Північне товариство — таємна революційна організація декабристів, що виникла на основі існуючого раніше Союзу благоденства і діяла у Петербурзі (1821 — 1825).
Історія
Засновниками Північного товариства були: Муравйов Микита Михайлович, Тургенєв Микола Іванович, Лунін Михайло Сергійович, Трубецькой Сергій Петрович і Оболенський Євген Петрович.
У січні 1821 року відбувся з'їзд Союзу благоденства у Москві на квартирі братів Фонвізиних. На з'їзд приїхали представники Тульчинської та Кишиневської управ. Представник Кишиневської управи Орлов Михайло Федорович виступив з пропозицією негайного військового повстання, а також створення нової таємної крайньо революційної організації величезного розміру. Його пропозиція не була підтримана з'їздом. Після Орлова виступив Граббе Павло Христофорович, який доповів, що про існування товариства відомо уряду. Було вирішено провести фіктивну ліквідацію товариства і організувати нову таємну організацію. Московський з'їзд ухвалив рішення звільнити рух як від нестійких членів, так і від найрадикальніших. Пестеля Павла Івановича та його прихильників о створенні нової організації постановили не повідомляти. Північне товариство виникло на перших порах у вигляді двох співіснуючих груп: перша — група Микити Муравйова, який написав свій проект програми та статуту нового таємного суспільства в дусі радикальнішому, ніж постанови Московського з'їзду 1821 року. Другою була група Миколи Тургенєва, що спирався на членів товариства в Ізмайловському полку, вона підтримувала програму Московського з'їзду.
На чолі Північного товариства стояла дума, яка обиралася з трьох чоловік терміном на один рік. Основу організаційної структури становили управи. Основний програмний документ — Конституція, розроблена Муравйовим Микитою Михайловичем, яку підтримували переважно прихильники поміркованої програми. За радикальні перетворення виступали Пущин Іван Іванович, Каховський Петро Григорович, Одоєвський Олександр Іванович, Кюхельбекер Вільгельм Карлович, Якубович Олександр Іванович, Бестужев Михайло Олександрович і Бестужев Микола Олександрович, на яких орієнтувалося Південне товариство(мало свою групу в Петербургу). В 1824 році відбулися зміни в керівництві Північного товариства)Рилєєв Кіндрат Федорович замінив Трубецького Сергія Петровича, Бестужев Олександр Олександрович — Муравйова Микиту Михайловича) відбулося зближення двох товариств і в 1826 року планувався спільний революційний виступ. Смерть Олександра I спонукала керівників Північного товариства до негайного збройного повстання у Петербурзі (14 грудня 1825 року). Вони планували під час повстання примусити Сенат оголосити про повалення царської влади і скликати Установчі збори для вирішення питання про форму правління в Росії і прийняття конституції. Але відсутність чіткої організації, масової підтримки, непослідовність дій деяких членів товариства спричинили поразку першого організованого революційного виступу проти самодержавства і розгром Північного товариства.
Див. також
Примітки
- Нечкина М. В.Декабристы. Московский съезд 1821 г. Ликвидация Союза благоденствия.
- Нечкина М. В.Декабристы. Возникновение Южного и Северного обществ.
Джерела
- Нечкина М. В. Декабристы. — М., «Наука», 1982
- Декабристи в Україні: дослідження й матеріали / Упор. Г. Д. Казьмирчук, Ю. В. Латиш; наук. ред. проф. Г. Д. Казьмирчука. Т. 6. К., 2009. 204 с.
- Декабристи в Україні: дослідження й матеріали / Упор. Г. Д. Казьмирчук, Ю. В. Латиш; наук. ред. проф. Г. Д. Казьмирчука. Т. 7. К., 2013. 440 с.
- «Українські декабристи чи декабристи на Україні?»: Рух декабристів очима істориків 1920-х років / Упор., вступ. ст. та примітки Григорія Казьмирчука, Юрія Латиша. К., 2011. 195 с.
- Латиш Ю. В. Декабристи в Україні. Історіографічні студії. Київ, 2014. — 237 с.
Посилання
- Північне товариство // Юридична енциклопедія : [у 6 т.] / ред. кол.: Ю. С. Шемшученко (відп. ред.) [та ін.]. — К. : Українська енциклопедія ім. М. П. Бажана, 2002. — Т. 4 : Н — П. — 720 с. — .
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Pivnichne tovaristvo tayemna revolyucijna organizaciya dekabristiv sho vinikla na osnovi isnuyuchogo ranishe Soyuzu blagodenstva i diyala u Peterburzi 1821 1825 IstoriyaZasnovnikami Pivnichnogo tovaristva buli Muravjov Mikita Mihajlovich Turgenyev Mikola Ivanovich Lunin Mihajlo Sergijovich Trubeckoj Sergij Petrovich i Obolenskij Yevgen Petrovich U sichni 1821 roku vidbuvsya z yizd Soyuzu blagodenstva u Moskvi na kvartiri brativ Fonvizinih Na z yizd priyihali predstavniki Tulchinskoyi ta Kishinevskoyi uprav Predstavnik Kishinevskoyi upravi Orlov Mihajlo Fedorovich vistupiv z propoziciyeyu negajnogo vijskovogo povstannya a takozh stvorennya novoyi tayemnoyi krajno revolyucijnoyi organizaciyi velicheznogo rozmiru Jogo propoziciya ne bula pidtrimana z yizdom Pislya Orlova vistupiv Grabbe Pavlo Hristoforovich yakij dopoviv sho pro isnuvannya tovaristva vidomo uryadu Bulo virisheno provesti fiktivnu likvidaciyu tovaristva i organizuvati novu tayemnu organizaciyu Moskovskij z yizd uhvaliv rishennya zvilniti ruh yak vid nestijkih chleniv tak i vid najradikalnishih Pestelya Pavla Ivanovicha ta jogo prihilnikiv o stvorenni novoyi organizaciyi postanovili ne povidomlyati Pivnichne tovaristvo viniklo na pershih porah u viglyadi dvoh spivisnuyuchih grup persha grupa Mikiti Muravjova yakij napisav svij proekt programi ta statutu novogo tayemnogo suspilstva v dusi radikalnishomu nizh postanovi Moskovskogo z yizdu 1821 roku Drugoyu bula grupa Mikoli Turgenyeva sho spiravsya na chleniv tovaristva v Izmajlovskomu polku vona pidtrimuvala programu Moskovskogo z yizdu Na choli Pivnichnogo tovaristva stoyala duma yaka obiralasya z troh cholovik terminom na odin rik Osnovu organizacijnoyi strukturi stanovili upravi Osnovnij programnij dokument Konstituciya rozroblena Muravjovim Mikitoyu Mihajlovichem yaku pidtrimuvali perevazhno prihilniki pomirkovanoyi programi Za radikalni peretvorennya vistupali Pushin Ivan Ivanovich Kahovskij Petro Grigorovich Odoyevskij Oleksandr Ivanovich Kyuhelbeker Vilgelm Karlovich Yakubovich Oleksandr Ivanovich Bestuzhev Mihajlo Oleksandrovich i Bestuzhev Mikola Oleksandrovich na yakih oriyentuvalosya Pivdenne tovaristvo malo svoyu grupu v Peterburgu V 1824 roci vidbulisya zmini v kerivnictvi Pivnichnogo tovaristva Rilyeyev Kindrat Fedorovich zaminiv Trubeckogo Sergiya Petrovicha Bestuzhev Oleksandr Oleksandrovich Muravjova Mikitu Mihajlovicha vidbulosya zblizhennya dvoh tovaristv i v 1826 roku planuvavsya spilnij revolyucijnij vistup Smert Oleksandra I sponukala kerivnikiv Pivnichnogo tovaristva do negajnogo zbrojnogo povstannya u Peterburzi 14 grudnya 1825 roku Voni planuvali pid chas povstannya primusiti Senat ogolositi pro povalennya carskoyi vladi i sklikati Ustanovchi zbori dlya virishennya pitannya pro formu pravlinnya v Rosiyi i prijnyattya konstituciyi Ale vidsutnist chitkoyi organizaciyi masovoyi pidtrimki neposlidovnist dij deyakih chleniv tovaristva sprichinili porazku pershogo organizovanogo revolyucijnogo vistupu proti samoderzhavstva i rozgrom Pivnichnogo tovaristva Div takozhKonstituciya Mikiti MuravjovaPrimitkiNechkina M V Dekabristy Moskovskij sezd 1821 g Likvidaciya Soyuza blagodenstviya Nechkina M V Dekabristy Vozniknovenie Yuzhnogo i Severnogo obshestv DzherelaNechkina M V Dekabristy M Nauka 1982 Dekabristi v Ukrayini doslidzhennya j materiali Upor G D Kazmirchuk Yu V Latish nauk red prof G D Kazmirchuka T 6 K 2009 204 s Dekabristi v Ukrayini doslidzhennya j materiali Upor G D Kazmirchuk Yu V Latish nauk red prof G D Kazmirchuka T 7 K 2013 440 s Ukrayinski dekabristi chi dekabristi na Ukrayini Ruh dekabristiv ochima istorikiv 1920 h rokiv Upor vstup st ta primitki Grigoriya Kazmirchuka Yuriya Latisha K 2011 195 s Latish Yu V Dekabristi v Ukrayini Istoriografichni studiyi Kiyiv 2014 237 s PosilannyaPivnichne tovaristvo Yuridichna enciklopediya u 6 t red kol Yu S Shemshuchenko vidp red ta in K Ukrayinska enciklopediya im M P Bazhana 2002 T 4 N P 720 s ISBN 966 7492 04 4