Моско́вська діалектологі́чна комі́сія (МДК) (пізніше - Постійна комісія з діалектології української мови) – об'єднання мовознавців, метою якого була попередня підготовка та обробка матеріалів для укладання діалектологічної карти російської мови, підготовка регіональних карт для зведення їх у діалектологічний атлас Росії.
Створення
МДК було утворено 1904 року з ініціативи академіка О. Шахматова на базі гуртка для вивчення історії і діалектології російської мови (діяв з 1901 року), працювала під керівництвом академіка Ф. Корша при відділенні російської мови і словесності Петербурзької Академії наук. Метою створення Московської діалектологічної комісії була праця в області діалектології. З 1915 року головою МДК стає один із її засновників Д. М. Ушаков, який займав цей пост аж до ліквідації комісії у 1931 році.
Діяльність
У Московській діалектологічній комісії з самого початку її формування працювали такі науковці як О. Шахматов, М. Дурново, Д. Ушаков. Серед членів МДК був і Агатангел Кримський. Комісія займалася різноманітною науковою діяльністю, у її рамках велася розробка методів діалектологічних досліджень, обговорювалися питання уніфікації транскрипції, обговорення теоретичних проблем діалектології і лінгвістичної географії. МДК уклала ряд програм для регіональних польових обстежень говорів, систематизувала та узагальнила наявні діалектологічні описи, організувала масове обстеження говорів і публікацію діалектних матеріалів, у тому числі українських (Труды Московской диалектологической комиссии, в. 1-8. Варшава - М., 1908 - 1911; Труды Постоянной комиссии по диалектологии русского языка, в. 9-12. Ленинград, 1927-1931), розробила відмінні від західноєвропейської лінгвогеографічної традиції принципи типології діалектів (з окресленням змішаних, перехідних говорів, виділенням меж діалектів). Члени МДК М. Дурново, М. Соколов, Д. Ушаков підготували першу зведену східнослов'янську лінгвістичну карту "Опыт диалектологической карты русского языка в Европе с приложением очерка русской диалектологии" (М., 1915), на якій синтезовано інформацію про межі поширення східнослов'янських мов (у тому числі української), їх діалектну диференціацію, найважливіші риси діалектів, а також була укладена хрестоматія діалектних текстів (Дурново Н. Хрестоматія по малорусской діалектологіи. Пособіе при преводаваніи русского языка въ высшихъ учебныхъ заведениях. Съ приложеніемь карты. М., 1913).
Праці МДК
- Труды Московской диалектологической комиссии, в. 1-8. Варшава - М., 1908 - 1911.
- Труды Постоянной комиссии по диалектологии русского языка, в. 9-12. Ленинград, 1927-1931.
- Дурново Н. Хрестоматія по малорусской діалектологіи. Пособіе при преводаваніи русского языка въ высшихъ учебныхъ заведениях. Съ приложеніемь карты. М., 1913.
- Опыт диалектологической карты русского языка в Европе с приложением очерка русской диалектологии. М., 1915.
Джерела та література
- Українська мова: Енциклопедія/ Редкол.: Русанівський В. М. (співголова), М. П. Зяблюк та ін. - 2-ге вид., випр. і доп. - К.: Вид-во "Укр. енцикл." ім. М. П. Бажана, 2004. - 824 с.: іл.
- Ганцов В. Діалектологічна класифікація українських говорів (з картою). К., 1923.
- Бевзенко С.П. Історія українського мовознавства. Історія вивчення української мови. К., 1990
Див. також
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Mosko vska dialektologi chna komi siya MDK piznishe Postijna komisiya z dialektologiyi ukrayinskoyi movi ob yednannya movoznavciv metoyu yakogo bula poperednya pidgotovka ta obrobka materialiv dlya ukladannya dialektologichnoyi karti rosijskoyi movi pidgotovka regionalnih kart dlya zvedennya yih u dialektologichnij atlas Rosiyi O Shahmatov zasnovnik Moskovskoyi dialektologichnoyi komisiyiStvorennyaMDK bulo utvoreno 1904 roku z iniciativi akademika O Shahmatova na bazi gurtka dlya vivchennya istoriyi i dialektologiyi rosijskoyi movi diyav z 1901 roku pracyuvala pid kerivnictvom akademika F Korsha pri viddilenni rosijskoyi movi i slovesnosti Peterburzkoyi Akademiyi nauk Metoyu stvorennya Moskovskoyi dialektologichnoyi komisiyi bula pracya v oblasti dialektologiyi Z 1915 roku golovoyu MDK staye odin iz yiyi zasnovnikiv D M Ushakov yakij zajmav cej post azh do likvidaciyi komisiyi u 1931 roci DiyalnistDialektologichna karta 1915 roku U Moskovskij dialektologichnij komisiyi z samogo pochatku yiyi formuvannya pracyuvali taki naukovci yak O Shahmatov M Durnovo D Ushakov Sered chleniv MDK buv i Agatangel Krimskij Komisiya zajmalasya riznomanitnoyu naukovoyu diyalnistyu u yiyi ramkah velasya rozrobka metodiv dialektologichnih doslidzhen obgovoryuvalisya pitannya unifikaciyi transkripciyi obgovorennya teoretichnih problem dialektologiyi i lingvistichnoyi geografiyi MDK uklala ryad program dlya regionalnih polovih obstezhen govoriv sistematizuvala ta uzagalnila nayavni dialektologichni opisi organizuvala masove obstezhennya govoriv i publikaciyu dialektnih materialiv u tomu chisli ukrayinskih Trudy Moskovskoj dialektologicheskoj komissii v 1 8 Varshava M 1908 1911 Trudy Postoyannoj komissii po dialektologii russkogo yazyka v 9 12 Leningrad 1927 1931 rozrobila vidminni vid zahidnoyevropejskoyi lingvogeografichnoyi tradiciyi principi tipologiyi dialektiv z okreslennyam zmishanih perehidnih govoriv vidilennyam mezh dialektiv Chleni MDK M Durnovo M Sokolov D Ushakov pidgotuvali pershu zvedenu shidnoslov yansku lingvistichnu kartu Opyt dialektologicheskoj karty russkogo yazyka v Evrope s prilozheniem ocherka russkoj dialektologii M 1915 na yakij sintezovano informaciyu pro mezhi poshirennya shidnoslov yanskih mov u tomu chisli ukrayinskoyi yih dialektnu diferenciaciyu najvazhlivishi risi dialektiv a takozh bula ukladena hrestomatiya dialektnih tekstiv Durnovo N Hrestomatiya po malorusskoj dialektologii Posobie pri prevodavanii russkogo yazyka v vysshih uchebnyh zavedeniyah S prilozheniem karty M 1913 Praci MDKTrudy Moskovskoj dialektologicheskoj komissii v 1 8 Varshava M 1908 1911 Trudy Postoyannoj komissii po dialektologii russkogo yazyka v 9 12 Leningrad 1927 1931 Durnovo N Hrestomatiya po malorusskoj dialektologii Posobie pri prevodavanii russkogo yazyka v vysshih uchebnyh zavedeniyah S prilozheniem karty M 1913 Opyt dialektologicheskoj karty russkogo yazyka v Evrope s prilozheniem ocherka russkoj dialektologii M 1915 Dzherela ta literaturaUkrayinska mova Enciklopediya Redkol Rusanivskij V M spivgolova M P Zyablyuk ta in 2 ge vid vipr i dop K Vid vo Ukr encikl im M P Bazhana 2004 824 s il Gancov V Dialektologichna klasifikaciya ukrayinskih govoriv z kartoyu K 1923 Bevzenko S P Istoriya ukrayinskogo movoznavstva Istoriya vivchennya ukrayinskoyi movi K 1990Div takozhUkrayinska dialektologiya