Макова (пол. Makowa) — село в Польщі, у гміні Фредрополь Перемишльського повіту Підкарпатського воєводства, у межах етнічної української території Надсяння. Населення — 308 осіб (2011).
Село Церква Собору Ів. Хрестителя у Маковій споруджена у 1878 р. зруйнована у 1968 р. Координати 49°37′ пн. ш. 22°40′ сх. д. / 49.617° пн. ш. 22.667° сх. д.Координати: 49°37′ пн. ш. 22°40′ сх. д. / 49.617° пн. ш. 22.667° сх. д.
Макова у Вікісховищі |
Географія
Розташоване за 10 км на південний захід від Фредрополя, за 19 км на південний захід від повітового центру Перемишля, за 66 км на південний схід від воєводського центру Ряшева і за 4 км від польсько-українського кордону. Село лежить уздовж потоків Макова і Турниця — правих приток Вігору.
Історія
У 1464 р. перемиський підкоморій і староста Миколай з Конецполя затвердив князівство (війтування) Еліаша Волоха в селі Макова. В 1578 р. король Стефан Баторій встановив для підданих сіл Макова, Ліщини, Ямна і Тисова панщини 1 день від півлану і 2 дні від лану. До 1772 р. село належало до королівських володінь Перемишльського староства Руського воєводства Королівства Польського.
У 1772 році після першого розподілу Польщі ввійшло до провінції Королівство Галичини та Володимирії імперії Габсбургів, у 1787 р. в селі заснована німецька колонія. В 1880 р. було 223 мешканці в колонії та 385 жителів у селі (з них 300 греко-католиків і 8 римо-католиків), працював водяний тартак, село належало до Добромильського повіту.
Після розпаду Австро-Угорщини і утворення 1 листопада 1918 р. Західноукраїнської Народної Республіки це переважно населене українцями село Надсяння було окуповане Польщею. На 1.01.1939 в селі Макова Рустикальна було 550 мешканців (з них 430 українців-грекокатоликів, 60 українців-римокатоликів, 5 поляків, 30 євреїв і 25 німців), а у колонії Макова 310 мешканців (з них 90 українців, 20 поляків і 200 німців). Село входило до ґміни Риботиче Добромильського повіту Львівського воєводства.
Після початку Другої світової війни 13 вересня 1939 року війська Третього Рейху увійшли в село, та після вторгнення СРСР до Польщі 27 вересня увійшли радянські війська і Макова, що знаходиться на правому, східному березі Сяну, разом з іншими навколишніми селами відійшла до СРСР та ввійшла до складу утвореної 27 листопада 1939 року Дрогобицької області УРСР (обласний центр — місто Дрогобич). Німців у 1940 р. виселили до Вартеґав за програмою Додому в Рейх.
З початком німецько-радянської війни 27 червня 1941 року село було зайняте військами вермахту. В кінці липня 1944 року село було зайняте Червоною Армією. Від 13 серпня 1944 почалася примусова мобілізація українців до Червоної Армії.
В березні 1945 року Макову, як і весь Бірчанський район з районним центром Бірча, Ліськівський район з районним центром Лісько та західна частина Перемишльського району включно з містом Перемишль зі складу Дрогобицької області передано Польщі. Після цього було здійснено етноцид українців — виселення українців у СРСР та на ті території в західній та північній частині польської держави (так звані повернені території), що до 1945 належали Німеччині (операція Вісла).
У 1975—1998 роках село належало до Перемишльського воєводства.
Церква
Парафія в селі заснована в 1410 р.
Дерев'яна церква Собору св. Івана Хрестителя збудована в 1879, була парафіяльною, належала до Добромильського деканату Перемишльської єпархії УГКЦ. Церква зруйнована після виселення українців. В селі також був греко-католицький цвинтар.
Демографія
- 1785 — 305 греко-католиків, 95 римо-католиків, 10 юдеїв
- 1840 — 251 греко-католик
- 1859 — 280 греко-католиків
- 1879 — 266 греко-католиків
- 1899 — 302 греко-католики
- 1926 — 461 греко-католик
- 1938 — 595 греко-католиків, 485 римо-католиків (у тому числі 248 німців), 42 юдеї
Демографічна структура станом на 31 березня 2011 року:
Загалом | Допрацездатний вік | Працездатний вік | Постпрацездатний вік | |
---|---|---|---|---|
Чоловіки | 162 | 30 | 118 | 14 |
Жінки | 146 | 26 | 87 | 33 |
Разом | 308 | 56 | 205 | 47 |
Люди
- — український учений, педагог
Примітки
- GUS. Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r. [Населення статистичних місцевостей за економічними групами віку. Стан на 31.03.2011]. Процитовано 12 серпня 2018.
- Кубійович В. Етнічні групи південнозахідної України (Галичини) на 1.1.1939 [ 21 лютого 2021 у Wayback Machine.]. — Вісбаден, 1983. — с. 18, 118.
- . Архів оригіналу за 11 січня 2012. Процитовано 15 жовтня 2017.
- . Архів оригіналу за 30 липня 2017. Процитовано 15 жовтня 2017.
- Згідно з методологією GUS працездатний вік для чоловіків становить 18-64 років, для жінок — 18-59 років GUS. [Терміни, які використовуються в публічній статистиці]. Архів оригіналу за 20 вересня 2018. Процитовано 14 серпня 2018.
- . Архів оригіналу за 15 липня 2021. Процитовано 15 липня 2021.
Джерела
- Makowa Kolonia i Makowa Rustykalna (Narodowa) // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. — Warszawa : Druk «Wieku», 1884. — Т. V. — S. 931. (пол.)
Це незавершена стаття про Підкарпатське воєводство. Ви можете проєкту, виправивши або дописавши її. |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Makova pol Makowa selo v Polshi u gmini Fredropol Peremishlskogo povitu Pidkarpatskogo voyevodstva u mezhah etnichnoyi ukrayinskoyi teritoriyi Nadsyannya Naselennya 308 osib 2011 Selo Makova pol Makowa Cerkva Soboru Iv Hrestitelya u Makovij sporudzhena u 1878 r zrujnovana u 1968 r Koordinati 49 37 pn sh 22 40 sh d 49 617 pn sh 22 667 sh d 49 617 22 667 Koordinati 49 37 pn sh 22 40 sh d 49 617 pn sh 22 667 sh d 49 617 22 667 Krayina PolshaPolshaVoyevodstvo Pidkarpatske voyevodstvoPovit Peremishlskij povitGmina FredropolPersha zgadka 1410Visota centru 301 mNaselennya 308 osib 2011 Chasovij poyas UTC 1 vlitku UTC 2Telefonnij kod 48 16Poshtovij indeks 37 742Avtomobilnij kod RPRSIMC 0602420GeoNames 765441 MakovaMakova Polsha MakovaMakova Pidkarpatske voyevodstvo Makova u VikishovishiGeografiyaRoztashovane za 10 km na pivdennij zahid vid Fredropolya za 19 km na pivdennij zahid vid povitovogo centru Peremishlya za 66 km na pivdennij shid vid voyevodskogo centru Ryasheva i za 4 km vid polsko ukrayinskogo kordonu Selo lezhit uzdovzh potokiv Makova i Turnicya pravih pritok Vigoru IstoriyaU 1464 r peremiskij pidkomorij i starosta Mikolaj z Konecpolya zatverdiv knyazivstvo vijtuvannya Eliasha Voloha v seli Makova V 1578 r korol Stefan Batorij vstanoviv dlya piddanih sil Makova Lishini Yamna i Tisova panshini 1 den vid pivlanu i 2 dni vid lanu Do 1772 r selo nalezhalo do korolivskih volodin Peremishlskogo starostva Ruskogo voyevodstva Korolivstva Polskogo U 1772 roci pislya pershogo rozpodilu Polshi vvijshlo do provinciyi Korolivstvo Galichini ta Volodimiriyi imperiyi Gabsburgiv u 1787 r v seli zasnovana nimecka koloniya V 1880 r bulo 223 meshkanci v koloniyi ta 385 zhiteliv u seli z nih 300 greko katolikiv i 8 rimo katolikiv pracyuvav vodyanij tartak selo nalezhalo do Dobromilskogo povitu Pislya rozpadu Avstro Ugorshini i utvorennya 1 listopada 1918 r Zahidnoukrayinskoyi Narodnoyi Respubliki ce perevazhno naselene ukrayincyami selo Nadsyannya bulo okupovane Polsheyu Na 1 01 1939 v seli Makova Rustikalna bulo 550 meshkanciv z nih 430 ukrayinciv grekokatolikiv 60 ukrayinciv rimokatolikiv 5 polyakiv 30 yevreyiv i 25 nimciv a u koloniyi Makova 310 meshkanciv z nih 90 ukrayinciv 20 polyakiv i 200 nimciv Selo vhodilo do gmini Ribotiche Dobromilskogo povitu Lvivskogo voyevodstva Pislya pochatku Drugoyi svitovoyi vijni 13 veresnya 1939 roku vijska Tretogo Rejhu uvijshli v selo ta pislya vtorgnennya SRSR do Polshi 27 veresnya uvijshli radyanski vijska i Makova sho znahoditsya na pravomu shidnomu berezi Syanu razom z inshimi navkolishnimi selami vidijshla do SRSR ta vvijshla do skladu utvorenoyi 27 listopada 1939 roku Drogobickoyi oblasti URSR oblasnij centr misto Drogobich Nimciv u 1940 r viselili do Vartegav za programoyu Dodomu v Rejh Z pochatkom nimecko radyanskoyi vijni 27 chervnya 1941 roku selo bulo zajnyate vijskami vermahtu V kinci lipnya 1944 roku selo bulo zajnyate Chervonoyu Armiyeyu Vid 13 serpnya 1944 pochalasya primusova mobilizaciya ukrayinciv do Chervonoyi Armiyi V berezni 1945 roku Makovu yak i ves Birchanskij rajon z rajonnim centrom Bircha Liskivskij rajon z rajonnim centrom Lisko ta zahidna chastina Peremishlskogo rajonu vklyuchno z mistom Peremishl zi skladu Drogobickoyi oblasti peredano Polshi Pislya cogo bulo zdijsneno etnocid ukrayinciv viselennya ukrayinciv u SRSR ta na ti teritoriyi v zahidnij ta pivnichnij chastini polskoyi derzhavi tak zvani poverneni teritoriyi sho do 1945 nalezhali Nimechchini operaciya Visla U 1975 1998 rokah selo nalezhalo do Peremishlskogo voyevodstva Cerkva Parafiya v seli zasnovana v 1410 r Derev yana cerkva Soboru sv Ivana Hrestitelya zbudovana v 1879 bula parafiyalnoyu nalezhala do Dobromilskogo dekanatu Peremishlskoyi yeparhiyi UGKC Cerkva zrujnovana pislya viselennya ukrayinciv V seli takozh buv greko katolickij cvintar Demografiya1785 305 greko katolikiv 95 rimo katolikiv 10 yudeyiv 1840 251 greko katolik 1859 280 greko katolikiv 1879 266 greko katolikiv 1899 302 greko katoliki 1926 461 greko katolik 1938 595 greko katolikiv 485 rimo katolikiv u tomu chisli 248 nimciv 42 yudeyi Demografichna struktura stanom na 31 bereznya 2011 roku Zagalom Dopracezdatnij vik Pracezdatnij vik Postpracezdatnij vik Choloviki 162 30 118 14 Zhinki 146 26 87 33 Razom 308 56 205 47Lyudi ukrayinskij uchenij pedagogPrimitkiGUS Ludnosc w miejscowosciach statystycznych wedlug ekonomicznych grup wieku Stan w dniu 31 03 2011 r Naselennya statistichnih miscevostej za ekonomichnimi grupami viku Stan na 31 03 2011 Procitovano 12 serpnya 2018 Kubijovich V Etnichni grupi pivdennozahidnoyi Ukrayini Galichini na 1 1 1939 21 lyutogo 2021 u Wayback Machine Visbaden 1983 s 18 118 Arhiv originalu za 11 sichnya 2012 Procitovano 15 zhovtnya 2017 Arhiv originalu za 30 lipnya 2017 Procitovano 15 zhovtnya 2017 Zgidno z metodologiyeyu GUS pracezdatnij vik dlya cholovikiv stanovit 18 64 rokiv dlya zhinok 18 59 rokiv GUS Termini yaki vikoristovuyutsya v publichnij statistici Arhiv originalu za 20 veresnya 2018 Procitovano 14 serpnya 2018 Arhiv originalu za 15 lipnya 2021 Procitovano 15 lipnya 2021 DzherelaMakowa Kolonia i Makowa Rustykalna Narodowa Slownik geograficzny Krolestwa Polskiego Warszawa Druk Wieku 1884 T V S 931 pol Portal Polsha Ce nezavershena stattya pro Pidkarpatske voyevodstvo Vi mozhete dopomogti proyektu vipravivshi abo dopisavshi yiyi