Децидуа́льна оболонка (лат. membrana decidua, від dēcidō — «відпадаю»; також caduca, decidua, decidua graviditatis) — внутрішня слизова оболонка матки (ендометрій), що зазнає певних змін під час вагітності й відторгається після пологів. Формує материнську частину плаценти. Процес утворення децидуальної оболонки називається децидуалізацією.
Розріз матки на 3-му і 4-му місяцях вагітності | |
Розрізи слизової оболонки матки: A. Невагітної жінки; B. Паріетальна децидуальна оболонка. | |
Деталі | |
---|---|
Ідентифікатори | |
Латина | membrana decidua, decidua, caduca, decidua graviditatis |
MeSH | D003656 |
E6.0.1.4.0.0.7 | |
FMA | 85538 |
Анатомічна термінологія [редагувати у Вікіданих] |
Будова
У децидуальній оболонці виділяють три відділи:
- Базальна децидуальна оболонка (decidua basalis, decidua serotina), плацентарна децидуальна оболонка (decidua placentalis) — частина ендометрію між плідним міхуром і ;
- Капсульна децидуальна оболонка (decidua capsularis, reflexa) — частина ендометрію, що відділяє плідний міхур від порожнини матки;
- Паріетальна децидуальна оболонка (decidua parietalis, decidua vera) — решта ендометрію.
У базальній оболонці морфологічно розрізняються три шари:
- Зовнішній компактний шар (stratum compactum);
- Проміжний губчастий шар (stratum spongiosum);
- Граничний базальний шар (stratum basalis), що прилягає до .
Там де синцитіотрофобласт пошкоджений, у децидуальній оболонці утворюються випадкові відклади фібриноїдів. Ділянка відкладення на місці зіткнення трофобластів з компактним шаром називається «шаром Рора», у місці між компактним і губчастим шарами — «шаром Нітабух» (при останній відсутній).
Розвиток
На початку вагітності децидуальна оболонка являє собою потовщений до 1 см ендометрій з розрослими залозами і великими децидуальними клітинами (cellulae deciduales), що містять глікоген. Окрім того, децидуальні клітини з'являються в матці і в другій частині менструального циклу: так звана менструальна децидуальна оболонка (decidua menstrualis), що відпадає в період менструації.
Базальна децидуальна оболонка утворює материнську частину плаценти. Шари її, звернуті до плода (компактний і губчастий), руйнуються ворсинами хоріона, на їхньому мсці утворюються лакуни, заповнені кров'ю. Глибокі шари утворюють базальну пластинку, від якої до хоріона відходять перегородки, що ділять лакуни на окремі камери. Крайкова зона базальної оболонки утворює замикальну пластинку плаценти.
Капсульна децидуальна оболонка, розтягнута плідним міхуром, починає атрофуватися з кінця 2-го місяця. Надалі притискується плодом в процесі його росту до паріетальної й атрофується.
Паріетальна децидуальна оболонка з 6-го місяця стискується плодом у процесі його росту і зазнає зворотного розвитку, при цьому епітелій на її поверхні і в залозах зникає, з винятком найглибших відділів. Ампулоподібні кінці залоз стискуються й утворюють щілини.
Децидуальна оболонка відторгається разом з плацентою невдовзі після пологів. Залишки виходять з кров'ю на першому етапі лохій.
Функції
Як посередник між материнським організмом і ембріоном децидуальна оболонка бере участь в обміні поживних речовин і газообміні під час внутрішньоутробного розвитку. Вона також захищає зародок від материнської імунної системи.
При порушеннях вростання плаценти (напр. врослій плаценті) спостерігається недостатня децидуалізація.
У разі позаматкової вагітності ендометрій все рівно зазнає децидуалізації. Відторгнення ендометрію може бути помилково прийняте за викидень.
Децидуалізація може спостерігатися в тканинах очеревини чи яєчника — як відповідь стромальних клітин на дію прогестерону.
Продукування гормонів
Децидуальна оболонка продукує гормони, фактори росту і цитокіни. Має рецептори таких гормонів, як естроген, прогестерон, гормон росту та ін.
Клінічне значення
Довготривале запалювальне захворювання децидуальної оболонки (хронічний децидуїт) може привести до передчасних пологів.
Децидуалізована тканина лімфатичного вузла може мімікрувати під метастатичну карциному.
Примітки
- Cunningham, F. Gary, ред. (2005). Williams obstetrics (вид. 22nd). New York; Toronto: McGraw-Hill Professional. ISBN .
- Sherman, D.; Lurie, S.; Frenkel, E.; Kurzweil, Y.; Bukovsky, I.; Arieli, S. (1999). Characteristics of normal lochia. Am J Perinatol. 16 (8): 399—402. doi:10.1055/s-1999-6818. PMID 10772198.
- Edmondson, N.; Bocking, A.; Machin, G.; Rizek, R.; Watson, C.; Keating, S. (2009). The prevalence of chronic deciduitis in cases of preterm labor without clinical chorioamnionitis. Pediatr Dev Pathol. 12 (1): 16—21. doi:10.2350/07-04-0270.1. PMID 18171100.
- Wu, DC.; Hirschowitz, S.; Natarajan, S. (May 2005). Ectopic decidua of pelvic lymph nodes: a potential diagnostic pitfall. Arch Pathol Lab Med. 129 (5): e117—20. doi:10.1043/1543-2165(2005)129<E117:EDOPLN>2.0.CO;2. PMID 15859655.
{{}}
:|access-date=
вимагає|url=
()
Джерела
- Большая медицинская энциклопедия / гл. ред. Б. В. Петровский. — 3-е изд. — М. : «Советская энциклопедия», 1974—1989. — Т. 7: Дегидразы — Дядьковский. — 548 с. (рос.)
Посилання
- Histologic picture at med.utah.edu
- Gray's
- 19904loa [ 22 грудня 2019 у Wayback Machine.] — Гістологічний препарат, Бостонський університет
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Decidua lna obolonka lat membrana decidua vid decidō vidpadayu takozh caduca decidua decidua graviditatis vnutrishnya slizova obolonka matki endometrij sho zaznaye pevnih zmin pid chas vagitnosti j vidtorgayetsya pislya pologiv Formuye materinsku chastinu placenti Proces utvorennya decidualnoyi obolonki nazivayetsya decidualizaciyeyu Rozriz matki na 3 mu i 4 mu misyacyah vagitnostiRozrizi slizovoyi obolonki matki A Nevagitnoyi zhinki B Parietalna decidualna obolonka DetaliIdentifikatoriLatinamembrana decidua decidua caduca decidua graviditatisMeSHD003656E6 0 1 4 0 0 7FMA85538Anatomichna terminologiya redaguvati u Vikidanih BudovaU decidualnij obolonci vidilyayut tri viddili Bazalna decidualna obolonka decidua basalis decidua serotina placentarna decidualna obolonka decidua placentalis chastina endometriyu mizh plidnim mihurom i Kapsulna decidualna obolonka decidua capsularis reflexa chastina endometriyu sho viddilyaye plidnij mihur vid porozhnini matki Parietalna decidualna obolonka decidua parietalis decidua vera reshta endometriyu U bazalnij obolonci morfologichno rozriznyayutsya tri shari Zovnishnij kompaktnij shar stratum compactum Promizhnij gubchastij shar stratum spongiosum Granichnij bazalnij shar stratum basalis sho prilyagaye do Tam de sincitiotrofoblast poshkodzhenij u decidualnij obolonci utvoryuyutsya vipadkovi vidkladi fibrinoyidiv Dilyanka vidkladennya na misci zitknennya trofoblastiv z kompaktnim sharom nazivayetsya sharom Rora u misci mizh kompaktnim i gubchastim sharami sharom Nitabuh pri ostannij vidsutnij RozvitokMikrografiya decidualizovanogo endometriyu pid diyeyu ekzogennogo progesteronu Farbuvannya gematoksilinom eozinom Na pochatku vagitnosti decidualna obolonka yavlyaye soboyu potovshenij do 1 sm endometrij z rozroslimi zalozami i velikimi decidualnimi klitinami cellulae deciduales sho mistyat glikogen Okrim togo decidualni klitini z yavlyayutsya v matci i v drugij chastini menstrualnogo ciklu tak zvana menstrualna decidualna obolonka decidua menstrualis sho vidpadaye v period menstruaciyi Bazalna decidualna obolonka utvoryuye materinsku chastinu placenti Shari yiyi zvernuti do ploda kompaktnij i gubchastij rujnuyutsya vorsinami horiona na yihnomu msci utvoryuyutsya lakuni zapovneni krov yu Gliboki shari utvoryuyut bazalnu plastinku vid yakoyi do horiona vidhodyat peregorodki sho dilyat lakuni na okremi kameri Krajkova zona bazalnoyi obolonki utvoryuye zamikalnu plastinku placenti Kapsulna decidualna obolonka roztyagnuta plidnim mihurom pochinaye atrofuvatisya z kincya 2 go misyacya Nadali pritiskuyetsya plodom v procesi jogo rostu do parietalnoyi j atrofuyetsya Parietalna decidualna obolonka z 6 go misyacya stiskuyetsya plodom u procesi jogo rostu i zaznaye zvorotnogo rozvitku pri comu epitelij na yiyi poverhni i v zalozah znikaye z vinyatkom najglibshih viddiliv Ampulopodibni kinci zaloz stiskuyutsya j utvoryuyut shilini Decidualna obolonka vidtorgayetsya razom z placentoyu nevdovzi pislya pologiv Zalishki vihodyat z krov yu na pershomu etapi lohij FunkciyiYak poserednik mizh materinskim organizmom i embrionom decidualna obolonka bere uchast v obmini pozhivnih rechovin i gazoobmini pid chas vnutrishnoutrobnogo rozvitku Vona takozh zahishaye zarodok vid materinskoyi imunnoyi sistemi Pri porushennyah vrostannya placenti napr vroslij placenti sposterigayetsya nedostatnya decidualizaciya U razi pozamatkovoyi vagitnosti endometrij vse rivno zaznaye decidualizaciyi Vidtorgnennya endometriyu mozhe buti pomilkovo prijnyate za vikiden Decidualizaciya mozhe sposterigatisya v tkaninah ocherevini chi yayechnika yak vidpovid stromalnih klitin na diyu progesteronu Produkuvannya gormoniv Decidualna obolonka produkuye gormoni faktori rostu i citokini Maye receptori takih gormoniv yak estrogen progesteron gormon rostu ta in Klinichne znachennyaMikrografiya decidualnoyi tkanini v limfatichnomu vuzli Farbuvannya gematoksilinom eozinom Dovgotrivale zapalyuvalne zahvoryuvannya decidualnoyi obolonki hronichnij deciduyit mozhe privesti do peredchasnih pologiv Mikrografiya hronichnogo deciduyitu Farbuvannya gematoksilinom eozinom Decidualizovana tkanina limfatichnogo vuzla mozhe mimikruvati pid metastatichnu karcinomu PrimitkiCunningham F Gary red 2005 Williams obstetrics vid 22nd New York Toronto McGraw Hill Professional ISBN 9780071413152 Sherman D Lurie S Frenkel E Kurzweil Y Bukovsky I Arieli S 1999 Characteristics of normal lochia Am J Perinatol 16 8 399 402 doi 10 1055 s 1999 6818 PMID 10772198 Edmondson N Bocking A Machin G Rizek R Watson C Keating S 2009 The prevalence of chronic deciduitis in cases of preterm labor without clinical chorioamnionitis Pediatr Dev Pathol 12 1 16 21 doi 10 2350 07 04 0270 1 PMID 18171100 Wu DC Hirschowitz S Natarajan S May 2005 Ectopic decidua of pelvic lymph nodes a potential diagnostic pitfall Arch Pathol Lab Med 129 5 e117 20 doi 10 1043 1543 2165 2005 129 lt E117 EDOPLN gt 2 0 CO 2 PMID 15859655 a href wiki D0 A8 D0 B0 D0 B1 D0 BB D0 BE D0 BD Cite journal title Shablon Cite journal cite journal a access date vimagaye url dovidka DzherelaBolshaya medicinskaya enciklopediya gl red B V Petrovskij 3 e izd M Sovetskaya enciklopediya 1974 1989 T 7 Degidrazy Dyadkovskij 548 s ros PosilannyaHistologic picture at med utah edu Gray s 19904loa 22 grudnya 2019 u Wayback Machine Gistologichnij preparat Bostonskij universitet