Північнокавказька культура, Кубано-терська культура — етнокультурне об'єднання бронзової доби, що існувало в кінці III — початку II тисячоріччя до Р. Х. в рамках Циркумпонтійської металургійної провінції.
Північнокавказька культура |
---|
Північнокавказька культура прийшла на зміну Майкопської культури й Новосвободненської культури, й зайняла весь її край й частково край Кура-Аракської культури.
Поширення
На півночі за лінією Кропоткін над Кубанню, Ставрополь над Ташлою й Кизляр над Тереком північнокавказька культура змикалася з археологічними культурами руського степу (зокрема, з катакомбною й згодом зі зрубною) на території до річки Калаус.
На заході — з територіями поширення ; доходила за Кубанню нижче Краснодару.
На сході межувала з древньою культурою Дагестану; доходила до дельти Тереку й міста Махачкала без гірської Чечні й Дагестану.
Південна межа у центральних районах культури проходила по Головному Кавказькому хребту.
Локальні варіанти
Культура розділена на:
- Західний (Надкубанський) варіант; був поширений на заході у сточищі річки Кубань;
- Центральний варіант;
- Східний варіант; межує з центральним варіантом майже за сучасною межею Осетії й Інгушетії.
Центральний варіант поділяються на:
- Кабардино-П'ятигірська група; з межею з Надкубанським варіантом західніше Клухорі-Черкеська-Ставрополя;
- Дигорська група; з межею з Кабардино-П'ятигірською групою західніше сучасного міста Прохладний;
- група Рачі у гірської Осетії близька до Дигорської групи.
Поховання
Культура відома головним чином за похованнями; її поселення мало вивчені. Обряд поховання включав в себе створення для покійного камери на дні вертикальної ями, тіло найчастіше укладалося на спині у витягнутому положенні, в ногах ставили посудину з їжею.
Господарство
Населення Північнокавказької культури було осілим, використовувало олов'янисті бронзи й чисельні нові технології металообробки. Гончарного кола не було відомо.
П'яти-плитна дольменна група
Деякі вчені до Північнокавказької культурної спільноти відносять й особливі дольмени з 5 величезних плит, що утворюють закрите приміщення для вміщення тіла померлого.
Див. також
- Аладжа-Хююк
- Дольмени Західного Кавказу
- Катакомбна культура
- Ливінцівське городище
- Триалетська культура
- Фатьянівська культура
- Циркумпонтійська металургійна провінція
Примітки
- Північнокавказька культура, Генофонд.
Джерела
- Северокавказская культура
Література
- Північнокавказька культура — стаття з Великої радянської енциклопедії.
- Радянська історична енциклопедія
З енциклопедій:
- Марковин В. И., Культура племен Северного Кавказа в эпоху бронзы (II тыс. до н. э.), М., 1960.
- Крупнов Е. И., Древняя история и культура Кабарды, М., 1957.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Pivnichnokavkazka kultura Kubano terska kultura etnokulturne ob yednannya bronzovoyi dobi sho isnuvalo v kinci III pochatku II tisyachorichchya do R H v ramkah Cirkumpontijskoyi metalurgijnoyi provinciyi Pivnichnokavkazka kultura Pivnichnokavkazka kultura prijshla na zminu Majkopskoyi kulturi j Novosvobodnenskoyi kulturi j zajnyala ves yiyi kraj j chastkovo kraj Kura Arakskoyi kulturi PoshirennyaNa pivnochi za liniyeyu Kropotkin nad Kubannyu Stavropol nad Tashloyu j Kizlyar nad Terekom pivnichnokavkazka kultura zmikalasya z arheologichnimi kulturami ruskogo stepu zokrema z katakombnoyu j zgodom zi zrubnoyu na teritoriyi do richki Kalaus Na zahodi z teritoriyami poshirennya dohodila za Kubannyu nizhche Krasnodaru Na shodi mezhuvala z drevnoyu kulturoyu Dagestanu dohodila do delti Tereku j mista Mahachkala bez girskoyi Chechni j Dagestanu Pivdenna mezha u centralnih rajonah kulturi prohodila po Golovnomu Kavkazkomu hrebtu Lokalni variantiKultura rozdilena na Zahidnij Nadkubanskij variant buv poshirenij na zahodi u stochishi richki Kuban Centralnij variant Shidnij variant mezhuye z centralnim variantom majzhe za suchasnoyu mezheyu Osetiyi j Ingushetiyi Centralnij variant podilyayutsya na Kabardino P yatigirska grupa z mezheyu z Nadkubanskim variantom zahidnishe Kluhori Cherkeska Stavropolya Digorska grupa z mezheyu z Kabardino P yatigirskoyu grupoyu zahidnishe suchasnogo mista Prohladnij grupa Rachi u girskoyi Osetiyi blizka do Digorskoyi grupi PohovannyaKultura vidoma golovnim chinom za pohovannyami yiyi poselennya malo vivcheni Obryad pohovannya vklyuchav v sebe stvorennya dlya pokijnogo kameri na dni vertikalnoyi yami tilo najchastishe ukladalosya na spini u vityagnutomu polozhenni v nogah stavili posudinu z yizheyu GospodarstvoNaselennya Pivnichnokavkazkoyi kulturi bulo osilim vikoristovuvalo olov yanisti bronzi j chiselni novi tehnologiyi metaloobrobki Goncharnogo kola ne bulo vidomo P yati plitna dolmenna grupaDeyaki vcheni do Pivnichnokavkazkoyi kulturnoyi spilnoti vidnosyat j osoblivi dolmeni z 5 velicheznih plit sho utvoryuyut zakrite primishennya dlya vmishennya tila pomerlogo Div takozhAladzha Hyuyuk Dolmeni Zahidnogo Kavkazu Katakombna kultura Livincivske gorodishe Trialetska kultura Fatyanivska kultura Cirkumpontijska metalurgijna provinciyaPrimitkiPivnichnokavkazka kultura Genofond DzherelaSeverokavkazskaya kulturaLiteraturaPivnichnokavkazka kultura stattya z Velikoyi radyanskoyi enciklopediyi Radyanska istorichna enciklopediya Z enciklopedij Markovin V I Kultura plemen Severnogo Kavkaza v epohu bronzy II tys do n e M 1960 Krupnov E I Drevnyaya istoriya i kultura Kabardy M 1957