Абетко́вий вірш — своєрідна поетична форма, сконструйована за послідовністю літер в абетці. Найпоширеніший у літературі для дітей, виконує пізнавальну та виховну функції, наприклад «Весела абетка» Наталі Забіли або Олександра Олеся із щорядковою (парною) вживаністю літер абетки:
- Айстра квітне у саду,
- Аєр в лузі я знайду,
- Бізон у двір забрався,
- Баран його злякався […].
Принцип абеткового вірша подеколи вживається і в складних композиційних утвореннях, які позначаються на структурі видань, як, зокрема, у збірці «Предметність нізвідки» В. Лесича.
Фольклорні традиції
Абетковий вірш, до якого звертаються і сучасні поети (, Наталка Поклад, Любов Пшенична, Ганна Чубач та ін.). має фольклорні джерела:
- Семен сказав своїм синам:
- — Сини, складіть скирту сіна.
- Сини склали скирту сіна.
- Семен сказав своїм синам:
- — Спасибі.
Література доби бароко.
Абетковий вірш подеколи має складний для версифікаційного виконання вигляд, потребуючи від поета неабиякої віртуозності, продемонстрованої свого часу Іваном Величковським, коли кожне наступне слово починається черговою літерою:
- Аз благ всіх глубина,
- Діво єдина
- Живот зачах званим
- Ісуса Избранним,
- Котрий люде мною
- На обід покою
- Райська собираєт […].
Абетковий вірш під назвою «абецедарій» за доби середньовіччя використовувався у релігійній та дидактичній поезії латиномовної Європи.
У слов'ян
У православних слов'ян абетковий вірш називалася «азбука-границя», започаткована, як вважається, Костянтином Болгарським, де кожен рядок починався наступною літерою абетки.
Абеткова молитва російською.
- Аз, буки, азбука —
- этим словом молюсь я Богу :
- Боже, всех тварей содатель,
- видимых и невидимых !
- Го́спода, духа после живущего,
- Да вдохнёт мне в сердце великое Слово !
- Его же Слово будет спасением всем,
- жживущим в заповедях Твоих.
- Засветил светильник жизни,
- закон Твой — свет пути моего.
- И уж ищет евангельского слова
- и просит дары Тебя принять,
- летит к тебе славянское племя.
- К крещению обратились мы все,
- холопами твоими назваться хотим,
- милости Твоей желаем, Боже !
- Но мне теперь пространное Слово дай,
- Отче, и Сын, и Святой Дух !
- Просящим помощи у тебя,
- руки свои воздевающим, дай
- силу принять и мудрость Твою.
- Ты ведь даёшь достойным силу
- Убогого исцеляешь,
- фараонову злобу от меня отводишь,
- херувима мысль и ум его мне даёшь,
- о, честная и пресвятая Троица,
- Печаль мою в радость обрати !
- Целомудренно буду писать
- чудеса Твои предивные,
- Шестикрылых образ приняв.
- Юный и старый хвалят Тебя.
- поёт хвалу Тебе всё разумное.
- Язык новый хвалу воздаёт
- Отцу и Сыну и Святому духу,
- ему ж честь и славаот всякой твари
- и всякого дыхания во веки веков. Аминь.
Див. також
Посилання
- Абетковий вірш [ 5 листопада 2021 у Wayback Machine.] // ВУЕ
- сайт «Весела абетка» [ 30 січня 2012 у Wayback Machine.]
Література
- Літературознавчий словник-довідник / Роман Гром'як, Юрій Ковалів та ін. — К. : Академія, 1997.
- Курйозні вірші Івана Величковського (стаття) [ 26 вересня 2010 у Wayback Machine.]
- Азбука 2 // Мала філологічна енциклопедія / укладачі: Олександр Скопненко, Тетяна Цимбалюк. — Київ : Довіра, 2007. — 478 с. : іл. — . — С. 10-11.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Abetko vij virsh svoyeridna poetichna forma skonstrujovana za poslidovnistyu liter v abetci Najposhirenishij u literaturi dlya ditej vikonuye piznavalnu ta vihovnu funkciyi napriklad Vesela abetka Natali Zabili abo Oleksandra Olesya iz shoryadkovoyu parnoyu vzhivanistyu liter abetki Ajstra kvitne u sadu Ayer v luzi ya znajdu Bizon u dvir zabravsya Baran jogo zlyakavsya Princip abetkovogo virsha podekoli vzhivayetsya i v skladnih kompozicijnih utvorennyah yaki poznachayutsya na strukturi vidan yak zokrema u zbirci Predmetnist nizvidki V Lesicha Folklorni tradiciyiAbetkovij virsh do yakogo zvertayutsya i suchasni poeti Natalka Poklad Lyubov Pshenichna Ganna Chubach ta in maye folklorni dzherela Semen skazav svoyim sinam Sini skladit skirtu sina Sini sklali skirtu sina Semen skazav svoyim sinam Spasibi Literatura dobi baroko Abetkovij virsh podekoli maye skladnij dlya versifikacijnogo vikonannya viglyad potrebuyuchi vid poeta neabiyakoyi virtuoznosti prodemonstrovanoyi svogo chasu Ivanom Velichkovskim koli kozhne nastupne slovo pochinayetsya chergovoyu literoyu Az blag vsih glubina Divo yedina Zhivot zachah zvanim Isusa Izbrannim Kotrij lyude mnoyu Na obid pokoyu Rajska sobirayet Abetkovij virsh pid nazvoyu abecedarij za dobi serednovichchya vikoristovuvavsya u religijnij ta didaktichnij poeziyi latinomovnoyi Yevropi U slov yanU pravoslavnih slov yan abetkovij virsh nazivalasya azbuka granicya zapochatkovana yak vvazhayetsya Kostyantinom Bolgarskim de kozhen ryadok pochinavsya nastupnoyu literoyu abetki Abetkova molitva rosijskoyu Az buki azbuka etim slovom molyus ya Bogu Bozhe vseh tvarej sodatel vidimyh i nevidimyh Go spoda duha posle zhivushego Da vdohnyot mne v serdce velikoe Slovo Ego zhe Slovo budet spaseniem vsem zhzhivushim v zapovedyah Tvoih Zasvetil svetilnik zhizni zakon Tvoj svet puti moego I uzh ishet evangelskogo slova i prosit dary Tebya prinyat letit k tebe slavyanskoe plemya K kresheniyu obratilis my vse holopami tvoimi nazvatsya hotim milosti Tvoej zhelaem Bozhe No mne teper prostrannoe Slovo daj Otche i Syn i Svyatoj Duh Prosyashim pomoshi u tebya ruki svoi vozdevayushim daj silu prinyat i mudrost Tvoyu Ty ved dayosh dostojnym silu Ubogogo iscelyaesh faraonovu zlobu ot menya otvodish heruvima mysl i um ego mne dayosh o chestnaya i presvyataya Troica Pechal moyu v radost obrati Celomudrenno budu pisat chudesa Tvoi predivnye Shestikrylyh obraz prinyav Yunyj i staryj hvalyat Tebya poyot hvalu Tebe vsyo razumnoe Yazyk novyj hvalu vozdayot Otcu i Synu i Svyatomu duhu emu zh chest i slavaot vsyakoj tvari i vsyakogo dyhaniya vo veki vekov Amin Div takozhAbetka AbecedarijPosilannyaAbetkovij virsh 5 listopada 2021 u Wayback Machine VUE sajt Vesela abetka 30 sichnya 2012 u Wayback Machine LiteraturaPortal Literatura Literaturoznavchij slovnik dovidnik Roman Grom yak Yurij Kovaliv ta in K Akademiya 1997 Kurjozni virshi Ivana Velichkovskogo stattya 26 veresnya 2010 u Wayback Machine Azbuka 2 Mala filologichna enciklopediya ukladachi Oleksandr Skopnenko Tetyana Cimbalyuk Kiyiv Dovira 2007 478 s il ISBN 978 966 507 209 6 S 10 11