Битва біля Мюльгаузена (7—10 серпня; 14—26 серпня 1914) — бойові дії французької армії у південному Ельзасі за опанування міста Мюльгаузен (сучасне французьке місто Мюлуз) за часів Першої світової війни.
Битва біля Мюльгаузена (1914) | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Прикордонна битва Західний фронт | |||||||
Карта боїв в Ельзасі. 1914 рік | |||||||
Координати: 47°44′58″ пн. ш. 7°20′24″ сх. д. / 47.74944444447177716° пн. ш. 7.34000000002777764° сх. д. | |||||||
| |||||||
Сторони | |||||||
Антанта: Франція | Четверний Союз: Німецька імперія | ||||||
Командувачі | |||||||
Огюст Дюбай Поль По | Йосіас фон Геерінген | ||||||
Військові формування | |||||||
1-ша армія | 7-ма армія |
7 серпня 1914 року французькі війська перейшли французько-німецький кордон та вторглися на територію Німецької імперії. Для французів було надзвичайно важливо якомога швидше вступити на землі Ельзасу та Лотарингії, відторгнуті колись Німеччиною у Франції. Це справило б великий моральний ефект, підняло б дух французьких військ перед початком вирішальних битв.
7 серпня зав'язалися перші бої Прикордонної битви, до 8 серпня наступаючим французьким частинам вдалося відкинути німецькі війська за Рейн та захопити Мюльгаузен, в Ельзасі. У Франції всі вважали, що почалося звільнення споконвічних французьких земель від німецького панування. Проте прибулі німецькі підкріплення 9 серпня несподівано для французів перейшли в наступ та відтіснили французькі війська до кордону.
Історія
У відповідності до замислу передвоєнної військової стратегії Франції, планом XVII передбачалося відвоювання Ельзасу та Лотарингії — територій, утрачених Францією внаслідок програшу у франко-прусській війні 1870-71 рр. Отже, опанування Мюльгаузена було одним з ключових факторів у реалізації передвоєнних планів. Окрім питання національної гордості щодо відновлення контролю над втраченим Ельзасом, у разі успіху французькі війська могли утворити добрі позиції для подальшого наступу на північ.
Командував операцією по взяттю Мюльгаузена командир дивізійний генерал 1-ї армії Огюста Дюбаї. Йому протистояли формування німецької 7-ї армії генерала Йосіаса фон Герінгена.
Вранці 7 серпня, французи перетнули кордон і швидко захопили прикордонне місто Альткірш за 15 км на південь від Мюлуза штиковою атакою, втративши 100 вбитих вояків. Однак Бонне, підозрюючи підступ у відносно легкому подоланні передових рубежів німецької оборони, з обережністю просувався далі, побоючись наразитися на ретельно підготовлену противником пастку. Однак за наказом про перехід Рейну 8 серпня корпус Бонне продовжив свій наступ на схід, і опанував Мюльгаузен незабаром після того, як німецькі захисники полишили місто.
Захоплення Мюлуза, хоча і без опору з боку противника, спричинило бурхливі святкування у Франції. Мешканці самого Мюлуза вважали французів визволителями.
Рано вранці 9 серпня частини і німецької 7-ї армії прибули зі Страсбурга і провели контратаку на Серне. Німецька піхота вийшла з лісу Гардт і просунулася у східну сторону міста. Зв'язок обох сторін зазнав невдачі, і обидві вели поодинокі дії, німці робили дорогі фронтальні атаки. З настанням ночі німецькі війська увійшли в передмістя Риксайма, на схід від Мюльгаузена, який був відбитий у французів 10 серпня. Французькі війська Бонне відійшли до Бельфора. Далі на північ французький здійснив коштовні атаки на гірські перевали і був витіснений із Бадонвіля та Лагарда, де 6-та армія взяла 2500 французьких полонених та 8 гармат; цивільних осіб звинувачували у нападі на німецькі війська та піддавали репресіям.
Головнокомандувач французької армії Жозеф Жоффр сформував нову Ельзаську армію на чолі якої поставив генерала Поля По, звільнивши Бонне. Нова армія була підсилена 44-ю дивізією, 55-ю запасною дивізією, 8-ю кавалерійською дивізією та 1-ю групою резервних дивізій (58-ма, 63-тя та 66-та запасні дивізії), щоб 14 серпня знову вторгнутися в Ельзас в рамках більш масштабного наступу 1-ї та 2-ї армій у Лотарингію. Рупрехт Баварський планував перенести два корпуси 7-ї армії в напрямку Сарребурга та Страсбурга; фон Герінген заперечив, оскільки французи не були остаточно розгромлені, але більша частина 7-ї армії була переміщена на північ. Армія Ельзасу розпочала новий наступ проти чотирьох бригад Ландверу.
На лівому фланзі дві дивізії наступали з батальйонами Шассера, які 12 серпня рушили в долину Фехт. Увечері 14 серпня Танн був захоплений французькими силами. До 16 серпня передові частини вийшли за межі передмістя Серне та Даннемарі на західній околиці міста. 18 серпня VII французький корпус атакував Мюльгаузен і захопив Альткірш на південно-східному фланзі, коли північний фланг просувався до Кольмара та Нойф-Брисака.
Німці були витіснені з височини на захід від Мюльгаузена на обох берегах та у передмістя міста, де відбулися вуличні бої. Вулиці та будинки Дорнаха були поступово захоплені, і до вечора 19 серпня французи знову контролювали місто. Після того, як його охопили, німці поспішно відійшли через ліс Гардт, щоб уникнути оточення і перетнули Рейн, під тиском французів, що їх переслідували, та відступили до Енсісайма, за 20 км на північ. Французи захопили 24 гармати, 3000 полонених та значну кількість техніки.
З захопленням Рейнських мостів і долин, що вели на рівнину, французи отримали контроль над Верхнім Ельзасом. Французи закріпилися на захопленій землі й готувалися продовжувати наступ, але німецька 7-ма армія погрожувала правому флангу 1-ї армії, яка перемістила війська на правий фланг. 23 серпня підготовку було призупинено, оскільки надійшли новини про поразку французької армії в Лотарингії та Бельгії, а наступного дня VII корпусу було наказано здійснити передислокацію до Сомми. 26 серпня французи відійшли від Мюлуза на більш захищену лінію біля Альткірша, щоб забезпечити підкріплення французьких армій ближче до Парижа, а 55-та бригада Ландверу знову зайняла місто. Ельзаська французька армія була розформована, а 8-ма кавалерійська дивізія була передана 1-й армії, ще дві дивізії були відправлені пізніше.
Див. також
Примітки
- Виноски
- , , та французької армії
- Основу становили і кайзерівської армії
- Джерела
- Пуанкаре Р. На службе Франции Воспоминания за девять лет, кн. 1./Пер. с франц. — М., 1936. — С. 23.
- Політичний ефект цього наступу відмічає в своїй роботі «Правда про війну 1914—1918 рр.» і англійський воєнний історик Ліддел Гарт: М., 1935. — С. 50.
- «Les armées françaises dans la Grande guerre», t. 1, vol. 1. — P. 231. (фр.)
Література
Вікісховище має мультимедійні дані за темою: Битва біля Мюльгаузена (1914) |
- Зайончковский, Андрей Медардович. Первая мировая война. — СПб : Полигон, 2000. — 878 с. — . (рос.)
- История Первой мировой войны 1914—1918 гг / под редакцией И. И. Ростунова. — М. : Наука, 1970. — Т. в 2-х томах. — 25 500 прим. (рос.)
- Humphries, M. O.; Maker, J. (2013). Der Weltkrieg: 1914 The Battle of the Frontiers and Pursuit to the Marne. Germany's Western Front: Translations from the German Official History of the Great War. I. Part 1. Waterloo, Canada: Wilfrid Laurier University Press. .
- Foley, R. T. (2007) [2005]. German Strategy and the Path to Verdun: Erich von Falkenhayn and the Development of Attrition, 1870—1916 (pbk. ed.). Cambridge: CUP. .
Посилання
- The Battle of Mulhouse, 1914 [ 28 серпня 2019 у Wayback Machine.](англ.)
- Battle of Mulhouse, 7-9 August 1914 [ 14 червня 2021 у Wayback Machine.](англ.)
- Battle of Mulhouse [ 18 квітня 2021 у Wayback Machine.](англ.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Bitva bilya Myulgauzena 7 10 serpnya 14 26 serpnya 1914 bojovi diyi francuzkoyi armiyi u pivdennomu Elzasi za opanuvannya mista Myulgauzen suchasne francuzke misto Myuluz za chasiv Pershoyi svitovoyi vijni Bitva bilya Myulgauzena 1914 Prikordonna bitva Zahidnij front Karta boyiv v Elzasi 1914 rik Karta boyiv v Elzasi 1914 rik Koordinati 47 44 58 pn sh 7 20 24 sh d 47 74944444447177716 pn sh 7 34000000002777764 sh d 47 74944444447177716 7 34000000002777764 Data 7 10 serpnya 14 26 serpnya 1914 Misce Elzas Nimecka imperiya Rezultat peremoga nimeckih vijsk Storoni Antanta Franciya Chetvernij Soyuz Nimecka imperiya Komanduvachi Ogyust Dyubaj Pol Po Josias fon Geeringen Vijskovi formuvannya 1 sha armiya 7 ma armiya 7 serpnya 1914 roku francuzki vijska perejshli francuzko nimeckij kordon ta vtorglisya na teritoriyu Nimeckoyi imperiyi Dlya francuziv bulo nadzvichajno vazhlivo yakomoga shvidshe vstupiti na zemli Elzasu ta Lotaringiyi vidtorgnuti kolis Nimechchinoyu u Franciyi Ce spravilo b velikij moralnij efekt pidnyalo b duh francuzkih vijsk pered pochatkom virishalnih bitv 7 serpnya zav yazalisya pershi boyi Prikordonnoyi bitvi do 8 serpnya nastupayuchim francuzkim chastinam vdalosya vidkinuti nimecki vijska za Rejn ta zahopiti Myulgauzen v Elzasi U Franciyi vsi vvazhali sho pochalosya zvilnennya spokonvichnih francuzkih zemel vid nimeckogo panuvannya Prote pribuli nimecki pidkriplennya 9 serpnya nespodivano dlya francuziv perejshli v nastup ta vidtisnili francuzki vijska do kordonu IstoriyaU vidpovidnosti do zamislu peredvoyennoyi vijskovoyi strategiyi Franciyi planom XVII peredbachalosya vidvoyuvannya Elzasu ta Lotaringiyi teritorij utrachenih Franciyeyu vnaslidok prograshu u franko prusskij vijni 1870 71 rr Otzhe opanuvannya Myulgauzena bulo odnim z klyuchovih faktoriv u realizaciyi peredvoyennih planiv Okrim pitannya nacionalnoyi gordosti shodo vidnovlennya kontrolyu nad vtrachenim Elzasom u razi uspihu francuzki vijska mogli utvoriti dobri poziciyi dlya podalshogo nastupu na pivnich Komanduvav operaciyeyu po vzyattyu Myulgauzena komandir divizijnij general 1 yi armiyi Ogyusta Dyubayi Jomu protistoyali formuvannya nimeckoyi 7 yi armiyi generala Josiasa fon Geringena Vranci 7 serpnya francuzi peretnuli kordon i shvidko zahopili prikordonne misto Altkirsh za 15 km na pivden vid Myuluza shtikovoyu atakoyu vtrativshi 100 vbitih voyakiv Odnak Bonne pidozryuyuchi pidstup u vidnosno legkomu podolanni peredovih rubezhiv nimeckoyi oboroni z oberezhnistyu prosuvavsya dali poboyuchis narazitisya na retelno pidgotovlenu protivnikom pastku Odnak za nakazom pro perehid Rejnu 8 serpnya korpus Bonne prodovzhiv svij nastup na shid i opanuvav Myulgauzen nezabarom pislya togo yak nimecki zahisniki polishili misto Zahoplennya Myuluza hocha i bez oporu z boku protivnika sprichinilo burhlivi svyatkuvannya u Franciyi Meshkanci samogo Myuluza vvazhali francuziv vizvolitelyami Rano vranci 9 serpnya chastini i nimeckoyi 7 yi armiyi pribuli zi Strasburga i proveli kontrataku na Serne Nimecka pihota vijshla z lisu Gardt i prosunulasya u shidnu storonu mista Zv yazok oboh storin zaznav nevdachi i obidvi veli poodinoki diyi nimci robili dorogi frontalni ataki Z nastannyam nochi nimecki vijska uvijshli v peredmistya Riksajma na shid vid Myulgauzena yakij buv vidbitij u francuziv 10 serpnya Francuzki vijska Bonne vidijshli do Belfora Dali na pivnich francuzkij zdijsniv koshtovni ataki na girski perevali i buv vitisnenij iz Badonvilya ta Lagarda de 6 ta armiya vzyala 2500 francuzkih polonenih ta 8 garmat civilnih osib zvinuvachuvali u napadi na nimecki vijska ta piddavali represiyam Golovnokomanduvach francuzkoyi armiyi Zhozef Zhoffr sformuvav novu Elzasku armiyu na choli yakoyi postaviv generala Polya Po zvilnivshi Bonne Nova armiya bula pidsilena 44 yu diviziyeyu 55 yu zapasnoyu diviziyeyu 8 yu kavalerijskoyu diviziyeyu ta 1 yu grupoyu rezervnih divizij 58 ma 63 tya ta 66 ta zapasni diviziyi shob 14 serpnya znovu vtorgnutisya v Elzas v ramkah bilsh masshtabnogo nastupu 1 yi ta 2 yi armij u Lotaringiyu Rupreht Bavarskij planuvav perenesti dva korpusi 7 yi armiyi v napryamku Sarreburga ta Strasburga fon Geringen zaperechiv oskilki francuzi ne buli ostatochno rozgromleni ale bilsha chastina 7 yi armiyi bula peremishena na pivnich Armiya Elzasu rozpochala novij nastup proti chotiroh brigad Landveru Na livomu flanzi dvi diviziyi nastupali z bataljonami Shassera yaki 12 serpnya rushili v dolinu Feht Uvecheri 14 serpnya Tann buv zahoplenij francuzkimi silami Do 16 serpnya peredovi chastini vijshli za mezhi peredmistya Serne ta Dannemari na zahidnij okolici mista 18 serpnya VII francuzkij korpus atakuvav Myulgauzen i zahopiv Altkirsh na pivdenno shidnomu flanzi koli pivnichnij flang prosuvavsya do Kolmara ta Nojf Brisaka Nimci buli vitisneni z visochini na zahid vid Myulgauzena na oboh beregah ta u peredmistya mista de vidbulisya vulichni boyi Vulici ta budinki Dornaha buli postupovo zahopleni i do vechora 19 serpnya francuzi znovu kontrolyuvali misto Pislya togo yak jogo ohopili nimci pospishno vidijshli cherez lis Gardt shob uniknuti otochennya i peretnuli Rejn pid tiskom francuziv sho yih peresliduvali ta vidstupili do Ensisajma za 20 km na pivnich Francuzi zahopili 24 garmati 3000 polonenih ta znachnu kilkist tehniki Z zahoplennyam Rejnskih mostiv i dolin sho veli na rivninu francuzi otrimali kontrol nad Verhnim Elzasom Francuzi zakripilisya na zahoplenij zemli j gotuvalisya prodovzhuvati nastup ale nimecka 7 ma armiya pogrozhuvala pravomu flangu 1 yi armiyi yaka peremistila vijska na pravij flang 23 serpnya pidgotovku bulo prizupineno oskilki nadijshli novini pro porazku francuzkoyi armiyi v Lotaringiyi ta Belgiyi a nastupnogo dnya VII korpusu bulo nakazano zdijsniti peredislokaciyu do Sommi 26 serpnya francuzi vidijshli vid Myuluza na bilsh zahishenu liniyu bilya Altkirsha shob zabezpechiti pidkriplennya francuzkih armij blizhche do Parizha a 55 ta brigada Landveru znovu zajnyala misto Elzaska francuzka armiya bula rozformovana a 8 ma kavalerijska diviziya bula peredana 1 j armiyi she dvi diviziyi buli vidpravleni piznishe Div takozhStrilyanina v Zhonshere Bitva bilya Krasnika Mazurska bitva 1914 Bitva na Gnilij Lipi Hronologiya Pershoyi svitovoyi vijniPrimitkiVinoski ta francuzkoyi armiyi Osnovu stanovili i kajzerivskoyi armiyi Dzherela Puankare R Na sluzhbe Francii Vospominaniya za devyat let kn 1 Per s franc M 1936 S 23 Politichnij efekt cogo nastupu vidmichaye v svoyij roboti Pravda pro vijnu 1914 1918 rr i anglijskij voyennij istorik Liddel Gart M 1935 S 50 Les armees francaises dans la Grande guerre t 1 vol 1 P 231 fr LiteraturaVikishovishe maye multimedijni dani za temoyu Bitva bilya Myulgauzena 1914 Zajonchkovskij Andrej Medardovich Pervaya mirovaya vojna SPb Poligon 2000 878 s ISBN 5 89173 082 0 ros Istoriya Pervoj mirovoj vojny 1914 1918 gg pod redakciej I I Rostunova M Nauka 1970 T v 2 h tomah 25 500 prim ros Humphries M O Maker J 2013 Der Weltkrieg 1914 The Battle of the Frontiers and Pursuit to the Marne Germany s Western Front Translations from the German Official History of the Great War I Part 1 Waterloo Canada Wilfrid Laurier University Press ISBN 978 1 55458 373 7 Foley R T 2007 2005 German Strategy and the Path to Verdun Erich von Falkenhayn and the Development of Attrition 1870 1916 pbk ed Cambridge CUP ISBN 978 0 521 04436 3 PosilannyaThe Battle of Mulhouse 1914 28 serpnya 2019 u Wayback Machine angl Battle of Mulhouse 7 9 August 1914 14 chervnya 2021 u Wayback Machine angl Battle of Mulhouse 18 kvitnya 2021 u Wayback Machine angl