Микола Кузьмич Кухто (12 грудня 1919, Вітебськ — 23 березня 2006, Миколаїв) — радянський конструктор газотурбінних двигунів, лауреат Державної премії СРСР.
Кухто Микола Кузьмич | |
---|---|
Народився | 12 грудня 1919 Вітебськ, Вітебська губернія, Білоруська РСР |
Помер | 23 березня 2006 (86 років) Миколаїв, Миколаївська область, Україна |
Діяльність | інженер-механік |
Alma mater | d |
Нагороди |
Навчання і робота до закінчення Німецько-радянської війни
Микола Кухто народився 12 грудня 1919 року в радянському Вітебську (нині в складі Білорусі) в білорусько-латиській родині. Його батько був робітником-залізничником. Після закінчення школи Микола Кухто вступив до Вітебського техно-енергетичного технікуму. 1939 року направлений на , де до 1940 року працював техніком з ливарної справи.
1940 року Микола Кухто вступив на моторний факультет [ru]. Після початку Німецько-радянської війни студентів інституту мобілізували в армію або на оборонні підприємства. Оскільки Микола Кухто був непридатним до військової служби за зором, його спрямували на , де він працював у ковальському та ливарному цехах. Під час війни Микола Кухто продовжував навчання на вечірньому відділенні КАІ.
Під час підготовки до захисту дипломної роботи дозволялося навчання з «відривом від виробництва». Микола Кухто перейшов з посади начальника цехового техбюро на заводі в інститут, де й захистив диплом. Після цього його призначено керівником конструкторської групи з камер згоряння в ОКБ-16. Це призначення і визначило його майбутню конструкторську діяльність. Казанське ОКБ-16 під керівництвом Сергія Колосова розробляло перший вітчизняний авіаційний газотурбінний двигун, прототипом якого слугував трофейний німецький зразок. Незабаром роботи переорієнтували на іншу галузь машинобудування: газотурбінні двигуни планувалося встановлювати на військові кораблі.
Робота над газотурбінними двигунами
7 травня 1954 року Рада міністрів СРСР прийняла постанову про організацію на Південному турбінному заводі в Миколаєві Спеціального конструкторського бюро газотурбінних установок (нині — Науково-виробниче підприємство «Зоря — Машпроєкт»). Головним конструктором призначено Сергія Колосова. Фахівців для нового конструкторського бюро збирали з усього СРСР. Серед людей, що переїхали з Казані до Миколаєва, була й сім'я Миколи Кузьмича, який очолив у бюро відділ камер згоряння. Бюро створювало газотурбінні силові установки для військових і цивільних суден.
1959 року Микола Кухто виїхав у відрядження до Китайської Народної Республіки в межах програми науково-технічної допомоги СРСР дружньому тоді маоїстському Китаю. В Харбіні радянські фахівці допомагали створювати завод газотурбінних двигунів. 1960 року через ідеологічні розбіжності настав кінець радянсько-китайської дружби, що змусило сім'ю фахівця достроково повернутися з Китаю. За роботу на харбінському заводі Миколу Кухту нагороджено (КНР).
1968 року Микола Кухто захищає дисертацію на здобуття наукового ступеня кандидата технічних наук (тему, що стосується оборонної промисловості, засекречено). У квітні того ж року міністерським наказом Миколу Кухту призначено заступником головного конструктора з експлуатації та серійного виробництва НВП «Машпроєкт».
Газотурбінні двигуни, які створювалися в НПП за участі Миколи Кухти, призначалися переважно для цивільного і військового суднобудування. Але водночас група Миколи Кухти розробляє нове застосування газотурбінних установок.
Станція «Північне сяйво» та Державна премія
1969 року в Тюмені фахівці «Машпроєкту» зібрали першу плавучу генераторну електростанцію на основі газотурбінної силової установки (два газотурбогенератори ГТГ-1 по 12 000 кВт). Плавучу станцію-баржу назвали [ru].
Ця мобільна електростанція призначалася для енергопостачання важкодоступних регіонів СРСР. Вона могла переміщатися по водних артеріях, що дозволяло оперативно підключати до електромережі райони, розташовані по берегах сибірських і далекосхідних річок. Станція працювала на двох видах палива: дизельному і газоподібному.
1975 року Миколі Кузьмичу присуджено Державну премію СРСР з формулюванням: «За комплекс робіт зі створення, освоєння і застосування плавучих електростанцій „Північне сяйво“ з метою вирішення проблеми енергопостачання віддалених районів Північного Сходу СРСР». 1976 року конструктора відзначено орденом «Знак Пошани».
Конструкторський спадок
Микола Кухто вийшов на пенсію 1985 року, йому призначено персональну пенсію. Але й після цього він брав участь у роботі «Машпроєкту», заснував музей підприємства.
Помер Микола Кухто в Миколаєві 23 березня 2006 року.
Модифікації газотурбінних двигунів, створених за участі Миколи Кухти, нині застосовуються в суднобудуванні (силові установки), у добувній галузі (двигуни для перекачування газу), в енергетиці (газотурбінні генератори).
Посилання
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Mikola Kuzmich Kuhto 12 grudnya 1919 Vitebsk 23 bereznya 2006 Mikolayiv radyanskij konstruktor gazoturbinnih dviguniv laureat Derzhavnoyi premiyi SRSR Kuhto Mikola KuzmichNarodivsya12 grudnya 1919 1919 12 12 Vitebsk Vitebska guberniya Biloruska RSRPomer23 bereznya 2006 2006 03 23 86 rokiv Mikolayiv Mikolayivska oblast UkrayinaDiyalnistinzhener mehanikAlma materdNagorodiNavchannya i robota do zakinchennya Nimecko radyanskoyi vijniMikola Kuhto narodivsya 12 grudnya 1919 roku v radyanskomu Vitebsku nini v skladi Bilorusi v bilorusko latiskij rodini Jogo batko buv robitnikom zaliznichnikom Pislya zakinchennya shkoli Mikola Kuhto vstupiv do Vitebskogo tehno energetichnogo tehnikumu 1939 roku napravlenij na de do 1940 roku pracyuvav tehnikom z livarnoyi spravi 1940 roku Mikola Kuhto vstupiv na motornij fakultet ru Pislya pochatku Nimecko radyanskoyi vijni studentiv institutu mobilizuvali v armiyu abo na oboronni pidpriyemstva Oskilki Mikola Kuhto buv nepridatnim do vijskovoyi sluzhbi za zorom jogo spryamuvali na de vin pracyuvav u kovalskomu ta livarnomu cehah Pid chas vijni Mikola Kuhto prodovzhuvav navchannya na vechirnomu viddilenni KAI Pid chas pidgotovki do zahistu diplomnoyi roboti dozvolyalosya navchannya z vidrivom vid virobnictva Mikola Kuhto perejshov z posadi nachalnika cehovogo tehbyuro na zavodi v institut de j zahistiv diplom Pislya cogo jogo priznacheno kerivnikom konstruktorskoyi grupi z kamer zgoryannya v OKB 16 Ce priznachennya i viznachilo jogo majbutnyu konstruktorsku diyalnist Kazanske OKB 16 pid kerivnictvom Sergiya Kolosova rozroblyalo pershij vitchiznyanij aviacijnij gazoturbinnij dvigun prototipom yakogo sluguvav trofejnij nimeckij zrazok Nezabarom roboti pereoriyentuvali na inshu galuz mashinobuduvannya gazoturbinni dviguni planuvalosya vstanovlyuvati na vijskovi korabli Robota nad gazoturbinnimi dvigunami7 travnya 1954 roku Rada ministriv SRSR prijnyala postanovu pro organizaciyu na Pivdennomu turbinnomu zavodi v Mikolayevi Specialnogo konstruktorskogo byuro gazoturbinnih ustanovok nini Naukovo virobniche pidpriyemstvo Zorya Mashproyekt Golovnim konstruktorom priznacheno Sergiya Kolosova Fahivciv dlya novogo konstruktorskogo byuro zbirali z usogo SRSR Sered lyudej sho pereyihali z Kazani do Mikolayeva bula j sim ya Mikoli Kuzmicha yakij ocholiv u byuro viddil kamer zgoryannya Byuro stvoryuvalo gazoturbinni silovi ustanovki dlya vijskovih i civilnih suden 1959 roku Mikola Kuhto viyihav u vidryadzhennya do Kitajskoyi Narodnoyi Respubliki v mezhah programi naukovo tehnichnoyi dopomogi SRSR druzhnomu todi maoyistskomu Kitayu V Harbini radyanski fahivci dopomagali stvoryuvati zavod gazoturbinnih dviguniv 1960 roku cherez ideologichni rozbizhnosti nastav kinec radyansko kitajskoyi druzhbi sho zmusilo sim yu fahivcya dostrokovo povernutisya z Kitayu Za robotu na harbinskomu zavodi Mikolu Kuhtu nagorodzheno KNR 1968 roku Mikola Kuhto zahishaye disertaciyu na zdobuttya naukovogo stupenya kandidata tehnichnih nauk temu sho stosuyetsya oboronnoyi promislovosti zasekrecheno U kvitni togo zh roku ministerskim nakazom Mikolu Kuhtu priznacheno zastupnikom golovnogo konstruktora z ekspluataciyi ta serijnogo virobnictva NVP Mashproyekt Gazoturbinni dviguni yaki stvoryuvalisya v NPP za uchasti Mikoli Kuhti priznachalisya perevazhno dlya civilnogo i vijskovogo sudnobuduvannya Ale vodnochas grupa Mikoli Kuhti rozroblyaye nove zastosuvannya gazoturbinnih ustanovok Stanciya Pivnichne syajvo ta Derzhavna premiya 1969 roku v Tyumeni fahivci Mashproyektu zibrali pershu plavuchu generatornu elektrostanciyu na osnovi gazoturbinnoyi silovoyi ustanovki dva gazoturbogeneratori GTG 1 po 12 000 kVt Plavuchu stanciyu barzhu nazvali ru Cya mobilna elektrostanciya priznachalasya dlya energopostachannya vazhkodostupnih regioniv SRSR Vona mogla peremishatisya po vodnih arteriyah sho dozvolyalo operativno pidklyuchati do elektromerezhi rajoni roztashovani po beregah sibirskih i dalekoshidnih richok Stanciya pracyuvala na dvoh vidah paliva dizelnomu i gazopodibnomu 1975 roku Mikoli Kuzmichu prisudzheno Derzhavnu premiyu SRSR z formulyuvannyam Za kompleks robit zi stvorennya osvoyennya i zastosuvannya plavuchih elektrostancij Pivnichne syajvo z metoyu virishennya problemi energopostachannya viddalenih rajoniv Pivnichnogo Shodu SRSR 1976 roku konstruktora vidznacheno ordenom Znak Poshani Konstruktorskij spadokMikola Kuhto vijshov na pensiyu 1985 roku jomu priznacheno personalnu pensiyu Ale j pislya cogo vin brav uchast u roboti Mashproyektu zasnuvav muzej pidpriyemstva Pomer Mikola Kuhto v Mikolayevi 23 bereznya 2006 roku Modifikaciyi gazoturbinnih dviguniv stvorenih za uchasti Mikoli Kuhti nini zastosovuyutsya v sudnobuduvanni silovi ustanovki u dobuvnij galuzi dviguni dlya perekachuvannya gazu v energetici gazoturbinni generatori Posilannya