Польська операція НКВС — антипольська акція НКВС, що здійснювалася відповідно до наказу № 00485 від 11 серпня 1937 року у 1937 — 1938 роках і була з одного боку політикою «етнічної чистки» СРСР, а з другого — складовою політики Великого терору.
Події
Польська операція стала другою в серії національних операцій НКВС у передвоєнні роки, що виправдовувалася страхом перед «п'ятою колоною». Підлягали арешту такі категорії людей:
- члени Польської військової організації
- полонені польсько-радянської війни, що залишилися в СРСР
- польські іммігранти
- політичні біженці з Польщі (переважно члени комуністичної партії Польщі)
- члени польської соціалістичної партії та інших некомуністичних польських партій
- активісти польського національного руху
Згідно з документами НКВС, зі 140 000 заарештованих було розстріляно 111 091 — отже з кожних 100 арештованих були вбиті 80. Ще 28 744 відправили у концтабори ГУЛАГу. Ця цифра склала близько 10 % із загального числа офіційно засуджених в часи єжовщини. Але під час польської операції репресовані були не лише поляки, а й українці, білоруси, росіяни, євреї та представники інших національностей. Так, лише за вересень-листопад 1938 року із загальної кількості засуджених за ці місяці у справі польської операції 36 768 осіб, поляків було 20 147, білорусів — 5215, українців — 4991, росіян — 3235, євреїв — 1122.
Американський дослідник Террі Мартін наводив таку статистику: в 1937 році поляків-ленінградців розстрілювали в 31 раз частіше, ніж росіян, і навіть частіше, ніж німців. Зв'язок сталінських злочинів із певною етнічною групою — з поляками — була дуже виразною.
На думку історика , польська операція НКВС відповідає визначенню геноциду.
Пам'ять
14 липня 2009 року Сейм Польщі ухвалив рішення про увічнення пам'яті 150 тисяч поляків, замордованих НКВС у 1937—1939 роках, та висловив вдячність організації «Меморіал», а також російським та українським істориками, що підтримують пам'ять про скоєні НКВС злочини проти безвинних поляків.
Див. також
Література
- McLoughlin, Barry, and McDermott, Kevin (eds). Stalin's Terror: High Politics and Mass Repression in the Soviet Union. Palgrave Macmillan, December 2002. .
- Paczkowski, Andrzej (1999), «Polsko — „nepřátelský národ“», in Stéphane Courtois et al., Černá kniha komunismu (1st ed.), Paseka, .
- Наказ НКВС СРСР № 00485 в кн.: Ленинградский мартиролог, 1937—1938. Т. 2. СПб., 1996. С. 454—456.
- «Меморіал» про польську операцію НКВС(рос.)
Примітки
- McLoughlin, References, p. 164
- Michael Ellman, Stalin and the Soviet Famine of 1932-33 Revisited [ 2007-10-14 у Wayback Machine.] PDF file
- UCHWAŁA Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 lipca 2009 r. upamiętniająca ofiary zbrodni dokonanych w latach 1937—1939 na Polakach zamieszkałych w ZSRR. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje cześć pamięci 150 tysięcy Polaków zamordowanych przez NKWD w latach 1937—1939 w ramach tzw. operacji polskiej w czasie «Wielkiego Terroru». Sejm wyraża wdzięczność działaczom rosyjskiego stowarzyszenia «Memoriał» oraz tym historykom rosyjskim i ukraińskim, którzy podtrzymują pamięć o ludobójstwie dokonanym na naszych niewinnych rodakach. Oficjalny tekst uchwały na stronie Sejmu RP.
Посилання
- «Радіо Свобода», 24.09.2017 : операція" НКВС у роки Великого терору. —
- «Німецька хвиля», 04.12.2017 : «Польская операция» НКВД была забыта и скрыта. —
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Polska operaciya NKVS antipolska akciya NKVS sho zdijsnyuvalasya vidpovidno do nakazu 00485 vid 11 serpnya 1937 roku u 1937 1938 rokah i bula z odnogo boku politikoyu etnichnoyi chistki SRSR a z drugogo skladovoyu politiki Velikogo teroru Kopiya pershogo arkushu nakazu NKVS 00485 yakim bula rozpochata Polska operaciya PodiyiPolska operaciya stala drugoyu v seriyi nacionalnih operacij NKVS u peredvoyenni roki sho vipravdovuvalasya strahom pered p yatoyu kolonoyu Pidlyagali areshtu taki kategoriyi lyudej chleni Polskoyi vijskovoyi organizaciyi poloneni polsko radyanskoyi vijni sho zalishilisya v SRSR polski immigranti politichni bizhenci z Polshi perevazhno chleni komunistichnoyi partiyi Polshi chleni polskoyi socialistichnoyi partiyi ta inshih nekomunistichnih polskih partij aktivisti polskogo nacionalnogo ruhu Zgidno z dokumentami NKVS zi 140 000 zaareshtovanih bulo rozstrilyano 111 091 otzhe z kozhnih 100 areshtovanih buli vbiti 80 She 28 744 vidpravili u konctabori GULAGu Cya cifra sklala blizko 10 iz zagalnogo chisla oficijno zasudzhenih v chasi yezhovshini Ale pid chas polskoyi operaciyi represovani buli ne lishe polyaki a j ukrayinci bilorusi rosiyani yevreyi ta predstavniki inshih nacionalnostej Tak lishe za veresen listopad 1938 roku iz zagalnoyi kilkosti zasudzhenih za ci misyaci u spravi polskoyi operaciyi 36 768 osib polyakiv bulo 20 147 bilorusiv 5215 ukrayinciv 4991 rosiyan 3235 yevreyiv 1122 Amerikanskij doslidnik Terri Martin navodiv taku statistiku v 1937 roci polyakiv leningradciv rozstrilyuvali v 31 raz chastishe nizh rosiyan i navit chastishe nizh nimciv Zv yazok stalinskih zlochiniv iz pevnoyu etnichnoyu grupoyu z polyakami bula duzhe viraznoyu Na dumku istorika polska operaciya NKVS vidpovidaye viznachennyu genocidu Pam yat14 lipnya 2009 roku Sejm Polshi uhvaliv rishennya pro uvichnennya pam yati 150 tisyach polyakiv zamordovanih NKVS u 1937 1939 rokah ta visloviv vdyachnist organizaciyi Memorial a takozh rosijskim ta ukrayinskim istorikami sho pidtrimuyut pam yat pro skoyeni NKVS zlochini proti bezvinnih polyakiv Div takozhKatinskij rozstril Velikij teror Grecka operaciya NKVS Sprava Polskoyi vijskovoyi organizaciyi Tabori NKVS dlya polskih vijskovopolonenihLiteraturaMcLoughlin Barry and McDermott Kevin eds Stalin s Terror High Politics and Mass Repression in the Soviet Union Palgrave Macmillan December 2002 ISBN 1 4039 0119 8 Paczkowski Andrzej 1999 Polsko nepratelsky narod in Stephane Courtois et al Cerna kniha komunismu 1st ed Paseka ISBN 80 7185 194 9 Nakaz NKVS SRSR 00485 v kn Leningradskij martirolog 1937 1938 T 2 SPb 1996 S 454 456 Memorial pro polsku operaciyu NKVS ros PrimitkiMcLoughlin References p 164 Michael Ellman Stalin and the Soviet Famine of 1932 33 Revisited 2007 10 14 u Wayback Machine PDF file UCHWALA Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 lipca 2009 r upamietniajaca ofiary zbrodni dokonanych w latach 1937 1939 na Polakach zamieszkalych w ZSRR Sejm Rzeczypospolitej Polskiej oddaje czesc pamieci 150 tysiecy Polakow zamordowanych przez NKWD w latach 1937 1939 w ramach tzw operacji polskiej w czasie Wielkiego Terroru Sejm wyraza wdziecznosc dzialaczom rosyjskiego stowarzyszenia Memorial oraz tym historykom rosyjskim i ukrainskim ktorzy podtrzymuja pamiec o ludobojstwie dokonanym na naszych niewinnych rodakach Oficjalny tekst uchwaly na stronie Sejmu RP Posilannya inshi movi operaciya NKVS u roki Velikogo teroru Radio Svoboda 24 09 2017 inshi movi Polskaya operaciya NKVD byla zabyta i skryta Nimecka hvilya 04 12 2017