Перуансько-колумбійська війна (1 вересня 1932 — 24 травня 1933) — військовий конфлікт між Перу та Колумбією.
Перуансько-колумбійська війна | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Міжвоєнний період | |||||||
Колумбійська армія | |||||||
| |||||||
Сторони | |||||||
Перу | Колумбія | ||||||
Командувачі | |||||||
Військові сили | |||||||
приблизно 1000 солдатів | приблизно 1000 солдатів | ||||||
Втрати | |||||||
150—250, більшість через тропічні хвороби | 140—200, більшість через тропічні хвороби |
Причини війни і сили сторін
Головною причиною війни був територіальний спір між Перу і Колумбією. 24 березня 1922 року обидві країни підписали Саломон-Лозанську угоду, згідно з яким за Колумбією було визнано право на «трапецію Летісії» — частина провінції Байо-Амазонас з річковими портами Летісія і . Проте в 1932 році перуанський президент і полковник взяв курс на перегляд угоди і повернення «трапеції Летісії» до Перу.
До початку війни у складі сухопутної армії Перу було 5 піхотних дивізій, 1 кавалерійська бригада, сили Національної гвардії, ВМС включали 2 крейсера, 1 міноносець, 2 підводні човни, 5 річкових канонерських човнів, ВВС — 60 літаків; Колумбія мала 5 піхотних дивізій, 1 кавалерійську бригаду, 3 морські і 6 річкових канонерських човнів та 20 літаків.
Бойові дії
1 вересня 1932 року 250 цивільних перуанців на чолі з інженером Ордонесом перейшли перуансько-колумбійський кордон і захопили Летісію. Наступного дня в Лорето почалося повстання з вимогою приєднання міста до Перу. Уряд Перу заперечував причетність до цих подій, але при цьому направив на допомогу повсталим роту солдатів і канонерку зі зброєю та боєприпасами. Тільки 30 вересня Перу відкрито зажадала перегляду договору про кордон.
Колумбію охопив сплеск патріотизму; 19 вересня газета El Tiempo повідомила, що вона отримала 10 000 листів з вимогами вступити у війну й повернути Летісію, в цей же день тисячі колумбійських студентів пройшли по вулицях Боготи під гаслом «Смерть Санчесу Серро!».
3 жовтня Колумбія звернулася до Ліги Націй зі скаргою на дії Перу. Тим часом, наступ перуанців тривав, і вже 1 листопада вони зайняли місто Тарапака, тим самим повністю захопивши спірну територію.
Військова присутність Колумбії в цьому регіоні була мінімальною, що полегшило його захоплення армією Перу, але в грудні Колумбія спорядила експедицію (1,5 тисячі чоловік і 25 гармат на чолі з генералом Альфредо Кобо), яка 20 грудня відпливла з портів Картахена і Барранкілья і через нейтральну територію Бразилії прибула до Тарапаки 14 лютого 1933 року, надавши командувачу перуанського гарнізону полковнику Діасу ультиматум з вимогою покинути місто. Перуанці атакували колумбійську канонерку «Кордова» на нейтральній бразильської території, що стало приводом до початку бойових дій; після 4-годинного бою колумбійцям вдалося витіснити перуанський гарнізон з Тарапаки; у відповідь на це 15 лютого 1933 року Перу розірвало відносини з Колумбією і була оголошена загальна мобілізація.
17 березня 1933 року колумбійські війська перейшли в наступ; 19 березня вони вибили перуанців з села Буенос-Айрес і перенесли бойові дії на перуанську територію, захопивши укріплений пункт Гвепі.
Перу зробило спробу повторити похід Кобо, направивши крейсер «Альміранте Ґрау» з двома підводними човнами через Панамський канал і Карибське море до гирла Амазонки, після чого він повинен був по Амазонці прибути до місця бойових дій, але 24 травня він був зупинений в Манаусі у зв'язку з початком мирних переговорів.
Підсумки
Серро був убитий 30 квітня і новим президентом став Оскар Бенавідес. 12 травня Перу погодилося почати мирні переговори з Колумбією (до цього Перу відкинуло посередницьку пропозицію Бразилії). 25 травня було укладено перемир'я, за яким «трапеція Летісії» терміном на рік передавалася під управління міжнародної комісії Ліги Націй.
Мирний договір між двома країнами був офіційно підписано 2 листопада, а 24 травня у Ріо-де-Жанейро Перу і Колумбія підписали угоду про кордон, остаточно врегулювавши територіальну суперечку. «Трапеція Летісії» була визнана частиною Колумбії.
Література
- Rauch, Herbert. «A South American Air War…The Leticia Conflict.» Air Enthusiast. Issue 26, December 1984-March 1985. Bromley, Kent: Pilot Press. Pages 1–8. ISSN 0143-5450. (англ.)
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Peruansko kolumbijska vijna 1 veresnya 1932 24 travnya 1933 vijskovij konflikt mizh Peru ta Kolumbiyeyu Peruansko kolumbijska vijnaMizhvoyennij periodKolumbijska armiya Kolumbijska armiyaData 1 veresnya 1932 24 travnya 1933Misce KolumbiyaRezultat Povernennya mista Letisiyi KolumbiyiStoroniPeru KolumbiyaKomanduvachiVijskovi silipriblizno 1000 soldativ priblizno 1000 soldativVtrati150 250 bilshist cherez tropichni hvorobi 140 200 bilshist cherez tropichni hvorobiKolumbijska armiya protistoyit ataci PeruPrichini vijni i sili storinGolovnoyu prichinoyu vijni buv teritorialnij spir mizh Peru i Kolumbiyeyu 24 bereznya 1922 roku obidvi krayini pidpisali Salomon Lozansku ugodu zgidno z yakim za Kolumbiyeyu bulo viznano pravo na trapeciyu Letisiyi chastina provinciyi Bajo Amazonas z richkovimi portami Letisiya i Prote v 1932 roci peruanskij prezident i polkovnik vzyav kurs na pereglyad ugodi i povernennya trapeciyi Letisiyi do Peru Do pochatku vijni u skladi suhoputnoyi armiyi Peru bulo 5 pihotnih divizij 1 kavalerijska brigada sili Nacionalnoyi gvardiyi VMS vklyuchali 2 krejsera 1 minonosec 2 pidvodni chovni 5 richkovih kanonerskih chovniv VVS 60 litakiv Kolumbiya mala 5 pihotnih divizij 1 kavalerijsku brigadu 3 morski i 6 richkovih kanonerskih chovniv ta 20 litakiv Bojovi diyi1 veresnya 1932 roku 250 civilnih peruanciv na choli z inzhenerom Ordonesom perejshli peruansko kolumbijskij kordon i zahopili Letisiyu Nastupnogo dnya v Loreto pochalosya povstannya z vimogoyu priyednannya mista do Peru Uryad Peru zaperechuvav prichetnist do cih podij ale pri comu napraviv na dopomogu povstalim rotu soldativ i kanonerku zi zbroyeyu ta boyepripasami Tilki 30 veresnya Peru vidkrito zazhadala pereglyadu dogovoru pro kordon Kolumbiyu ohopiv splesk patriotizmu 19 veresnya gazeta El Tiempo povidomila sho vona otrimala 10 000 listiv z vimogami vstupiti u vijnu j povernuti Letisiyu v cej zhe den tisyachi kolumbijskih studentiv projshli po vulicyah Bogoti pid gaslom Smert Sanchesu Serro 3 zhovtnya Kolumbiya zvernulasya do Ligi Nacij zi skargoyu na diyi Peru Tim chasom nastup peruanciv trivav i vzhe 1 listopada voni zajnyali misto Tarapaka tim samim povnistyu zahopivshi spirnu teritoriyu Vijskova prisutnist Kolumbiyi v comu regioni bula minimalnoyu sho polegshilo jogo zahoplennya armiyeyu Peru ale v grudni Kolumbiya sporyadila ekspediciyu 1 5 tisyachi cholovik i 25 garmat na choli z generalom Alfredo Kobo yaka 20 grudnya vidplivla z portiv Kartahena i Barrankilya i cherez nejtralnu teritoriyu Braziliyi pribula do Tarapaki 14 lyutogo 1933 roku nadavshi komanduvachu peruanskogo garnizonu polkovniku Diasu ultimatum z vimogoyu pokinuti misto Peruanci atakuvali kolumbijsku kanonerku Kordova na nejtralnij brazilskoyi teritoriyi sho stalo privodom do pochatku bojovih dij pislya 4 godinnogo boyu kolumbijcyam vdalosya vitisniti peruanskij garnizon z Tarapaki u vidpovid na ce 15 lyutogo 1933 roku Peru rozirvalo vidnosini z Kolumbiyeyu i bula ogoloshena zagalna mobilizaciya 17 bereznya 1933 roku kolumbijski vijska perejshli v nastup 19 bereznya voni vibili peruanciv z sela Buenos Ajres i perenesli bojovi diyi na peruansku teritoriyu zahopivshi ukriplenij punkt Gvepi Peru zrobilo sprobu povtoriti pohid Kobo napravivshi krejser Almirante Grau z dvoma pidvodnimi chovnami cherez Panamskij kanal i Karibske more do girla Amazonki pislya chogo vin povinen buv po Amazonci pributi do miscya bojovih dij ale 24 travnya vin buv zupinenij v Manausi u zv yazku z pochatkom mirnih peregovoriv PidsumkiSerro buv ubitij 30 kvitnya i novim prezidentom stav Oskar Benavides 12 travnya Peru pogodilosya pochati mirni peregovori z Kolumbiyeyu do cogo Peru vidkinulo poserednicku propoziciyu Braziliyi 25 travnya bulo ukladeno peremir ya za yakim trapeciya Letisiyi terminom na rik peredavalasya pid upravlinnya mizhnarodnoyi komisiyi Ligi Nacij Mirnij dogovir mizh dvoma krayinami buv oficijno pidpisano 2 listopada a 24 travnya u Rio de Zhanejro Peru i Kolumbiya pidpisali ugodu pro kordon ostatochno vregulyuvavshi teritorialnu superechku Trapeciya Letisiyi bula viznana chastinoyu Kolumbiyi LiteraturaRauch Herbert A South American Air War The Leticia Conflict Air Enthusiast Issue 26 December 1984 March 1985 Bromley Kent Pilot Press Pages 1 8 ISSN 0143 5450 angl