Марія Єфросинія Цвайбрюккенська (14 лютого 1625 — 24 жовтня 1687) — палатинська графиня, двоюрідна сестра і прийомна сестра шведської королеви Христини, а також сестра шведського короля Карла X. Після вступу на престол свого брата Карла X (1654) вона була титулованою королівською принцесою Швеції.
Марія Єфросинія Цвайбрюккенська | |
---|---|
швед. Maria Eufrosyne av Pfalz | |
Народилася | 9 лютого 1625[1] d, комуна Седерчепінг, лен Естерйотланд, Швеція[1] |
Померла | 24 жовтня 1687[1][2](62 роки) d, комуна Скара, Скараборг (лен), Швеція[1] |
Поховання | Варнгемське абатство |
Країна | Німеччина Швеція |
Діяльність | письменниця |
Знання мов | німецька |
Титул | принцеса |
Батько | d[1][3] |
Мати | Катаріна Шведська[1][3] |
Брати, сестри | Елеонора Катерина Пфальц-Цвайбрюкенська, Крістіна Магдалена Пфальц-Цвайбрюкен-Клеєбурзька, d і Карл X Густав |
У шлюбі з | Магнус Габріель Делагарді[1] |
Діти | d, d[3] і d |
|
Біографія
Раннє життя
Марія Єфросинія народилася в замку Стегеборг, Естергьотланд, у сім'ї графа Палатина Югана Казимира Цвайбрюккенського і принцеси Катаріни Шведської. У 1622 роціпід час Тридцятилітньої війни її сім'я втекла з Німеччини і оселилася в країні народження її матері, Швеції, де через три роки народилася сама Марія Єфросинія. Свої перші роки вона провела в замку Стегеборг, феодальному володінні її матері. У 1632 році її мати отримала доручення відповідати за свою двоюрідну сестру, королеву Христину, і з цього моменту Марія Єфросинія виховувалася разом із двоюрідною сестрою королевою: вона та її брати й сестри залишилися при дворі також після смерті матері в 1638 році, тоді як їхній батько залишився в Стегеборзі. Марія Єфросинія отримала дуже гарну освіту, будучи виховуваною разом із Христиною, але врешті-решт її навчали окремо, тому що Христина як монарх вважалася, що потребує освіти, яка в іншому випадку не відповідає її статі.
Під час правління Христини
У 1643 році вона отримала пропозицію від графа Генріха Нассауського. Згідно з листом Христини, Генріх був багатим і красивим князем, якого дуже любила Марія Єфросинія. Однак вона залишила це рішення своєму батькові: він був не впевнений, чи зможе Генріх її підтримати, і в 1645 році, після того, як Христина заявила, що вона цілком здатна організувати шлюб для того ж статусу для свого родича в Швеції, він відмовив Генріху. 15 березня 1645 року Марія Єфросинія була заручена з фаворитом королеви графом Магнусом Габріелем делагарді, а 7 березня 1647 року вийшла за нього в королівській каплиці замку Три корони у Стокгольмі. Весілля влаштувала Христина. Традиційний міф розглядає це як драму трикутника: вважалося, що Христина і Марія Єфросинія були закохані в Магнуса Габріеля, і врешті-решт Христина відмовилася від планів вийти за нього заміж і віддала його своїй двоюрідній сестрі зі словами: Я даю тобі те, чого сама не можу мати. Про цю драму написана відома п’єса. Однак невідомо, наскільки ця легендарна драма трикутника правдива. За словами самої Марії Єфросинії, метою активності королеви було виявити їм свою прихильність . За її власними спогадами, Магнус Габріель закохався в неї у віці вісімнадцяти років. Через любовні листи, якими вони обмінювалися під час шлюбу, Марія Єфросинія, безперечно, відчувала до нього сильні почуття. Однак шлюб не був описаний як щасливий. На весіллі Христина подарувала їй кілька маєтків, серед них улюблену резиденцію бабусі Г'єнторп, яка також мала бути її улюбленою, а також велику особисту допомогу, яку пізніше підтвердив її брат після його спадкоємства. У 1653 році Магнус Габріель втратив прихильність до Христини і був виключений з суду, а вона спробувала виступити посередником. Марія Єфросинія мала близькі стосунки зі своїм братом Карлом і робила все, що могла, щоб підтримати його запланований шлюб з Христиною.
Під час правління Карла X і Карла XI
Під час коронації свого брата короля Карла X Густава в 1654 році Марія Єфросинія отримала ранг і статус королівської принцеси Швеції. Проти цього виступили деякі частини шляхетства. Марія Єфросинія не використовувала титул графині, а зазвичай називалася принцесою. Марія Єфросинія відвідала і свого чоловіка, і свого брата на війні: чоловіка - в Німеччині, а в 1656 році в Ризі в шведській Лівонії, звідки їй довелося знову тікати зі своїми придворними лише через два тижні, коли московити підпалили місто. Під час дансько-шведської війни (1658-1660) вона та її невістка королева Ядвіга Елеонора жили в Кронборзі в Данії після того, як його захопив шведський генерал Карл Густав Врангель. У 1658 році її брат, король Карл, сказав їй, що хотів би зробити її чоловіка лордом Верховним канцлером Швеції, але вона переконала його не робити цього, сказавши, що Магнус Габріель більше підходить для військової роботи. У 1660 році вона була присутня на смертному ложі свого брата в Гетеборзі. Він пообіцяв їй великі маєтки в Данії, пенсії для її дітей і сказав, що назвав її чоловіка лордом верховним канцлером Швеції проти її бажання.
Марія Єфросинія була дуже активною як посередниця і речниця прохачів, які бажали передати послання її чоловіку або з брату-королю (а пізніше її племіннику-королю). Це були не лише дрібниці, вони також стосувалися жінок, які просили її використовувати свої контакти для придбання посад, які мають велике політичне значення для їхніх родичів-чоловіків. Також вона виступала посередницею між своїм чоловіком та королівським двором, особливо коли він був у немилості. У Карлбергському палаці вона приймала своїх прохачів у кімнаті з картинами її королівського брата і матері, з відкритими дверима в кімнату, де спав її брат-король, коли був гостем у її будинку. Сучасна думка полягала в тому, що її чоловік повинен був дякувати їй за його успішну кар'єру.
У 1676 році Лісбет Карлсдоттер, свідка судового процесу над відьмами, натхненна знаменитим Евле-Боем, намагалася звинуватити Марію Єфросинію та її невістку Марію Софію у чаклунстві. Ці звинувачення не були сприйняті всерйоз, але натомість дискредитували довіру до Лісбет Карлсдоттер як свідки і врешті-решт привели до того, що весь процес був розірваний.
У 1680 році після смерті Югана Йоранссона Ґілленстієрни її чоловік потрапив у немилість її племінника, монарха. Їй було відмовлено в аудієнції з племінником без свідків, і вона не змогла домогтися підтримки свого чоловіка. Однак після того, як їй, використовуючи свої контакти, вдалося домогтися приватної аудієнції у короля, вона сказала йому, що сподівається, що Ґілленстієрна зараз у пеклі, і в результаті її чоловік був призначений Сенешалем. Під час великого зменшенн її племінника короля Карла XI у 1680-х роках багато майна родини було конфісковано короною. Марія Єфросинія була не проти використовувати свій статус тітки короля, щоб уникнути конфіскації, але вона досягла лише помірного успіху: у 1685 році їй було дозволено зберігати власне особисте грошове забезпечення та її улюблену резиденцію, замок Г'єнторп у Вестерґетланді, але відбулася конфіскація майна її чоловіка. Марія Єфросинія овдовіла в 1686 році. Це було в середині скорочення. Король відмовився оплачувати похорон її чоловіка, а також заборонити кредиторам інвентаризувати її власні речі та коштовності. Вона померла в Г'єнторпі.
Марію Єфросинію описували як релігійну. Її німецький вислів «Gott ist mir allés» був вирізьблений на стіні замку Ляцко, а також на медальйоні, а в 1681 році вона анонімно опублікувала німецькою мовою молитовник «Der geistlich-hungerigen seelen himmelisches manna». У 1682 році вона написала власну автобіографію.
Сім'я
Марія Єфросинія вийшла заміж за графа Магнуса Габріеля Делагарді 7 березня 1647 року. З їхніх одинадцяти дітей лише троє пережили дитинство, і лише один (Гедвіг Ебба) мав проблеми; але сама її єдина дитина померла бездітною.
Діти
- (1647–1695), неодружений, бездітний.
- Катарина Шарлотта де ла Гарді (1655-1697), вийшла заміж за графа Отто Вільгельма Кенігсмарка, бездітна.
- Хедвіг Ебба де ла Гарді (1657–1700), вийшла заміж за графа Карла Густава Ерікссона Оксенстієрна аф Седерморе і мала одного сина, який помер бездітним.
Посилання
- Maria Euphrosine De la Gardie — 1917.
- Тезаурус CERL — Consortium of European Research Libraries.
- Lundy D. R. The Peerage
- Lundh-Eriksson, Nanna (1947). Hedvig Eleonora (швед.). Wahlström & Widstrand.
Джерела
- Sven Axel Hallbäck - Läckö slott (Läckö palace)(in Swedish)
- Anteckningar om svenska qvinnor [ 4 травня 2005 у Wayback Machine.], Wilhelmina Stålberg, P. G. Berg (Notes on Swedish women) (in Swedish)
- Svenska Familj-Journalen (Swedish family journal) (in Swedish)
- Norrhem, Svante (2007). Kvinnor vid maktens sida : 1632-1772. Lund: Nordic Academic Press. Libris 10428618. (in Swedish)
- Svenska Familj-Journalen [ 24 жовтня 2012 у Wayback Machine.] (in Swedish)
- Riksarkivet SBL Maria Euphrosine De la Gardie [ 5 грудня 2013 у Wayback Machine.] (in Swedish)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Mariya Yefrosiniya Cvajbryukkenska 14 lyutogo 1625 24 zhovtnya 1687 palatinska grafinya dvoyuridna sestra i prijomna sestra shvedskoyi korolevi Hristini a takozh sestra shvedskogo korolya Karla X Pislya vstupu na prestol svogo brata Karla X 1654 vona bula titulovanoyu korolivskoyu princesoyu Shveciyi Mariya Yefrosiniya Cvajbryukkenskashved Maria Eufrosyne av PfalzNarodilasya9 lyutogo 1625 1625 02 09 1 d komuna Sedercheping len Esterjotland Shveciya 1 Pomerla24 zhovtnya 1687 1687 10 24 1 2 62 roki d komuna Skara Skaraborg len Shveciya 1 PohovannyaVarngemske abatstvoKrayinaNimechchina ShveciyaDiyalnistpismennicyaZnannya movnimeckaTitulprincesaBatkod 1 3 MatiKatarina Shvedska 1 3 Brati sestriEleonora Katerina Pfalc Cvajbryukenska Kristina Magdalena Pfalc Cvajbryuken Kleyeburzka d i Karl X GustavU shlyubi zMagnus Gabriel Delagardi 1 Ditid d 3 i d Mediafajli u VikishovishiMagnus Gabriel De la Gardi zi svoyeyu druzhinoyu Mariyeyu Yefrosiniyeyu Pfalc Cvajbryukkenskoyu sestroyu korolya Shveciyi Karla X Kartina 1653 roku Gendrika Myunnihhovena Kartina napovnena simvolichnimi detalyami Magnus Grabriel stoyit nizhche svoyeyi druzhini bo vona sestra korolya yihnye trimannya za ruki simvolizuye virnist kvasolya v ruci Mariyi Yefrosiniyi svidchit pro te sho vona vagitna Kartina vvazhayetsya odniyeyu z najkrashih epohi shvedskogo baroko Palatinska grafinya Mariya Yefrosiniya Cvajbryukkenska Palac Makalos Nezrivnyannij rodini De la Gardi cherez vodu vid Korolivskogo zamku v Stokgolmi BiografiyaRannye zhittya Mariya Yefrosiniya narodilasya v zamku Stegeborg Estergotland u sim yi grafa Palatina Yugana Kazimira Cvajbryukkenskogo i princesi Katarini Shvedskoyi U 1622 rocipid chas Tridcyatilitnoyi vijni yiyi sim ya vtekla z Nimechchini i oselilasya v krayini narodzhennya yiyi materi Shveciyi de cherez tri roki narodilasya sama Mariya Yefrosiniya Svoyi pershi roki vona provela v zamku Stegeborg feodalnomu volodinni yiyi materi U 1632 roci yiyi mati otrimala doruchennya vidpovidati za svoyu dvoyuridnu sestru korolevu Hristinu i z cogo momentu Mariya Yefrosiniya vihovuvalasya razom iz dvoyuridnoyu sestroyu korolevoyu vona ta yiyi brati j sestri zalishilisya pri dvori takozh pislya smerti materi v 1638 roci todi yak yihnij batko zalishivsya v Stegeborzi Mariya Yefrosiniya otrimala duzhe garnu osvitu buduchi vihovuvanoyu razom iz Hristinoyu ale vreshti resht yiyi navchali okremo tomu sho Hristina yak monarh vvazhalasya sho potrebuye osviti yaka v inshomu vipadku ne vidpovidaye yiyi stati Pid chas pravlinnya Hristini U 1643 roci vona otrimala propoziciyu vid grafa Genriha Nassauskogo Zgidno z listom Hristini Genrih buv bagatim i krasivim knyazem yakogo duzhe lyubila Mariya Yefrosiniya Odnak vona zalishila ce rishennya svoyemu batkovi vin buv ne vpevnenij chi zmozhe Genrih yiyi pidtrimati i v 1645 roci pislya togo yak Hristina zayavila sho vona cilkom zdatna organizuvati shlyub dlya togo zh statusu dlya svogo rodicha v Shveciyi vin vidmoviv Genrihu 15 bereznya 1645 roku Mariya Yefrosiniya bula zaruchena z favoritom korolevi grafom Magnusom Gabrielem delagardi a 7 bereznya 1647 roku vijshla za nogo v korolivskij kaplici zamku Tri koroni u Stokgolmi Vesillya vlashtuvala Hristina Tradicijnij mif rozglyadaye ce yak dramu trikutnika vvazhalosya sho Hristina i Mariya Yefrosiniya buli zakohani v Magnusa Gabrielya i vreshti resht Hristina vidmovilasya vid planiv vijti za nogo zamizh i viddala jogo svoyij dvoyuridnij sestri zi slovami Ya dayu tobi te chogo sama ne mozhu mati Pro cyu dramu napisana vidoma p yesa Odnak nevidomo naskilki cya legendarna drama trikutnika pravdiva Za slovami samoyi Mariyi Yefrosiniyi metoyu aktivnosti korolevi bulo viyaviti yim svoyu prihilnist Za yiyi vlasnimi spogadami Magnus Gabriel zakohavsya v neyi u vici visimnadcyati rokiv Cherez lyubovni listi yakimi voni obminyuvalisya pid chas shlyubu Mariya Yefrosiniya bezperechno vidchuvala do nogo silni pochuttya Odnak shlyub ne buv opisanij yak shaslivij Na vesilli Hristina podaruvala yij kilka mayetkiv sered nih ulyublenu rezidenciyu babusi G yentorp yaka takozh mala buti yiyi ulyublenoyu a takozh veliku osobistu dopomogu yaku piznishe pidtverdiv yiyi brat pislya jogo spadkoyemstva U 1653 roci Magnus Gabriel vtrativ prihilnist do Hristini i buv viklyuchenij z sudu a vona sprobuvala vistupiti poserednikom Mariya Yefrosiniya mala blizki stosunki zi svoyim bratom Karlom i robila vse sho mogla shob pidtrimati jogo zaplanovanij shlyub z Hristinoyu Pid chas pravlinnya Karla X i Karla XI Pid chas koronaciyi svogo brata korolya Karla X Gustava v 1654 roci Mariya Yefrosiniya otrimala rang i status korolivskoyi princesi Shveciyi Proti cogo vistupili deyaki chastini shlyahetstva Mariya Yefrosiniya ne vikoristovuvala titul grafini a zazvichaj nazivalasya princesoyu Mariya Yefrosiniya vidvidala i svogo cholovika i svogo brata na vijni cholovika v Nimechchini a v 1656 roci v Rizi v shvedskij Livoniyi zvidki yij dovelosya znovu tikati zi svoyimi pridvornimi lishe cherez dva tizhni koli moskoviti pidpalili misto Pid chas dansko shvedskoyi vijni 1658 1660 vona ta yiyi nevistka koroleva Yadviga Eleonora zhili v Kronborzi v Daniyi pislya togo yak jogo zahopiv shvedskij general Karl Gustav Vrangel U 1658 roci yiyi brat korol Karl skazav yij sho hotiv bi zrobiti yiyi cholovika lordom Verhovnim kanclerom Shveciyi ale vona perekonala jogo ne robiti cogo skazavshi sho Magnus Gabriel bilshe pidhodit dlya vijskovoyi roboti U 1660 roci vona bula prisutnya na smertnomu lozhi svogo brata v Geteborzi Vin poobicyav yij veliki mayetki v Daniyi pensiyi dlya yiyi ditej i skazav sho nazvav yiyi cholovika lordom verhovnim kanclerom Shveciyi proti yiyi bazhannya Mariya Yefrosiniya bula duzhe aktivnoyu yak poserednicya i rechnicya prohachiv yaki bazhali peredati poslannya yiyi choloviku abo z bratu korolyu a piznishe yiyi pleminniku korolyu Ce buli ne lishe dribnici voni takozh stosuvalisya zhinok yaki prosili yiyi vikoristovuvati svoyi kontakti dlya pridbannya posad yaki mayut velike politichne znachennya dlya yihnih rodichiv cholovikiv Takozh vona vistupala poseredniceyu mizh svoyim cholovikom ta korolivskim dvorom osoblivo koli vin buv u nemilosti U Karlbergskomu palaci vona prijmala svoyih prohachiv u kimnati z kartinami yiyi korolivskogo brata i materi z vidkritimi dverima v kimnatu de spav yiyi brat korol koli buv gostem u yiyi budinku Suchasna dumka polyagala v tomu sho yiyi cholovik povinen buv dyakuvati yij za jogo uspishnu kar yeru U 1676 roci Lisbet Karlsdotter svidka sudovogo procesu nad vidmami nathnenna znamenitim Evle Boem namagalasya zvinuvatiti Mariyu Yefrosiniyu ta yiyi nevistku Mariyu Sofiyu u chaklunstvi Ci zvinuvachennya ne buli sprijnyati vserjoz ale natomist diskredituvali doviru do Lisbet Karlsdotter yak svidki i vreshti resht priveli do togo sho ves proces buv rozirvanij U 1680 roci pislya smerti Yugana Joranssona Gillenstiyerni yiyi cholovik potrapiv u nemilist yiyi pleminnika monarha Yij bulo vidmovleno v audiyenciyi z pleminnikom bez svidkiv i vona ne zmogla domogtisya pidtrimki svogo cholovika Odnak pislya togo yak yij vikoristovuyuchi svoyi kontakti vdalosya domogtisya privatnoyi audiyenciyi u korolya vona skazala jomu sho spodivayetsya sho Gillenstiyerna zaraz u pekli i v rezultati yiyi cholovik buv priznachenij Seneshalem Pid chas velikogo zmenshenn yiyi pleminnika korolya Karla XI u 1680 h rokah bagato majna rodini bulo konfiskovano koronoyu Mariya Yefrosiniya bula ne proti vikoristovuvati svij status titki korolya shob uniknuti konfiskaciyi ale vona dosyagla lishe pomirnogo uspihu u 1685 roci yij bulo dozvoleno zberigati vlasne osobiste groshove zabezpechennya ta yiyi ulyublenu rezidenciyu zamok G yentorp u Vestergetlandi ale vidbulasya konfiskaciya majna yiyi cholovika Mariya Yefrosiniya ovdovila v 1686 roci Ce bulo v seredini skorochennya Korol vidmovivsya oplachuvati pohoron yiyi cholovika a takozh zaboroniti kreditoram inventarizuvati yiyi vlasni rechi ta koshtovnosti Vona pomerla v G yentorpi Mariyu Yefrosiniyu opisuvali yak religijnu Yiyi nimeckij visliv Gott ist mir alles buv virizblenij na stini zamku Lyacko a takozh na medaljoni a v 1681 roci vona anonimno opublikuvala nimeckoyu movoyu molitovnik Der geistlich hungerigen seelen himmelisches manna U 1682 roci vona napisala vlasnu avtobiografiyu Sim yaMariya Yefrosiniya vijshla zamizh za grafa Magnusa Gabrielya Delagardi 7 bereznya 1647 roku Z yihnih odinadcyati ditej lishe troye perezhili ditinstvo i lishe odin Gedvig Ebba mav problemi ale sama yiyi yedina ditina pomerla bezditnoyu Diti 1647 1695 neodruzhenij bezditnij Katarina Sharlotta de la Gardi 1655 1697 vijshla zamizh za grafa Otto Vilgelma Kenigsmarka bezditna Hedvig Ebba de la Gardi 1657 1700 vijshla zamizh za grafa Karla Gustava Erikssona Oksenstiyerna af Sedermore i mala odnogo sina yakij pomer bezditnim PosilannyaMaria Euphrosine De la Gardie 1917 d Track Q379406d Track Q1724971 Tezaurus CERL Consortium of European Research Libraries d Track Q60909659d Track Q1127581 Lundy D R The Peerage d Track Q67129259d Track Q21401824 Lundh Eriksson Nanna 1947 Hedvig Eleonora shved Wahlstrom amp Widstrand DzherelaSven Axel Hallback Lacko slott Lacko palace in Swedish Anteckningar om svenska qvinnor 4 travnya 2005 u Wayback Machine Wilhelmina Stalberg P G Berg Notes on Swedish women in Swedish Svenska Familj Journalen Swedish family journal in Swedish Norrhem Svante 2007 Kvinnor vid maktens sida 1632 1772 Lund Nordic Academic Press Libris 10428618 ISBN 978 91 89116 91 7 in Swedish Svenska Familj Journalen 24 zhovtnya 2012 u Wayback Machine in Swedish Riksarkivet SBL Maria Euphrosine De la Gardie 5 grudnya 2013 u Wayback Machine in Swedish