Анато́лій Пана́сович Загні́тко (нар. 14 жовтня 1954, Кацмазів) — український науковець, кандидат філологічних наук (1987), доцент (1990), доктор філологічних наук (1992), професор (1993), академік Академії наук вищої школи України (1993), відмінник освіти України (1995) випускник Донецького національного університету (тоді — Донецький державний університет), завідувач кафедри загального та прикладного мовознавства і слов'янської філології Донецького національного університету імені Василя Стуса (2015—2019), декан філологічного факультету Донецького національного університету імені Василя Стуса (2020), член-кореспондент НАН України (2012 р.), член Донецького відділення НТШ. З 2011 року — дійсний член НТШ в Україні.
Загнітко Анатолій Панасович | |
---|---|
Народився | 14 жовтня 1954 (69 років) Кацмазів, Жмеринський район, Вінницька область, Українська РСР, СРСР |
Країна | СРСР Україна |
Діяльність | філолог, викладач університету |
Alma mater | ДонНУ |
Заклад | ДонНУ |
Вчене звання | професор |
Науковий ступінь | доктор філологічних наук[d] |
Членство | НАН України Наукове товариство імені Шевченка |
Нагороди |
Біографія
Народився в селі Кацмазів Жмеринського району Вінницької області. Закінчив у 1977 році Донецький державний університет за фахом «українська мова і література»; а у 1986 р. — за фахом «викладач історії та суспільствознавства». Після закінчення університету працював у школі свого села, служив в армії.
Повернувшись в університет, спеціалізувався на дослідженні проблем теорії граматики української мови.
Член Національної спілки письменників України (з 07.02.2011). Автор книг публіцистики «Шляхами слова» (2009), «Слово у душі — душа у слові» (2010).
Науковий доробок
Автор більше 800 наукових праць, з-поміж них монографій і навчальних посібників: «Дієслівні категорії в синтагматиці і парадигматиці» (Київ, 1990); «Основи функціональної морфології» (Київ, 1991); «Система і структура морфологічних категорій сучасної української мови (проблеми теорії)» (Київ, 1993); «Теоретична граматика української мови. Морфологія» (Донецьк, 1996); «Український синтаксис: У 2-х ч.» (Київ, 1996); «Теоретична граматика сучасної української мови. Морфологія. Синтаксис.» (Донецьк, 2011); «Теорія граматики і тексту» (Донецьк, 2014); «Теорія лінгвоперсонології» (Вінниця, 2017); «Мовний простір граматики» (Вінниця, 2018); «Теорії лінгвістичних учень» (Вінниця, 2019) та ін.
Автор вступної статті до збірника поетичних та прозових творів письменників Донбасу «Тепло рідної землі» (Донецьк, 1989), в якій намагається осягнути й осмислити відтінки світовідчуття, силу образів таких майстрів художнього слова Донеччини, як П. Байдебура, М. Чернявський, Г. Кривда, Є. Летюк, І. Світличний, Г. Гордасевич, С. Жуковський, Г. Довнар, Л. Колесникова, І. Савич та багато ін. А. Загнітко акцентує увагу на такій особливості творчості письменників-земляків, як відображення системи взаємодії людини і природи, формування поняття загальнолюдської, загальнонаціональної моралі. Прозові твори збірки, на думку А. Загнітка, майстерно відтворюють світ дитячих душ, поезії — спрямовані на показ істинності почуттів людини, засуджується низка негативних рис людини. У загальному плані всі художні твори цієї книги складають своєрідний цілісний комплекс, який дає розгорнуту картину життя людей донецького краю, значення в їхньому житті загальнонародних начал добра і правди, любові до всього, що потребує людської ласки і тепла.
Результатом публіцистичних виступів А. Загнітка на Донецькому обласному радіо з авторською програмою «Мово рідна, слово рідне…» стало науково-популярне видання збірника сценаріїв-нарисів «Слово у душі — душа у слові» (Донецьк, 1997). Це видання, подаючи зріз національно-мовних, культурно-мистецьких проблем нашого краю, зуміло віддзеркалити найболючіші питання української культури на Донеччини протягом 1989—1996 років, які залишаються актуальними й цікавими і понині. Так, автор разом із гостями студії обговорює проблему прийняття закону «Про мови..», особливості впровадження його в життя, підіймає питання культури мови, розглядає закономірності поетичного текстотворення, у книзі висвітлено також особливості українських говорів Донеччини, напрями їх вивчення, відображено специфіку роботи різних національно-культурних товариств. Особливо цікавою книга є тим, що автор наводить тут уривки з листів радіослухачів, що відображає діалог програми з зацікавленими шанувальниками рідного слова. А. Загнітко зумів передати невимушеність бесіди на теми наболілих питань з такими культурно-просвітницькими діячами сучасності, як В. Кейс, М. Ткачук, В. Білецький, Г. Мороз, В. Соболь, Б. Зінкевич-Томанек, Т. Ягодкіна, та ін. Автор ґрунтовно досліджує творчість видатних українських письменників (минулих століть і сучасності), подаючи індивідуальне прочитання їх творів. У центрі уваги А. Загнітка постає художнє слово Т. Шевченка, Лесі Українки, В. Стуса та Яра Славутича, І. Драча та Л. Талалая, Т. Осьмачки та Олександра Олеся та багатьох ін. У кожному своєму нарисі А. Загнітко постає палким поборником українського слова, глибоким знавцем його функцій — виховної, естетичної, пізнавальної, інформативної, соціально орієнтаційної тощо.
А. Загнітко є науковим редактором збірника наукових праць «Лінгвістичні студії Linguistic Studies», який виходить з 1996 року, а з 2019 року — заступник головного редактора. У виданні, розрахованому для науковців, викладачів, аспірантів та студентів-філологів, розглядаються актуальні проблеми теорії мови, функціональної граматики, з'ясовуються напрями еволюції морфологічних і синтаксичних категорій, а також їхні функціональні вияви в тексті, простежуються особливості східностепових українських говорів, виявляється специфіка творення ономастичних одиниць, встановлюються особливості функціональної семантики фразеологічних і лексичних одиниць, визначаються шляхи кодифікації граматичних норм сучасної української мови.
Крім того, Загнітко Анатолій Панасович — головний редактор мовознавчих випусків Донецького вісника НТШ, а також збірника наукових праць «Лінгвокомп'ютерні дослідження» (видається з 2004 року; вийшло 13 випусків).
Протягом 2013—2014 років був деканом філологічного факультету ДонНУ, тривалий час очолював кафедру української мови та прикладної лінгвістики (1993—2014 рр.), був ініціатором створення та відкриття в ДонНУ нової перспективної спеціальності «Прикладна лінгвістика». 2015—2019 рр. очолював кафедру загального та прикладного мовознавства і слов'янської філології Донецького національного університету у Вінниці, голова Вченої ради Донецького національного університету імені Василя Стуса.
Наукові ступені, вчені звання і почесні відзнаки
- 1987 — кандидат філологічних наук
- 1993 — доктор філологічних наук
- 1990 — доцент
- 1993 — академік Академії наук вищої школи України
- 1995 — нагороджений нагрудним знаком Відмінник освіти України
- 2001 — лауреат премії імені Ярослава Мудрого
- 2002 — лауреат премії НТШ у США
- 2003 — нагороджений знаком «Найкращий викладач» Донецькою облдержадміністрацією
- 2004 — нагороджений Почесною грамотою Донецької облдержадміністрації
- 2007 — нагороджений нагрудним знаком «Петро Могила» Міністерства освіти і науки України за успіхи в науковій та організаційній роботі та Срібною ювілейною медаллю «За особливі успіхи у науковій і педагогічній роботі» Донецької облради
- 2008 — удостоєний почесного звання Заслужений працівник освіти України
- 2011 — дійсний член НТШ
- 2012 — член-кореспондент НАН України
- 2013 — лауреат премії імені О. О. Потебні НАН України
- 2014 — лауреат Всеукраїнської премії імені Бориса Грінченка
- 2018 — орден «За заслуги III ступеня»
Наукові публікації
- Теорія граматики і тексту: монографія / Анатолій Загнітко. — Донецьк: Вид-во «Ноулідж», 2014. — 480 с. [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.]
- Теорія лінгвоперсонології: монографія / Анатолій Панасович Загнітко. — Вінниця: Нілан-ЛТД, 2017. — 136 с. [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.]
- Парадигмально-категорійні основи прикладної лінгвістики: монографія / Анатолій Загнітко, Ілля Данилюк, Жанна Краснобаєва-Чорна, Оксана Путіліна, Ганна Ситар. — Вінниця: «ТОВ Нілан-ЛТД», 2015. — 472 с. [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.]
- Мовний простір граматики: монографія / А. Загнітко. — Вінниця: ТОВ «Твори», 2018. — 448 с. [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.]
- Теория грамматических и текстовых структур: монография / Анатолий Загнитко. — Berlin: Lambert Academic Publishing, 2018. — 634 с. [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.]
- Інтертекстуальність та інтермедіальність: в просторі української мови, літератури та культури Intertextura a intermedialata: v prostore ukrajinkého jazyka, literatury a kultury: монографія; гол. ред. Алла Архангельська / А. Загнітко, Г. Сюта, С. Я. Єрмоленко та ін. — Olomouc: Univerzita Palackeho, 2018. — 307 с.
- Сучасна лінгвістика: погляди та оцінки: науково-аналітичне видання. — Донецьк: ДонНУ, 2014. — 464 с. [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.]
- Подих рідного слова / А. П. Загнітко. ‒ Донецьк: ДонНУ, 2014. ‒ 236 с. [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.]
- Язык, сознание, коммуникация: сб. статей / отв. ред. В. В. Красных, А. И. Изотов. — Москва: МАКС Пресс, 2018. — Вып. 60. — C. 60-76. [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.]
- Лінгвокомп'ютерні дослідження: зб. наук. праць / Донецький національний університет ім. Василя Стуса / укл. : А. Загнітко (наук. і відп. ред.). — Вінниця: ДонНУ, 2018. — Вип. 11. — 161 с. [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.]
- Соціумномовні параметри сучасних міжкатегорійних і внутрішньокатегорійних транспозицій: моделі та різновиди / А. П. Загнітко // Славянский мир и национальная речевая культура в современной коммуникации: сб. науч. тр. — Гродно: ГрГУ, 2018. — C. 63-68 [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.].
Примітки
- . Архів оригіналу за 26 вересня 2020. Процитовано 31 березня 2020.
Джерела
- Національна спілка письменників України : Біобібліографічний довідник / Головн. ред. Василь Клічак. — К. : Український письменник, 2023. — 1008 с., — -1. — С. 19.
- Сторінка на сайті АН ВШ України
- Видатні особистості з українського мовознавства. Хрестоматія / за заг. ред. Марини Навальної; укл.: Тетяна Левченко, Тетяна Чубань. — Переяслав-Хмельницький: «Видавництво КСВ», 2016. — С. 60-62 [ 23 вересня 2020 у Wayback Machine.].
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Anato lij Pana sovich Zagni tko nar 14 zhovtnya 1954 Kacmaziv ukrayinskij naukovec kandidat filologichnih nauk 1987 docent 1990 doktor filologichnih nauk 1992 profesor 1993 akademik Akademiyi nauk vishoyi shkoli Ukrayini 1993 vidminnik osviti Ukrayini 1995 vipusknik Doneckogo nacionalnogo universitetu todi Doneckij derzhavnij universitet zaviduvach kafedri zagalnogo ta prikladnogo movoznavstva i slov yanskoyi filologiyi Doneckogo nacionalnogo universitetu imeni Vasilya Stusa 2015 2019 dekan filologichnogo fakultetu Doneckogo nacionalnogo universitetu imeni Vasilya Stusa 2020 chlen korespondent NAN Ukrayini 2012 r chlen Doneckogo viddilennya NTSh Z 2011 roku dijsnij chlen NTSh v Ukrayini Zagnitko Anatolij PanasovichNarodivsya 14 zhovtnya 1954 1954 10 14 69 rokiv Kacmaziv Zhmerinskij rajon Vinnicka oblast Ukrayinska RSR SRSRKrayina SRSR UkrayinaDiyalnist filolog vikladach universitetuAlma mater DonNUZaklad DonNUVchene zvannya profesorNaukovij stupin doktor filologichnih nauk d Chlenstvo NAN Ukrayini Naukove tovaristvo imeni ShevchenkaNagorodi U Vikipediyi ye statti pro inshih lyudej iz prizvishem Zagnitko BiografiyaNarodivsya v seli Kacmaziv Zhmerinskogo rajonu Vinnickoyi oblasti Zakinchiv u 1977 roci Doneckij derzhavnij universitet za fahom ukrayinska mova i literatura a u 1986 r za fahom vikladach istoriyi ta suspilstvoznavstva Pislya zakinchennya universitetu pracyuvav u shkoli svogo sela sluzhiv v armiyi Povernuvshis v universitet specializuvavsya na doslidzhenni problem teoriyi gramatiki ukrayinskoyi movi Chlen Nacionalnoyi spilki pismennikiv Ukrayini z 07 02 2011 Avtor knig publicistiki Shlyahami slova 2009 Slovo u dushi dusha u slovi 2010 Naukovij dorobokAvtor bilshe 800 naukovih prac z pomizh nih monografij i navchalnih posibnikiv Diyeslivni kategoriyi v sintagmatici i paradigmatici Kiyiv 1990 Osnovi funkcionalnoyi morfologiyi Kiyiv 1991 Sistema i struktura morfologichnih kategorij suchasnoyi ukrayinskoyi movi problemi teoriyi Kiyiv 1993 Teoretichna gramatika ukrayinskoyi movi Morfologiya Doneck 1996 Ukrayinskij sintaksis U 2 h ch Kiyiv 1996 Teoretichna gramatika suchasnoyi ukrayinskoyi movi Morfologiya Sintaksis Doneck 2011 Teoriya gramatiki i tekstu Doneck 2014 Teoriya lingvopersonologiyi Vinnicya 2017 Movnij prostir gramatiki Vinnicya 2018 Teoriyi lingvistichnih uchen Vinnicya 2019 ta in Avtor vstupnoyi statti do zbirnika poetichnih ta prozovih tvoriv pismennikiv Donbasu Teplo ridnoyi zemli Doneck 1989 v yakij namagayetsya osyagnuti j osmisliti vidtinki svitovidchuttya silu obraziv takih majstriv hudozhnogo slova Donechchini yak P Bajdebura M Chernyavskij G Krivda Ye Letyuk I Svitlichnij G Gordasevich S Zhukovskij G Dovnar L Kolesnikova I Savich ta bagato in A Zagnitko akcentuye uvagu na takij osoblivosti tvorchosti pismennikiv zemlyakiv yak vidobrazhennya sistemi vzayemodiyi lyudini i prirodi formuvannya ponyattya zagalnolyudskoyi zagalnonacionalnoyi morali Prozovi tvori zbirki na dumku A Zagnitka majsterno vidtvoryuyut svit dityachih dush poeziyi spryamovani na pokaz istinnosti pochuttiv lyudini zasudzhuyetsya nizka negativnih ris lyudini U zagalnomu plani vsi hudozhni tvori ciyeyi knigi skladayut svoyeridnij cilisnij kompleks yakij daye rozgornutu kartinu zhittya lyudej doneckogo krayu znachennya v yihnomu zhitti zagalnonarodnih nachal dobra i pravdi lyubovi do vsogo sho potrebuye lyudskoyi laski i tepla Rezultatom publicistichnih vistupiv A Zagnitka na Doneckomu oblasnomu radio z avtorskoyu programoyu Movo ridna slovo ridne stalo naukovo populyarne vidannya zbirnika scenariyiv narisiv Slovo u dushi dusha u slovi Doneck 1997 Ce vidannya podayuchi zriz nacionalno movnih kulturno misteckih problem nashogo krayu zumilo viddzerkaliti najbolyuchishi pitannya ukrayinskoyi kulturi na Donechchini protyagom 1989 1996 rokiv yaki zalishayutsya aktualnimi j cikavimi i ponini Tak avtor razom iz gostyami studiyi obgovoryuye problemu prijnyattya zakonu Pro movi osoblivosti vprovadzhennya jogo v zhittya pidijmaye pitannya kulturi movi rozglyadaye zakonomirnosti poetichnogo tekstotvorennya u knizi visvitleno takozh osoblivosti ukrayinskih govoriv Donechchini napryami yih vivchennya vidobrazheno specifiku roboti riznih nacionalno kulturnih tovaristv Osoblivo cikavoyu kniga ye tim sho avtor navodit tut urivki z listiv radiosluhachiv sho vidobrazhaye dialog programi z zacikavlenimi shanuvalnikami ridnogo slova A Zagnitko zumiv peredati nevimushenist besidi na temi nabolilih pitan z takimi kulturno prosvitnickimi diyachami suchasnosti yak V Kejs M Tkachuk V Bileckij G Moroz V Sobol B Zinkevich Tomanek T Yagodkina ta in Avtor gruntovno doslidzhuye tvorchist vidatnih ukrayinskih pismennikiv minulih stolit i suchasnosti podayuchi individualne prochitannya yih tvoriv U centri uvagi A Zagnitka postaye hudozhnye slovo T Shevchenka Lesi Ukrayinki V Stusa ta Yara Slavuticha I Dracha ta L Talalaya T Osmachki ta Oleksandra Olesya ta bagatoh in U kozhnomu svoyemu narisi A Zagnitko postaye palkim pobornikom ukrayinskogo slova glibokim znavcem jogo funkcij vihovnoyi estetichnoyi piznavalnoyi informativnoyi socialno oriyentacijnoyi tosho A Zagnitko ye naukovim redaktorom zbirnika naukovih prac Lingvistichni studiyi Linguistic Studies yakij vihodit z 1996 roku a z 2019 roku zastupnik golovnogo redaktora U vidanni rozrahovanomu dlya naukovciv vikladachiv aspirantiv ta studentiv filologiv rozglyadayutsya aktualni problemi teoriyi movi funkcionalnoyi gramatiki z yasovuyutsya napryami evolyuciyi morfologichnih i sintaksichnih kategorij a takozh yihni funkcionalni viyavi v teksti prostezhuyutsya osoblivosti shidnostepovih ukrayinskih govoriv viyavlyayetsya specifika tvorennya onomastichnih odinic vstanovlyuyutsya osoblivosti funkcionalnoyi semantiki frazeologichnih i leksichnih odinic viznachayutsya shlyahi kodifikaciyi gramatichnih norm suchasnoyi ukrayinskoyi movi Krim togo Zagnitko Anatolij Panasovich golovnij redaktor movoznavchih vipuskiv Doneckogo visnika NTSh a takozh zbirnika naukovih prac Lingvokomp yuterni doslidzhennya vidayetsya z 2004 roku vijshlo 13 vipuskiv Protyagom 2013 2014 rokiv buv dekanom filologichnogo fakultetu DonNU trivalij chas ocholyuvav kafedru ukrayinskoyi movi ta prikladnoyi lingvistiki 1993 2014 rr buv iniciatorom stvorennya ta vidkrittya v DonNU novoyi perspektivnoyi specialnosti Prikladna lingvistika 2015 2019 rr ocholyuvav kafedru zagalnogo ta prikladnogo movoznavstva i slov yanskoyi filologiyi Doneckogo nacionalnogo universitetu u Vinnici golova Vchenoyi radi Doneckogo nacionalnogo universitetu imeni Vasilya Stusa Naukovi stupeni vcheni zvannya i pochesni vidznaki1987 kandidat filologichnih nauk 1993 doktor filologichnih nauk 1990 docent 1993 akademik Akademiyi nauk vishoyi shkoli Ukrayini 1995 nagorodzhenij nagrudnim znakom Vidminnik osviti Ukrayini 2001 laureat premiyi imeni Yaroslava Mudrogo 2002 laureat premiyi NTSh u SShA 2003 nagorodzhenij znakom Najkrashij vikladach Doneckoyu oblderzhadministraciyeyu 2004 nagorodzhenij Pochesnoyu gramotoyu Doneckoyi oblderzhadministraciyi 2007 nagorodzhenij nagrudnim znakom Petro Mogila Ministerstva osviti i nauki Ukrayini za uspihi v naukovij ta organizacijnij roboti ta Sribnoyu yuvilejnoyu medallyu Za osoblivi uspihi u naukovij i pedagogichnij roboti Doneckoyi oblradi 2008 udostoyenij pochesnogo zvannya Zasluzhenij pracivnik osviti Ukrayini 2011 dijsnij chlen NTSh 2012 chlen korespondent NAN Ukrayini 2013 laureat premiyi imeni O O Potebni NAN Ukrayini 2014 laureat Vseukrayinskoyi premiyi imeni Borisa Grinchenka 2018 orden Za zaslugi III stupenya Naukovi publikaciyiTeoriya gramatiki i tekstu monografiya Anatolij Zagnitko Doneck Vid vo Noulidzh 2014 480 s 23 veresnya 2020 u Wayback Machine Teoriya lingvopersonologiyi monografiya Anatolij Panasovich Zagnitko Vinnicya Nilan LTD 2017 136 s 23 veresnya 2020 u Wayback Machine Paradigmalno kategorijni osnovi prikladnoyi lingvistiki monografiya Anatolij Zagnitko Illya Danilyuk Zhanna Krasnobayeva Chorna Oksana Putilina Ganna Sitar Vinnicya TOV Nilan LTD 2015 472 s 23 veresnya 2020 u Wayback Machine Movnij prostir gramatiki monografiya A Zagnitko Vinnicya TOV Tvori 2018 448 s 23 veresnya 2020 u Wayback Machine Teoriya grammaticheskih i tekstovyh struktur monografiya Anatolij Zagnitko Berlin Lambert Academic Publishing 2018 634 s 23 veresnya 2020 u Wayback Machine Intertekstualnist ta intermedialnist v prostori ukrayinskoyi movi literaturi ta kulturi Intertextura a intermedialata v prostore ukrajinkeho jazyka literatury a kultury monografiya gol red Alla Arhangelska A Zagnitko G Syuta S Ya Yermolenko ta in Olomouc Univerzita Palackeho 2018 307 s Suchasna lingvistika poglyadi ta ocinki naukovo analitichne vidannya Doneck DonNU 2014 464 s 23 veresnya 2020 u Wayback Machine Podih ridnogo slova A P Zagnitko Doneck DonNU 2014 236 s 23 veresnya 2020 u Wayback Machine Yazyk soznanie kommunikaciya sb statej otv red V V Krasnyh A I Izotov Moskva MAKS Press 2018 Vyp 60 C 60 76 23 veresnya 2020 u Wayback Machine Lingvokomp yuterni doslidzhennya zb nauk prac Doneckij nacionalnij universitet im Vasilya Stusa ukl A Zagnitko nauk i vidp red Vinnicya DonNU 2018 Vip 11 161 s 23 veresnya 2020 u Wayback Machine Sociumnomovni parametri suchasnih mizhkategorijnih i vnutrishnokategorijnih transpozicij modeli ta riznovidi A P Zagnitko Slavyanskij mir i nacionalnaya rechevaya kultura v sovremennoj kommunikacii sb nauch tr Grodno GrGU 2018 C 63 68 23 veresnya 2020 u Wayback Machine Primitki Arhiv originalu za 26 veresnya 2020 Procitovano 31 bereznya 2020 DzherelaNacionalna spilka pismennikiv Ukrayini Biobibliografichnij dovidnik Golovn red Vasil Klichak K Ukrayinskij pismennik 2023 1008 s ISBN 978 966 579 0571 1 S 19 Storinka na sajti AN VSh Ukrayini Vidatni osobistosti z ukrayinskogo movoznavstva Hrestomatiya za zag red Marini Navalnoyi ukl Tetyana Levchenko Tetyana Chuban Pereyaslav Hmelnickij Vidavnictvo KSV 2016 S 60 62 23 veresnya 2020 u Wayback Machine