Холія́мб (дав.-гр. χωλίαμβος ‘кульгавий ямб’), скадзон (дав.-гр. σκάζων), кривий ямб — віршовий розмір, різновид ямбічного вірша, в якому остання стопа (клаузула, константа) перетворена на хорей, внаслідок чого виникає враження, ніби віршовий ритм спіткнувся в кінці рядка.. Замість хорею в останній стопі може використовуватися також спондей.
Використання
Холіямбічний вірш використовувався у античній комічній і трагикомічній поезії. Першим вірші в холіямбі писав Гіппонакт Ефеський — давньогрецький поет другої половини VI ст.до н. е., пізніше цим розміром користувалися Каллімах, Бабрій Геронд, Катулл, Марціал.
Приклади
Катулле бідний, вже химери гнать годі.Оригінальний текст (лат.)Mĭsēr Cătūllĕ, dēsĭnās ĭnēptīrě.— Катулл 8, 1
Лампріску, хай тобі в житті дадуть Музи
Зазнати радощів усіх, дери шкіру
Йому з плечей, та так дери, щоб аж звисла
Його душа проклята на губах в нього.— Герод
Хоріямб
Іноді віршувальний розмір холіямб називають хоріямбом, це помилка, бо хоріямбом в античній версифікації називалася чотирискладова стопа, утворена поєднанням хорея і ямба.
Див. також
Примітки
- Лесин В. М., Пулинець О. С. Словник літературознавчих термінів. — 3-тє вид. перероб. і доп. — К. : Рад. шк., 1971. — 486 c.
- Холіямб // Словарь античности. Пер. с нем. — М.: Прогресс, 1989. — 704 с. (рос.)
- Гай Валерій Катулл Поезії [ 2013-07-03 у Wayback Machine.], переклад М. Зерова
- Герод «Учитель», переклад В. Маслюка
- Крохмальна Г. До питання еволюції української літературознавчої терміносистеми [ 26 червня 2013 у Wayback Machine.], 2011
- Хоріямб // Словник української мови: в 11 томах. — Том 11, 1980. — С. 126.
Література
- Довгалевський М. Квітка друга. Про роди віршів [ 6 жовтня 2013 у Wayback Machine.] // Довгалевський М. Поетика (Сад поетичний). — Київ: Мистецтво, 1973
Посилання
- Холіямб, або Кривий ямб, Скадзон // Літературознавча енциклопедія : у 2 т. / авт.-уклад. Ю. І. Ковалів. — Київ : ВЦ «Академія», 2007. — Т. 2 : М — Я. — С. 558.
- Холіямб / скадзон // Енциклопедичний словник класичних мов / Л. Л. Звонська, Н. В. Корольова, О. В. Лазер-Паньків та ін. ; за ред. Л. Л. Звонської. — 2-ге вид. випр. і допов. — К. : ВПЦ «Київський університет», 2017. — С. 533. — .
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Holiya mb dav gr xwliambos kulgavij yamb skadzon dav gr skazwn krivij yamb virshovij rozmir riznovid yambichnogo virsha v yakomu ostannya stopa klauzula konstanta peretvorena na horej vnaslidok chogo vinikaye vrazhennya nibi virshovij ritm spitknuvsya v kinci ryadka Zamist horeyu v ostannij stopi mozhe vikoristovuvatisya takozh spondej Metrichna shema holiyambu VikoristannyaHoliyambichnij virsh vikoristovuvavsya u antichnij komichnij i tragikomichnij poeziyi Pershim virshi v holiyambi pisav Gipponakt Efeskij davnogreckij poet drugoyi polovini VI st do n e piznishe cim rozmirom koristuvalisya Kallimah Babrij Gerond Katull Marcial PrikladiKatulle bidnij vzhe himeri gnat godi Originalnij tekst lat Mĭser Cătullĕ desĭnas ĭneptire Katull 8 1 Lamprisku haj tobi v zhitti dadut Muzi Zaznati radoshiv usih deri shkiru Jomu z plechej ta tak deri shob azh zvisla Jogo dusha proklyata na gubah v nogo GerodHoriyambInodi virshuvalnij rozmir holiyamb nazivayut horiyambom ce pomilka bo horiyambom v antichnij versifikaciyi nazivalasya chotiriskladova stopa utvorena poyednannyam horeya i yamba Div takozhPauznikPrimitkiLesin V M Pulinec O S Slovnik literaturoznavchih terminiv 3 tye vid pererob i dop K Rad shk 1971 486 c Holiyamb Slovar antichnosti Per s nem M Progress 1989 704 s ros Gaj Valerij Katull Poeziyi 2013 07 03 u Wayback Machine pereklad M Zerova Gerod Uchitel pereklad V Maslyuka Krohmalna G Do pitannya evolyuciyi ukrayinskoyi literaturoznavchoyi terminosistemi 26 chervnya 2013 u Wayback Machine 2011 Horiyamb Slovnik ukrayinskoyi movi v 11 tomah Tom 11 1980 S 126 LiteraturaDovgalevskij M Kvitka druga Pro rodi virshiv 6 zhovtnya 2013 u Wayback Machine Dovgalevskij M Poetika Sad poetichnij Kiyiv Mistectvo 1973PosilannyaHoliyamb abo Krivij yamb Skadzon Literaturoznavcha enciklopediya u 2 t avt uklad Yu I Kovaliv Kiyiv VC Akademiya 2007 T 2 M Ya S 558 Holiyamb skadzon Enciklopedichnij slovnik klasichnih mov L L Zvonska N V Korolova O V Lazer Pankiv ta in za red L L Zvonskoyi 2 ge vid vipr i dopov K VPC Kiyivskij universitet 2017 S 533 ISBN 978 966 439 921 7