Ролла́н Кема́левич Кади́єв (крим. Rollan Kemal oğlu Qadıyev 9 квітня 1937, с. Азек, Бахчисарайський район, Кримська АРСР — 15 травня 1990, м. Самарканд, Узбецька РСР) — радянський фізик, дисидент і правозахисник, один з лідерів кримськотатарського національного руху в 1960—1980-х роках.
Роллан Кемалевич Кадиєв | |
---|---|
Rollan Kemal oğlu Qadıyev | |
Народився | 9 квітня 1937 с. Азек, Бахчисарайський район, Кримська АРСР |
Помер | 15 травня 1990 (53 роки) м. Самарканд, Узбецька РСР |
Громадянство | СРСР |
Національність | кримський татарин |
Діяльність | фізик, учасник кримськотатарського національного руху |
Галузь | теоретична фізика |
Відомий завдяки | ЗТВ |
Alma mater | Самаркандський державний університет (1959) |
Науковий ступінь | кандидат фізико-математичних наук |
Вчене звання | доцент |
Членство | Кримськотатарський правозахисний рух |
Примітки
Література
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет Nemaye perevirenih versij ciyeyi storinki jmovirno yiyi she ne pereviryali na vidpovidnist pravilam proektu Rolla n Kema levich Kadi yev krim Rollan Kemal oglu Qadiyev 9 kvitnya 1937 s Azek Bahchisarajskij rajon Krimska ARSR 15 travnya 1990 m Samarkand Uzbecka RSR radyanskij fizik disident i pravozahisnik odin z lideriv krimskotatarskogo nacionalnogo ruhu v 1960 1980 h rokah Rollan Kemalevich KadiyevRollan Kemal oglu QadiyevNarodivsya9 kvitnya 1937 1937 04 09 s Azek Bahchisarajskij rajon Krimska ARSRPomer15 travnya 1990 1990 05 15 53 roki m Samarkand Uzbecka RSRGromadyanstvo SRSRNacionalnistkrimskij tatarinDiyalnistfizik uchasnik krimskotatarskogo nacionalnogo ruhuGaluzteoretichna fizikaVidomij zavdyakiZTVAlma materSamarkandskij derzhavnij universitet 1959 Naukovij stupinkandidat fiziko matematichnih naukVchene zvannyadocentChlenstvoKrimskotatarskij pravozahisnij ruh Buv yedinim vchenim z pivdennih respublik vklyuchenim do Radi astrofiziki ta gravitaciyi Akademiyi nauk SRSR Za uchast v nacionalnomu rusi buv dvichi zasudzhenij 1 2 Zmist 1 Biografiya 2 Pam yat 3 Div takozh 4 Primitki 5 LiteraturaBiografiyared Rollan Kadiyev narodivsya 9 kvitnya 1937 roku v Krimu Im ya otrimav na chest francuzkogo pismennika Romena Rollana Sestru Rollana jogo batki Kemal i Selime nazvali Tyulpanoyu v znak majbutnogo kvituchogo zhittya 18 travnya 1944 roki sim ya bula deportovana do Uzbekistanu v ramkah nasilnickogo viselennya krimskotatarskogo narodu Navchavsya na fizichnomu fakulteti Samarkandskogo derzhavnogo universitetu zakinchiv u 1959 roci z vidznakoyu pislya zakinchennya yakogo zalishivsya pracyuvati na kafedri teoretichnoyi fiziki Naukovi ta pedagogichni interesi Kadiyeva buli zoseredzheni na oblasti teoriyi vidnosnosti astrofiziki problem gravitaciyi Z 1966 roku buv uchasnikom i odnim z lideriv krimskotatarskogo nacionalnogo ruhu U serpni 1967 roku pidgotuvav teksti Zvernennya krimskotatarskoyi molodi Samarkandskoyi oblasti Zvernennya krimskotatarskogo narodu na im ya Generalnogo sekretarya CK KPRS L I Brezhnyeva pid yakimi aktivno zbirav pidpisi spivvitchiznikiv Pislya vihodu Ukazu Prezidiyi Verhovnoyi Radi SRSR Pro gromadyan tatarskoyi nacionalnosti yaki prozhivali v Krimu vistupiv z jogo kritikoyu v Samarkandskomu derzhavnomu universiteti za sho v podalshomu neodnorazovo piddavavsya tisku z boku KDB 1 U cej zhe chas buvayuchi v Moskvi poznajomivsya z bagatma radyanskimi pravozahisnikami zokrema Oleksiyem Kosterinim i Petrom Grigorenkom U travni 1968 roku pered zaplanovanoyu masshtabnoyu akciyeyu protestu v Moskvi buv zatrimanij i vislanij z Moskvi razom z she 300 krimskimi tatarami Kadiyev razom z aktivistom nacionalnogo ruhu Izmayilom Yazidzhiyevim sklav i poshiriv Zakritij list chlenam iniciativnih grup Samarkandskoyi oblasti v yakomu detalno opisuvalisya ci podiyi Vlitku 1968 roku v Tbilisi na P yatij Mizhnarodnij konferenciyi z problem teoriyi vidnosnosti Kadiyev spilno Lyenurom Arifovim predstaviv dopovid Novi eksperimentalni pidtverdzhennya zagalnoyi teoriyi vidnosnosti Cej vistup zrobiv molodih uchenih vidomimi v naukovih kolah Odnak pislya konferenciyi Rollan dav interv yu zahidnim zhurnalistam pro stanovishe krimskih tatar pro sho stalo vidomo KDB Pislya povernennya Kadiyeva v Samarkand u jogo budinku bulo provedeno obshuk a v zhovtni 1968 roku Rollan Kadiyev buv zaareshtovanij Desyat pidsudnih sered nih i Kadiyev zvinuvachuvalisya v tomu sho voni vklyuchilisya v aktivnu diyalnist z virishennya tak zvanogo krimskotatarskogo pitannya Zaznacheni osobi trivalij chas zajmalisya vigotovlennyam i rozpovsyudzhennyam riznogo rodu dokumentiv yaki mistyat zavidomo nepravdivi vigadki yaki porochat radyanskij derzhavnij i suspilnij lad zborom pidpisiv pid cimi dokumentami provedennyam nelegalnih zborish Na procesi viv aktivnij zahist i skazav yaskrave ostannye slovo Buv zasudzhenij do troh rokiv pozbavlennya voli za statteyu KK 191 4 z utrimannyam u koloniyi zagalnogo rezhimu 3 4 U 1970 ti roki buv odnim z ukladachiv Kasacijnogo zayavi adresovanoyi CK KPRS v yakij mistilasya vimoga skasuvannya vsih ukaziv i postanov pro krimskih tatar yaki nosili diskriminacijnij harakter Kritikuvav Konstituciyu SRSR 1977 roku za statti v yakih rozglyadavsya nacionalne pitannya U listopadi 1979 roku buv vdruge zaareshtovanij cogo razu za zlisne huliganstvo vdariv partorga universitetu Buv znovu zasudzhenij do troh rokiv pozbavlennya voli cogo razu z utrimannyam u koloniyi suvorogo rezhimu Pislya zvilnennya otrimav zaboronu na vikladannya ta stav laborantom SamGU Vidtak zahistiv kandidatsku disertaciyu ta otrimav posadu docenta Kandidat fiziko matematichnih nauk vin specializuvavsya na problemah relyativistskoyi teoriyi Rolan Kadiyev buv yedinim uchenim z pivdennih respublik SRSR vklyuchenim do Radi astrofiziki ta gravitaciyi Akademiyi nauk SRSR 1 5 Naprikinci 1980 h rokiv stav oponentom radikalnih soratnikiv po nacionalnomu ruhu zajmayuchi pomirkovanu poziciyu Pomer u Samarkandi 15 travnya 1990 roku 5 2 Pam yatred Na chest Rollana Kadieva nazvani vulici v Yevpatoriyi Bilogirsku seli Pionerske Simferopolskij rajon Div takozhred Tashkentska desyatkaPrimitkired a b v Rolan Kadyev 1937 1990 GBUK RK RKB im I Gasprinskogo Simferopol 2016 Chislo 9 Sentyabr a b 6 faktov o Rollane Kadyeve Crimeantatars club Sajt o krymskih tatarah ros 9 kvitnya 2020 Procitovano 1 grudnya 2020 Kadyev Rollan Kemalevich 1937 Otkrytyj spisok Mezhdunarodnyj Memorial Tashkentskij process Sud nad desyatyu predstavitelyami krymskotatarskogo naroda 1 iyulya 5 avgusta 1969 g Sbornik dokumentov s illyustraciyami Seriya Biblioteka samizdata 7 Amsterdam 1976 25 listopada Arhivovano z dzherela 4 grudnya 2020 Procitovano 9 kvitnya 2021 a b Redakcionnaya statya Nekrolog Kadyev Rollan Kemalevich Gazeta Leninskij put Samarkand 1990 95 15373 Chislo 19 maj Arhivovano z dzherela 5 grudnya 2020 Procitovano 9 kvitnya 2021 Literaturared Asanin I Dve chasti odnoj zhizni I Asanin Golos Kryma 2007 6 apr S 7 Asanin I Yukselyuv ve enyuv basamaklary Bir fadzhianyn kyska tarihy I Asanin Kyrym 2007 Apr 11 14 18 Rollan Kadyev Asanin I Adalet kureshi saflarynda Hatyre kitaby ekindzhi kitap Simferopol Kyrymdevokuvpedneshir 2005 S 59 82 Eminov R Rolanu ispolnilos by 70 let R Eminov Golos Kryma 2007 23 marta S 7 Bir kun bu millet de irishir baarge R Kadyevnin millij areketimiznin 1956 1975 ss devirine bagyshlagan tetkikaty Qirim 2011 Aprel 23 S 2 Sulejmanov E Uchenyj fizik Rolan Kadyev E Sulejmanov Vetan Krym 2010 22 dek S 3 Useinov K Geroi i antigeroi nacionalnoj dramy krymskih tatar 1944 1990 gg Rollan Kadyev Repressirovannoe pokolenie krymskotatarskih obshestvenno politicheskih deyatelej podvizhnikov nauki i kultury materialy mezhdunar konf 28 29 maya 1999 g Simferopol Krymuchpedgiz 2001 S 292 295 Otrimano z https uk wikipedia org wiki Kadiyev Rollan Kemalevich Дата публікації: Топ |