Павло Ксаверій Бжостовський, також Павло Ксаверій Берестовський (30 березня 1739, с. Мосар Ошмянського повіту — 17 листопада 1827, Рукойні) — державний і релігійний діяч Великого князівства Литовського, меценат. Канонік віленський (1755–1773), писар великий литовський (1762–1774) і референдар духовний великий литовський (1774–1787), архідиякон віленський (з 1823). 1798 року отримав графський титул. Публіцист і перекладач.
Павло Ксаверій Бжостовський | |
---|---|
Павел Ксаверый Бжастоўскі | |
П. К. Бжосовський. Невідомий автор, XVIII ст. | |
Канонік віленський | |
1755 — 1773 | |
Писар великий литовський | |
1762 — 1774 | |
Референдар великий литовський | |
8 серпня 1774 — травень 1787 | |
Попередник | Олександр Гарайн |
Наступник | Гуго Коллонтай |
Народився | 30 березня 1739 d, Ошмянський повіт[d], Віленське воєводство, Велике князівство Литовське, Річ Посполита |
Помер | 17 листопада 1827 (88 років) d, Віленський повіт, Віленська губернія, Російська імперія |
Відомий як | перекладач, громадський діяч |
Країна | Велике князівство Литовське |
Рід Бжостовські | |
Батько | Юзеф Бжостовський |
Мати | Людвіка Садовська |
Професія | священник, письменник, політик |
Релігія | католицизм |
Нагороди | |
Медіафайли у Вікісховищі | |
Біографія
Представник шляхетського роду Берестовських (Бжостовських) герба «Стремено», син Юзефа. Мав братів Роберта і Станіслава.
З 1758 навчався у Римі в Колегіумі Климентинум, священник з 1763.
Фінансував видання книг єзуїтською, піарською і василіянською друкарнями у Вільно. Переклав з італійської мови книгу «Наука для нових сповідників» («Nauka dla nowych spowiedników», Вільнюс, 1765—1766), з французької мови книги Б. Грасіяна «Універсальна людина» («Cziowiek uniwersalny», Вільнюс, 1765) i Дюамеля Дю Мансо «Робота про сільське господарство» («Dzieło o rolnictwie», т. 1-2, Вільнюс, 1770—1773). Автор книги «Генеалогічні повідомлення про будинок Бжостовських» (різними мовами, 1776, 1796 і 1818).
У 1767 придбав маєток Мерач у Віленському повіті (перейменував його в Павлово), і під впливом ідей філософа-просвітителя Жана Жака Руссо, а також соціалістів-утопістів Томаса Мора, Анрі Сен-Симона та інших провів радикальні соціально-економічні реформи, ввів самоврядування селян.
Реформи описав у книзі «Статути для гарного порядку і повинностей осілих людей в маєтку Павлово або Мерач, запропоновані в 1771 році» (Вільнюс, 1771, 2-е видання 1791), «Листи аноніма, що описують комісію вільних павлівських волощанів зі своїм дідичем, ксьондзом Бжостовським, екс-референдарем ВКЛ» (без дати і місця видання).
Після Третього поділу Речі Посполитої (1795) продав Павлово, жив у Дрездені, Римі.
5 червня 1798 року був зведений королем Прусським Фрідріхом Вільгельмом III разом із Олександром Берестовським у графську гідність. Його графський титул був підтверджений 1824 року в Російській імперії.
Після повернення на батьківщину був настоятелем у Рукойнях поблизу Вільно.
Нагороди
- Кавалер Ордена Святого Станіслава (1767).
Творчість
Важливі твори
- List … pisany do JW Imć Pana S. Brzostowskiego … w roku 1767 12 dnia miesiąca października z Wilna, brak miejsca i roku wydania (przekł. Łaciński: Epistola ad fratrem suum S. Brzostowski …, Wilno 1767)
- Ustawy stosujące się do dobrego porządku i powinności osiadłych ludzi w dobrach Pawłowie , czyli Mereczu, przepisane roku 1769 Wilno 1771; wyd. następne: Wilno тисяча сімсот дев'яносто один, przedr. S. Kutrzeba, A. Mańkowski: "Polskie ustawy wiejskie XV—XVIII w. ", Kraków 1938 Archiwum Komisji Prawniczej, t. 11; przedr. S. Inglot: Próby reform włościańskich w Polsce XVIII w. Wybór źródeł, Wrocław 1952 s. 245—269
- Lekarstwa dla wygody gospodarzy w Pawłowie mieszkających, Wilno 1770
- Kazanie o powinnościach poddanych ku królowi, Wilno тисячі сімсот сімдесят одна
- Obrona plebana, czyli roztrząśnienie i zbicie zarzutu mu uczynionego z okazji pisma odeń wydanego o rolnictwie . Przełożona z włoskiego , Powst. Pawłów, 26 lipca 1775; brak miejsca i roku wydania (por. Przekłady)
- Wiadomość genealogiczna o domie Brzostowskich od wejścia z Polski do Litwy, brak miejsca wydania тисяча сімсот сімдесят шість, wyd. następne: Wilno 1818 (także w jęz. łacińskim pt. Domus Brzostowski, Rzym 1 796; także w jęz. francuskim pt. Généalogie de la maison Brzostowski, Rzym 1797)
- Wieśniaczka, Warszawa +1786 (wyd. Bez nazwiska autora; utwór wywołany powieścią M. Krajewskiego Podolanka wychowana w stanie natury i polemizującym z nią Listem Sandomierzanki do Podolanki)
- Listy anonima opisujące komisją wolnych włościan z dziedzicem swoim JW księdzem Brzostowskim … Adresowane do Grebla bibliopoli krakowskiego, z powodu wyszłej w drukarni jego książki w тисяча сімсот вісімдесят вісім r., «O poddanych polskich», powst. Тисяча сімсот вісімдесят вісім lub 1789 р brak miejsca wydania (1790); przedr. S. Inglot: Próby reform włościańskich w Polsce XVIII w. Wybór źródeł, Wrocław 1952 s. 270—280; Materiały do dziejów Sejmu Czteroletniego, t. 1, Wrocław тисячу дев'ятсот п'ятдесят п'ять (autorstwo sporne; S. Inglot wysunął hipotezę o autorstwie J. Wybickiego)
- Pawłów od r. 1767—1795 od jednego przyjaciela domowego opisany, Wilno 1811 (część zamierzonego przez autora wydania zbiorowego)
- Rozmyślanie na wsi w Turgielach, Wilno 1811 (część zamierzonego przez autora wydania zbiorowego)
- Kościoły, malowania znaczniejsze w Rzymie, w niektórych miastach włoskich, niemieckich, francuskich, polskich, podług opisania innych ode mnie uważane, Wilno 1811 (część zamierzonego przez autora wydania zbiorowego)
- Wspomnienia Brzostowskiego ogłoszone m.in. w artykule: «Wspomnienia dawnych Polaków», Pielgrzym z Tęczyna (dod. Muzy Nadwiślańskiej) 1823, t. 1.
Переклади
- J. Ciapiński: Oda na szczęśliwą koronacją Najjaśniejszego Pana Stanisława Augusta napisana w łacińskim języku … na polski język przełożona 1764 r. w Wilnie, brak miejsca i roku wydania
- Nauka dla nowych spowiedników z włoskiego języka na polski wytłumaczona, cz. 1-2, Wilno 1765—1766, wyd. 2 Berdyczów тисяче сімсот сімдесят чотири
- B. Gracian: Człowiek uniwersalny z francuskiego przełożony rp 1765, Wilno brak roku wydania
- HL Duhamel du Monceau: Dzieło o rolnictwie … po francusku napisane, na polski język przetłumaczone, t. 1, Wilno 1770; t. 2, Wilno тисячі сімсот сімдесят три; przedmowę tłumacza przedr. Z. Florczak, L. Pszczołowska: Ludzie Oświecenia o języku i stylu, t. 1, Warszawa 1958.
Редакторська праця
- Zebranie z listów papieskich … dla nauki panien WW. Zakonnych … Przez Konstantyna Brzostowskiego w roku pańskim 1710 wydane, a teraz kosztem i staraniem … przedrukowane , Brak miejsca i roku wydania (2 poł. XVIII wieku)
- Zabawki przystojnego człeka, brak miejsca i roku wydania.
Листи
- Do Kazimierza Nestora Sapiehy z 7 grudnia 1790, Gazeta Narodowa i Obca 1790
- Do J. Zawadzkiego z roku 1809 wyd. T. Turkowski: Materiały do dziejów literatury i oświaty na Litwie i Rusi, t. 1, Wilno 1935 s. 148—151.
Примітки
- . Бжастоўскія // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. С. 326.
- 87. Што такое «Паўлаўская рэспубліка»? [ 23 серпня 2011 у Wayback Machine.] // 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002.
- . Бжастоўскія // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. Т. 1: Абаленскі — Кадэнцыя. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. С. 327.
- Zbigniew Dunin-Wilczyński. Order Świętego Stanisława. — Warszawa, 2006. S. 179.
Джерела
- Пазднякоў В. С. . (т. 1)
- 87. Що таке «Павловська республіка»? [ 23 серпня 2011 у Wayback Machine.] // 150 питань і відповідей з історії Білорусі / Упоряд. Іван Саверченко, Дмитро Санько. — Вільнюс: Наше Майбутнє, 2002.
Посилання
- Павел Ксаверый Берастоўскі [ 5 березня 2016 у Wayback Machine.]
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Pavlo Ksaverij Bzhostovskij takozh Pavlo Ksaverij Berestovskij 30 bereznya 1739 s Mosar Oshmyanskogo povitu 17 listopada 1827 Rukojni derzhavnij i religijnij diyach Velikogo knyazivstva Litovskogo mecenat Kanonik vilenskij 1755 1773 pisar velikij litovskij 1762 1774 i referendar duhovnij velikij litovskij 1774 1787 arhidiyakon vilenskij z 1823 1798 roku otrimav grafskij titul Publicist i perekladach Pavlo Ksaverij BzhostovskijPavel Ksaveryj BzhastoyskiPavlo Ksaverij BzhostovskijP K Bzhosovskij Nevidomij avtor XVIII st Kanonik vilenskij1755 1773Pisar velikij litovskij1762 1774Referendar velikij litovskij8 serpnya 1774 traven 1787PoperednikOleksandr GarajnNastupnikGugo KollontajNarodivsya30 bereznya 1739 1739 03 30 d Oshmyanskij povit d Vilenske voyevodstvo Velike knyazivstvo Litovske Rich PospolitaPomer17 listopada 1827 1827 11 17 88 rokiv d Vilenskij povit Vilenska guberniya Rosijska imperiyaVidomij yakperekladach gromadskij diyachKrayinaVelike knyazivstvo LitovskeRid BzhostovskiBatkoYuzef BzhostovskijMatiLyudvika SadovskaProfesiyasvyashennik pismennik politikReligiyakatolicizmNagorodiOrden Svyatogo Stanislava Mediafajli u Vikishovishi U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Bzhostovskij BiografiyaP K Bzhostovskij Hudozhnik F K Fabr 1797 Palac Bzhostovskih u Vilnyusi vlasnikom yakogo Pavlo Ksaverij stav u 1760 i Predstavnik shlyahetskogo rodu Berestovskih Bzhostovskih gerba Stremeno sin Yuzefa Mav brativ Roberta i Stanislava Z 1758 navchavsya u Rimi v Kolegiumi Klimentinum svyashennik z 1763 Finansuvav vidannya knig yezuyitskoyu piarskoyu i vasiliyanskoyu drukarnyami u Vilno Pereklav z italijskoyi movi knigu Nauka dlya novih spovidnikiv Nauka dla nowych spowiednikow Vilnyus 1765 1766 z francuzkoyi movi knigi B Grasiyana Universalna lyudina Cziowiek uniwersalny Vilnyus 1765 i Dyuamelya Dyu Manso Robota pro silske gospodarstvo Dzielo o rolnictwie t 1 2 Vilnyus 1770 1773 Avtor knigi Genealogichni povidomlennya pro budinok Bzhostovskih riznimi movami 1776 1796 i 1818 U 1767 pridbav mayetok Merach u Vilenskomu poviti perejmenuvav jogo v Pavlovo i pid vplivom idej filosofa prosvititelya Zhana Zhaka Russo a takozh socialistiv utopistiv Tomasa Mora Anri Sen Simona ta inshih proviv radikalni socialno ekonomichni reformi vviv samovryaduvannya selyan Reformi opisav u knizi Statuti dlya garnogo poryadku i povinnostej osilih lyudej v mayetku Pavlovo abo Merach zaproponovani v 1771 roci Vilnyus 1771 2 e vidannya 1791 Listi anonima sho opisuyut komisiyu vilnih pavlivskih voloshaniv zi svoyim didichem ksondzom Bzhostovskim eks referendarem VKL bez dati i miscya vidannya Pislya Tretogo podilu Rechi Pospolitoyi 1795 prodav Pavlovo zhiv u Drezdeni Rimi 5 chervnya 1798 roku buv zvedenij korolem Prusskim Fridrihom Vilgelmom III razom iz Oleksandrom Berestovskim u grafsku gidnist Jogo grafskij titul buv pidtverdzhenij 1824 roku v Rosijskij imperiyi Pislya povernennya na batkivshinu buv nastoyatelem u Rukojnyah poblizu Vilno NagorodiKavaler Ordena Svyatogo Stanislava 1767 TvorchistVazhlivi tvori List pisany do JW Imc Pana S Brzostowskiego w roku 1767 12 dnia miesiaca pazdziernika z Wilna brak miejsca i roku wydania przekl Lacinski Epistola ad fratrem suum S Brzostowski Wilno 1767 Ustawy stosujace sie do dobrego porzadku i powinnosci osiadlych ludzi w dobrach Pawlowie czyli Mereczu przepisane roku 1769 Wilno 1771 wyd nastepne Wilno tisyacha simsot dev yanosto odin przedr S Kutrzeba A Mankowski Polskie ustawy wiejskie XV XVIII w Krakow 1938 Archiwum Komisji Prawniczej t 11 przedr S Inglot Proby reform wloscianskich w Polsce XVIII w Wybor zrodel Wroclaw 1952 s 245 269 Lekarstwa dla wygody gospodarzy w Pawlowie mieszkajacych Wilno 1770 Kazanie o powinnosciach poddanych ku krolowi Wilno tisyachi simsot simdesyat odna Obrona plebana czyli roztrzasnienie i zbicie zarzutu mu uczynionego z okazji pisma oden wydanego o rolnictwie Przelozona z wloskiego Powst Pawlow 26 lipca 1775 brak miejsca i roku wydania por Przeklady Wiadomosc genealogiczna o domie Brzostowskich od wejscia z Polski do Litwy brak miejsca wydania tisyacha simsot simdesyat shist wyd nastepne Wilno 1818 takze w jez lacinskim pt Domus Brzostowski Rzym 1 796 takze w jez francuskim pt Genealogie de la maison Brzostowski Rzym 1797 Wiesniaczka Warszawa 1786 wyd Bez nazwiska autora utwor wywolany powiescia M Krajewskiego Podolanka wychowana w stanie natury i polemizujacym z nia Listem Sandomierzanki do Podolanki Listy anonima opisujace komisja wolnych wloscian z dziedzicem swoim JW ksiedzem Brzostowskim Adresowane do Grebla bibliopoli krakowskiego z powodu wyszlej w drukarni jego ksiazki w tisyacha simsot visimdesyat visim r O poddanych polskich powst Tisyacha simsot visimdesyat visim lub 1789 r brak miejsca wydania 1790 przedr S Inglot Proby reform wloscianskich w Polsce XVIII w Wybor zrodel Wroclaw 1952 s 270 280 Materialy do dziejow Sejmu Czteroletniego t 1 Wroclaw tisyachu dev yatsot p yatdesyat p yat autorstwo sporne S Inglot wysunal hipoteze o autorstwie J Wybickiego Pawlow od r 1767 1795 od jednego przyjaciela domowego opisany Wilno 1811 czesc zamierzonego przez autora wydania zbiorowego Rozmyslanie na wsi w Turgielach Wilno 1811 czesc zamierzonego przez autora wydania zbiorowego Koscioly malowania znaczniejsze w Rzymie w niektorych miastach wloskich niemieckich francuskich polskich podlug opisania innych ode mnie uwazane Wilno 1811 czesc zamierzonego przez autora wydania zbiorowego Wspomnienia Brzostowskiego ogloszone m in w artykule Wspomnienia dawnych Polakow Pielgrzym z Teczyna dod Muzy Nadwislanskiej 1823 t 1 Perekladi J Ciapinski Oda na szczesliwa koronacja Najjasniejszego Pana Stanislawa Augusta napisana w lacinskim jezyku na polski jezyk przelozona 1764 r w Wilnie brak miejsca i roku wydania Nauka dla nowych spowiednikow z wloskiego jezyka na polski wytlumaczona cz 1 2 Wilno 1765 1766 wyd 2 Berdyczow tisyache simsot simdesyat chotiri B Gracian Czlowiek uniwersalny z francuskiego przelozony rp 1765 Wilno brak roku wydania HL Duhamel du Monceau Dzielo o rolnictwie po francusku napisane na polski jezyk przetlumaczone t 1 Wilno 1770 t 2 Wilno tisyachi simsot simdesyat tri przedmowe tlumacza przedr Z Florczak L Pszczolowska Ludzie Oswiecenia o jezyku i stylu t 1 Warszawa 1958 Redaktorska pracya Zebranie z listow papieskich dla nauki panien WW Zakonnych Przez Konstantyna Brzostowskiego w roku panskim 1710 wydane a teraz kosztem i staraniem przedrukowane Brak miejsca i roku wydania 2 pol XVIII wieku Zabawki przystojnego czleka brak miejsca i roku wydania Listi Do Kazimierza Nestora Sapiehy z 7 grudnia 1790 Gazeta Narodowa i Obca 1790 Do J Zawadzkiego z roku 1809 wyd T Turkowski Materialy do dziejow literatury i oswiaty na Litwie i Rusi t 1 Wilno 1935 s 148 151 Primitki Bzhastoyskiya Vyalikae knyastva Litoyskae Encyklapedyya U 3 t red G P Pashkoy i insh T 1 Abalenski Kadencyya Minsk Belaruskaya Encyklapedyya 2005 S 326 87 Shto takoe Paylayskaya respublika 23 serpnya 2011 u Wayback Machine 150 pytannyay i adkazay z gistoryi Belarusi Uklad Ivan Saverchanka Zmicer Sanko Vilnya Nasha Buduchynya 2002 Bzhastoyskiya Vyalikae knyastva Litoyskae Encyklapedyya U 3 t red G P Pashkoy i insh T 1 Abalenski Kadencyya Minsk Belaruskaya Encyklapedyya 2005 S 327 Zbigniew Dunin Wilczynski Order Swietego Stanislawa Warszawa 2006 S 179 DzherelaPazdnyakoy V S ISBN 985 11 0315 2 ISBN 985 11 0314 4 t 1 87 Sho take Pavlovska respublika 23 serpnya 2011 u Wayback Machine 150 pitan i vidpovidej z istoriyi Bilorusi Uporyad Ivan Saverchenko Dmitro Sanko Vilnyus Nashe Majbutnye 2002 PosilannyaPavel Ksaveryj Berastoyski 5 bereznya 2016 u Wayback Machine