Нгалава (суах. ngalawa) або унгалава (суах. ungalawa) — традиційне вітрильне каное з подвійним аутригером (тримаран) народності суахілі, що широко використовується місцевим населенням на архіпелазі Занзібар та на узбережжі материкової Танзанії та Кенії як прибережний рибальський човен, а також для перевезення вантажів або людей на короткі відстані.
Опис
Нгалаву можна розглядати як удосконалену форму іншого поширеного типу суахілійського човна — звичайного каное-довбанки, відомого як мтумбві (mtumbwi), до якого додано вітрило і балансир. Загалом конструкція нгалави відрізняється як своєю ефективністю, так і простотою — для виготовлення судна потрібен цільний стовбур дерева для корпусу, декілька брусів для щогли, аутригерів і стерна та трикутний шматок тканини для вітрила.
Корпус нгалави має вигляд каное-довбанки, виготовленої з цільного стовбура довжиною біля 5–6 м., шириною близько 0,5 м і висотою близько 0,7 м, отесану з країв і видовбану зсередини. Для збільшення остійності, з кожного боку до корпусу каное кріпляться виносні аутригери (балансири). Подвійний аутригер складається з двох 3-4 метрових дерев'яних брусів, закріплених перпендикулярно корпусу (передній кріпиться перед щоглою, а задній біля корми), до яких під кутом на двох додаткових брусах кріпляться пласкі дошки-поплавки (схожі по формі на лижі), закріплені у положенні «на ребрі». Загальна ширина обох аутригерів від поплавка до поплавка складає 5-6 метрів.
Єдина щогла розміщується в центральній частині корпусу каное, часто трохи нахилена до носа і несе одне косе, зазвичай чотирикутне арабське вітрило з дуже короткою передньою шкаториною або подібне до нього трикутне латинське вітрило, загальною площею 30-40 м². Для управління човном використовується навісне стерно з румпелем, що є досить рідким випадком для такого типу суден, як каное. Зазвичай команда нгалаву складається з двох людей — один управляє човном, а інший балансує тримаран, пересуваючись між аутригерами.
Через свою легкість і неглибоку осадку, нгалава є дуже швидким судном і може досягати під вітрилом швидкості 5-10 вузлів.
Походження
Суахілі зі східноафриканського узбережжя є одним з небагатьох не австронезійських народів, що використовують човни з балансирами (аутригерами).
Каное з аутригерами є спадщиною австронезійських народів з Малайського архіпелагу в Південно-Східній Азії і використовувались ними для далеких морських подорожей. Вважається, що використання аутригерів могло бути спричинене необхідністю додання човнам остійності після винаходу австронезійцями вітрил типу "крабова клешня" приблизно у 1500 р. до н.е. З островів Південно-Східної Азії каное з аутригерами поширились разом з хвилями австронезійської міграції по численним островам Тихого і Індійського океану. Лише декілька певних не австронезійських народностей також використовують човни з аутригерами, але ідею і технологію таких човнів вони перейняли в ході контактів з австронезійцями. До таких народностей відносяться сингали на Шрі-Ланці, де човни з балансиром відомі як , деякі групи на Андаманських та Нікобарських островах, а також суахілі на східноафриканському узбережжі, які запозичили ідею тримарана у малагасійців - нащадків австронезійських народів, що колонізували сусідній острів Мадагаскар на початку нашої ери.
Назва та технологія нгалави були адаптовані суахілі від назви і технології малагасійського тримарана лакана, типового для західного узбережжя Мадагаскару, який, в свою чергу є адаптацією технології типового австронезійського проа, каное з балансиром, привнесеною на Мадагаскар австронезійськими народами в 200—500 рр н.е. Цікаво, що в XIX-XX століттях мадагаскарська лакана втратила один з балансирів, тоді як нгалава залишилась класичним тримараном.
Якщо форма корпусу нгалави була запозичена суахілі від австронезійців, коса трапецієподібна форма арабських вітрил нгалави походить від арабських дау, які разом з арабськими торгівцями потрапили на узбережжя Суахілі з 10-11 століття. Через схожість форми трикутних вітрил нгалави з вітрилами іншого традиційного суахілійського човна типу , що належить до дау, нгалаву часто також називають дау. Це є помилкою, оскільки нгалава належить до каное з двома балансирами (тримаран), а справжні дау відносяться до однокорпусних кільових суден з набірним корпусом.
Див. також
Вікісховище має мультимедійні дані за темою: Нгалава |
Посилання
- 4 traditional Swahili boats
- Dhows and Traditional Boats: Ngalawa
- Dhows of the swahili coast, Zanzibar Travel Guide
Галерея
- Нгалава. о.Занзібар
- Нгалава на о.Занзібар. Щогла і вітрило складені в човні.
- Висадка з нгалави пасажирів
- Нгалави біля . Кенія
- Спуск двох нгалав на воду. Танзанія
-
- Вид зсередини. Морський музей. Гданськ
- Нгалава. Морський музей. Гданськ
- Будова аутригера нгалави. Морський музей. Гданськ
- Весло нгалави. Морський музей. Гданськ
- Нгалава на пляжі в Танзанії
-
-
- Нгалава з одним стерновим. Занзібар
- Процес розвантаження нгалави на о.Занзібар
Примітки
- Small Tri Guy. . Small Trimarans. Архів оригіналу за 4 лютого 2021. Процитовано 30 січня 2021.
- Boat with ngalawa bilateral stabilizer . National Maritime Museum in Gdańsk.
- Traditional Boat Building: An Intersection of Zanzibar ’s Culture and Environment
- . web.archive.org. 19 червня 2017. Архів оригіналу за 19 червня 2017. Процитовано 30 січня 2021.
- . Архів оригіналу за 20 липня 2018. Процитовано 7 лютого 2021.
- Horridge A (2008). "Origins and Relationships of Pacific Canoes and Rigs" (PDF). In Di Piazza A, Pearthree E (eds.). Canoes of the Grand Ocean. BAR International Series 1802. Archaeopress. . (PDF) from the original on 26 July 2020.
- Kapitän, Gerhard (May 1989). "Records of Native Craft in Sri Lanka—I: The single outrigger fishing canoe oruwa—Part 2.2: Rowed, paddled and poled oru". International Journal of Nautical Archaeology. 18 (2): 137–149. doi:10.1111/j.1095-9270.1989.tb00185.x.
- Irenäus Eibl-Eibesfeldt, Land of a Thousand Atolls: A Study of Marine Life in the Maldive and Nicobar Islands, World Publishing Co., Cleveland and New York, 1964.
- Crowley, B.E. (2010)
- Allibert, Claude (2011), р.45
- Hawkins, Clifford W. (1977)
Джерела
- Allibert, Claude (2011). «Austronesian migration and the establishment of the Malagasy civilization: contrasted readings in linguistics, archaeology, genetics and cultural anthropology». In Tim Curtis (ed.). Islands as Crossroads: Sustaining Cultural Diversity in Small Island Developing States. UNESCO. p. 45. .
- Crowley, B.E. (2010). «A refined chronology of prehistoric Madagascar and the demise of the megafauna». Quaternary Science Reviews. 29 (19–20): 2591—2603. Bibcode: 2010QSRv…29.2591C. doi:10.1016/j.quascirev.2010.06.030.
- Hawkins, Clifford W. (1977). The Dhow: An Illustrated History Of The Dhow And Its World, Nautical Publishing Co. Ltd, (англ.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Ngalava suah ngalawa abo ungalava suah ungalawa tradicijne vitrilne kanoe z podvijnim autrigerom trimaran narodnosti suahili sho shiroko vikoristovuyetsya miscevim naselennyam na arhipelazi Zanzibar ta na uzberezhzhi materikovoyi Tanzaniyi ta Keniyi yak priberezhnij ribalskij choven a takozh dlya perevezennya vantazhiv abo lyudej na korotki vidstani Ngalava Spusk na vodu KeniyaOpisNgalava na vodi o Chambe Tanzaniya Ngalavi na plyazhi Kilifi Krik Keniya Ngalavu mozhna rozglyadati yak udoskonalenu formu inshogo poshirenogo tipu suahilijskogo chovna zvichajnogo kanoe dovbanki vidomogo yak mtumbvi mtumbwi do yakogo dodano vitrilo i balansir Zagalom konstrukciya ngalavi vidriznyayetsya yak svoyeyu efektivnistyu tak i prostotoyu dlya vigotovlennya sudna potriben cilnij stovbur dereva dlya korpusu dekilka brusiv dlya shogli autrigeriv i sterna ta trikutnij shmatok tkanini dlya vitrila Korpus ngalavi maye viglyad kanoe dovbanki vigotovlenoyi z cilnogo stovbura dovzhinoyu bilya 5 6 m shirinoyu blizko 0 5 m i visotoyu blizko 0 7 m otesanu z krayiv i vidovbanu zseredini Dlya zbilshennya ostijnosti z kozhnogo boku do korpusu kanoe kriplyatsya vinosni autrigeri balansiri Podvijnij autriger skladayetsya z dvoh 3 4 metrovih derev yanih brusiv zakriplenih perpendikulyarno korpusu perednij kripitsya pered shogloyu a zadnij bilya kormi do yakih pid kutom na dvoh dodatkovih brusah kriplyatsya plaski doshki poplavki shozhi po formi na lizhi zakripleni u polozhenni na rebri Zagalna shirina oboh autrigeriv vid poplavka do poplavka skladaye 5 6 metriv Vidno robotu matrosa balansuvalnika Ngalava na o Zanzibar Tanzaniya Yedina shogla rozmishuyetsya v centralnij chastini korpusu kanoe chasto trohi nahilena do nosa i nese odne kose zazvichaj chotirikutne arabske vitrilo z duzhe korotkoyu perednoyu shkatorinoyu abo podibne do nogo trikutne latinske vitrilo zagalnoyu plosheyu 30 40 m Dlya upravlinnya chovnom vikoristovuyetsya navisne sterno z rumpelem sho ye dosit ridkim vipadkom dlya takogo tipu suden yak kanoe Zazvichaj komanda ngalavu skladayetsya z dvoh lyudej odin upravlyaye chovnom a inshij balansuye trimaran peresuvayuchis mizh autrigerami Cherez svoyu legkist i negliboku osadku ngalava ye duzhe shvidkim sudnom i mozhe dosyagati pid vitrilom shvidkosti 5 10 vuzliv PohodzhennyaNgalava na marci Zanzibaru Suahili zi shidnoafrikanskogo uzberezhzhya ye odnim z nebagatoh ne avstronezijskih narodiv sho vikoristovuyut chovni z balansirami autrigerami Kanoe z autrigerami ye spadshinoyu avstronezijskih narodiv z Malajskogo arhipelagu v Pivdenno Shidnij Aziyi i vikoristovuvalis nimi dlya dalekih morskih podorozhej Vvazhayetsya sho vikoristannya autrigeriv moglo buti sprichinene neobhidnistyu dodannya chovnam ostijnosti pislya vinahodu avstronezijcyami vitril tipu krabova kleshnya priblizno u 1500 r do n e Z ostroviv Pivdenno Shidnoyi Aziyi kanoe z autrigerami poshirilis razom z hvilyami avstronezijskoyi migraciyi po chislennim ostrovam Tihogo i Indijskogo okeanu Lishe dekilka pevnih ne avstronezijskih narodnostej takozh vikoristovuyut chovni z autrigerami ale ideyu i tehnologiyu takih chovniv voni perejnyali v hodi kontaktiv z avstronezijcyami Do takih narodnostej vidnosyatsya singali na Shri Lanci de chovni z balansirom vidomi yak deyaki grupi na Andamanskih ta Nikobarskih ostrovah a takozh suahili na shidnoafrikanskomu uzberezhzhi yaki zapozichili ideyu trimarana u malagasijciv nashadkiv avstronezijskih narodiv sho kolonizuvali susidnij ostriv Madagaskar na pochatku nashoyi eri Nazva ta tehnologiya ngalavi buli adaptovani suahili vid nazvi i tehnologiyi malagasijskogo trimarana lakana tipovogo dlya zahidnogo uzberezhzhya Madagaskaru yakij v svoyu chergu ye adaptaciyeyu tehnologiyi tipovogo avstronezijskogo proa kanoe z balansirom privnesenoyu na Madagaskar avstronezijskimi narodami v 200 500 rr n e Cikavo sho v XIX XX stolittyah madagaskarska lakana vtratila odin z balansiriv todi yak ngalava zalishilas klasichnim trimaranom Yaksho forma korpusu ngalavi bula zapozichena suahili vid avstronezijciv kosa trapeciyepodibna forma arabskih vitril ngalavi pohodit vid arabskih dau yaki razom z arabskimi torgivcyami potrapili na uzberezhzhya Suahili z 10 11 stolittya Cherez shozhist formi trikutnih vitril ngalavi z vitrilami inshogo tradicijnogo suahilijskogo chovna tipu sho nalezhit do dau ngalavu chasto takozh nazivayut dau Ce ye pomilkoyu oskilki ngalava nalezhit do kanoe z dvoma balansirami trimaran a spravzhni dau vidnosyatsya do odnokorpusnih kilovih suden z nabirnim korpusom Div takozhMtumbvi Lakana Proa Dau Autriger Trimaran Vikishovishe maye multimedijni dani za temoyu NgalavaPosilannya4 traditional Swahili boats Dhows and Traditional Boats Ngalawa Dhows of the swahili coast Zanzibar Travel GuideGalereyaNgalava o Zanzibar Ngalava na o Zanzibar Shogla i vitrilo skladeni v chovni Visadka z ngalavi pasazhiriv Ngalavi bilya Keniya Spusk dvoh ngalav na vodu Tanzaniya Ngalava na plyazhi bilya Mombasi Keniya Vid zseredini Morskij muzej Gdansk Ngalava Morskij muzej Gdansk Budova autrigera ngalavi Morskij muzej Gdansk Veslo ngalavi Morskij muzej Gdansk Ngalava na plyazhi v Tanzaniyi Ngalava na o Pemba Tanzaniya Ngalava na o Zanzibar Tanzaniya Ngalava z odnim sternovim Zanzibar Proces rozvantazhennya ngalavi na o ZanzibarPrimitkiSmall Tri Guy Small Trimarans Arhiv originalu za 4 lyutogo 2021 Procitovano 30 sichnya 2021 Boat with ngalawa bilateral stabilizer National Maritime Museum in Gdansk Traditional Boat Building An Intersection of Zanzibar s Culture and Environment web archive org 19 chervnya 2017 Arhiv originalu za 19 chervnya 2017 Procitovano 30 sichnya 2021 Arhiv originalu za 20 lipnya 2018 Procitovano 7 lyutogo 2021 Horridge A 2008 Origins and Relationships of Pacific Canoes and Rigs PDF In Di Piazza A Pearthree E eds Canoes of the Grand Ocean BAR International Series 1802 Archaeopress ISBN 9781407302898 PDF from the original on 26 July 2020 Kapitan Gerhard May 1989 Records of Native Craft in Sri Lanka I The single outrigger fishing canoe oruwa Part 2 2 Rowed paddled and poled oru International Journal of Nautical Archaeology 18 2 137 149 doi 10 1111 j 1095 9270 1989 tb00185 x Irenaus Eibl Eibesfeldt Land of a Thousand Atolls A Study of Marine Life in the Maldive and Nicobar Islands World Publishing Co Cleveland and New York 1964 Crowley B E 2010 Allibert Claude 2011 r 45 Hawkins Clifford W 1977 DzherelaAllibert Claude 2011 Austronesian migration and the establishment of the Malagasy civilization contrasted readings in linguistics archaeology genetics and cultural anthropology In Tim Curtis ed Islands as Crossroads Sustaining Cultural Diversity in Small Island Developing States UNESCO p 45 ISBN 9789231041815 Crowley B E 2010 A refined chronology of prehistoric Madagascar and the demise of the megafauna Quaternary Science Reviews 29 19 20 2591 2603 Bibcode 2010QSRv 29 2591C doi 10 1016 j quascirev 2010 06 030 Hawkins Clifford W 1977 The Dhow An Illustrated History Of The Dhow And Its World Nautical Publishing Co Ltd ISBN 978 0245526558 angl