezarya Chastina na pivdni she ne bula zavershena i ce bulo duzhe vdale misce dlya napadu Hid boyuPompej pishov u ataku z shistma legionami proti liniyi Cezarya de vin priyednuvavsya do morya i de buv roztashovanij IX legion Pompej takozh vidpraviv kilka dopomizhnih zagoniv i legku pihotu shob atakuvati more Znachno perevershivshi vijska Cezarya Pompejski vijska prorvalisya cherez oslableni ukriplennyam v rezultati chogo IH legion musiv vidstupiti z velikimi vtratami Cezar shvidko pidsiliv vtrati zagonom z 4000 cholovik ta dvanadcyatma kogortami Marka Antoniya a potim kontratakuvav znovu zakripivshi chastinu stini i vidtiskayuchi sili Pompeya nazad Hocha kontrataka Cezarya bula spochatku uspishnoyu sili Pompeya buli nadto chislennimi Kilka dniv tomu Pompej zajnyav nevelikij tabir yakij buv zalishenij Cezarem i rozshiriv oboronu U vidpovid Cezar napraviv 33 kogorti shob atakuvati cyu poziciyu Pompej napraviv veliku silu pihoti i 3000 kavalerij shob visliznuti z pravogo krila Cezarya Cezar vpershe nakazav svoyim vijskam pravoruch micno stoyati ale potim pobachiv nebezpeku buti vidtisnenimi Vin nakazav vidstupiti sho potyaglo za soboyu paniku ta bezlad Kontrataka na tabir Pompeya bula provalenoyu Spochatku Cezar osobisto namagavsya strimuvati vidstup ale ti sho vtikali ne zupinyalisya poki ne dijshli do svoyih taboriv Pislya nevdaloyi kontrataki i vrahuvannya zbitkiv Cezar virishiv vidmovitisya vid sprobi oblogi Pompeya i zminiti vsyu strategiyu kampaniyi PidsumkiZ nezrozumilih prichin Pompej ne navazhivsya zavdati virishalnogo udaru po Cezaryu Skorishe za vse na nogo vplinuv Tit Labiyen abo zh vin prosto nepokoyivsya cherez mozhlivi hitroshi Cezarya Krim togo na poli boyu buli viriti ukriplennya sho ne dozvolilo organizuvati shvidke peresliduvannya Pislya bitvi Cezar za slovami Plutarha i Appiana skazav Sogodni peremoga zalishilasya b za vorogami yaksho b u nih bulo komu peremogti Zagalom vtrati Cezarya za jogo danimi syagnuli bilshe tisyachi soldativ odniyeyi dvoh tisyach za Plutarhom chotiri za danimi Pavla Oroziya Oskilki ukriplennya Cezarya buli prorvani polkovodec buv zmushenij zminiti plani svoyeyi kampaniyi i vidmovitisya vid vedennya pozicijnoyi vijni Pislya progranogo boyu vin pryamuvav na shid do Fessaliyi a Pompej jogo peresliduvav Cherez misyac pri Farsali vidbulasya virishalna bitva sho zavershilasya povnoyu peremogoyu Cezarya Primitki1 000 zgidno z samim Cezarem 1 000 zgidno z Plutarhom u biografiyi Cezarya ale 2 000 zgidno z Plutarhom u biografiyi Pompeya 4 000 zgidno z Oroziyem Deyaki dzherela vrahovuyut vbitih polonenih pislya boyu Mommzen T Istoriya Rima T 3 SPb Nauka 2005 S 281 Plut Caes 39 Plutarh Cezar 39 App B C II 62 Appian Grazhdanskie vojny II 62 Caes B C II 71 Plut Pomp 65 DzherelaAppian Oleksandrijskij Rimska istoriya Plutarh Porivnyalni zhittyepisi Cezar Zapiski pro gromadyansku vijnu LiteraturaKuzishin Vasil Istoriya Starodavnogo Rimu M Visha shkola 1982 Kovalov Sergij Istoriya Starodavnogo Rimu Spb Poligon 2002 Teodor Mommzen Istoriya Rimu Tom 3 SPb Yuventa Nauka 1994 Yegorov Oleksij Yulij Cezar Politichna biografiya SPb Nestor Istoriya 2014 Utchenko S L Yulij Cezar M Mysl 1976 PosilannyaLivius org Dyrrhachium 48 BC 29 grudnya 2012 u Wayback Machine Cyu stattyu treba vikifikuvati dlya vidpovidnosti standartam yakosti Vikipediyi Bud laska dopomozhit dodavannyam dorechnih vnutrishnih posilan abo vdoskonalennyam rozmitki statti 4 chervnya 2018 V inshomu movnomu rozdili ye povnisha stattya Battle of Dyrrhachium 48 BC angl Vi mozhete dopomogti rozshirivshi potochnu stattyu za dopomogoyu perekladu z anglijskoyi Ne perekladajte tekst yakij vidayetsya nedostovirnim abo neyakisnim Yaksho mozhlivo perevirte tekst za posilannyami podanimi v inshomovnij statti Dokladni rekomendaciyi div Vikipediya Pereklad