Авл Віте́ллій Герма́нік А́вгуст (лат. Aulus Vitellius Germanicus Augustus), уроджений Авл Вітеллій (24 вересня 15 — 22 грудня 69) — римський імператор, який правив з 17 квітня 69 до 20 грудня того ж року. Був одним з імператорів 69 року, «року чотирьох імператорів».
Вітеллій І лат. Aulus Vitellius | ||
| ||
---|---|---|
16 квітня 69 — 22 грудня 69 | ||
Попередник: | Отон | |
Наступник: | Веспасіан | |
| ||
16 квітня 69 — 22 грудня 69 | ||
Попередник: | Отон | |
Наступник: | Веспасіан | |
| ||
16 квітня 69 — 22 грудня 69 | ||
Попередник: | Отон | |
Наступник: | Веспасіан | |
| ||
16 квітня 69 — 22 грудня 69 | ||
Попередник: | Отон | |
Наступник: | Веспасіан | |
| ||
16 квітня 69 — 22 грудня 69 | ||
Попередник: | Отон | |
Наступник: | Веспасіан | |
Народження: | 24 вересня 15[1] або 7 вересня 15[1] d, Ночера-Суперіоре, Провінція Салерно, Кампанія, Італія | |
Смерть: | 22 грудня 69 (54 роки) Рим, Римська імперія | |
Причина смерті: | d[1] | |
Країна: | Стародавній Рим | |
Релігія: | давньоримська релігія | |
Батько: | Луцій Вітеллій[1] | |
Мати: | Секстілія[1] | |
Шлюб: | Петронія і Ґалерія Фундана | |
Діти: | d, Галерія Вітеллія і Вітеллій Германік | |
Медіафайли у Вікісховищі |
Походження та родина
Авл Вітеллій народився 7 вересня 15 року. Батько — Луцій Вітеллій Ветеріс, консул і губернатор Сирії за часів Тиберія. Після свого консульства, Луцій Вітеллій (до речі, саме він усунув з посади Понтія Пилата) став губернатором Сирії, де він провів блискучу військову кампанію в Вірменії і не менш блискучі переговори з парфянскою імперією.
Мати — Секстилія.
У нього був також один брат, Луцій Вітеллій молодший.
Светоній записав, що, коли Вітеллій був народжений, його гороскоп так налякав батьків, що батько намагався запобігти тому, щоб Авл став консулом.
Вперше він одружився до 40-го року з Петронією, дочкою Публія Петронія екс-консула, від якої у нього був син Авл Вітеллій Петроніанус, сліпий на одне око.
Вдруге він одружився близько 50-го року з Галерією Фунданою, імовірно, внучкою Гая Галерія, префекта Єгипту в 23-му році. Від неї у нього було двоє дітей, син на ім'я Авл Вітеллій Германік або Новіс, молодший, і дочка, Вітеллія, яка одружилась з Легатусом Децімусом Валеріусом Азіатікусом.
Політична та військова кар'єра
Луцій Вітеллій був одним з найважливіших придворних в Римі, і немає нічого дивного в тому, що його син мав легку кар'єру. Він був консулом в перші шість місяців 48 у віці 33 років. Авл Вітеллій також займав інші посади в мінімальний вік, наприклад: квестор у 40, і претор у 45. Однак, це були не тільки заслуги його батька, котрий допоміг піднятись сину. Авл займав чільне місце при дворі, завоювавши дружбу імператора Калігули. Коли імператор був убитий в 41 році, Вітеллій започаткував дружбу з його наступником Клавдієм.
В кінці царювання Клавдія, Вітеллій був уже священиком. Можливо, він став наступником свого батька, тому що той помер приблизно в цей же час. Це був останній хід кар'єри, і скоріше за все, Вітеллій не був у числі фаворитів наступника Клавдія Нерона.
В 60/61 роках Авл був губернатором Африки (Туніс), єдиної провінції, що перебувала під владою Сенату. Це було почесне місце і Вітеллій вправно вів свою справу в цьому регіоні.
Наприкінці 68, Гальба, на загальне здивування, вибрав його командувати армією Нижньої Німеччини. Вітеллій заслужив собі недобру славу скандальними марнотратствами і надмірною добротою, як своєю особисто, так і його підлеглих та солдат. Незабаром це виявилось фатальною помилкою для самого Вітеллія.
Становлення імператором
Війна проти Гальби
Коли Вітеллій прибув у свою провінцію в останні дні листопада, то виявив, що Рейнська область була на межі бунту. Єдиний спосіб впоратися з повстанцями-солдатами було дати їм все, що вони вимагали. У подібній ситуації, Юлій Цезар відправляв на пенсію легіонерів (47 р. до н. е.). Вітеллій зробив те ж саме, але, як Тацит зауважує: «все, що він робив, було витлумачено як натяк на щось більше». Наступні покоління вважали, що у Вітеллія вже були плани стати імператором.
1 січня 69, солдати в Нижній Німеччині повстали. У перший день Нового року, вони повинні були дати присягу на вірність імператору, але легіони Корнелія Аквіниса і Фабія Валента, V Алаудаї і I Германіка, побили портрети Гальби. Те саме зробили і легіони XV Прімігенія і XVI Гальський.
Вітеллій діяв швидко та ефективно. Він випустив лідера батавів Юлія Цивіліса, котрий був заарештований за звинуваченням у державній зраді, але міг бути корисним: зрештою, було вісім ескаріол допоміжних підрозділів в Галлії, що могли б бути корисними як доповнення до шести легіонів, які заприсяглися на вірність новому імператору.
Вітеллій проголошує, що звільнить імперію від узурпації Гальби і починає карбувати монети, на яких написано «свобода відновлена». Двадцять перший легіон Рапакс, провінція Раетія, провінції Лугдунська Галлія з першим Італійським легіоном перейшли на бік Вітеллія. Галльські громади, як тревіри і лінгони також приєднались до нього. Протягом двох тижнів, Вітеллій був господарем усіх провінцій на північ від Альп, і володів десятьма легіонами. Африка, пам'ятаючи чудове губернаторство, приєдналась до нього. Цього було достатньо для вторгнення в Італію.
До кінця січня, Вітеллій послав дві армії в Італію. Перша з них була під командуванням Авла Цеціни Аліенуса. Вона складалася з XXI Рапакс, великої частини III Македонського і XXII Плімігенії, також допоміжні загони: близько 30000 воїнів, які повинні були забезпечити дорогу від Верхнього Рейну до Аванш в Швейцарії, через Кол дю Гранд Сен-Бернар і аж до Аости в рівнини Верхнього Po.
Другою армією Вітеллія командувала людина, яка власне і переконала його стати імператором — Фабій Валента. Він взяв п'ятий легіон Алаудае, а також великі частини XV Прімігенія, I Германіка і XVI Галліка. Ця армія взяла шлях з Кельна в Трірі, Меці та Туль, куди прийшли хороші новини: у Римі Гальба запанікував після того, як почув звістку про повстання Вітеллія, втратив підтримку імператорської гвардії і був убитий на форумі. Наступником Гальби став Марк Сальвій Отон, який успадкував війну проти Вітеллія.
Війна проти Отона
Армія Фабія Валента об'єдналась з першим Італійським легіоном і вісьмома ескаріолами допоміжних агрегатів. Через деякий час надійшла звістка про те, що три іспанські провінції перейшли на бік Вітеллія.
У той же час Отон почав збирати свою армію: перший допоміжний легіон і легіон XIII Парний, Імператорська Гвардія і 2000 спішно мобілізованих гладіаторів, також йшло підкріплення (VII Галбіана, XI Клаудіа, XIV Геміні). Проте, ця сила була менше, ніж в армії Ценіни. Єдина надія Отона була в тому, щоб знищити армію Ценіни перш, ніж вона могла б об'єднатися з армією Валента.
Ідея цієї стратегії була доволі успішна. Ценіна досяг П'яченци; його армії вдалося перетнути По на конях і прихильники Вітеллія почали брати в облогу місто. Але солдати Отона перемогли своїх ворогів кілька разів, хоча вони ще не були достатньо сильні, щоб приєднатися до вирішальної битви. Реальна проблема була в тому чи Отон був в змозі зібрати своє військо, перш ніж Ценіна і Валент об'єднали б свої сили.
Валент прибув першим. 14 квітня дві армії вступили в бій. П'ятий легіон Вітеллія Алаудае, Італійський і XXI Рапакс переміг XIII Парний легіон Отона і перший допоміжний легіон з імператорської гвардії. Вітеллій, який був в Ліоні, був проголошений «Імператором» своїми солдатами, званням, котре дають переможцям-полководцям. Отон все ще міг розраховувати на VII Галбіана, XI Клаудія і XIV Геміна, і лояльність по містах Італії. Проте після поразки, 16 квітня, імператор наклав на себе руки. Після битви прибув Вітеллій. Над полем розносився жахливий сморід тління, який його почет не міг витримати. Новий імператор відповів: «Найкраще пахнуть ворожі кістки» (лат. Optime olere occisum hostem — буквально добре відчути сморід убитого ворога, у значенні добрий ворог — мертвий ворог.
Три дні по тому Сенат визнав Вітеллія як єдиного правителя Римської імперії. 30 квітня Вітеллій прийняв владу трибунів, найважливішу ознаку імператорської влади. У той же час, він призначає свого сина, також званого Вітеллієм, як свого наступника і дає своє прізвище Германік.
Імператор: адміністрація
Незважаючи на своє коротке правління він зробив два важливих вклади в римський уряд.
- Припинив практику продажу центуріонами відпусток і звільнення від виконання обов'язків.
- Заборонив астрологів з Риму та Італії 1 жовтня 69. Він уже давно обурювався їхньою «антиримською практикою».
Вітеллій перетнув Альпи, відвідав Турин, і надіслав частину легіонів. Він також призначає Валента та Цаціна консулами. Через п'ять днів, Вітеллій додав свій третій титул «Імператор».
17 липня, 69 року, Вітеллій прибуває до Риму. Він зустрів свою матір, яка отримала титул Августи і померла кілька днів потому. Звичайно, деякі ворожі джерела вказують, що сам Вітеллій підозрюється в її отруєнні.
Пізніше він приймає титули Августа і Батька Батьківщини, також сан першосвященика. З цього моменту він був Авл Вітеллій Германік, тричі Імператор, Огастес, першосвященик, з тріб повноваженнями, Батько Вітчизни.
Початок війни
Через деякий час, після його повернення до Риму, прибув посланець зі сходу, повідомивши, що командувач римських сил в Юдеї, Тит Флавій Веспасіан, повстав. Правителі Єгипту і Сирії, Тіберій Юлій Олександр і Гай Ліциній Муціан, вже стали на його бік.
Веспасіан був грізним противником. Він вважався кращим воєначальником Риму, що зіграв важливу роль в завоюванні Британії. Він був посланий у бунтівну провінцію Юдейську, де успішно зламав «хребет» Юдейської війни. Веспесіан мав безпосередній контроль над вісьмома легіонами: його власний V Македонський, X Бурхливий і XV Аполлінарія; єгипетські легіони III Киренаїки і XXII Деіотаріана; і сирійські легіони IV Скіфський, VI Феррата і XII Блискавичний.
Активна фаза війни
Протягом декількох тижнів багаті провінції в сучасній Туреччині приєднались до Веспасіана. Він вирішив атакувати з трьома легіонами Єгипет, який був основним джерелом їжі для Риму.
Три легіони були укріплені XII Блискавичним з Сирії. Губернатор Сирії Гай Ліциній Муціан повинен був їхати на захід і починати бойові дії з невеликою армією, що складалася з легіона VI Феррати і 13.000 ветеранів. У той же час військово-морський флот на Чорному морі, який встав на сторону Веспасіана, повинен був зайняти Візантію і забезпечити шлях з Азії в Європу.
Вітеллій, однак, ще не був переможений. III Аугуста в Африці відразу ж встала за нього. Він відразу відправив війська назад до Рейну і замовив додаткові вербування в місті і серед воїнів племені батавів. У той же час, лист від Веспасіана був доставлений до Юліуса Цивіліса, лідера батавів: обидва воювали у Британії, і новий імператор просив свого колишнього союзника піти пліч-о-пліч з ним.
Будучи паралізованим великою війною на півночі, Вітеллій не міг послати армію на Балкани: йому довелося чекати, поки армія Веспасіана не приїде, але проблема була в тому, що невідомо куди саме вдарить ворог. Оскільки його супротивник мав флот, він міг вторгнутися в «п'яту» Італії; але він також може атакувати Італію на півночі. У цій складній ситуації, прийшли погані новини: легіони нижнього Дунаю, VII і VIII Клаудіа Аугуста, які підтримали Отона, наслідували приклад Третього легіону Галіка, і встали на сторону Веспасіана. Легіони середнього Дунаю, VII Галбіана і XIII Парний, зробили те саме. Командир сьомого легіону, Марк Антоній Прімус, став головним командиром другої армії Веспасіана.
Не дивлячись на все це, Імператор мав всі підстави для оптимізму. Хоча ситуація була небезпечною, військо Гая Ліцинія Муціана було ще далеко на сході, а реальним супротивником зараз було всього чотири легіони Дунаю, які вторглись в Італію в перші дні вересня; Вітеллій, з іншого боку, мав багато солдат легіонів I Італійського, V Алаудае і XXI Рапакс та великі частини I Германіка, IV Македонського, XV Прімігеніа, XVI Галліка і XXII Прімігеніа, а також кілька одиниць британських легіонів II Аугуста, IX Хіспана і XX Валерія Віктрікс. Крім того, підкріплення прибували, і він вербував новий легіон.
В середині вересня, авангард армії Антонія Пріма вторгся в Італію. Вторгнення Пріма суперечило планам Веспасіана. Коли він дістався до Верони, командувач армії Вітеллія, Ценіна, міг би знищити армію Пріма. Але Ценіна перейшов на інший бік, і дозволив своїм ворогам пройти далі і рухатися на захід. Коли його солдати виявили зраду, вони заарештували його і вибрали нових командирів, Фабія Фабула і Кассія Лонга.
Друга битва під Кремоною
Битва почалася 24 жовтня, близько 11 години. Опис дається істориком Тацитом хаотично. Але ясно, що армія Вітеллія, яка складалася з легіонів I Італійського і XXI Рапакс, мала несподівано атакувати першою. Проте, після п'яти годин боротьби, вона була відкинута назад в Кремону.
На заході солдати досягли табору Вітеллія, і були здивовані, виявивши два легіони, підготовлених для продовження боротьби. Гірше того, вони виявили, що головна сила Вітеллія на підході після маршу 45 кілометрів в один день.
Отже, прихильники Веспасіана відступили і зайняли позиції на дорозі до Верони. Якби армія Вітеллія зупинилася і провела ніч в Кремоні, відновлюючи сили, вона могла б перемогти наступного дня. Проте, солдати вирішили атакувати вночі.
Вранці настав вирішальний момент. Обидві армії розуміли, що надходить армія Гая Ліцинія Муціана. Прихильники Веспесіана відновили бій, і легіони Вітеллія почали відступати у свій табір до Кремони. Але вони ще не були розбиті: протягом декількох годин, вони захищали табір. Проте, в кінці дня, після битви, яка тривала 30 годин, Прім переміг.
Смерть
Це була остання поразка Вітеллія. Наступного дня Антоній Прім захопив Рим (20 грудня). Коли Вітеллій почув цю новину, він вирушив до палацу.
На вході війська Веспасіана в Римі витягли його зі схованки.
«І все ж я був колись ваш імператор» — були останні слова Вітеллія. Згідно з Светонієм, його тіло було кинуто в Тибр; Діон Кассій казав, що Вітеллій був обезголовлений і з його головою марширували навколо Риму, його дружина була присутня на похованні. Його брат і син теж були вбиті.
Посилання
Примітки
- Suetonius Dē vītā Caesarum
- Вітеллій [ 21 липня 2010 у Wayback Machine.] у Великій радянській енциклопедії (рос.)
- Авл Вітеллій[недоступне посилання з червня 2019] у
- Светоній, 2012, с. 242.
- . Архів оригіналу за 29 липня 2020. Процитовано 27 травня 2016.
- . Архів оригіналу за 30 травня 2016. Процитовано 27 травня 2016.
- . Архів оригіналу за 5 серпня 2017. Процитовано 27 травня 2016.
- . Архів оригіналу за 29 червня 2016. Процитовано 27 травня 2016.
Література
- Гай Светоній Транквілл. Вітелій // / Перекл. з латин. П. Содомора. — Львів : Сполом, 2012. — С. 238-246. — .
- Ф. Ф. Зелинский «Римская империя»
- The Eleventh Edition of the Encyclopædia Britannica
- Bowman, Alan K. et al. The Cambridge Ancient History, X: The Augustan Empire. 2nd ed. (Cambridge, 1996).
- Suetonius. Galba, Otho, Vitellius. edited with introduction and notes by Charles L. Murison
- Murison, Charles L. Galba, Otho and Vitellius: Careers and Controversies. (Hildesheim, 1993)
- Emblematic Scenes in Suetonius' Vitellius — John W. Burke
- Murison, Charles L. «Some Vitellian Dates. An Exercise in Methodology.» TAPA 109 (1979): 187—197
Вікісховище має мультимедійні дані за темою: Вітеллій |
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Avl Vite llij Germa nik A vgust lat Aulus Vitellius Germanicus Augustus urodzhenij Avl Vitellij 24 veresnya 15 22 grudnya 69 rimskij imperator yakij praviv z 17 kvitnya 69 do 20 grudnya togo zh roku Buv odnim z imperatoriv 69 roku roku chotiroh imperatoriv Vitellij I lat Aulus Vitellius Rimskij Imperator 16 kvitnya 69 22 grudnya 69 Poperednik Oton Nastupnik Vespasian Avgust 16 kvitnya 69 22 grudnya 69 Poperednik Oton Nastupnik Vespasian Cezar 16 kvitnya 69 22 grudnya 69 Poperednik Oton Nastupnik Vespasian Rex 16 kvitnya 69 22 grudnya 69 Poperednik Oton Nastupnik Vespasian Pontifex Maximus 16 kvitnya 69 22 grudnya 69 Poperednik Oton Nastupnik Vespasian Narodzhennya 24 veresnya 15 1 abo 7 veresnya 15 1 d Nochera Superiore Provinciya Salerno Kampaniya ItaliyaSmert 22 grudnya 69 54 roki Rim Rimska imperiyaPrichina smerti d 1 Krayina Starodavnij RimReligiya davnorimska religiyaBatko Lucij Vitellij 1 Mati Sekstiliya 1 Shlyub Petroniya i Galeriya FundanaDiti d Galeriya Vitelliya i Vitellij Germanik Mediafajli b u VikishovishiPohodzhennya ta rodinaAvl Vitellij narodivsya 7 veresnya 15 roku Batko Lucij Vitellij Veteris konsul i gubernator Siriyi za chasiv Tiberiya Pislya svogo konsulstva Lucij Vitellij do rechi same vin usunuv z posadi Pontiya Pilata stav gubernatorom Siriyi de vin proviv bliskuchu vijskovu kampaniyu v Virmeniyi i ne mensh bliskuchi peregovori z parfyanskoyu imperiyeyu Mati Sekstiliya U nogo buv takozh odin brat Lucij Vitellij molodshij Svetonij zapisav sho koli Vitellij buv narodzhenij jogo goroskop tak nalyakav batkiv sho batko namagavsya zapobigti tomu shob Avl stav konsulom Vpershe vin odruzhivsya do 40 go roku z Petroniyeyu dochkoyu Publiya Petroniya eks konsula vid yakoyi u nogo buv sin Avl Vitellij Petronianus slipij na odne oko Vdruge vin odruzhivsya blizko 50 go roku z Galeriyeyu Fundanoyu imovirno vnuchkoyu Gaya Galeriya prefekta Yegiptu v 23 mu roci Vid neyi u nogo bulo dvoye ditej sin na im ya Avl Vitellij Germanik abo Novis molodshij i dochka Vitelliya yaka odruzhilas z Legatusom Decimusom Valeriusom Aziatikusom Politichna ta vijskova kar yeraLucij Vitellij buv odnim z najvazhlivishih pridvornih v Rimi i nemaye nichogo divnogo v tomu sho jogo sin mav legku kar yeru Vin buv konsulom v pershi shist misyaciv 48 u vici 33 rokiv Avl Vitellij takozh zajmav inshi posadi v minimalnij vik napriklad kvestor u 40 i pretor u 45 Odnak ce buli ne tilki zaslugi jogo batka kotrij dopomig pidnyatis sinu Avl zajmav chilne misce pri dvori zavoyuvavshi druzhbu imperatora Kaliguli Koli imperator buv ubitij v 41 roci Vitellij zapochatkuvav druzhbu z jogo nastupnikom Klavdiyem V kinci caryuvannya Klavdiya Vitellij buv uzhe svyashenikom Mozhlivo vin stav nastupnikom svogo batka tomu sho toj pomer priblizno v cej zhe chas Ce buv ostannij hid kar yeri i skorishe za vse Vitellij ne buv u chisli favoritiv nastupnika Klavdiya Nerona V 60 61 rokah Avl buv gubernatorom Afriki Tunis yedinoyi provinciyi sho perebuvala pid vladoyu Senatu Ce bulo pochesne misce i Vitellij vpravno viv svoyu spravu v comu regioni Naprikinci 68 Galba na zagalne zdivuvannya vibrav jogo komanduvati armiyeyu Nizhnoyi Nimechchini Vitellij zasluzhiv sobi nedobru slavu skandalnimi marnotratstvami i nadmirnoyu dobrotoyu yak svoyeyu osobisto tak i jogo pidleglih ta soldat Nezabarom ce viyavilos fatalnoyu pomilkoyu dlya samogo Vitelliya Stanovlennya imperatoromVijna proti Galbi Koli Vitellij pribuv u svoyu provinciyu v ostanni dni listopada to viyaviv sho Rejnska oblast bula na mezhi buntu Yedinij sposib vporatisya z povstancyami soldatami bulo dati yim vse sho voni vimagali U podibnij situaciyi Yulij Cezar vidpravlyav na pensiyu legioneriv 47 r do n e Vitellij zrobiv te zh same ale yak Tacit zauvazhuye vse sho vin robiv bulo vitlumacheno yak natyak na shos bilshe Nastupni pokolinnya vvazhali sho u Vitelliya vzhe buli plani stati imperatorom 1 sichnya 69 soldati v Nizhnij Nimechchini povstali U pershij den Novogo roku voni povinni buli dati prisyagu na virnist imperatoru ale legioni Korneliya Akvinisa i Fabiya Valenta V Alaudayi i I Germanika pobili portreti Galbi Te same zrobili i legioni XV Primigeniya i XVI Galskij Vitellij diyav shvidko ta efektivno Vin vipustiv lidera bataviv Yuliya Civilisa kotrij buv zaareshtovanij za zvinuvachennyam u derzhavnij zradi ale mig buti korisnim zreshtoyu bulo visim eskariol dopomizhnih pidrozdiliv v Galliyi sho mogli b buti korisnimi yak dopovnennya do shesti legioniv yaki zaprisyaglisya na virnist novomu imperatoru Vitellij progoloshuye sho zvilnit imperiyu vid uzurpaciyi Galbi i pochinaye karbuvati moneti na yakih napisano svoboda vidnovlena Dvadcyat pershij legion Rapaks provinciya Raetiya provinciyi Lugdunska Galliya z pershim Italijskim legionom perejshli na bik Vitelliya Gallski gromadi yak treviri i lingoni takozh priyednalis do nogo Protyagom dvoh tizhniv Vitellij buv gospodarem usih provincij na pivnich vid Alp i volodiv desyatma legionami Afrika pam yatayuchi chudove gubernatorstvo priyednalas do nogo Cogo bulo dostatno dlya vtorgnennya v Italiyu Do kincya sichnya Vitellij poslav dvi armiyi v Italiyu Persha z nih bula pid komanduvannyam Avla Cecini Alienusa Vona skladalasya z XXI Rapaks velikoyi chastini III Makedonskogo i XXII Plimigeniyi takozh dopomizhni zagoni blizko 30000 voyiniv yaki povinni buli zabezpechiti dorogu vid Verhnogo Rejnu do Avansh v Shvejcariyi cherez Kol dyu Grand Sen Bernar i azh do Aosti v rivnini Verhnogo Po Drugoyu armiyeyu Vitelliya komanduvala lyudina yaka vlasne i perekonala jogo stati imperatorom Fabij Valenta Vin vzyav p yatij legion Alaudae a takozh veliki chastini XV Primigeniya I Germanika i XVI Gallika Cya armiya vzyala shlyah z Kelna v Triri Meci ta Tul kudi prijshli horoshi novini u Rimi Galba zapanikuvav pislya togo yak pochuv zvistku pro povstannya Vitelliya vtrativ pidtrimku imperatorskoyi gvardiyi i buv ubitij na forumi Nastupnikom Galbi stav Mark Salvij Oton yakij uspadkuvav vijnu proti Vitelliya Vijna proti Otona Armiya Fabiya Valenta ob yednalas z pershim Italijskim legionom i vismoma eskariolami dopomizhnih agregativ Cherez deyakij chas nadijshla zvistka pro te sho tri ispanski provinciyi perejshli na bik Vitelliya U toj zhe chas Oton pochav zbirati svoyu armiyu pershij dopomizhnij legion i legion XIII Parnij Imperatorska Gvardiya i 2000 spishno mobilizovanih gladiatoriv takozh jshlo pidkriplennya VII Galbiana XI Klaudia XIV Gemini Prote cya sila bula menshe nizh v armiyi Cenini Yedina nadiya Otona bula v tomu shob znishiti armiyu Cenini persh nizh vona mogla b ob yednatisya z armiyeyu Valenta Ideya ciyeyi strategiyi bula dovoli uspishna Cenina dosyag P yachenci jogo armiyi vdalosya peretnuti Po na konyah i prihilniki Vitelliya pochali brati v oblogu misto Ale soldati Otona peremogli svoyih vorogiv kilka raziv hocha voni she ne buli dostatno silni shob priyednatisya do virishalnoyi bitvi Realna problema bula v tomu chi Oton buv v zmozi zibrati svoye vijsko persh nizh Cenina i Valent ob yednali b svoyi sili Valent pribuv pershim 14 kvitnya dvi armiyi vstupili v bij P yatij legion Vitelliya Alaudae Italijskij i XXI Rapaks peremig XIII Parnij legion Otona i pershij dopomizhnij legion z imperatorskoyi gvardiyi Vitellij yakij buv v Lioni buv progoloshenij Imperatorom svoyimi soldatami zvannyam kotre dayut peremozhcyam polkovodcyam Oton vse she mig rozrahovuvati na VII Galbiana XI Klaudiya i XIV Gemina i loyalnist po mistah Italiyi Prote pislya porazki 16 kvitnya imperator naklav na sebe ruki Pislya bitvi pribuv Vitellij Nad polem roznosivsya zhahlivij smorid tlinnya yakij jogo pochet ne mig vitrimati Novij imperator vidpoviv Najkrashe pahnut vorozhi kistki lat Optime olere occisum hostem bukvalno dobre vidchuti smorid ubitogo voroga u znachenni dobrij vorog mertvij vorog Tri dni po tomu Senat viznav Vitelliya yak yedinogo pravitelya Rimskoyi imperiyi 30 kvitnya Vitellij prijnyav vladu tribuniv najvazhlivishu oznaku imperatorskoyi vladi U toj zhe chas vin priznachaye svogo sina takozh zvanogo Vitelliyem yak svogo nastupnika i daye svoye prizvishe Germanik Imperator administraciyaNezvazhayuchi na svoye korotke pravlinnya vin zrobiv dva vazhlivih vkladi v rimskij uryad Pripiniv praktiku prodazhu centurionami vidpustok i zvilnennya vid vikonannya obov yazkiv Zaboroniv astrologiv z Rimu ta Italiyi 1 zhovtnya 69 Vin uzhe davno oburyuvavsya yihnoyu antirimskoyu praktikoyu Vitellij peretnuv Alpi vidvidav Turin i nadislav chastinu legioniv Vin takozh priznachaye Valenta ta Cacina konsulami Cherez p yat dniv Vitellij dodav svij tretij titul Imperator 17 lipnya 69 roku Vitellij pribuvaye do Rimu Vin zustriv svoyu matir yaka otrimala titul Avgusti i pomerla kilka dniv potomu Zvichajno deyaki vorozhi dzherela vkazuyut sho sam Vitellij pidozryuyetsya v yiyi otruyenni Piznishe vin prijmaye tituli Avgusta i Batka Batkivshini takozh san pershosvyashenika Z cogo momentu vin buv Avl Vitellij Germanik trichi Imperator Ogastes pershosvyashenik z trib povnovazhennyami Batko Vitchizni Pochatok vijniCherez deyakij chas pislya jogo povernennya do Rimu pribuv poslanec zi shodu povidomivshi sho komanduvach rimskih sil v Yudeyi Tit Flavij Vespasian povstav Praviteli Yegiptu i Siriyi Tiberij Yulij Oleksandr i Gaj Licinij Mucian vzhe stali na jogo bik Vespasian buv griznim protivnikom Vin vvazhavsya krashim voyenachalnikom Rimu sho zigrav vazhlivu rol v zavoyuvanni Britaniyi Vin buv poslanij u buntivnu provinciyu Yudejsku de uspishno zlamav hrebet Yudejskoyi vijni Vespesian mav bezposerednij kontrol nad vismoma legionami jogo vlasnij V Makedonskij X Burhlivij i XV Apollinariya yegipetski legioni III Kirenayiki i XXII Deiotariana i sirijski legioni IV Skifskij VI Ferrata i XII Bliskavichnij Aktivna faza vijni Protyagom dekilkoh tizhniv bagati provinciyi v suchasnij Turechchini priyednalis do Vespasiana Vin virishiv atakuvati z troma legionami Yegipet yakij buv osnovnim dzherelom yizhi dlya Rimu Tri legioni buli ukripleni XII Bliskavichnim z Siriyi Gubernator Siriyi Gaj Licinij Mucian povinen buv yihati na zahid i pochinati bojovi diyi z nevelikoyu armiyeyu sho skladalasya z legiona VI Ferrati i 13 000 veteraniv U toj zhe chas vijskovo morskij flot na Chornomu mori yakij vstav na storonu Vespasiana povinen buv zajnyati Vizantiyu i zabezpechiti shlyah z Aziyi v Yevropu Vitellij odnak she ne buv peremozhenij III Augusta v Africi vidrazu zh vstala za nogo Vin vidrazu vidpraviv vijska nazad do Rejnu i zamoviv dodatkovi verbuvannya v misti i sered voyiniv plemeni bataviv U toj zhe chas list vid Vespasiana buv dostavlenij do Yuliusa Civilisa lidera bataviv obidva voyuvali u Britaniyi i novij imperator prosiv svogo kolishnogo soyuznika piti plich o plich z nim Buduchi paralizovanim velikoyu vijnoyu na pivnochi Vitellij ne mig poslati armiyu na Balkani jomu dovelosya chekati poki armiya Vespasiana ne priyide ale problema bula v tomu sho nevidomo kudi same vdarit vorog Oskilki jogo suprotivnik mav flot vin mig vtorgnutisya v p yatu Italiyi ale vin takozh mozhe atakuvati Italiyu na pivnochi U cij skladnij situaciyi prijshli pogani novini legioni nizhnogo Dunayu VII i VIII Klaudia Augusta yaki pidtrimali Otona nasliduvali priklad Tretogo legionu Galika i vstali na storonu Vespasiana Legioni serednogo Dunayu VII Galbiana i XIII Parnij zrobili te same Komandir somogo legionu Mark Antonij Primus stav golovnim komandirom drugoyi armiyi Vespasiana Ne divlyachis na vse ce Imperator mav vsi pidstavi dlya optimizmu Hocha situaciya bula nebezpechnoyu vijsko Gaya Liciniya Muciana bulo she daleko na shodi a realnim suprotivnikom zaraz bulo vsogo chotiri legioni Dunayu yaki vtorglis v Italiyu v pershi dni veresnya Vitellij z inshogo boku mav bagato soldat legioniv I Italijskogo V Alaudae i XXI Rapaks ta veliki chastini I Germanika IV Makedonskogo XV Primigenia XVI Gallika i XXII Primigenia a takozh kilka odinic britanskih legioniv II Augusta IX Hispana i XX Valeriya Viktriks Krim togo pidkriplennya pribuvali i vin verbuvav novij legion V seredini veresnya avangard armiyi Antoniya Prima vtorgsya v Italiyu Vtorgnennya Prima superechilo planam Vespasiana Koli vin distavsya do Veroni komanduvach armiyi Vitelliya Cenina mig bi znishiti armiyu Prima Ale Cenina perejshov na inshij bik i dozvoliv svoyim vorogam projti dali i ruhatisya na zahid Koli jogo soldati viyavili zradu voni zaareshtuvali jogo i vibrali novih komandiriv Fabiya Fabula i Kassiya Longa Druga bitva pid Kremonoyu Bitva pochalasya 24 zhovtnya blizko 11 godini Opis dayetsya istorikom Tacitom haotichno Ale yasno sho armiya Vitelliya yaka skladalasya z legioniv I Italijskogo i XXI Rapaks mala nespodivano atakuvati pershoyu Prote pislya p yati godin borotbi vona bula vidkinuta nazad v Kremonu Na zahodi soldati dosyagli taboru Vitelliya i buli zdivovani viyavivshi dva legioni pidgotovlenih dlya prodovzhennya borotbi Girshe togo voni viyavili sho golovna sila Vitelliya na pidhodi pislya marshu 45 kilometriv v odin den Otzhe prihilniki Vespasiana vidstupili i zajnyali poziciyi na dorozi do Veroni Yakbi armiya Vitelliya zupinilasya i provela nich v Kremoni vidnovlyuyuchi sili vona mogla b peremogti nastupnogo dnya Prote soldati virishili atakuvati vnochi Vranci nastav virishalnij moment Obidvi armiyi rozumili sho nadhodit armiya Gaya Liciniya Muciana Prihilniki Vespesiana vidnovili bij i legioni Vitelliya pochali vidstupati u svij tabir do Kremoni Ale voni she ne buli rozbiti protyagom dekilkoh godin voni zahishali tabir Prote v kinci dnya pislya bitvi yaka trivala 30 godin Prim peremig SmertCe bula ostannya porazka Vitelliya Nastupnogo dnya Antonij Prim zahopiv Rim 20 grudnya Koli Vitellij pochuv cyu novinu vin virushiv do palacu Na vhodi vijska Vespasiana v Rimi vityagli jogo zi shovanki I vse zh ya buv kolis vash imperator buli ostanni slova Vitelliya Zgidno z Svetoniyem jogo tilo bulo kinuto v Tibr Dion Kassij kazav sho Vitellij buv obezgolovlenij i z jogo golovoyu marshiruvali navkolo Rimu jogo druzhina bula prisutnya na pohovanni Jogo brat i sin tezh buli vbiti PosilannyaPortal Istoriya Portal Biografiyi Portal Starodavnij Rim PrimitkiSuetonius De vita Caesarum d Track Q10133d Track Q1229963 Vitellij 21 lipnya 2010 u Wayback Machine u Velikij radyanskij enciklopediyi ros Avl Vitellij nedostupne posilannya z chervnya 2019 u Svetonij 2012 s 242 Arhiv originalu za 29 lipnya 2020 Procitovano 27 travnya 2016 Arhiv originalu za 30 travnya 2016 Procitovano 27 travnya 2016 Arhiv originalu za 5 serpnya 2017 Procitovano 27 travnya 2016 Arhiv originalu za 29 chervnya 2016 Procitovano 27 travnya 2016 LiteraturaGaj Svetonij Trankvill Vitelij Perekl z latin P Sodomora Lviv Spolom 2012 S 238 246 ISBN 978 966 665 616 5 F F Zelinskij Rimskaya imperiya The Eleventh Edition of the Encyclopaedia Britannica Bowman Alan K et al The Cambridge Ancient History X The Augustan Empire 2nd ed Cambridge 1996 Suetonius Galba Otho Vitellius edited with introduction and notes by Charles L Murison Murison Charles L Galba Otho and Vitellius Careers and Controversies Hildesheim 1993 Emblematic Scenes in Suetonius Vitellius John W Burke Murison Charles L Some Vitellian Dates An Exercise in Methodology TAPA 109 1979 187 197 Vikishovishe maye multimedijni dani za temoyu Vitellij