Бізнес-процес — це сукупність взаємопов'язаних задач і заходів, спрямованих на досягнення певної мети або результату в рамках організації. Бізнес-процеси можуть включати як виробничі, так і адміністративні функції і є основою ефективного функціонування підприємства. Правильне управління та оптимізація процесів дозволяє значно покращити продуктивність, якість, гнучкість, прозорість та керованість підприємства. Використання сучасних методів та інструментів аналізу та автоматизації допомагає досягати високих результатів і забезпечувати конкурентоспроможність на ринку.
Визначення та основні поняття
Бізнес-процес можна визначити як послідовність кроків або дій, виконуваних у певній послідовності для досягнення конкретного результату. Ці процеси можуть бути простими, включаючи кілька кроків, або складними, з безліччю взаємодій і залежностей.
Основні поняття, пов'язані з бізнес-процесами:
- Вхід: ресурси або інформація, необхідні для виконання процесу.
- Вихід: результат або продукт, створений процесом.
- Процес: сукупність дій або кроків, виконуваних для перетворення входів на виходи.
- Учасники: люди або системи, які беруть участь у виконанні процесу.
Види бізнес-процесів
Бізнес-процеси можна класифікувати на:
- Основні процеси: створюють основну цінність для клієнта (наприклад, виробництво продукту, надання послуги).
- Допоміжні процеси: підтримують основні процеси (наприклад, управління персоналом, бухгалтерія).
- Управлінські процеси: спрямовані на координацію та контроль основних і допоміжних процесів (наприклад, стратегічне планування, управління якістю).
Управління бізнес-процесами
Управління бізнес-процесами (BPM, Business Process Management) — це підхід, спрямований на покращення ефективності та гнучкості процесів в організації. Основні етапи управління бізнес-процесами:
- Ідентифікація: визначення та документування поточних процесів.
- Аналіз: оцінка ефективності та виявлення проблемних областей.
- Моделювання: створення моделей поточних і майбутніх процесів.
- Впровадження: реалізація покращених процесів.
- Моніторинг: постійний контроль і оцінка ефективності процесів.
Бізнес-процес починається з попиту споживача і закінчується його задоволенням. Процесно-орієнтовані організації намагаються усувати бар'єри та затримки, що виникають на стику двох різних підрозділів організації при виконанні одного бізнес-процесу.
Бізнес-процеси повинні бути побудовані таким чином, щоб створювати вартість і цінність для споживачів і виключати будь-які необов'язкові або зайві активності. На виході правильно побудованих бізнес-процесів збільшується цінність для споживача і рентабельність (менша собівартість виробництва товару або послуги).
При впровадженні процесного підходу в організації відбуваються:
- Підвищення ефективності, покращується використання ресурсів і зменшуються витрати.
- Зміна гнучкості: у разі правильного впровадження гнучкість збільшується і з'являється можливість швидкого реагування на зміни в навколишньому середовищі. Однак у випадках неправильного або невдалого впровадження гнучкість може знижуватися.
- Однозначно збільшується прозорість організації: керівництво і всі співробітники отримують розуміння і контроль процесів.
- Впровадження процесного підходу вимагає витрат фінансів і часу, потрібні інвестиції в технології та навчання.
- При впровадженні процесного підходу часто відбувається «опір змінам»: співробітники з різних причин перешкоджають збільшенню прозорості.
Моделювання бізнес-процесів
Моделювання бізнес-процесів — це створення візуальних або текстових моделей, які описують структуру і динаміку процесів. Моделі допомагають зрозуміти і аналізувати поточні процеси, а також розробляти нові, більш ефективні.
Для візуалізації бізнес-процесів часто застосовуються різні графічні нотації у формі різних модифікацій блок-схем, серед застосовуваних для моделювання бізнес-процесів — BPMN (функціональна послідовність робіт), IDEF0 — логічна послідовність робіт.
Бізнес-процеси можуть піддаватися різному аналізу в залежності від цілей моделювання. Аналіз бізнес-процесів може застосовуватися при , функціонально-вартісному аналізі, формуванні організаційної структури, реінжинірингу бізнес-процесів, автоматизації технологічних процесів.
Одним з методів аналізу поточної діяльності є складання моделі бізнес-процесу «як є» (as is). Після цього модель бізнес-процесу піддається критичному аналізу або обробляється спеціальним програмним забезпеченням. За результатами аналізу формується модель бізнес-процесу «як буде» (to be) і план заходів по впровадженню необхідних змін.
Бізнес-процес може бути декомпозований на кілька підпроцесів, процедур і функцій, які мають власні атрибути, однак також спрямовані на досягнення мети основного бізнес-процесу. Такий аналіз бізнес-процесів зазвичай включає в себе складання карти бізнес-процесу і його підпроцесів, рознесених між певними рівнями активності.
Автоматизація бізнес-процесів
Автоматизація бізнес-процесів передбачає використання інформаційних технологій для виконання рутинних завдань і підвищення ефективності процесів. Це може включати використання спеціалізованого програмного забезпечення, таких як системи ERP (Enterprise Resource Planning) і CRM (Customer Relationship Management).
Методи і інструменти аналізу
Для аналізу бізнес-процесів використовуються різні методи і інструменти, включаючи:
- SWOT-аналіз: оцінка сильних і слабких сторін, можливостей і загроз.
- Діаграми потоків: візуальне представлення процесів.
- Методи моделювання: BPMN (Business Process Model and Notation), UML (Unified Modeling Language).
Приклади бізнес-процесів
Деякі приклади бізнес-процесів включають:
- Виробничий процес: від закупівлі сировини до доставки готової продукції клієнту.
- Процес найму персоналу: від оголошення вакансії до прийому нового співробітника на роботу.
- Процес обслуговування клієнтів: від отримання запиту до вирішення проблеми клієнта.
Примітки
- Weske, M. (2012). Chapter 1: Introduction. Business Process Management: Concepts, Languages, Architectures. Springer Science & Business Media. с. 1—24. ISBN .(англ.)
- Swenson, K.D.; von Rosing, M. (2015). Phase 4: What Is Business Process Management?. У von Rosing, M.; Scheer, A.-W.; von Scheel, H. (ред.). The Complete Business Process Handbook: Body of Knowledge from Process Modeling to BPM. Т. 1. Morgan Kaufmann. с. 79—88. ISBN . (англ.)
- Kirchmer, M. (2017). Chapter 1: Business Process Management: What Is It and Why Do You Need It?. High Performance Through Business Process Management: Strategy Execution in a Digital World. Springer. с. 1—28. ISBN .
- Kock, N.F. (1999). Chapter 2: What Is a Process?. Process Improvement and Organizational Learning: The Role of Collaboration Technologies. Idea Group Publishing. с. 17–28. ISBN .(англ.)
- Plumlee, Daniel (3 January 2020). Council Post: The Importance Of Evolving Customer Service And Communication Strategies. Forbes (англ.). Процитовано 9 August 2021.
Література
- Harrington, H. James Business Process Improvement: The Breakthrough Strategy for Total Quality, Productivity, and Competitiveness — New York: McGraw Hill Professional, 1991. — 274 с. (англ.)
- Hammer M., Champy J. Reengineering the corporation: A manifesto for business revolution — New York: Harper Collins, 1993. — 32 p.(англ.)
- Davenport, Thomas H. Process Innovation: Reengineering Work through Information Technology / The Academy of Management Executive (1993—2005) / Vol. 7, No. 2 (May, 1993), pp. 100—103.(англ.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Biznes proces ce sukupnist vzayemopov yazanih zadach i zahodiv spryamovanih na dosyagnennya pevnoyi meti abo rezultatu v ramkah organizaciyi Biznes procesi mozhut vklyuchati yak virobnichi tak i administrativni funkciyi i ye osnovoyu efektivnogo funkcionuvannya pidpriyemstva Pravilne upravlinnya ta optimizaciya procesiv dozvolyaye znachno pokrashiti produktivnist yakist gnuchkist prozorist ta kerovanist pidpriyemstva Vikoristannya suchasnih metodiv ta instrumentiv analizu ta avtomatizaciyi dopomagaye dosyagati visokih rezultativ i zabezpechuvati konkurentospromozhnist na rinku Viznachennya ta osnovni ponyattyaBiznes proces mozhna viznachiti yak poslidovnist krokiv abo dij vikonuvanih u pevnij poslidovnosti dlya dosyagnennya konkretnogo rezultatu Ci procesi mozhut buti prostimi vklyuchayuchi kilka krokiv abo skladnimi z bezlichchyu vzayemodij i zalezhnostej Osnovni ponyattya pov yazani z biznes procesami Vhid resursi abo informaciya neobhidni dlya vikonannya procesu Vihid rezultat abo produkt stvorenij procesom Proces sukupnist dij abo krokiv vikonuvanih dlya peretvorennya vhodiv na vihodi Uchasniki lyudi abo sistemi yaki berut uchast u vikonanni procesu Vidi biznes procesivBiznes procesi mozhna klasifikuvati na Osnovni procesi stvoryuyut osnovnu cinnist dlya kliyenta napriklad virobnictvo produktu nadannya poslugi Dopomizhni procesi pidtrimuyut osnovni procesi napriklad upravlinnya personalom buhgalteriya Upravlinski procesi spryamovani na koordinaciyu ta kontrol osnovnih i dopomizhnih procesiv napriklad strategichne planuvannya upravlinnya yakistyu Upravlinnya biznes procesamiUpravlinnya biznes procesami BPM Business Process Management ce pidhid spryamovanij na pokrashennya efektivnosti ta gnuchkosti procesiv v organizaciyi Osnovni etapi upravlinnya biznes procesami Identifikaciya viznachennya ta dokumentuvannya potochnih procesiv Analiz ocinka efektivnosti ta viyavlennya problemnih oblastej Modelyuvannya stvorennya modelej potochnih i majbutnih procesiv Vprovadzhennya realizaciya pokrashenih procesiv Monitoring postijnij kontrol i ocinka efektivnosti procesiv Biznes proces pochinayetsya z popitu spozhivacha i zakinchuyetsya jogo zadovolennyam Procesno oriyentovani organizaciyi namagayutsya usuvati bar yeri ta zatrimki sho vinikayut na stiku dvoh riznih pidrozdiliv organizaciyi pri vikonanni odnogo biznes procesu Biznes procesi povinni buti pobudovani takim chinom shob stvoryuvati vartist i cinnist dlya spozhivachiv i viklyuchati bud yaki neobov yazkovi abo zajvi aktivnosti Na vihodi pravilno pobudovanih biznes procesiv zbilshuyetsya cinnist dlya spozhivacha i rentabelnist mensha sobivartist virobnictva tovaru abo poslugi Pri vprovadzhenni procesnogo pidhodu v organizaciyi vidbuvayutsya Pidvishennya efektivnosti pokrashuyetsya vikoristannya resursiv i zmenshuyutsya vitrati Zmina gnuchkosti u razi pravilnogo vprovadzhennya gnuchkist zbilshuyetsya i z yavlyayetsya mozhlivist shvidkogo reaguvannya na zmini v navkolishnomu seredovishi Odnak u vipadkah nepravilnogo abo nevdalogo vprovadzhennya gnuchkist mozhe znizhuvatisya Odnoznachno zbilshuyetsya prozorist organizaciyi kerivnictvo i vsi spivrobitniki otrimuyut rozuminnya i kontrol procesiv Vprovadzhennya procesnogo pidhodu vimagaye vitrat finansiv i chasu potribni investiciyi v tehnologiyi ta navchannya Pri vprovadzhenni procesnogo pidhodu chasto vidbuvayetsya opir zminam spivrobitniki z riznih prichin pereshkodzhayut zbilshennyu prozorosti Modelyuvannya biznes procesivModelyuvannya biznes procesiv ce stvorennya vizualnih abo tekstovih modelej yaki opisuyut strukturu i dinamiku procesiv Modeli dopomagayut zrozumiti i analizuvati potochni procesi a takozh rozroblyati novi bilsh efektivni Dlya vizualizaciyi biznes procesiv chasto zastosovuyutsya rizni grafichni notaciyi u formi riznih modifikacij blok shem sered zastosovuvanih dlya modelyuvannya biznes procesiv BPMN funkcionalna poslidovnist robit IDEF0 logichna poslidovnist robit Biznes procesi mozhut piddavatisya riznomu analizu v zalezhnosti vid cilej modelyuvannya Analiz biznes procesiv mozhe zastosovuvatisya pri funkcionalno vartisnomu analizi formuvanni organizacijnoyi strukturi reinzhiniringu biznes procesiv avtomatizaciyi tehnologichnih procesiv Odnim z metodiv analizu potochnoyi diyalnosti ye skladannya modeli biznes procesu yak ye as is Pislya cogo model biznes procesu piddayetsya kritichnomu analizu abo obroblyayetsya specialnim programnim zabezpechennyam Za rezultatami analizu formuyetsya model biznes procesu yak bude to be i plan zahodiv po vprovadzhennyu neobhidnih zmin Biznes proces mozhe buti dekompozovanij na kilka pidprocesiv procedur i funkcij yaki mayut vlasni atributi odnak takozh spryamovani na dosyagnennya meti osnovnogo biznes procesu Takij analiz biznes procesiv zazvichaj vklyuchaye v sebe skladannya karti biznes procesu i jogo pidprocesiv roznesenih mizh pevnimi rivnyami aktivnosti Avtomatizaciya biznes procesivAvtomatizaciya biznes procesiv peredbachaye vikoristannya informacijnih tehnologij dlya vikonannya rutinnih zavdan i pidvishennya efektivnosti procesiv Ce mozhe vklyuchati vikoristannya specializovanogo programnogo zabezpechennya takih yak sistemi ERP Enterprise Resource Planning i CRM Customer Relationship Management Metodi i instrumenti analizuDlya analizu biznes procesiv vikoristovuyutsya rizni metodi i instrumenti vklyuchayuchi SWOT analiz ocinka silnih i slabkih storin mozhlivostej i zagroz Diagrami potokiv vizualne predstavlennya procesiv Metodi modelyuvannya BPMN Business Process Model and Notation UML Unified Modeling Language Prikladi biznes procesivDeyaki prikladi biznes procesiv vklyuchayut Virobnichij proces vid zakupivli sirovini do dostavki gotovoyi produkciyi kliyentu Proces najmu personalu vid ogoloshennya vakansiyi do prijomu novogo spivrobitnika na robotu Proces obslugovuvannya kliyentiv vid otrimannya zapitu do virishennya problemi kliyenta PrimitkiWeske M 2012 Chapter 1 Introduction Business Process Management Concepts Languages Architectures Springer Science amp Business Media s 1 24 ISBN 9783642286162 angl Swenson K D von Rosing M 2015 Phase 4 What Is Business Process Management U von Rosing M Scheer A W von Scheel H red The Complete Business Process Handbook Body of Knowledge from Process Modeling to BPM T 1 Morgan Kaufmann s 79 88 ISBN 9780127999593 angl Kirchmer M 2017 Chapter 1 Business Process Management What Is It and Why Do You Need It High Performance Through Business Process Management Strategy Execution in a Digital World Springer s 1 28 ISBN 9783319512594 Kock N F 1999 Chapter 2 What Is a Process Process Improvement and Organizational Learning The Role of Collaboration Technologies Idea Group Publishing s 17 28 ISBN 9781878289582 angl Plumlee Daniel 3 January 2020 Council Post The Importance Of Evolving Customer Service And Communication Strategies Forbes angl Procitovano 9 August 2021 LiteraturaHarrington H James Business Process Improvement The Breakthrough Strategy for Total Quality Productivity and Competitiveness New York McGraw Hill Professional 1991 274 s ISBN 9780071371025 angl Hammer M Champy J Reengineering the corporation A manifesto for business revolution New York Harper Collins 1993 32 p angl Davenport Thomas H Process Innovation Reengineering Work through Information Technology The Academy of Management Executive 1993 2005 Vol 7 No 2 May 1993 pp 100 103 angl