Фатіма бінт Муса аль-Казим, відома також як Фатіма аль-Маасума і Фатіма аль-Кубра (790, Медіна — 817) — дочка сьомого імама шиїтів-імамитів Муси аль-Казима. В наш час вшановується мусульманами-шиїтами як свята; її гробниця в священному шиїтському місті Кум (Іран) є місцем [ru].
Фатіма аль-Маасума | |
---|---|
араб. فاطمة بنت موسى الكاظم | |
Народилася | 21 березня 790[1] Медина, Аббасидський халіфат[1] |
Померла | 4 листопада 816 (26 років) Кум, Іран |
Поховання | Святилище Фатіма Масуме |
Країна | Аббасидський халіфат |
Діяльність | богословка |
Вчителі | Муса ібн Джафар |
Знання мов | арабська |
Конфесія | іслам |
Батько | Муса ібн Джафар |
Мати | d |
Брати, сестри | Алі ібн Муса, d і d |
|
Крім титулу «аль-Маасума» («Непорочна»), їй також належали імена Карімат Ахл аль-Бейт, Тахіра, Хаміда, Барра, Рашида, Такійя, Накійя, Радійя, Марзійя, Сайіда, Ухт ар-Ріда.
З огляду на те, що імам Алі ібн Муса дав своїй сестрі Фатімі титул «аль-Маасума», шиїтські богослови сперечаються про те, чи володіла вона статусом непорочності, подібно до пророка Мухаммада, Фатіми Захри і дванадцяти шиїтських імамів. Найпоширенішою є точка зору, що даний статус вказував на її чистоту від гріха, при тому, що вона не була застрахована від помилок. Непрямими доказами на користь цієї теологічної позиції служить той факт, що в шиїзмі паломництво до цього мавзолею аль-Маасуми прирівнюється до відвідування могили Фатіми Захри.
Біографія
Згідно з шиїтськими хадисами, народження Фатіми аль-Маасуми було передбачене її дідом, імамом Джафаром ас-Садком, за 45 років до її появи на світ. Крім Фатіми, в імама аль-Казима було тридцять сім дітей: дев'ятнадцять синів і вісімнадцять дочок. Сучасний вчений Алламе шейх Мухаммад Такі Тустарі зазначив, втім, що за своїм статусом і знанням ніхто з інших дітей імама Муси аль-Казима не міг зрівнятися з Фатімою аль-Маасумою.
Історики сходяться в тому, що вона народилася в Медині, проте сперечаються щодо дати народження.
Існує дві версії: згідно з першою, Фатіма аль-Маасума з'явилася на світ в 789 року, а друга свідчить, що це сталося на 10 років пізніше — 799 року. Однак шиїтські богослови вважають друге припущення неправдоподібним, оскільки батько Фатіми, імам Муса аль-Казім, помер якраз 799 року, до цього пробувши в багдадській в'язниці. Крім того, відомо, що в імама аль-Казима крім аль-Маасуми було ще троє дочок на ім'я Фатіма: Фатіма аль-Вуста, Фатіма ас-Сугров і Фатіма аль-Ухра.
Що стосується першої версії, то її підтримують аятолла шейх Алі Намазі, мулла Мухсин Файд аль-Кашані, алламе Бахрані, доктор Мухаммад Хаді Аміні, Ахмад-заде та інші авторитетні передавачі хадисів і історики.
У біографів немає розбіжностей щодо року смерті Фатіми аль-Маасуми (816), проте в різних джерелах зазначені різні дані щодо дня її смерті. Імовірно вона померла 10 або 11 , або 8 шаабана. Тому три дні — 10, 11 і 12 рабі ас-сані — вважаються траурними, в шиїтських мечетях і [en] у ці дні проводяться поминальні заходи.
Фатіма аль-Маасума була сестрою восьмого імама Алі ар-Ріди не тільки за батьком, але і за матір'ю. Мати фігурує в історичних джерелах під кількома іменами, найвідоміше з яких — (а також Туктам, Умм аль-Банін, Тахіра).
Наджма Хатун була рабинею з Північної Африки, купленою пані — матір'ю імама аль-Казима. Увійшовши до будинку імама аль-Казима, вона стала ученицею Хаміди і досягла високого рівня знань у релігії. Згідно з шиїтськими джерелами, Хаміді уві сні прийшла вказівка, що Муса аль-Казим повинен одружитися з Наджмою Хатун. У шлюбі Муси і Наджми Хатун народилося двоє дітей: імам Алі ібн Муса і через 25 років після цього — Фатіма аль-Маасума.
Згідно з шиїтськими джерелами, Фатіма аль-Маасума ніколи не була заміжня і померла дівою. Причина безшлюбності Фатіми аль-Маасуми невідома. Шиїтські богослови виділяють дві можливі причини безшлюбності Фатіми аль-Маасуми:
- Відсутність відповідної кандидатури нареченого, який відповідав би їй за рівнем релігійності, моральності та інтелектуального розвитку;
- Недовіра до багатьох з людей, що не дозволяло підпустити будь-кого настільки близько до Ахл аль-Бейт, щоб ця людина увійшла до найближчого оточення імама ар-Ріди і його сім'ї.
Муса аль-Казим і Алі ібн Муса користувалися у Фатіми аль-Маасуми неперевершеним авторитетом і справили значний вплив на її формування. У зв'язку з цим Фатіма важко переживала арешт свого батька, імама аль-Казима, 795 року, внаслідок чого він був доставлений з Медіни в Багдад, де помер 799 року. Після арешту батька, імам Алі ібн Муса поклав на себе піклування над Фатимой і всіма дружинами і дочками імама аль-Казима. Фатіма і Алі були нерозлучні аж до 815 року, поки халіф аль-Мамун не викликав імама ар-Ріда в провінцію Хорасан.
Подорож в Хорасан
815 року аббасидський халіф аль-Мамун викликав імама ар-Ріда в провінцію Хорасан. Убивши і скинувши з престолу свого брата аль-Аміна, аль-Мамун вирішив таким чином здобути симпатії з боку шиїтів.
Розлука з братом дуже засмутила Фатіму, і через рік після розставання вона вирішила возз'єднатися з братом. Хорасан у той період став точкою тяжіння для багатьох шиїтів у зв'язку з перебуванням там імама Алі ар-Ріди.
Вирушивши з Медіни до Хорасана 816 року, Фатіма аль-Маасума бажала знову бути поруч з братом, щоб допомагати йому в справі поширення шиїтського ісламу, особливо серед жінок. Історики повідомляють, що імам ар-Ріда надіслав їй спеціального листа із запрошенням (за деякими даними, він надіслав подібні листи іншим членам своєї сім'ї). Після цього близько 12000 шиїтів попрямували в Хорасан. Караван очолював син імама аль-Казима, Ібрахім.
За іншою версією, в Хорасан вирушили два окремих каравани. Один караван, чисельністю 12000 чоловік, очолював син імама аль-Казима, Ахмад. Караван, в якому була Фатіма аль-Маасума, складався з 23 осіб, а його ватажком був інший син імама аль-Казима, Харун.
У книзі «Кійам-е Садат-е Алаві» говориться, що поруч з містом Саве (приблизно за 60 км від Кума), караван Харуна атакували люди аль-Мамуна. За деякими даними, всі 23 людей, що супроводжували аль-Маасуму, були вбиті. Фатіма аль-Маасума була отруєна однією з ворожих жінок, яка підмішала отруту в її їжу, і важко захворіла. На її прохання її перевезли в Кум, який у ті часи вже став великим шиїтським центром. Алламе Маджлісі зазначає:
Згідно найточнішим хадисом, коли сім'ї Саада Ашари - найвпливовішій в Кумі шиїтській родині на той час - стало відомо, що пані Фатіма аль-Маасума (світ їй) перебувала в Саве і що вона була хвора, всі вони попрямували в Саве, щоб запросити її в Кум. Особливо видатним членом цієї сім'ї був Муса ібн Хазрадж ібн Саад Ашари - сподвижник імама ар-Ріди. Коли він досяг місця, де знаходилася пані Фатіма аль-Маасума, він взяв віжки її верблюда і відвіз її в Кум, у свій власний будинок. Там вона провела останні (16 або 17) днів свого життя. |
Сьогодні цей будинок носить назву «Бейт ан-Нур» («Обитель Світла»), в ньому залишилося недоторканим те місце, де Фатіма аль-Маасума читала намаз в останні дні свого життя. Також там розташовується школа під назвою мадресе-е Сіттійе.
Фатіма аль-Маасума померла і була похована в Кумі.
Про долю другого каравану, повідомляється, що він був атакований військом аль-Мамуна, поблизу Шираза. Багато членів цього каравану були вбиті, деякі врятувалися втечею. Могили убитих Сайїда Ісхака, Сайїда Абу Ріди, Сайїда Алі Асгара та інших членів сім'ї Алі ар-Ріди сьогодні слугують місцем паломництва шиїтів.
Похорон
У той час місце, де поховали Фатіму аль-Маасуму, було відоме як . Це була пустельна, не обжита земля, що належала Мусі ібн Хазраджу, який дозволив поховати Фатіму в цьому місці. Згідно з переказами, поховати її повинен був чоловік на ім'я Кадір, побожний старець з числа Ахл аль-Бейт, однак раптово з'явилися двоє вершників у масках, прочитали похоронний над тілом аль-Маасуми і поховали її. Мусульмани-шиїти переконані в тому, що це був сам імам ар-Різа і його син, дев'ятий імам шиїтів Мухаммад ат-Такі.
Надалі поряд з Фатімою аль-Маасумою була похована Умм Мухаммад, онука імама Мухаммада ат-Такі аль-Джавада, а також Маймун, сестра Умм Мухаммад, і Бурайхія, онука імама аль-Джавада за лінією його сина Муси.
Шейх Аббас Куми згадує також про те, що в цьому місці поховані ще кілька праведних жінок: Зайнаб, дочка імама ат-Такі, Умм Ісхак, невільниця Мухаммада ібн Муси Мубарки, і Умм Хабіб, рабиня Мухаммада ібн Ахмада ібн Муси Мубарки.
Над гробницею Фатіми аль-Маасуми було зведено мавзолей, який є одним із шедеврів іранської архітектури. Його будівництво почалося в період правління династії Сефевідів, зокрема, за часів шахів Ісмаїла Хатаї, Тахмаспа і Аббаса I Великого. Згодом мавзолей двічі перебудовували і розширювали — в епоху Каджарів і після Ісламської революції (1979 рік).
Богословська діяльність
Фатіма аль-Маасума отримала чудове навчання й у віці шести років вже була здатна відповідати на питання людей щодо нюансів шиїтського богослов'я і права.
Фатіма аль-Маасума володіла глибокими знаннями в галузі різних [ru] і етики (ахлак) Ахл аль-Бейт. У шиїзмі вона вважається однією з найнадійніших передавачок хадисів. З переданих через неї хадисів, що дійшли до нас, — хадис [ru]; хадис Манзілат; хадис, що описує нюанси міраджу пророка Мухаммада; хадис про народження імама Хусейна, де йдеться про його «непорочність» та інші.
Примітки
- Deutsche Nationalbibliothek Record #119418282 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- Саййид Мухаммад Али Равдати. Джам-и аль-Ансаб, стр. 17.
- Біхар аль-Ансаб, стор. 91-94.
- Алі Акбар Ташаййад. Кийам-е Садат-е Алаві, стор. 160—169.
- Біхар аль-анвар, том. 60, стор. 219.
- Джафар Муртаза Амили. Аль-хайат ас-сийасийа ли-ль-Имам ар-Рида (Политическая жизнь Имама ар-Риды), стр. 428; Шейх Махди Мансури. Хайат ас-Ситт, стр. 160.
- Кийам-е Садат-е Алави, стр. 169.
- Бихар аль-анвар, том 60, стр. 220 и 229.
- Мунтаха аль-амал, том 2, стр. 162.
Література
- Masuma Jaffer. Lady Fatima Masuma (a) of Qum. Qum: «Ansariyan Publications», Jami'at al-Zahra, Islamic Seminary for Women — Qum, First Edition 2003-1424-1382.
- Zohreh Sadeghi: Fatima von Qum. Islamkundliche Untersuchungen Band 203. Klaus Schwarz Verlag. 1. Edition (1996.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Fatima bint Musa al Kazim vidoma takozh yak Fatima al Maasuma i Fatima al Kubra 790 Medina 817 dochka somogo imama shiyitiv imamitiv Musi al Kazima V nash chas vshanovuyetsya musulmanami shiyitami yak svyata yiyi grobnicya v svyashennomu shiyitskomu misti Kum Iran ye miscem ru Fatima al Maasumaarab فاطمة بنت موسى الكاظم Narodilasya 21 bereznya 790 1 Medina Abbasidskij halifat 1 Pomerla 4 listopada 816 26 rokiv Kum IranPohovannya Svyatilishe Fatima MasumeKrayina Abbasidskij halifatDiyalnist bogoslovkaVchiteli Musa ibn DzhafarZnannya mov arabskaKonfesiya islamBatko Musa ibn DzhafarMati dBrati sestri Ali ibn Musa d i d Mediafajli u Vikishovishi Krim titulu al Maasuma Neporochna yij takozh nalezhali imena Karimat Ahl al Bejt Tahira Hamida Barra Rashida Takijya Nakijya Radijya Marzijya Sajida Uht ar Rida Z oglyadu na te sho imam Ali ibn Musa dav svoyij sestri Fatimi titul al Maasuma shiyitski bogoslovi sperechayutsya pro te chi volodila vona statusom neporochnosti podibno do proroka Muhammada Fatimi Zahri i dvanadcyati shiyitskih imamiv Najposhirenishoyu ye tochka zoru sho danij status vkazuvav na yiyi chistotu vid griha pri tomu sho vona ne bula zastrahovana vid pomilok Nepryamimi dokazami na korist ciyeyi teologichnoyi poziciyi sluzhit toj fakt sho v shiyizmi palomnictvo do cogo mavzoleyu al Maasumi pririvnyuyetsya do vidviduvannya mogili Fatimi Zahri BiografiyaZgidno z shiyitskimi hadisami narodzhennya Fatimi al Maasumi bulo peredbachene yiyi didom imamom Dzhafarom as Sadkom za 45 rokiv do yiyi poyavi na svit Krim Fatimi v imama al Kazima bulo tridcyat sim ditej dev yatnadcyat siniv i visimnadcyat dochok Suchasnij vchenij Allame shejh Muhammad Taki Tustari zaznachiv vtim sho za svoyim statusom i znannyam nihto z inshih ditej imama Musi al Kazima ne mig zrivnyatisya z Fatimoyu al Maasumoyu Istoriki shodyatsya v tomu sho vona narodilasya v Medini prote sperechayutsya shodo dati narodzhennya Isnuye dvi versiyi zgidno z pershoyu Fatima al Maasuma z yavilasya na svit v 789 roku a druga svidchit sho ce stalosya na 10 rokiv piznishe 799 roku Odnak shiyitski bogoslovi vvazhayut druge pripushennya nepravdopodibnim oskilki batko Fatimi imam Musa al Kazim pomer yakraz 799 roku do cogo probuvshi v bagdadskij v yaznici Krim togo vidomo sho v imama al Kazima krim al Maasumi bulo she troye dochok na im ya Fatima Fatima al Vusta Fatima as Sugrov i Fatima al Uhra Sho stosuyetsya pershoyi versiyi to yiyi pidtrimuyut ayatolla shejh Ali Namazi mulla Muhsin Fajd al Kashani allame Bahrani doktor Muhammad Hadi Amini Ahmad zade ta inshi avtoritetni peredavachi hadisiv i istoriki U biografiv nemaye rozbizhnostej shodo roku smerti Fatimi al Maasumi 816 prote v riznih dzherelah zaznacheni rizni dani shodo dnya yiyi smerti Imovirno vona pomerla 10 abo 11 abo 8 shaabana Tomu tri dni 10 11 i 12 rabi as sani vvazhayutsya traurnimi v shiyitskih mechetyah i en u ci dni provodyatsya pominalni zahodi Fatima al Maasuma bula sestroyu vosmogo imama Ali ar Ridi ne tilki za batkom ale i za matir yu Mati figuruye v istorichnih dzherelah pid kilkoma imenami najvidomishe z yakih a takozh Tuktam Umm al Banin Tahira Nadzhma Hatun bula rabineyu z Pivnichnoyi Afriki kuplenoyu pani matir yu imama al Kazima Uvijshovshi do budinku imama al Kazima vona stala ucheniceyu Hamidi i dosyagla visokogo rivnya znan u religiyi Zgidno z shiyitskimi dzherelami Hamidi uvi sni prijshla vkazivka sho Musa al Kazim povinen odruzhitisya z Nadzhmoyu Hatun U shlyubi Musi i Nadzhmi Hatun narodilosya dvoye ditej imam Ali ibn Musa i cherez 25 rokiv pislya cogo Fatima al Maasuma Zgidno z shiyitskimi dzherelami Fatima al Maasuma nikoli ne bula zamizhnya i pomerla divoyu Prichina bezshlyubnosti Fatimi al Maasumi nevidoma Shiyitski bogoslovi vidilyayut dvi mozhlivi prichini bezshlyubnosti Fatimi al Maasumi Vidsutnist vidpovidnoyi kandidaturi narechenogo yakij vidpovidav bi yij za rivnem religijnosti moralnosti ta intelektualnogo rozvitku Nedovira do bagatoh z lyudej sho ne dozvolyalo pidpustiti bud kogo nastilki blizko do Ahl al Bejt shob cya lyudina uvijshla do najblizhchogo otochennya imama ar Ridi i jogo sim yi Musa al Kazim i Ali ibn Musa koristuvalisya u Fatimi al Maasumi neperevershenim avtoritetom i spravili znachnij vpliv na yiyi formuvannya U zv yazku z cim Fatima vazhko perezhivala aresht svogo batka imama al Kazima 795 roku vnaslidok chogo vin buv dostavlenij z Medini v Bagdad de pomer 799 roku Pislya areshtu batka imam Ali ibn Musa poklav na sebe pikluvannya nad Fatimoj i vsima druzhinami i dochkami imama al Kazima Fatima i Ali buli nerozluchni azh do 815 roku poki halif al Mamun ne viklikav imama ar Rida v provinciyu Horasan Podorozh v Horasan815 roku abbasidskij halif al Mamun viklikav imama ar Rida v provinciyu Horasan Ubivshi i skinuvshi z prestolu svogo brata al Amina al Mamun virishiv takim chinom zdobuti simpatiyi z boku shiyitiv Rozluka z bratom duzhe zasmutila Fatimu i cherez rik pislya rozstavannya vona virishila vozz yednatisya z bratom Horasan u toj period stav tochkoyu tyazhinnya dlya bagatoh shiyitiv u zv yazku z perebuvannyam tam imama Ali ar Ridi Virushivshi z Medini do Horasana 816 roku Fatima al Maasuma bazhala znovu buti poruch z bratom shob dopomagati jomu v spravi poshirennya shiyitskogo islamu osoblivo sered zhinok Istoriki povidomlyayut sho imam ar Rida nadislav yij specialnogo lista iz zaproshennyam za deyakimi danimi vin nadislav podibni listi inshim chlenam svoyeyi sim yi Pislya cogo blizko 12000 shiyitiv popryamuvali v Horasan Karavan ocholyuvav sin imama al Kazima Ibrahim Za inshoyu versiyeyu v Horasan virushili dva okremih karavani Odin karavan chiselnistyu 12000 cholovik ocholyuvav sin imama al Kazima Ahmad Karavan v yakomu bula Fatima al Maasuma skladavsya z 23 osib a jogo vatazhkom buv inshij sin imama al Kazima Harun U knizi Kijam e Sadat e Alavi govoritsya sho poruch z mistom Save priblizno za 60 km vid Kuma karavan Haruna atakuvali lyudi al Mamuna Za deyakimi danimi vsi 23 lyudej sho suprovodzhuvali al Maasumu buli vbiti Fatima al Maasuma bula otruyena odniyeyu z vorozhih zhinok yaka pidmishala otrutu v yiyi yizhu i vazhko zahvorila Na yiyi prohannya yiyi perevezli v Kum yakij u ti chasi vzhe stav velikim shiyitskim centrom Allame Madzhlisi zaznachaye Zgidno najtochnishim hadisom koli sim yi Saada Ashari najvplivovishij v Kumi shiyitskij rodini na toj chas stalo vidomo sho pani Fatima al Maasuma svit yij perebuvala v Save i sho vona bula hvora vsi voni popryamuvali v Save shob zaprositi yiyi v Kum Osoblivo vidatnim chlenom ciyeyi sim yi buv Musa ibn Hazradzh ibn Saad Ashari spodvizhnik imama ar Ridi Koli vin dosyag miscya de znahodilasya pani Fatima al Maasuma vin vzyav vizhki yiyi verblyuda i vidviz yiyi v Kum u svij vlasnij budinok Tam vona provela ostanni 16 abo 17 dniv svogo zhittya Sogodni cej budinok nosit nazvu Bejt an Nur Obitel Svitla v nomu zalishilosya nedotorkanim te misce de Fatima al Maasuma chitala namaz v ostanni dni svogo zhittya Takozh tam roztashovuyetsya shkola pid nazvoyu madrese e Sittije Fatima al Maasuma pomerla i bula pohovana v Kumi Mavzolej Fatimi al Maasumi Pro dolyu drugogo karavanu povidomlyayetsya sho vin buv atakovanij vijskom al Mamuna poblizu Shiraza Bagato chleniv cogo karavanu buli vbiti deyaki vryatuvalisya vtecheyu Mogili ubitih Sajyida Ishaka Sajyida Abu Ridi Sajyida Ali Asgara ta inshih chleniv sim yi Ali ar Ridi sogodni sluguyut miscem palomnictva shiyitiv PohoronU toj chas misce de pohovali Fatimu al Maasumu bulo vidome yak Ce bula pustelna ne obzhita zemlya sho nalezhala Musi ibn Hazradzhu yakij dozvoliv pohovati Fatimu v comu misci Zgidno z perekazami pohovati yiyi povinen buv cholovik na im ya Kadir pobozhnij starec z chisla Ahl al Bejt odnak raptovo z yavilisya dvoye vershnikiv u maskah prochitali pohoronnij nad tilom al Maasumi i pohovali yiyi Musulmani shiyiti perekonani v tomu sho ce buv sam imam ar Riza i jogo sin dev yatij imam shiyitiv Muhammad at Taki Nadali poryad z Fatimoyu al Maasumoyu bula pohovana Umm Muhammad onuka imama Muhammada at Taki al Dzhavada a takozh Majmun sestra Umm Muhammad i Burajhiya onuka imama al Dzhavada za liniyeyu jogo sina Musi Shejh Abbas Kumi zgaduye takozh pro te sho v comu misci pohovani she kilka pravednih zhinok Zajnab dochka imama at Taki Umm Ishak nevilnicya Muhammada ibn Musi Mubarki i Umm Habib rabinya Muhammada ibn Ahmada ibn Musi Mubarki Nad grobniceyu Fatimi al Maasumi bulo zvedeno mavzolej yakij ye odnim iz shedevriv iranskoyi arhitekturi Jogo budivnictvo pochalosya v period pravlinnya dinastiyi Sefevidiv zokrema za chasiv shahiv Ismayila Hatayi Tahmaspa i Abbasa I Velikogo Zgodom mavzolej dvichi perebudovuvali i rozshiryuvali v epohu Kadzhariv i pislya Islamskoyi revolyuciyi 1979 rik Bogoslovska diyalnistFatima al Maasuma otrimala chudove navchannya j u vici shesti rokiv vzhe bula zdatna vidpovidati na pitannya lyudej shodo nyuansiv shiyitskogo bogoslov ya i prava Fatima al Maasuma volodila glibokimi znannyami v galuzi riznih ru i etiki ahlak Ahl al Bejt U shiyizmi vona vvazhayetsya odniyeyu z najnadijnishih peredavachok hadisiv Z peredanih cherez neyi hadisiv sho dijshli do nas hadis ru hadis Manzilat hadis sho opisuye nyuansi miradzhu proroka Muhammada hadis pro narodzhennya imama Husejna de jdetsya pro jogo neporochnist ta inshi PrimitkiDeutsche Nationalbibliothek Record 119418282 Gemeinsame Normdatei 2012 2016 d Track Q27302d Track Q36578 Sajjid Muhammad Ali Ravdati Dzham i al Ansab str 17 Bihar al Ansab stor 91 94 Ali Akbar Tashajjad Kijam e Sadat e Alavi stor 160 169 Bihar al anvar tom 60 stor 219 Dzhafar Murtaza Amili Al hajat as sijasija li l Imam ar Rida Politicheskaya zhizn Imama ar Ridy str 428 Shejh Mahdi Mansuri Hajat as Sitt str 160 Kijam e Sadat e Alavi str 169 Bihar al anvar tom 60 str 220 i 229 Muntaha al amal tom 2 str 162 LiteraturaMasuma Jaffer Lady Fatima Masuma a of Qum Qum Ansariyan Publications Jami at al Zahra Islamic Seminary for Women Qum First Edition 2003 1424 1382 Zohreh Sadeghi Fatima von Qum Islamkundliche Untersuchungen Band 203 Klaus Schwarz Verlag 1 Edition 1996 ISBN 978 3 87997 255 5