Джудіта - епічна поема, написана «батьком хорватської літератури» Марко Маруличем у 1501 році.
Історія видання
Мароко Марулич закінчив поему 22 квітня 1501 року . Вона була опублікована тричі за життя Марулича. Перше видання було організоване Петром Шричичем зі Спліта і надруковане у Венеції Гульєльмо да Фонтането 13 серпня 1521 року, тобто через 20 років після його написання. Один збережений примірник першого видання зберігається у Mala braća Францисканській бібліотеці в Дубровнику, а друга - в бібліотеці родини Задар Паравії, яка сьогодні є частиною Наукової бібліотеки Задара.
Друге видання було відредаговано задарським бібліотекарем Єролімом Мірковичем, опубліковане 30 травня 1522 року. Ілюстроване дев'ятьма гравюрами на дереві із зображеннями сцен війни. Дев'ята ксилографія підписана літерою М, і тому припускали, що автором ксилографії був сам Марулич. Третє видання було надруковано 29 січня 1522 року для дубровницького бібліотекаря Якомо ді Негрі. Єдина збережена копія цього видання зберігається в Баварській державній бібліотеці в Мюнхені.
Тематика
Текст знайшов свою читацьку аудиторію не лише у Спліті, де на той час було щонайбільше 200 грамотних громадян, а й в інших далматинських центрах. Поема вміщує 2126 дванадцятискладових рядків з цезурами після шостого складу. Мовна основа книги - роздвоєне чакавське мовлення та щокавська лексика,глаголичний оригінал легенди; робота, таким чином, передбачає єдність хорватської мови. «Джудіта » Марулича не має жодного з декоративних епітетів, характерних для народних епосів. Джудіт цікава як пам’ятка культури, так і своєю композицією. Вибір авторкою теми свідчить про те, що вона привілейовувала літературну структуру (сюжет, драму) матеріалу і лише тоді розглядала моралістичний підтекст.
Тематично Джудіта розглядає історію вдови Джудіти, яка своїм героїчним вчинком - передбачуваною зрадою, спокушанням та вбивством ассирійського полководця Олоферна - рятує місто Бетулію. Не випадково Марулич обрав історію Біблійної Джудіт для літературної обробки. Поема має політичну і моральну вагу, Джудіта задумана як зразок довіри до Бога та до вічної справедливості.
Сюжет
Перша книга
У першій книзі описується вавилонський правитель Навуходоносор II, який підкорив Сирію та Палестину. Він убив Арпахшада, хоче керувати світом. Навуходоносор посилає свого генерала Олоферна завоювати якомога більше земель, тероризуючи жителів.
Друга книга
Військова кампанія Олоферна, що охоплює багато країн, нарешті приводить його до Ізраїлю. Люди в жаху моляться Богові про порятунок.
Третя книга
Олоферн обкладає Бетулію, перекриваючи водопостачання міста. Після довгих труднощів керівники міста вирішують здатися, але герцог Озія просить євреїв терпіти ще п’ять днів, чекати спасіння Бога.
Четверта книга
Джудіт, вдова Менасія, молиться Господу і разом з Абра, невільницею, тієї ж ночі тікає з міста. Бог дарує надзвичайну вроду, яку вона використає для спокуси Олоферна.
Книга п’ята
Олоферн запрошує Джудіт на вечерю у своєму наметі. На четвертий день фестивалю п'яний Олоферн засинає. Джудіт відрізала йому голову і встановила її на міські ворота на очах своїх людей. Вони в жаху тікають.
Шоста книга
Шоста книга описує події в Єрусалимі після відходу армії Олоферна. Первосвященик Еліаким приїжджає зі своїми священиками, щоб побачити Джудіт. Вона виїжджає до Єрусалима і повертається через три місяці. Вона ніколи не виходить заміж, і на землі є мир, поки вона живе. Після її смерті громадяни оплакують її сім днів.
Переклади
Джудіта була перекладена на стандартну хорватську мову в 20 столітті: в 1969 році Іван Сламніг опублікував прозовий переклад першого розділу, а в 1983 році Марко Грчич видав книгу, що містить весь переклад із вбудованим порівнянням з оригінальним текстом. Нікіца Колумбіч опублікував ліричний переклад першого розділу в 1971 р., а завершив переклад у 1985 р.
Список літератури
- Dunja Fališevac; Krešimir Nemec; Darko Novaković (2000). Leksikon hrvatskih pisaca (Croatian) . Zagreb: Školska knjiga d.d. ISBN .
Посилання
- Повний текст [ 16 квітня 2021 у Wayback Machine.]
- (in Croatian) Оцифрована копія першого видання [ 28 вересня 2011 у Wayback Machine.] в Національній та університетській бібліотеці Загреба
- Judita:Posveta: "Od rojen'ja Isukarstova u puti godišće parvo nako(n) tisuća i pet sat, na dvadeset i dva dni miseca aprila. U Splitu gradu."
- . Slobodna Dalmacija Forum (Croatian) . 23 січня 2002. Архів оригіналу за 29 липня 2014. Процитовано 26 липня 2014.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Dzhudita epichna poema napisana batkom horvatskoyi literaturi Marko Marulichem u 1501 roci Istoriya vidannyaMaroko Marulich zakinchiv poemu 22 kvitnya 1501 roku Vona bula opublikovana trichi za zhittya Marulicha Pershe vidannya bulo organizovane Petrom Shrichichem zi Splita i nadrukovane u Veneciyi Gulyelmo da Fontaneto 13 serpnya 1521 roku tobto cherez 20 rokiv pislya jogo napisannya Odin zberezhenij primirnik pershogo vidannya zberigayetsya u Mala braca Franciskanskij biblioteci v Dubrovniku a druga v biblioteci rodini Zadar Paraviyi yaka sogodni ye chastinoyu Naukovoyi biblioteki Zadara Druge vidannya bulo vidredagovano zadarskim bibliotekarem Yerolimom Mirkovichem opublikovane 30 travnya 1522 roku Ilyustrovane dev yatma gravyurami na derevi iz zobrazhennyami scen vijni Dev yata ksilografiya pidpisana literoyu M i tomu pripuskali sho avtorom ksilografiyi buv sam Marulich Tretye vidannya bulo nadrukovano 29 sichnya 1522 roku dlya dubrovnickogo bibliotekarya Yakomo di Negri Yedina zberezhena kopiya cogo vidannya zberigayetsya v Bavarskij derzhavnij biblioteci v Myunheni TematikaTekst znajshov svoyu chitacku auditoriyu ne lishe u Spliti de na toj chas bulo shonajbilshe 200 gramotnih gromadyan a j v inshih dalmatinskih centrah Poema vmishuye 2126 dvanadcyatiskladovih ryadkiv z cezurami pislya shostogo skladu Movna osnova knigi rozdvoyene chakavske movlennya ta shokavska leksika glagolichnij original legendi robota takim chinom peredbachaye yednist horvatskoyi movi Dzhudita Marulicha ne maye zhodnogo z dekorativnih epitetiv harakternih dlya narodnih eposiv Dzhudit cikava yak pam yatka kulturi tak i svoyeyu kompoziciyeyu Vibir avtorkoyu temi svidchit pro te sho vona privilejovuvala literaturnu strukturu syuzhet dramu materialu i lishe todi rozglyadala moralistichnij pidtekst Tematichno Dzhudita rozglyadaye istoriyu vdovi Dzhuditi yaka svoyim geroyichnim vchinkom peredbachuvanoyu zradoyu spokushannyam ta vbivstvom assirijskogo polkovodcya Oloferna ryatuye misto Betuliyu Ne vipadkovo Marulich obrav istoriyu Biblijnoyi Dzhudit dlya literaturnoyi obrobki Poema maye politichnu i moralnu vagu Dzhudita zadumana yak zrazok doviri do Boga ta do vichnoyi spravedlivosti SyuzhetPersha kniga U pershij knizi opisuyetsya vavilonskij pravitel Navuhodonosor II yakij pidkoriv Siriyu ta Palestinu Vin ubiv Arpahshada hoche keruvati svitom Navuhodonosor posilaye svogo generala Oloferna zavoyuvati yakomoga bilshe zemel terorizuyuchi zhiteliv Druga kniga Vijskova kampaniya Oloferna sho ohoplyuye bagato krayin nareshti privodit jogo do Izrayilyu Lyudi v zhahu molyatsya Bogovi pro poryatunok Tretya kniga Olofern obkladaye Betuliyu perekrivayuchi vodopostachannya mista Pislya dovgih trudnoshiv kerivniki mista virishuyut zdatisya ale gercog Oziya prosit yevreyiv terpiti she p yat dniv chekati spasinnya Boga Chetverta kniga Dzhudit vdova Menasiya molitsya Gospodu i razom z Abra nevilniceyu tiyeyi zh nochi tikaye z mista Bog daruye nadzvichajnu vrodu yaku vona vikoristaye dlya spokusi Oloferna Kniga p yata Olofern zaproshuye Dzhudit na vecheryu u svoyemu nameti Na chetvertij den festivalyu p yanij Olofern zasinaye Dzhudit vidrizala jomu golovu i vstanovila yiyi na miski vorota na ochah svoyih lyudej Voni v zhahu tikayut Shosta kniga Shosta kniga opisuye podiyi v Yerusalimi pislya vidhodu armiyi Oloferna Pervosvyashenik Eliakim priyizhdzhaye zi svoyimi svyashenikami shob pobachiti Dzhudit Vona viyizhdzhaye do Yerusalima i povertayetsya cherez tri misyaci Vona nikoli ne vihodit zamizh i na zemli ye mir poki vona zhive Pislya yiyi smerti gromadyani oplakuyut yiyi sim dniv PerekladiDzhudita bula perekladena na standartnu horvatsku movu v 20 stolitti v 1969 roci Ivan Slamnig opublikuvav prozovij pereklad pershogo rozdilu a v 1983 roci Marko Grchich vidav knigu sho mistit ves pereklad iz vbudovanim porivnyannyam z originalnim tekstom Nikica Kolumbich opublikuvav lirichnij pereklad pershogo rozdilu v 1971 r a zavershiv pereklad u 1985 r Spisok literaturiDunja Falisevac Kresimir Nemec Darko Novakovic 2000 Leksikon hrvatskih pisaca Croatian Zagreb Skolska knjiga d d ISBN 953 0 61107 2 PosilannyaPovnij tekst 16 kvitnya 2021 u Wayback Machine in Croatian Ocifrovana kopiya pershogo vidannya 28 veresnya 2011 u Wayback Machine v Nacionalnij ta universitetskij biblioteci Zagreba Judita Posveta Od rojen ja Isukarstova u puti godisce parvo nako n tisuca i pet sat na dvadeset i dva dni miseca aprila U Splitu gradu Slobodna Dalmacija Forum Croatian 23 sichnya 2002 Arhiv originalu za 29 lipnya 2014 Procitovano 26 lipnya 2014