Протипоточний обмін — це механізм, що має місце в природі та мімікрується в індустрії та інженерії. Для протипоточного обміну характерний перехресний обмін певними властивостями, зазвичай теплотою, або якимось із компонентів між двома тілами, що рухаються в протилежні боки. Такими тілами можуть бути рідини, гази та навіть дрібнозернисті порошки, або будь-яка комбінація всього перерахованого. Наприклад, в дистиляційній колонці випари у вигляді бульбашок газу рухаються вгору крізь рідину, що тече вниз, обмінюючись з нею і теплотою, і енергією. Кількість теплоти чи маси, що може бути переданою, більша при русі рідин в протилежні боки, ніж при їх русі в один бік, так як рух в протилежних напрямках дозволяє підтримувати в рідинах температурний або концентраційний градієнт. При обміні між рідинами, що рухаються в одному напрямку початковий градієнт вище, але він швидко знижується, і потенціал втрачається даремно. Наприклад, на сусідній діаграмі рідина, що нагрівається (виходить зверху), має більш високу температуру виходу, ніж охолоджена рідина (виходить знизу), яка використовувалася для нагрівання. Тобто при русі рідин в одному напрямку теплота передається не повністю. А протипоточний обмін дозволяє досягти кращого результату за таких самих умов. Стабільний протипоточний обмін в циркуляторній мережі або петлі може бути використаний для нарощування концентрації, теплоти, чи інших властивостей рідин, що рухаються. Особливо в петлі, що омивається буферним розчином та за наявності помп, що забезпечують активний транспорт в трубочках, якими відтікає рідина. Така система називається протипоточний примножувач і уможливлює помножуючий ефект багатьох маленьких помп для поступового створення високої концентрації в зовнішньому буферному розчині. Інші мережі протипоточного обміну, де рідини, що рухаються в різних напрямках, контактують одна з одною, використовуються для підтримки високих концентрацій розчиненої речовини, для збереження тепла, або для концентрування теплоти в певній точці системи. Мережі або петлі з протипоточним обміном широко представлені в природі, особливо в біологічних системах. У хребетних вони мають назву чудова сітка, в оригіналі — назва органу в зябрах риб для поглинання кисню з води. Вона мімікрується в індустрії. Протипоточний обмін — ключова концепція в хімічній інженерії, термодинаміці та виробництві, наприклад при виділенні сахарози з цукрових буряків. Протипоточне примноження — це схожа, але по суті інша концепція, що передбачає рух рідин в петлі, за яким слідує рух в протилежному напрямку з проміжною зоною. Трубочка, що веде до петлі пасивно підвищує градієнт нагрівання (чи охолодження), або концентрації розчину, в той час як в трубочці, по якій повертається рідина, постійно працюють помпи, так що поступова інтенсифікація концентрації теплоти створюється в напрямку петлі. Протипоточне примноження було знайдено в нирках, так само як і в багатьох інших органах.
Три обмінні міжпоточні системи
Зворотньопоточний обмін разом з співпоточним та протипоточним є механізмами, що використовуються для передачі певних властивостей від одного потоку рідини до іншого через бар'єр, що забезпечує обмін цією властивістю в одному напрямку. Цією властивістю може бути теплота, концентрація, хімічна сполука тощо. Коли передається теплота, використовується теплопровідна мембрана, а для обміну хімічними сполуками — напівпроникна мембрана.
Співпоточний обмін — лише наполовину
При співпоточному обміні дві рідини рухаються в одному напрямку. Як показано на діаграмах, для системи протипоточного обміну характерний градієнт по всій довжині обмінника. При однакових потоках в двох трубочках при цьому методі обміну можлива передача лише половини властивостей від одного потоку до іншого, незалежно від довжини обмінника. В кожному потоці значення властивості становитиме 50 % від значення для протилежного потоку на початку його руху і обмін припиниться після досягнення рівноваги та зниження градієнту до нульової позначки. У випадку не рівнозначних потоків стан рівноваги наближатиметься до значень, характерних для більш швидкого потоку.
Приклади співпоточного обміну
При співпоточному обміні теплотою дві рідини течуть в одному напрямку. Температура першої на початку становить, наприклад, 60°С, другої — 20°С. Теплопровідна мембрана або відкрита ділянка дозволяє обмін теплотою між двома потоками. Гарячий потік нагріває холодний, холодний охолоджує гарячий. В результаті встановлюється рівновага: кожен потік має температуру 40°С, яка в подальшому не змінюється. На початку різниця теплоти потоків висока, а обмін теплотою інтенсивний. Наприкінці різниця практично відсутня, так само як і обмінні процеси. Схожим прикладом є співпоточний обмін концентрацією. Система складається з двох трубочок — одна містить ропу (концентрований сольовий розчин), інша — воду з низьким вмістом солей — та з напівпроникної мембрани, яка дозволяє проникати лише воді (так заний осмотичний процес). Багато молекул води виходять з потоку води для розведення ропи, внаслідок чого концентрація солей у воді підвищується (так як солі не можуть виходити з рідини). Цей процес триватиме доки концентрації обох рідин урівняються, сягнувши приблизно середнього значення між двома початковими розчинами. Як тільки це трапляється зникає осмотичний тиск і подальшого обміну не відбувається.
Протипоточний обмін — майже повний
При протипоточному обміні два потоки рухаються в протилежних напрямках. Протипоточна обмінна система може підтримувати практично постійний градієнт між двома потоками по всій довжині контакту. Якщо ця довжина достатньо велика, а швидкість руху рідини досить низька, це може призвести до практично повного обміну. Тож, наприклад, при обміні теплотою рідина, що нагрівається матиме приблизно таку саму температуру як на початку мала рідина, що охолоджується.
Приклади протипоточного обміну
При проти поточному обміні теплотою гаряча рідина стає холодною, а холодна — гарячою. Наприклад, у верхню трубку потрапляє нагріта до 60°С вода. Вона поступово нагріває воду в нижній трубці практично до 60°С, хоч і невелика різниця температур між нагрітою та гарячою водою залишається. На «холодному» кінці холодна вода (20°С) виходить з верхньої трубки, а в нижню заходить. І ця холодна вода ще більше охолоджує воду в верхній трубці, знижуючи її температуру приблизно до 21°С. В результаті в верхню трубку потрапляє гаряча вода, а виходить холодна. В нижню потрапляє холодна, а виходить — гаряча. Умови, що сприяють обміну теплотою Потрібно відзначити, що практично повний трансфер у системах протипоточного обміну можливий лише для рівнозначних потоків. Для максимального концентраційного трансферу необхідно щоб швидкість руху рідин була однаковою. Для досягнення максимальних значень обміну теплотою потрібно щоб теплоємність і швидкість руху речовин була однаковою для двох потоків. Якщо вони не рівні між собою, наприклад теплота передається від води до повітря або навпаки, так само як і в співпоточних обмінних системах спостерігаються варіації градієнту так як наростання значень певних характеристик не передаються достатньою мірою.
Протипоточний обмін в біологічних системах
Протипоточний обмін в біологічних системах відбувається відповідно до відкриття систем протипоточного примноження Вільямом Кухом. Протипоточний обмін широко використовується в біологічних системах для різноманітних цілей. Наприклад, риби використовують цей механізм у зябрах для перенесення кисню з навколишнього середовища у кров, а птахи — для обміну теплотою між судинами в ногах з метою підтримання сталої температури тіла. У хребетних така система називається чудовою мережею (в оригіналі — назва судинної мережі в зябрах риб). Нирки ссавців використовують проти поточний обмін для видалення води з сечі щоб можна було зберегти воду, що була використана для виведення продуктів азотистого обміну.
Примножуюча протипоточна петля в нирках
Протипоточна примножуючи петля — це система, в якій рідина тече в петлі таким чином, що на вході та на виході концентрація розчиненої речовини мала, але на дальньому кінці трубки дуже велика. До буферної рідини ззовні трубок ця речовина надходить у великій концентрації. Такою петлею є петля Генле та прямі судини нирок (див. Протипоточний обмінник в нирках).
Обмін теплотою між судинами
За низької температури швидкість руху крові в кінцівках птахів та ссавців знижується і в основному відбувається по глибоких венах, що лежать вздовж артерій. Це працює як протипоточна обмінна система, яка зумовлює циркулювання крові коротшими шляхами, що забезпечує збереження тепла. Підшкірні вени при цьому зменшують свій радіус внаслідок скорочення гладеньких м'язів судинної стінки. Коли теплолюбні тварини потрапляють у воду нижчої температури, до якої вони не пристосовані, вони використовують ці механізми для перешкоджання втраті тепла через плавці. В їх плавцях є специфічні судинні плетива, що складаються з центральної артерії і пучка периферичних вен. Створюється градієнт, який забезпечує перехід теплоти з артеріальної крові до венозної, що повертається до серця.
Збереження води у птахів
У морських та пустельних птахів було знайдено сольові залози поруч з носовою порожниною, які секретують ропу. Це дозволяє птахам пити солону воду і не шукати прісну. Також таким чином ці птахи видаляють надлишок солей, що потрапляє в організм при споживанні їжі, під час плавання та пірнання. Нирки солі в таких кількостях виводити не можуть. Солесекретуюча залоза була знайдена в таких морських птахів як пелікани, буревісники, альбатроси, чайки, крачки. В їхніх солесекретуючих залозах працюють два протипоточні механізми : 1) Система екстракції солі з використанням механізму протипоточного примноження, коли сіль активно викачується з венул в трубочки залоз. Хоча рідина в трубочках більш концентрована ніж плазма крові, відбувається протипоточний обмін: кров з високою концентрацією солі потрапляє в систему неподалік виходу трубочки залози і її з'єднання з головним каналом. Таким чином вздовж каналу спостерігається низький градієнт, який необхідно подолати щоб переправити сіль з крові до секрету залози шляхом активного транспорту. 2) Система постачання крові до залози також побудована так, щоб відбувався протипоточний обмін, для попередження повернення солей до кровоносної системи.
Джерела
- Farr, Robert S.; Mao, Yong (1 листопада 2016). Optimal counter-current exchange networks. Physical Review. E. Т. 94, № 5-1. с. 052410. doi:10.1103/PhysRevE.94.052410. ISSN 2470-0053. PMID 27967011. Процитовано 30 травня 2017.
- Wang, W.; Parker, K. H.; Michel, C. C. (1 вересня 1996). Theoretical studies of steady-state transcapillary exchange in countercurrent systems. Microcirculation (New York, N.Y.: 1994). Т. 3, № 3. с. 301—311. ISSN 1073-9688. PMID 8930887. Процитовано 30 травня 2017.
- А. Вандер. . Архів оригіналу за 5 червня 2017.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Protipotochnij obmin ce mehanizm sho maye misce v prirodi ta mimikruyetsya v industriyi ta inzheneriyi Dlya protipotochnogo obminu harakternij perehresnij obmin pevnimi vlastivostyami zazvichaj teplotoyu abo yakimos iz komponentiv mizh dvoma tilami sho ruhayutsya v protilezhni boki Takimi tilami mozhut buti ridini gazi ta navit dribnozernisti poroshki abo bud yaka kombinaciya vsogo pererahovanogo Napriklad v distilyacijnij kolonci vipari u viglyadi bulbashok gazu ruhayutsya vgoru kriz ridinu sho teche vniz obminyuyuchis z neyu i teplotoyu i energiyeyu Kilkist teploti chi masi sho mozhe buti peredanoyu bilsha pri rusi ridin v protilezhni boki nizh pri yih rusi v odin bik tak yak ruh v protilezhnih napryamkah dozvolyaye pidtrimuvati v ridinah temperaturnij abo koncentracijnij gradiyent Pri obmini mizh ridinami sho ruhayutsya v odnomu napryamku pochatkovij gradiyent vishe ale vin shvidko znizhuyetsya i potencial vtrachayetsya daremno Napriklad na susidnij diagrami ridina sho nagrivayetsya vihodit zverhu maye bilsh visoku temperaturu vihodu nizh oholodzhena ridina vihodit znizu yaka vikoristovuvalasya dlya nagrivannya Tobto pri rusi ridin v odnomu napryamku teplota peredayetsya ne povnistyu A protipotochnij obmin dozvolyaye dosyagti krashogo rezultatu za takih samih umov Stabilnij protipotochnij obmin v cirkulyatornij merezhi abo petli mozhe buti vikoristanij dlya naroshuvannya koncentraciyi teploti chi inshih vlastivostej ridin sho ruhayutsya Osoblivo v petli sho omivayetsya bufernim rozchinom ta za nayavnosti pomp sho zabezpechuyut aktivnij transport v trubochkah yakimi vidtikaye ridina Taka sistema nazivayetsya protipotochnij primnozhuvach i umozhlivlyuye pomnozhuyuchij efekt bagatoh malenkih pomp dlya postupovogo stvorennya visokoyi koncentraciyi v zovnishnomu bufernomu rozchini Inshi merezhi protipotochnogo obminu de ridini sho ruhayutsya v riznih napryamkah kontaktuyut odna z odnoyu vikoristovuyutsya dlya pidtrimki visokih koncentracij rozchinenoyi rechovini dlya zberezhennya tepla abo dlya koncentruvannya teploti v pevnij tochci sistemi Merezhi abo petli z protipotochnim obminom shiroko predstavleni v prirodi osoblivo v biologichnih sistemah U hrebetnih voni mayut nazvu chudova sitka v originali nazva organu v zyabrah rib dlya poglinannya kisnyu z vodi Vona mimikruyetsya v industriyi Protipotochnij obmin klyuchova koncepciya v himichnij inzheneriyi termodinamici ta virobnictvi napriklad pri vidilenni saharozi z cukrovih buryakiv Protipotochne primnozhennya ce shozha ale po suti insha koncepciya sho peredbachaye ruh ridin v petli za yakim sliduye ruh v protilezhnomu napryamku z promizhnoyu zonoyu Trubochka sho vede do petli pasivno pidvishuye gradiyent nagrivannya chi oholodzhennya abo koncentraciyi rozchinu v toj chas yak v trubochci po yakij povertayetsya ridina postijno pracyuyut pompi tak sho postupova intensifikaciya koncentraciyi teploti stvoryuyetsya v napryamku petli Protipotochne primnozhennya bulo znajdeno v nirkah tak samo yak i v bagatoh inshih organah Protipotochnij obmin teplotoyu Varto vidmititi nayavnist gradiyentu yaka zabezpechuye nagrivannya holodnogo potoku i oholodzhennya garyachogo ale lishe pri yih protilezhno spryamovanomu rusi Tri obminni mizhpotochni sistemiZvorotnopotochnij obmin razom z spivpotochnim ta protipotochnim ye mehanizmami sho vikoristovuyutsya dlya peredachi pevnih vlastivostej vid odnogo potoku ridini do inshogo cherez bar yer sho zabezpechuye obmin ciyeyu vlastivistyu v odnomu napryamku Ciyeyu vlastivistyu mozhe buti teplota koncentraciya himichna spoluka tosho Koli peredayetsya teplota vikoristovuyetsya teploprovidna membrana a dlya obminu himichnimi spolukami napivpronikna membrana Shemi ilyustruyut zalezhnist stupenya mizhpotochnogo obminu teplotoyu vid napryamku ruhu ridin Chervonim kolorom poznachena visoka temperatura sinim nizka Zhovti strilki vkazuyut na napryamok perehodu teplovoyi energiyi bili na napryamok ruhu ridin Spivpotochnij obmin lishe napolovinu Pri spivpotochnomu obmini dvi ridini ruhayutsya v odnomu napryamku Yak pokazano na diagramah dlya sistemi protipotochnogo obminu harakternij gradiyent po vsij dovzhini obminnika Pri odnakovih potokah v dvoh trubochkah pri comu metodi obminu mozhliva peredacha lishe polovini vlastivostej vid odnogo potoku do inshogo nezalezhno vid dovzhini obminnika V kozhnomu potoci znachennya vlastivosti stanovitime 50 vid znachennya dlya protilezhnogo potoku na pochatku jogo ruhu i obmin pripinitsya pislya dosyagnennya rivnovagi ta znizhennya gradiyentu do nulovoyi poznachki U vipadku ne rivnoznachnih potokiv stan rivnovagi nablizhatimetsya do znachen harakternih dlya bilsh shvidkogo potoku Prikladi spivpotochnogo obminu Pri spivpotochnomu obmini teplotoyu dvi ridini techut v odnomu napryamku Temperatura pershoyi na pochatku stanovit napriklad 60 S drugoyi 20 S Teploprovidna membrana abo vidkrita dilyanka dozvolyaye obmin teplotoyu mizh dvoma potokami Garyachij potik nagrivaye holodnij holodnij oholodzhuye garyachij V rezultati vstanovlyuyetsya rivnovaga kozhen potik maye temperaturu 40 S yaka v podalshomu ne zminyuyetsya Na pochatku riznicya teploti potokiv visoka a obmin teplotoyu intensivnij Naprikinci riznicya praktichno vidsutnya tak samo yak i obminni procesi Shozhim prikladom ye spivpotochnij obmin koncentraciyeyu Sistema skladayetsya z dvoh trubochok odna mistit ropu koncentrovanij solovij rozchin insha vodu z nizkim vmistom solej ta z napivproniknoyi membrani yaka dozvolyaye pronikati lishe vodi tak zanij osmotichnij proces Bagato molekul vodi vihodyat z potoku vodi dlya rozvedennya ropi vnaslidok chogo koncentraciya solej u vodi pidvishuyetsya tak yak soli ne mozhut vihoditi z ridini Cej proces trivatime doki koncentraciyi oboh ridin urivnyayutsya syagnuvshi priblizno serednogo znachennya mizh dvoma pochatkovimi rozchinami Yak tilki ce traplyayetsya znikaye osmotichnij tisk i podalshogo obminu ne vidbuvayetsya Protipotochnij obmin majzhe povnij Pri protipotochnomu obmini dva potoki ruhayutsya v protilezhnih napryamkah Protipotochna obminna sistema mozhe pidtrimuvati praktichno postijnij gradiyent mizh dvoma potokami po vsij dovzhini kontaktu Yaksho cya dovzhina dostatno velika a shvidkist ruhu ridini dosit nizka ce mozhe prizvesti do praktichno povnogo obminu Tozh napriklad pri obmini teplotoyu ridina sho nagrivayetsya matime priblizno taku samu temperaturu yak na pochatku mala ridina sho oholodzhuyetsya Prikladi protipotochnogo obminu Pri proti potochnomu obmini teplotoyu garyacha ridina staye holodnoyu a holodna garyachoyu Napriklad u verhnyu trubku potraplyaye nagrita do 60 S voda Vona postupovo nagrivaye vodu v nizhnij trubci praktichno do 60 S hoch i nevelika riznicya temperatur mizh nagritoyu ta garyachoyu vodoyu zalishayetsya Na holodnomu kinci holodna voda 20 S vihodit z verhnoyi trubki a v nizhnyu zahodit I cya holodna voda she bilshe oholodzhuye vodu v verhnij trubci znizhuyuchi yiyi temperaturu priblizno do 21 S V rezultati v verhnyu trubku potraplyaye garyacha voda a vihodit holodna V nizhnyu potraplyaye holodna a vihodit garyacha Umovi sho spriyayut obminu teplotoyu Potribno vidznachiti sho praktichno povnij transfer u sistemah protipotochnogo obminu mozhlivij lishe dlya rivnoznachnih potokiv Dlya maksimalnogo koncentracijnogo transferu neobhidno shob shvidkist ruhu ridin bula odnakovoyu Dlya dosyagnennya maksimalnih znachen obminu teplotoyu potribno shob teployemnist i shvidkist ruhu rechovin bula odnakovoyu dlya dvoh potokiv Yaksho voni ne rivni mizh soboyu napriklad teplota peredayetsya vid vodi do povitrya abo navpaki tak samo yak i v spivpotochnih obminnih sistemah sposterigayutsya variaciyi gradiyentu tak yak narostannya znachen pevnih harakteristik ne peredayutsya dostatnoyu miroyu Protipotochnij obmin v biologichnih sistemahProtipotochnij obmin v biologichnih sistemah vidbuvayetsya vidpovidno do vidkrittya sistem protipotochnogo primnozhennya Vilyamom Kuhom Protipotochnij obmin shiroko vikoristovuyetsya v biologichnih sistemah dlya riznomanitnih cilej Napriklad ribi vikoristovuyut cej mehanizm u zyabrah dlya perenesennya kisnyu z navkolishnogo seredovisha u krov a ptahi dlya obminu teplotoyu mizh sudinami v nogah z metoyu pidtrimannya staloyi temperaturi tila U hrebetnih taka sistema nazivayetsya chudovoyu merezheyu v originali nazva sudinnoyi merezhi v zyabrah rib Nirki ssavciv vikoristovuyut proti potochnij obmin dlya vidalennya vodi z sechi shob mozhna bulo zberegti vodu sho bula vikoristana dlya vivedennya produktiv azotistogo obminu Primnozhuyucha protipotochna petlya v nirkah Protipotochna primnozhuyuchi petlya ce sistema v yakij ridina teche v petli takim chinom sho na vhodi ta na vihodi koncentraciya rozchinenoyi rechovini mala ale na dalnomu kinci trubki duzhe velika Do bufernoyi ridini zzovni trubok cya rechovina nadhodit u velikij koncentraciyi Takoyu petleyu ye petlya Genle ta pryami sudini nirok div Protipotochnij obminnik v nirkah Obmin teplotoyu mizh sudinami Za nizkoyi temperaturi shvidkist ruhu krovi v kincivkah ptahiv ta ssavciv znizhuyetsya i v osnovnomu vidbuvayetsya po glibokih venah sho lezhat vzdovzh arterij Ce pracyuye yak protipotochna obminna sistema yaka zumovlyuye cirkulyuvannya krovi korotshimi shlyahami sho zabezpechuye zberezhennya tepla Pidshkirni veni pri comu zmenshuyut svij radius vnaslidok skorochennya gladenkih m yaziv sudinnoyi stinki Koli teplolyubni tvarini potraplyayut u vodu nizhchoyi temperaturi do yakoyi voni ne pristosovani voni vikoristovuyut ci mehanizmi dlya pereshkodzhannya vtrati tepla cherez plavci V yih plavcyah ye specifichni sudinni pletiva sho skladayutsya z centralnoyi arteriyi i puchka periferichnih ven Stvoryuyetsya gradiyent yakij zabezpechuye perehid teploti z arterialnoyi krovi do venoznoyi sho povertayetsya do sercya Zberezhennya vodi u ptahiv U morskih ta pustelnih ptahiv bulo znajdeno solovi zalozi poruch z nosovoyu porozhninoyu yaki sekretuyut ropu Ce dozvolyaye ptaham piti solonu vodu i ne shukati prisnu Takozh takim chinom ci ptahi vidalyayut nadlishok solej sho potraplyaye v organizm pri spozhivanni yizhi pid chas plavannya ta pirnannya Nirki soli v takih kilkostyah vivoditi ne mozhut Solesekretuyucha zaloza bula znajdena v takih morskih ptahiv yak pelikani burevisniki albatrosi chajki krachki V yihnih solesekretuyuchih zalozah pracyuyut dva protipotochni mehanizmi 1 Sistema ekstrakciyi soli z vikoristannyam mehanizmu protipotochnogo primnozhennya koli sil aktivno vikachuyetsya z venul v trubochki zaloz Hocha ridina v trubochkah bilsh koncentrovana nizh plazma krovi vidbuvayetsya protipotochnij obmin krov z visokoyu koncentraciyeyu soli potraplyaye v sistemu nepodalik vihodu trubochki zalozi i yiyi z yednannya z golovnim kanalom Takim chinom vzdovzh kanalu sposterigayetsya nizkij gradiyent yakij neobhidno podolati shob perepraviti sil z krovi do sekretu zalozi shlyahom aktivnogo transportu 2 Sistema postachannya krovi do zalozi takozh pobudovana tak shob vidbuvavsya protipotochnij obmin dlya poperedzhennya povernennya solej do krovonosnoyi sistemi DzherelaFarr Robert S Mao Yong 1 listopada 2016 Optimal counter current exchange networks Physical Review E T 94 5 1 s 052410 doi 10 1103 PhysRevE 94 052410 ISSN 2470 0053 PMID 27967011 Procitovano 30 travnya 2017 Wang W Parker K H Michel C C 1 veresnya 1996 Theoretical studies of steady state transcapillary exchange in countercurrent systems Microcirculation New York N Y 1994 T 3 3 s 301 311 ISSN 1073 9688 PMID 8930887 Procitovano 30 travnya 2017 A Vander Arhiv originalu za 5 chervnya 2017