Воля — привілей, що застосовувався в середні віки для поселенців, які оселялись в новому місці та отримували дозвіл на використання панської землі без оплати відповідних податків. Волею називали також землю, на яку розповсюджувались пільги.
Умови звільнення
Залежно від природних умов звільнення могло тривати навіть до 20 років. За цей час поселенці повинні були завести господарство, збудувати хати, часто церкву, а перш за все викорчувати або осушити виділену ділянку, так щоб вона була придатна для ведення сільського господарства. Після закінчення терміну звільнення, селяни за використання землі виплачували податки грошима або в натуральному вигляді (частіше зерном), тим самим зрівнювались в обов'язках з жителями інших, старших поселень, які були розміщенні на території власника землі. З огляду на важкі природні умови та на необхідність мати дорогу, формою забудови такого села була так звана ланцюгівка.
Історія
Вперше подібний термін з'явився на території Сілезії, Чехії, Моравії, Лужиць в XII–XIII століттях. В цих країнах можна знайти багато поселень з назвами типу: Ligota, Ligotka, Lhota, Lgota тощо Цього типу назви походять від слова «льгота» (воля, звільнення). В документах локаційних нові, звільнені від податків, поселення називались на латинській мові libera villa, libertas. Звідси взялись, особливо в Галичині та на Волині, сучасні українські назви поселень, типу «Воля», «Вілька», що з однієї сторони підкреслювало привілей звільнення від оподаткування, а з іншої дозвіл пана на заселення певного місця. Нові поселення заселяли люди, переселені з однієї, конкретної місцевості, наприклад, Воля-Любитівська означало, що поселенці походили з місцевості Любитів, або поселення засноване на території села Любитів. Інколи до назви поселення додавали прізвище власника землі, який засновував поселення, наприклад, Воля-Висоцька, була заснована шляхтичем Андрієм Висоцьким.
Поселення, що засновувались в недалекому минулому (XVIII–XIX ст.), на «суворому корінні», часто називались «Новина», «Новинка». Найчастіше їх засновували при розподілі панських маєтків. Власник (дідич) залишав собі найкращі землі, а своїм кріпакам віддавав гірші землі або такі, що лежали на краю його маєтку. Часто потрібно було спочатку викорчувати дерева і тому з'явилась назва «Новини».
На території російської імперії подібні поселення носили назву «Слобода»
Див. також
Бібліографія
- Енциклопедія українознавства : Словникова частина : [в 11 т.] / Наукове товариство імені Шевченка ; гол. ред. проф., д-р Володимир Кубійович. — Париж — Нью-Йорк : Молоде життя, 1955—1995. — .
- Samsonowicz Henryk, Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do 1945 roku, Wiedza Powszechna, Warszawa|data 1981; isbn=9788321401850; str 517–518
- Kaczyńska Elżbieta, Piesowicz Kazimierz, Wykłady z powszechnej historii gospodarczej, PWN, Warszawa 1977
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
U Vikipediyi ye statti pro inshi znachennya cogo termina Volya Volya privilej sho zastosovuvavsya v seredni viki dlya poselenciv yaki oselyalis v novomu misci ta otrimuvali dozvil na vikoristannya panskoyi zemli bez oplati vidpovidnih podatkiv Voleyu nazivali takozh zemlyu na yaku rozpovsyudzhuvalis pilgi Umovi zvilnennyaZalezhno vid prirodnih umov zvilnennya moglo trivati navit do 20 rokiv Za cej chas poselenci povinni buli zavesti gospodarstvo zbuduvati hati chasto cerkvu a persh za vse vikorchuvati abo osushiti vidilenu dilyanku tak shob vona bula pridatna dlya vedennya silskogo gospodarstva Pislya zakinchennya terminu zvilnennya selyani za vikoristannya zemli viplachuvali podatki groshima abo v naturalnomu viglyadi chastishe zernom tim samim zrivnyuvalis v obov yazkah z zhitelyami inshih starshih poselen yaki buli rozmishenni na teritoriyi vlasnika zemli Z oglyadu na vazhki prirodni umovi ta na neobhidnist mati dorogu formoyu zabudovi takogo sela bula tak zvana lancyugivka IstoriyaVpershe podibnij termin z yavivsya na teritoriyi Sileziyi Chehiyi Moraviyi Luzhic v XII XIII stolittyah V cih krayinah mozhna znajti bagato poselen z nazvami tipu Ligota Ligotka Lhota Lgota tosho Cogo tipu nazvi pohodyat vid slova lgota volya zvilnennya V dokumentah lokacijnih novi zvilneni vid podatkiv poselennya nazivalis na latinskij movi libera villa libertas Zvidsi vzyalis osoblivo v Galichini ta na Volini suchasni ukrayinski nazvi poselen tipu Volya Vilka sho z odniyeyi storoni pidkreslyuvalo privilej zvilnennya vid opodatkuvannya a z inshoyi dozvil pana na zaselennya pevnogo miscya Novi poselennya zaselyali lyudi pereseleni z odniyeyi konkretnoyi miscevosti napriklad Volya Lyubitivska oznachalo sho poselenci pohodili z miscevosti Lyubitiv abo poselennya zasnovane na teritoriyi sela Lyubitiv Inkoli do nazvi poselennya dodavali prizvishe vlasnika zemli yakij zasnovuvav poselennya napriklad Volya Visocka bula zasnovana shlyahtichem Andriyem Visockim Poselennya sho zasnovuvalis v nedalekomu minulomu XVIII XIX st na suvoromu korinni chasto nazivalis Novina Novinka Najchastishe yih zasnovuvali pri rozpodili panskih mayetkiv Vlasnik didich zalishav sobi najkrashi zemli a svoyim kripakam viddavav girshi zemli abo taki sho lezhali na krayu jogo mayetku Chasto potribno bulo spochatku vikorchuvati dereva i tomu z yavilas nazva Novini Na teritoriyi rosijskoyi imperiyi podibni poselennya nosili nazvu Sloboda Div takozhVolya BaraneckaBibliografiyaEnciklopediya ukrayinoznavstva Slovnikova chastina v 11 t Naukove tovaristvo imeni Shevchenka gol red prof d r Volodimir Kubijovich Parizh Nyu Jork Molode zhittya 1955 1995 ISBN 5 7707 4049 3 Samsonowicz Henryk Encyklopedia Historii Gospodarczej Polski do 1945 roku Wiedza Powszechna Warszawa data 1981 isbn 9788321401850 str 517 518 Kaczynska Elzbieta Piesowicz Kazimierz Wyklady z powszechnej historii gospodarczej PWN Warszawa 1977