Турума (швед. turuma) — тип судна в шведському флоті XVIII століття, розроблений , підклас шхерних фрегатів (skärgårdsfregatter).
Поява турума була викликана необхідністю створення для шведського шхерного флоту нових типів суден, які, як і галери, мали б малу осадку і могли б пересуватися як за допомогою вітру, так і весел, але при цьому мали б більшу вогневу міць. Вирішення цього завдання було покладено на головного майстра шведського флоту Ф. Х. Чапмана, який розробив чотири типи суден: удему, , і туруму.
Турума отримала свою назву на честь Абоського , який по-фінськи називається Turunmaa. Перше судно цього типу було спущено на воду в липні 1761 в Штральзунді і називалося «Нурді» (Norden). Турума була двопалубним судном, її довжина дорівнювала 35-38 м. На нижньому деці в ній розміщувалося двадцять два — двадцять чотири 12-фунтових гармат, ще десять 3-фунтових гармат знаходилося на верхній палубі. Судно мало 16-19 пар весел, веслярі розташовувалися на верхній палубі. Екіпаж корабля налічував 170—250 чоловік..
Турума мала три щогли і вітрильне озброєння .
У 1766 року комісія Адміралтейства визнала туруму непридатною для плавання в шхерних районах через глибоку посадку. Крім того, цей тип суден мав малу маневреність, що вело до порушення строю ескадри.
Однак в 1769 році споруда турума в Швеції знову відновилася. У 1771 році в Юргордені було спущено на воду найбільше судно цього типу — «Лудбрук» (Lodbrok). У 1774 році в Карлскруні були побудовані ще чотири туруми.
Туруми отримали бойове хрещення в російсько-шведській війні 1788—1790 років, до початку якої армійський флот Швеції мав в своєму складі сім турум: «Нурді», «Селлан Верре» (Sällan Värre), «Лудбрук», «Бйорн Йєрнсіда» (Björn Järnsida), «Рагвальд» (Ragvald), «Сігурд» (Sigurd) і «Івар Бенльос» (Ivar Benlös). Однак під час бойових дій вони не виправдали сподівань, які на них покладали.
Удема мала менші розміри і по суті була парусно-гребним різновидом корвета, батарея у неї була прикрита легкою навісною палубою, а банки веслярів залишалися відкритими. Специфічним недоліком удемо і туруми, як і власне галер середземноморського типу, була відкрита палуба для веслярів, що в суворих кліматичних умовах Балтики створювало для них вкрай нездорові умови, причому веслярі і в шведському, і в російському флотах були не каторжниками, а солдатами, тож великої популярності ці типи кораблів на флоті не мали. Гемема була поліпшеним варіантом туруми, у якій цей недолік спробували виправити — банки веслярів прибрали під палубу, пропустивши весла через порти в бортах, а батарею перемістили на верхню палубу, що, однак, негативно позначилося на вогневій потужності корабля, який тепер міг безпечно нести лише порівняно легкі гармати. Поєма була по своїй суті важким канонерським човном і являла собою саморушну платформу для важкої артилерії.
Примітки
- Anderson, Roger Charles, Oared Fighting Ships: From classical times to the coming of steam. London. 1962
Посилання
- Anderson, Roger Charles, Oared Fighting Ships: From classical times to the coming of steam. London. 1962.
- Berg, Lars-Otto, «Development of the Swedish archipelago fleet in the 18th century, construction[,] technology and weaponry» in The war of King Gustavus III and naval battles of Ruotsinsalmi: VIII International Baltic Seminar 5–7 July 1990. Provincial Museum of Kymenlaakso, Kotka. 1993.
- Berg, Lars Otto, «Skärgårdsflottans fartyg: Typer och utveckling under 1700- och 1800-talet» in Hans Norman (editor), Skärgårdsflottan: Uppbyggnnad, militär användning och förankring i det svenska samhället 1700—1824. Historiska media, Lund. 2000. , pp. 50–75 (швед.)
- Glete, Jan, «Kriget till sjöss» in Gunnar Artéus (editor) Gustav III: s ryska krig. Probus, Stockholm. 1992. (швед.)
- , Fredrik Henrik af Chapman: The First Naval Architect and his Work. (revised edition) Literatim, Stockholm. 2001. .
- Mattila, Tapani Meri maamme turvana. K. J. Gummerus Osakeyhtiö, Jyväskylä. 1983. . (фін.)
- Nikula, Oscar, Svenska skärgårdsflottan 1756—1791. [doctoral dissertation] Helsingfors. 1933. (швед.)
- Tredrea, John & Sozaev, Eduard (2010) Russian Aarships in the Age of Sail, 1696—1860: Design, Construction, Careers and Fates. Seaforth, Barnsley.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Turuma shved turuma tip sudna v shvedskomu floti XVIII stolittya rozroblenij pidklas shhernih fregativ skargardsfregatter Turuma Ludbruk Poyava turuma bula viklikana neobhidnistyu stvorennya dlya shvedskogo shhernogo flotu novih tipiv suden yaki yak i galeri mali b malu osadku i mogli b peresuvatisya yak za dopomogoyu vitru tak i vesel ale pri comu mali b bilshu vognevu mic Virishennya cogo zavdannya bulo pokladeno na golovnogo majstra shvedskogo flotu F H Chapmana yakij rozrobiv chotiri tipi suden udemu i turumu Turuma otrimala svoyu nazvu na chest Aboskogo yakij po finski nazivayetsya Turunmaa Pershe sudno cogo tipu bulo spusheno na vodu v lipni 1761 v Shtralzundi i nazivalosya Nurdi Norden Turuma bula dvopalubnim sudnom yiyi dovzhina dorivnyuvala 35 38 m Na nizhnomu deci v nij rozmishuvalosya dvadcyat dva dvadcyat chotiri 12 funtovih garmat she desyat 3 funtovih garmat znahodilosya na verhnij palubi Sudno malo 16 19 par vesel veslyari roztashovuvalisya na verhnij palubi Ekipazh korablya nalichuvav 170 250 cholovik Turuma mala tri shogli i vitrilne ozbroyennya U 1766 roku komisiya Admiraltejstva viznala turumu nepridatnoyu dlya plavannya v shhernih rajonah cherez gliboku posadku Krim togo cej tip suden mav malu manevrenist sho velo do porushennya stroyu eskadri Odnak v 1769 roci sporuda turuma v Shveciyi znovu vidnovilasya U 1771 roci v Yurgordeni bulo spusheno na vodu najbilshe sudno cogo tipu Ludbruk Lodbrok U 1774 roci v Karlskruni buli pobudovani she chotiri turumi Suchasna model shvedskoyi galeri pochatku 18 stolittya z kolekcij Morskogo muzeyu v Stokgolmi Neveliki galeri buli oporoyu pershih shvedskih priberezhnih flotiv Turumi otrimali bojove hreshennya v rosijsko shvedskij vijni 1788 1790 rokiv do pochatku yakoyi armijskij flot Shveciyi mav v svoyemu skladi sim turum Nurdi Sellan Verre Sallan Varre Ludbruk Bjorn Jyernsida Bjorn Jarnsida Ragvald Ragvald Sigurd Sigurd i Ivar Benlos Ivar Benlos Odnak pid chas bojovih dij voni ne vipravdali spodivan yaki na nih pokladali Udema mala menshi rozmiri i po suti bula parusno grebnim riznovidom korveta batareya u neyi bula prikrita legkoyu navisnoyu paluboyu a banki veslyariv zalishalisya vidkritimi Specifichnim nedolikom udemo i turumi yak i vlasne galer seredzemnomorskogo tipu bula vidkrita paluba dlya veslyariv sho v suvorih klimatichnih umovah Baltiki stvoryuvalo dlya nih vkraj nezdorovi umovi prichomu veslyari i v shvedskomu i v rosijskomu flotah buli ne katorzhnikami a soldatami tozh velikoyi populyarnosti ci tipi korabliv na floti ne mali Gemema bula polipshenim variantom turumi u yakij cej nedolik sprobuvali vipraviti banki veslyariv pribrali pid palubu propustivshi vesla cherez porti v bortah a batareyu peremistili na verhnyu palubu sho odnak negativno poznachilosya na vognevij potuzhnosti korablya yakij teper mig bezpechno nesti lishe porivnyano legki garmati Poyema bula po svoyij suti vazhkim kanonerskim chovnom i yavlyala soboyu samorushnu platformu dlya vazhkoyi artileriyi PrimitkiAnderson Roger Charles Oared Fighting Ships From classical times to the coming of steam London 1962PosilannyaAnderson Roger Charles Oared Fighting Ships From classical times to the coming of steam London 1962 Berg Lars Otto Development of the Swedish archipelago fleet in the 18th century construction technology and weaponry in The war of King Gustavus III and naval battles of Ruotsinsalmi VIII International Baltic Seminar 5 7 July 1990 Provincial Museum of Kymenlaakso Kotka 1993 ISBN 951 96183 5 X Berg Lars Otto Skargardsflottans fartyg Typer och utveckling under 1700 och 1800 talet in Hans Norman editor Skargardsflottan Uppbyggnnad militar anvandning och forankring i det svenska samhallet 1700 1824 Historiska media Lund 2000 ISBN 91 88930 50 5 pp 50 75 shved Glete Jan Kriget till sjoss in Gunnar Arteus editor Gustav III s ryska krig Probus Stockholm 1992 ISBN 91 87184 09 5 shved Fredrik Henrik af Chapman The First Naval Architect and his Work revised edition Literatim Stockholm 2001 ISBN 91 973075 2 1 Mattila Tapani Meri maamme turvana K J Gummerus Osakeyhtio Jyvaskyla 1983 ISBN 951 99487 0 8 fin Nikula Oscar Svenska skargardsflottan 1756 1791 doctoral dissertation Helsingfors 1933 shved Tredrea John amp Sozaev Eduard 2010 Russian Aarships in the Age of Sail 1696 1860 Design Construction Careers and Fates Seaforth Barnsley ISBN 978 1 84832 058 1