«Павлік Морозов» — п'єса українського письменника Леся Подерв'янського на три дії, написана суржиком із широким використанням ненормативної лексики. Це незвичний погляд на вчинок радянського піонера Павлика Морозова.
Цей твір потрапив до списку ста найкращих творів української літератури за версією ПЕН-клубу |
П'єсу включено до списку «100 найкращих українських літературних творів за версією Українського ПЕН-клубу».
Сюжет
Крізь тайгу йде загін піонерів зі вчителем атеїзму. Вони чують пугача («філіна») та висловлюють здогадки, що це насправді «фашист» або «ексгібіціоніст». Піонер Павлік Морозов вихваляється, що любить бити людей і тварин і неодмінно поб'є пугача. Павлік збиває пугача, піонери б'ють птаха та трощать дерева навколо.
Коли загін пішов, з'являється генерал Власов. Він розпитує побитого пугача, що тут відбулося, лається на атеїстів, які знищили духовність і не дали нічого натомість. Приходить Пєлагєя Нилiвна, мати Павліка, та жаліється на життя. Пугач розповідає, що десь поруч живе пророк Аполлона, який навчить правильно жити. На галявину виходить подібний на мавпу Павєл Власов, генерал Власов заманює його до пастки в оркестровій ямі.
Дія переноситься в «гидке болото з отруєними випарами i сюрреалiстичними мiражами», на якому стоїть храм Аполлона, грубо зроблений з дерева і на курячих лапах, як хата Баби-Яги. Сава Морозов, батько Павліка, вихваляє краєвид і «нравствєнноє начало» російських мужиків. Його друг Щукін заперечує ці слова та мріє про появу Аполлона, яка все вирішить. Зненацька храм на своїх курячих ногах підходить до них. З храму виходить Микола Островський. Сава каже, що Островський — несправжній пророк. Островський б'є його та всіх навколо, п'є горілку і обіцяє всіх побити ще більше.
Загін піонерів приходить до болота, вчитель атеїзму розповідає піонерам, як там колись усе буде гарно облаштовано. З болота вилазить потворна Альонушка та загризає вчителя атеїзму. Павлік радіє з цього. Піонери кланяються перед Островським, каються за те, що не вірили в Аполлона. Павлік обіцяє бити не всіх, а лише тих, на кого вкаже пророк. Сава єдиний виступає проти, пророк наказує піонерам задушити його. Павлік задушує батька.
Пєлагєя Нилiвна з генералом Власовим i пугачем опиняються біля храму, кланяються йому. Пєлагєя здогадується, що Власов служить фашистам, кличе піонерів учинити над ним розправу. Павлік Морозов наказує втопити Власова в болоті. Потім Павлік помічає Альонушку та біжить за нею. Пєлагєя відмовляє його, тоді Павлік убиває матір. Небом проносяться всілякі потвори, храм повертається в болото, всім, крім Павліка та пугача, йдуть за храмом.
На галявині сидять еринії, що мріють зустріти «пацанчиків красивих». До них спускається з неба жахливий Клімакс і б'є ериній, змушує їх марширувати та говорити по-солдатськи.
Павлік натрапляє на лігво Сфінкса, що хоче з'їсти піонера, якщо той не відгадає його загадок. Павлік усе відгадує, б'є Сфінкса мішком зі своє мертвою матір'ю та душить сфінксенят. Еринії з захватом спостерігають за цим. Разом з Павліком вони лізують до лігва Сфінкса, де займаються сексом. Потім туди залазять Альонушка i Іванушка. Пугач дивиться на це й нарікає на своє життя. Павєл Власов вривається на галявину, трощить дерева. Павлік б'ється з ним, убитий Павел падає на Павліка та розчавлює його.
Дійові особи
- Павлік Морозов — піонер, «атлетичний юнак, нордична краса і гітлерюгіндівська зачіска».
- Сава Морозов — батько Павліка Морозова, бородатий.
- Щукін — друг Сави
- Пєлагея Нилівна — жінка Сави Морозова, мати Павліка Морозова.
- Павєл Власов — побочний син Пєлагеї Нилівни, «здоровенний, схожий на Кінг-Конга мужик, сильний і неймовірно тупий».
- Генерал Власов — батько Павла Власова, коханець Пелагеї Нилівни, фашистський перевертень і таємний агент Канаріса.
- Канаріс — шеф абверу Третього Рейху, в трагедії не з'являється, але регулярно згадується.
- Філін — здоровенна і жирна сова, виконує обов'язки агента генерала Власова.
- Учітель атеїзму — «плюгавий мужчина в бухгалтерських нарукавниках».
- Альонушка і Іванушка — фольклорні потвори.
- Сфінкс — кровожерна, підступна міфологічна потвора.
- Микола Островський — сліпий пророк храму Аполлона.
- Танатос — демон смерті.
На сцені театру
У квітні 2011 року відбулася прем'єра вистави «Павлік Морозов». Постановником вистави, а в подальшому й усіх інших, став україно-німецький режисер . Склад трупи був такий: Євген Капорін, Микола Вересень, Alloise, Андрій Середа, Сергій Солопай, Лі Берлінська, Олег Примогенов, Єгор Пчелкин та інші.
Сприйняття
Арсен Цимбалюк в УНІАН описав зміст сюжету так: це поєднання радянської і античної міфології, в якому Павлік Морозов уособлює радянського піонера та нечисту силу водночас. Отримавши підтвердження від пророка, що боги існують, він посягає на місце Зевса. На шляху до влади він убиває спочатку генерала Власова та своїх батьків, а потім змагається зі своїм зведеним братом, страхітливим чудовиськом Павлом Власовим, поки обоє не гинуть.
Джерела
- Африка, сни (найповніше зібрання творів). — К: Наш Формат, 2015. — 360 с.
Примітки
- . Архів оригіналу за 29 вересня 2019. Процитовано 2 лютого 2020.
- Подерв’янський підкорив велику сцену Павліком Морозовим. www.unian.ua (укр.). Процитовано 15 квітня 2024.
Посилання
- УНІАН: Подерв'янський підкорив велику сцену Павліком Морозовим
- Вистава «Павлік Морозов» київського театру КРОТ
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Pavlik Morozov p yesa ukrayinskogo pismennika Lesya Poderv yanskogo na tri diyi napisana surzhikom iz shirokim vikoristannyam nenormativnoyi leksiki Ce nezvichnij poglyad na vchinok radyanskogo pionera Pavlika Morozova Cej tvir potrapiv do spisku sta najkrashih tvoriv ukrayinskoyi literaturi za versiyeyu PEN klubu P yesu vklyucheno do spisku 100 najkrashih ukrayinskih literaturnih tvoriv za versiyeyu Ukrayinskogo PEN klubu SyuzhetKriz tajgu jde zagin pioneriv zi vchitelem ateyizmu Voni chuyut pugacha filina ta vislovlyuyut zdogadki sho ce naspravdi fashist abo eksgibicionist Pioner Pavlik Morozov vihvalyayetsya sho lyubit biti lyudej i tvarin i neodminno pob ye pugacha Pavlik zbivaye pugacha pioneri b yut ptaha ta troshat dereva navkolo Koli zagin pishov z yavlyayetsya general Vlasov Vin rozpituye pobitogo pugacha sho tut vidbulosya layetsya na ateyistiv yaki znishili duhovnist i ne dali nichogo natomist Prihodit Pyelagyeya Nilivna mati Pavlika ta zhaliyetsya na zhittya Pugach rozpovidaye sho des poruch zhive prorok Apollona yakij navchit pravilno zhiti Na galyavinu vihodit podibnij na mavpu Pavyel Vlasov general Vlasov zamanyuye jogo do pastki v orkestrovij yami Diya perenositsya v gidke boloto z otruyenimi viparami i syurrealistichnimi mirazhami na yakomu stoyit hram Apollona grubo zroblenij z dereva i na kuryachih lapah yak hata Babi Yagi Sava Morozov batko Pavlika vihvalyaye krayevid i nravstvyennoye nachalo rosijskih muzhikiv Jogo drug Shukin zaperechuye ci slova ta mriye pro poyavu Apollona yaka vse virishit Znenacka hram na svoyih kuryachih nogah pidhodit do nih Z hramu vihodit Mikola Ostrovskij Sava kazhe sho Ostrovskij nespravzhnij prorok Ostrovskij b ye jogo ta vsih navkolo p ye gorilku i obicyaye vsih pobiti she bilshe Zagin pioneriv prihodit do bolota vchitel ateyizmu rozpovidaye pioneram yak tam kolis use bude garno oblashtovano Z bolota vilazit potvorna Alonushka ta zagrizaye vchitelya ateyizmu Pavlik radiye z cogo Pioneri klanyayutsya pered Ostrovskim kayutsya za te sho ne virili v Apollona Pavlik obicyaye biti ne vsih a lishe tih na kogo vkazhe prorok Sava yedinij vistupaye proti prorok nakazuye pioneram zadushiti jogo Pavlik zadushuye batka Pyelagyeya Nilivna z generalom Vlasovim i pugachem opinyayutsya bilya hramu klanyayutsya jomu Pyelagyeya zdogaduyetsya sho Vlasov sluzhit fashistam kliche pioneriv uchiniti nad nim rozpravu Pavlik Morozov nakazuye vtopiti Vlasova v boloti Potim Pavlik pomichaye Alonushku ta bizhit za neyu Pyelagyeya vidmovlyaye jogo todi Pavlik ubivaye matir Nebom pronosyatsya vsilyaki potvori hram povertayetsya v boloto vsim krim Pavlika ta pugacha jdut za hramom Na galyavini sidyat eriniyi sho mriyut zustriti pacanchikiv krasivih Do nih spuskayetsya z neba zhahlivij Klimaks i b ye erinij zmushuye yih marshiruvati ta govoriti po soldatski Pavlik natraplyaye na ligvo Sfinksa sho hoche z yisti pionera yaksho toj ne vidgadaye jogo zagadok Pavlik use vidgaduye b ye Sfinksa mishkom zi svoye mertvoyu matir yu ta dushit sfinksenyat Eriniyi z zahvatom sposterigayut za cim Razom z Pavlikom voni lizuyut do ligva Sfinksa de zajmayutsya seksom Potim tudi zalazyat Alonushka i Ivanushka Pugach divitsya na ce j narikaye na svoye zhittya Pavyel Vlasov vrivayetsya na galyavinu troshit dereva Pavlik b yetsya z nim ubitij Pavel padaye na Pavlika ta rozchavlyuye jogo Dijovi osobiPavlik Morozov pioner atletichnij yunak nordichna krasa i gitleryugindivska zachiska Sava Morozov batko Pavlika Morozova borodatij Shukin drug Savi Pyelageya Nilivna zhinka Savi Morozova mati Pavlika Morozova Pavyel Vlasov pobochnij sin Pyelageyi Nilivni zdorovennij shozhij na King Konga muzhik silnij i nejmovirno tupij General Vlasov batko Pavla Vlasova kohanec Pelageyi Nilivni fashistskij pereverten i tayemnij agent Kanarisa Kanaris shef abveru Tretogo Rejhu v tragediyi ne z yavlyayetsya ale regulyarno zgaduyetsya Filin zdorovenna i zhirna sova vikonuye obov yazki agenta generala Vlasova Uchitel ateyizmu plyugavij muzhchina v buhgalterskih narukavnikah Alonushka i Ivanushka folklorni potvori Sfinks krovozherna pidstupna mifologichna potvora Mikola Ostrovskij slipij prorok hramu Apollona Tanatos demon smerti Na sceni teatruU kvitni 2011 roku vidbulasya prem yera vistavi Pavlik Morozov Postanovnikom vistavi a v podalshomu j usih inshih stav ukrayino nimeckij rezhiser Sklad trupi buv takij Yevgen Kaporin Mikola Veresen Alloise Andrij Sereda Sergij Solopaj Li Berlinska Oleg Primogenov Yegor Pchelkin ta inshi SprijnyattyaArsen Cimbalyuk v UNIAN opisav zmist syuzhetu tak ce poyednannya radyanskoyi i antichnoyi mifologiyi v yakomu Pavlik Morozov uosoblyuye radyanskogo pionera ta nechistu silu vodnochas Otrimavshi pidtverdzhennya vid proroka sho bogi isnuyut vin posyagaye na misce Zevsa Na shlyahu do vladi vin ubivaye spochatku generala Vlasova ta svoyih batkiv a potim zmagayetsya zi svoyim zvedenim bratom strahitlivim chudoviskom Pavlom Vlasovim poki oboye ne ginut DzherelaAfrika sni najpovnishe zibrannya tvoriv K Nash Format 2015 360 s Primitki Arhiv originalu za 29 veresnya 2019 Procitovano 2 lyutogo 2020 Poderv yanskij pidkoriv veliku scenu Pavlikom Morozovim www unian ua ukr Procitovano 15 kvitnya 2024 PosilannyaUNIAN Poderv yanskij pidkoriv veliku scenu Pavlikom Morozovim Vistava Pavlik Morozov kiyivskogo teatru KROT