Єлисаветградське кавалерійське училище — військово-навчальний заклад у Єлисаветграді (зараз Кропивницький, Україна), відкрите 26 вересня 1865 року. Призначенням Єлисаветградського кавалерійського юнкерського училища було комплектування офіцерськими кадрами кавалерійських частин Київського, Одеського та Харківського військових округів.
Єлисаветградське кавалерійське училище | |
---|---|
Країна | Російська імперія |
48°30′57″ пн. ш. 32°15′38″ сх. д. / 48.51583° пн. ш. 32.26056° сх. д. | |
Історія
У 1859—1865 роках в Єлисаветграді існувало офіцерське кавалерійське училище, призначене для спеціальної освіти офіцерів кавалерії, в якому викладалися тактика, верхова їзда, вольтижування, артилерія, фортифікація, ветеринарія, ковка, фехтування і гімнастика. Курс навчання тривав 2 роки.
Після відкриття юнкерського училища, воно складалося з одного ескадрону у кількості 90 юнкерів. Навчальний план училища був розрахований на два роки і крім загальних предметів (закону Божого, російської мови, математики, географії, історії, креслення, природознавства) включав такі спеціальні дисципліни: тактику, військову топографію, польову фортифікацію, артилерію, військову адміністрацію, військове законодавство, іпологію, військову гігієну, методику навчання солдат шкільної грамоти, практикуми з тактики, топографії та саперної справи.
Поступово штатна кількість юнкерів збільшувалася: у 1868 р. — 150, у 1871 р. — 200, у 1874 р. — 300.
У 1874 р. юнкери були розділені на 2 ескадрони: 1-й — для комплектування драгунських полків, 2-й — для гусарських та уланських полків.
У 1877 році було установлене щорічне училищне свято 26 листопада.
У 1876 р. в училищі було відкрите козаче відділення на 35 осіб. На той час у Російській імперії існувало тільки одне суто козаче училище — Новочеркаське урядницьке (засноване 1869 р.) і підготовка майбутніх офіцерів козачих військ крім нього здійснювалася у трьох змішаних юнкерсько-урядницьких Оренбурзькому (заснованому в І867 р.), Ставропольському (заснованому у 1870 р.) та Іркутському (заснованому у 1872 р.) училищах, а також на козачих відділеннях Віленського та Варшавського юнкерських піхотних училищах. У 1886 р. козаче відділення ЄКЮУ було переведене до Новочеркаського козачого училища.
На 1880 рік у Російській імперії існувало 16 юнкерських училищ — 10 піхотних, 3 козачих, 1 змішане та 2 кавалерійських — Єлисаветградське та Тверське. ТКЮУ, як і ЄКЮУ, було засноване 1865 р. (на 60 юнкерів), у 1868 р. збільшило свій штат до 90, а у 1880 р. в ньому навчалося 150 юнкерів. Крім цих двох юнкерських училищ офіцерів для кавалерії готувало Миколаївське кавалерійське училище в Санкт-Петербурзі. У 1866 р., у зв'язку з існуванням Миколаївського в Санкт-Петербурзі, Єлисаветградського та Тверського кавалерійських юнкерських училищ, випуск у кавалерію з інших училищ було припинено. Таким чином, можна стверджувати, що ЄКЮУ вже з 1874 р. стало основним постачальником офіцерських кадрів кавалерії в Російській імперії — його випуск був на третину більший ніж у МКУ і вдвічі — ніж у ТКЮУ.
Становий склад учнів Єлисаветградського кавалерійського училища був різноманітним. Спадкових дворян (серед яких траплялися й титуловані — князі та барони) — не більше 20 % , навіть разом з дітьми особистих дворян і молодших офіцерів та чиновників вони ледве досягали половини курсу в ХІХ ст., а з початком ХХ ст. більшість юнкерів було селянського, міщанського та козацького походження.
Викладачі та юнкери Єлисаветградського кавалерійського училища брали значну участь в діяльності Єлисаветградського благодійного товариства поширення грамотності й ремесел (1873—1918). З 30 учасників першої постановки «Вечорниць» Петра Ніщинського в Єлисаветграді 1875 року, що відбулася у приміщення громадського зібрання, 11 — це юнкери училища на чолі з своїм викладачем, відомим українофілом Миколою Федоровським (1838—1918).
У 1875 році в Єлисаветграді за сприяння Товариства було видано першу в історії міста україномовну книгу під назвою «Дещо з перекладів і самостійних творів І. Гриненка. Випуск І.» Такий псевдонім обрав Йосип Шевченко — небіж Тараса Григоровича, юнкер Єлисаветградського кавалерійського училища. Книга коштувала 30 копійок, мала тираж 1200 примірників. У збірці вміщено 21 вірш Йосипа Варфоломійовича, 9 його перекладів та «рекламу» Товариства (витримки із протоколів засідань та звітів тощо). Присвячувалася книга Варфоломію Григоровичу Шевченку, батьку поета. Небіж Тараса Шевченка був також учасником історичної постановки «Вечорниць» в Єлисаветграді.
Директори
- Гернгросс Борис Володимирович — генеральний хорунжий армії Української Держави.
Відомі випускники
- Барбович Іван Гаврилович (1896) — генеральний хорунжий Армії Української Держави, учасник білого руху.
- Білецький Євген Миколайович (1894) — генерал-хорунжий, начальник Тилу Армії УНР.
- Середин Костянтин Хризанфович (1895) — генеральний хорунжий армії Української Держави.
- Янчевський Микола Олександрович (1910) — полковник Армії УНР.
- Ярошевський Михайло Миколайович (1895) за 2-м розрядом — полковник Армії УНР.
Після революції
Опинившись в еміграції вихованці Єлисаветградського кавалерійського училища жили у різних країнах. У Парагваї, як національного героя, шанують випускника Єлисаветградського кавалерійського училища 1914 року Сергія Сергійовича Салазкіна. З 1928 року він воював у Парагваї під час війни з Болівією (1932—1935), був командиром полку в парагвайській армії, загинув 30 серпня 1933 року. У столиці Парагваю Асунсьйоні його іменем названо вулицю, написана п'єса під назвою «Майор Салазкін».
Випускник Єлисаветградського кавалерійського училища 1915 року, ротмістр Лев Павлович Сукачов (1895—1975) з 1924 по 1939 рік перебував на службі в албанського короля Ахмета бек Зогу: полковник албанської армії, командир королівської гвардії. Згодом, оцінивши військовий хист Сукачова, його запросили на службу до італійської армії. Лев Павлович мав зустріч з Беніто Муссоліні, який запропонував йому сформувати з албанців полк для охорони короля Віктора-Еммануїла III. За роки служби в Італії (1939—1949) колишній єлисаветградський юнкер дослужився до чину бригадного генерала.
Примітки
- див.: Олізько О. В. Громадсько-просвітницька діяльність Єлисаветградського товариства поширення грамотності та ремесел (1873–1914). – Кваліфікаційна наукова праця на правах рукопису. Дисертація на здобуття наукового ступеня доктора філософії зі спеціальності 011 – Освітні, педагогічні науки. – Центральноукраїнський державний педагогічний університет імені Володимира Винниченка. Кропивницький, 2021. [ 29 вересня 2021 у Wayback Machine.]
Література
- Шляховий К.В. . library.kr.ua. Архів оригіналу за 9 жовтня 2016. Процитовано 17 липня 2016.
- Володимир Босько. . library.kr.ua. Архів оригіналу за 12 квітня 2017. Процитовано 17 липня 2016.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Yelisavetgradske kavalerijske uchilishe vijskovo navchalnij zaklad u Yelisavetgradi zaraz Kropivnickij Ukrayina vidkrite 26 veresnya 1865 roku Priznachennyam Yelisavetgradskogo kavalerijskogo yunkerskogo uchilisha bulo komplektuvannya oficerskimi kadrami kavalerijskih chastin Kiyivskogo Odeskogo ta Harkivskogo vijskovih okrugiv Yelisavetgradske kavalerijske uchilisheKrayina Rosijska imperiya48 30 57 pn sh 32 15 38 sh d 48 51583 pn sh 32 26056 sh d 48 51583 32 26056IstoriyaU 1859 1865 rokah v Yelisavetgradi isnuvalo oficerske kavalerijske uchilishe priznachene dlya specialnoyi osviti oficeriv kavaleriyi v yakomu vikladalisya taktika verhova yizda voltizhuvannya artileriya fortifikaciya veterinariya kovka fehtuvannya i gimnastika Kurs navchannya trivav 2 roki Pislya vidkrittya yunkerskogo uchilisha vono skladalosya z odnogo eskadronu u kilkosti 90 yunkeriv Navchalnij plan uchilisha buv rozrahovanij na dva roki i krim zagalnih predmetiv zakonu Bozhogo rosijskoyi movi matematiki geografiyi istoriyi kreslennya prirodoznavstva vklyuchav taki specialni disciplini taktiku vijskovu topografiyu polovu fortifikaciyu artileriyu vijskovu administraciyu vijskove zakonodavstvo ipologiyu vijskovu gigiyenu metodiku navchannya soldat shkilnoyi gramoti praktikumi z taktiki topografiyi ta sapernoyi spravi Postupovo shtatna kilkist yunkeriv zbilshuvalasya u 1868 r 150 u 1871 r 200 u 1874 r 300 U 1874 r yunkeri buli rozdileni na 2 eskadroni 1 j dlya komplektuvannya dragunskih polkiv 2 j dlya gusarskih ta ulanskih polkiv U 1877 roci bulo ustanovlene shorichne uchilishne svyato 26 listopada U 1876 r v uchilishi bulo vidkrite kozache viddilennya na 35 osib Na toj chas u Rosijskij imperiyi isnuvalo tilki odne suto kozache uchilishe Novocherkaske uryadnicke zasnovane 1869 r i pidgotovka majbutnih oficeriv kozachih vijsk krim nogo zdijsnyuvalasya u troh zmishanih yunkersko uryadnickih Orenburzkomu zasnovanomu v I867 r Stavropolskomu zasnovanomu u 1870 r ta Irkutskomu zasnovanomu u 1872 r uchilishah a takozh na kozachih viddilennyah Vilenskogo ta Varshavskogo yunkerskih pihotnih uchilishah U 1886 r kozache viddilennya YeKYuU bulo perevedene do Novocherkaskogo kozachogo uchilisha Na 1880 rik u Rosijskij imperiyi isnuvalo 16 yunkerskih uchilish 10 pihotnih 3 kozachih 1 zmishane ta 2 kavalerijskih Yelisavetgradske ta Tverske TKYuU yak i YeKYuU bulo zasnovane 1865 r na 60 yunkeriv u 1868 r zbilshilo svij shtat do 90 a u 1880 r v nomu navchalosya 150 yunkeriv Krim cih dvoh yunkerskih uchilish oficeriv dlya kavaleriyi gotuvalo Mikolayivske kavalerijske uchilishe v Sankt Peterburzi U 1866 r u zv yazku z isnuvannyam Mikolayivskogo v Sankt Peterburzi Yelisavetgradskogo ta Tverskogo kavalerijskih yunkerskih uchilish vipusk u kavaleriyu z inshih uchilish bulo pripineno Takim chinom mozhna stverdzhuvati sho YeKYuU vzhe z 1874 r stalo osnovnim postachalnikom oficerskih kadriv kavaleriyi v Rosijskij imperiyi jogo vipusk buv na tretinu bilshij nizh u MKU i vdvichi nizh u TKYuU Stanovij sklad uchniv Yelisavetgradskogo kavalerijskogo uchilisha buv riznomanitnim Spadkovih dvoryan sered yakih traplyalisya j titulovani knyazi ta baroni ne bilshe 20 navit razom z ditmi osobistih dvoryan i molodshih oficeriv ta chinovnikiv voni ledve dosyagali polovini kursu v HIH st a z pochatkom HH st bilshist yunkeriv bulo selyanskogo mishanskogo ta kozackogo pohodzhennya Vikladachi ta yunkeri Yelisavetgradskogo kavalerijskogo uchilisha brali znachnu uchast v diyalnosti Yelisavetgradskogo blagodijnogo tovaristva poshirennya gramotnosti j remesel 1873 1918 Z 30 uchasnikiv pershoyi postanovki Vechornic Petra Nishinskogo v Yelisavetgradi 1875 roku sho vidbulasya u primishennya gromadskogo zibrannya 11 ce yunkeri uchilisha na choli z svoyim vikladachem vidomim ukrayinofilom Mikoloyu Fedorovskim 1838 1918 U 1875 roci v Yelisavetgradi za spriyannya Tovaristva bulo vidano pershu v istoriyi mista ukrayinomovnu knigu pid nazvoyu Desho z perekladiv i samostijnih tvoriv I Grinenka Vipusk I Takij psevdonim obrav Josip Shevchenko nebizh Tarasa Grigorovicha yunker Yelisavetgradskogo kavalerijskogo uchilisha Kniga koshtuvala 30 kopijok mala tirazh 1200 primirnikiv U zbirci vmisheno 21 virsh Josipa Varfolomijovicha 9 jogo perekladiv ta reklamu Tovaristva vitrimki iz protokoliv zasidan ta zvitiv tosho Prisvyachuvalasya kniga Varfolomiyu Grigorovichu Shevchenku batku poeta Nebizh Tarasa Shevchenka buv takozh uchasnikom istorichnoyi postanovki Vechornic v Yelisavetgradi DirektoriGerngross Boris Volodimirovich generalnij horunzhij armiyi Ukrayinskoyi Derzhavi Vidomi vipusknikiBarbovich Ivan Gavrilovich 1896 generalnij horunzhij Armiyi Ukrayinskoyi Derzhavi uchasnik bilogo ruhu Bileckij Yevgen Mikolajovich 1894 general horunzhij nachalnik Tilu Armiyi UNR Seredin Kostyantin Hrizanfovich 1895 generalnij horunzhij armiyi Ukrayinskoyi Derzhavi Yanchevskij Mikola Oleksandrovich 1910 polkovnik Armiyi UNR Yaroshevskij Mihajlo Mikolajovich 1895 za 2 m rozryadom polkovnik Armiyi UNR Pislya revolyuciyiOpinivshis v emigraciyi vihovanci Yelisavetgradskogo kavalerijskogo uchilisha zhili u riznih krayinah U Paragvayi yak nacionalnogo geroya shanuyut vipusknika Yelisavetgradskogo kavalerijskogo uchilisha 1914 roku Sergiya Sergijovicha Salazkina Z 1928 roku vin voyuvav u Paragvayi pid chas vijni z Boliviyeyu 1932 1935 buv komandirom polku v paragvajskij armiyi zaginuv 30 serpnya 1933 roku U stolici Paragvayu Asunsjoni jogo imenem nazvano vulicyu napisana p yesa pid nazvoyu Major Salazkin Vipusknik Yelisavetgradskogo kavalerijskogo uchilisha 1915 roku rotmistr Lev Pavlovich Sukachov 1895 1975 z 1924 po 1939 rik perebuvav na sluzhbi v albanskogo korolya Ahmeta bek Zogu polkovnik albanskoyi armiyi komandir korolivskoyi gvardiyi Zgodom ocinivshi vijskovij hist Sukachova jogo zaprosili na sluzhbu do italijskoyi armiyi Lev Pavlovich mav zustrich z Benito Mussolini yakij zaproponuvav jomu sformuvati z albanciv polk dlya ohoroni korolya Viktora Emmanuyila III Za roki sluzhbi v Italiyi 1939 1949 kolishnij yelisavetgradskij yunker dosluzhivsya do chinu brigadnogo generala Primitkidiv Olizko O V Gromadsko prosvitnicka diyalnist Yelisavetgradskogo tovaristva poshirennya gramotnosti ta remesel 1873 1914 Kvalifikacijna naukova pracya na pravah rukopisu Disertaciya na zdobuttya naukovogo stupenya doktora filosofiyi zi specialnosti 011 Osvitni pedagogichni nauki Centralnoukrayinskij derzhavnij pedagogichnij universitet imeni Volodimira Vinnichenka Kropivnickij 2021 29 veresnya 2021 u Wayback Machine LiteraturaShlyahovij K V library kr ua Arhiv originalu za 9 zhovtnya 2016 Procitovano 17 lipnya 2016 Volodimir Bosko library kr ua Arhiv originalu za 12 kvitnya 2017 Procitovano 17 lipnya 2016