Національний день Третє травня — польське державне свято, яке відзначається 3 травня, встановлене в 1919 та відновлене в 1990.
Національне свято Третє травня | |
---|---|
Ким святкується | Польща |
Засновано | 3.05.1791 |
Дата | 3 травня |
Національне свято Третє травня у Вікісховищі |
Цей день є державним вихідним днем.
Значення дати
3 травня 1791 року в Речі Посполитій була прийнята одна з перших у світі конституцій. Вона передувала, зокрема французькій конституції. Конституція була прийнята Чотирирічним сеймом, який був скликаний у жовтні 1788 року.
Встановлення свята
Прийняття Конституції 3 травня було визнано святом 5 травня 1791 року.
З 2007 року 3 травня також є національним святом Литви.
Історія святкування
Під час святкування першої річниці прийняття Конституції 3 травня 1792 року навколо Варшави було сконцентровано багато військових частин, яких бракувало в вирішальний момент російського нападу 1792 року.
Під час поділів Польщі святкування річниць Конституції 3 травня було заборонено всіма державами-переможницями. Поляків, які наважилися публічно відзначати це свято, карали. Наприклад, за покладання букета фіалок на річницю Конституції 3 травня 1892 року російська таємна поліція заарештувала у Варшаві вчителя Станіслава Мечинського, після чого його за цей вчинок відправили на трирічне заслання до Одеси.
Святкування річниці Конституції 3 травня також було організовано в польських громадах, в тому числі в Чикаго.
Урочисті святкування з нагоди річниці Конституції 3 травня були організовані між 1916 і 1918 роками в багатьох містах Царства Польського (найчисленніше у Варшаві 1916 року) після евакуації російської влади та масової втечі російського цивільного населення в 1915 році.
Після відновлення незалежності у 1918 році постановою законодавчого сейму від 29 квітня 1919 року річницю Конституції 3 травня було визнано державним святом. Після Другої світової війни його відзначали до 1946 року, коли у багатьох містах відбулися . Відтоді влада заборонила публічні святкування, а спроби демонстрацій часто придушувалися міліцією. Офіційно свято було скасовано законом про державні свята від 18 січня 1951 року. Лише у 1981 році історичну подію знову почали відзначати — про це свідчать щоденні газети того часу, зокрема Трибуна Люду, , .
3 травня 1982 року з нагоди річниці Конституції у більш ніж десяти містах Польщі відбулися вуличні демонстрації, які у Варшаві переросли в особливо жорстокі заворушення та сутички з міліцією.
Національне свято 3 травня було відновлено Законом від 6 квітня 1990 року (набув чинності 28 квітня). Того року святкування 3 травня у Варшаві на Замковій площі в присутності Президента Республіки Польща Войцеха Ярузельського.
Галерея
- Перша легальна патріотична демонстрація у Варшаві з 1830 року в 1916 році.
- Святкування 3 травня у Бобруйській фортеці у 1918 році.
- Парад польської армії з нагоди 3 травня, Варшава, 1939 рік.
- Камінь на честь прийняття Конституції 3 травня 1791 року і встановлення національного свята 3 травня зусиллями Товариства національної пам'яті в 1994 році в парку Траугутта у Варшаві.
- Королівські лазенки у Варшаві, 2007 (чоловік у формі кавалериста 18 століття).
- 3 травня в Лодзі, 2010.
- Танець ансамблю пісні та танцю "Ziemia Bydgoska" під час святкування Третього травня на площі Старого ринку в Бидгощі, 2009 рік.
Примітки
- Ustawa z dnia 29 kwietnia 1919 r. o święcie narodowem trzeciego maja (Dz.U. z 1919 r. nr 38, poz. 281).
- Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o przywróceniu Święta Narodowego Trzeciego Maja (Dz.U. z 1990 r. nr 28, poz. 160).
- Konstytucja 3 Maja – pierwsza czy druga?. www.polityka.pl. 21 kwietnia 2011.
- Єжи Лоєк, Генезис і повалення Конституції 3 травня, Люблін 1991, с. 279
- Boguszewska, 1956.
- [1], Marek Liszka, "Co mnie tak dzier-zy przi Tobie, Orawo? Życie kulturalne Polonii orawskiej w Chicago"
- Zakazane święta PRL-u – Historia – polskieradio.pl. polskieradio.pl..
- Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r. o dniach wolnych od pracy (Dz.U. z 1951 r. nr 4, poz. 28).
- Pół roku po wprowadzeniu stanu wojennego, ponad jedenaście lat po zrywie niepodległościowym na Wybrzeżu w 1970 r. i 14 lat po protestach Marca 1968 r., 3 maja 1982 r., w święto uchwalenia Konstytucji 3 Maja, doszło do jednej z największych konfrontacji z władzą od czasu masakry z grudnia 1970 r.
Бібліографія
Вікіцитати містять висловлювання від або про: Święto Narodowe Trzeciego Maja |
- Boguszewska, Helena (1956). „Pisma wybrane”, t. II. Warszawa: Czytelnik. с. 347.
Посилання
- Святкування 3 травня 1939 року у Варшаві в базі даних Цифрового репозитарію Національного кіноархіву — фрагмент довоєнної польської кінохроніки PAT.
- Святкування 3 травня 1939 року в Катовіце в базі даних Цифрового репозитарію Національного кіноархіву — фрагмент довоєнної польської кінохроніки PAT.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Nacionalnij den Tretye travnya polske derzhavne svyato yake vidznachayetsya 3 travnya vstanovlene v 1919 ta vidnovlene v 1990 Nacionalne svyato Tretye travnyaKim svyatkuyetsya PolshaZasnovano3 05 1791Data3 travnya Nacionalne svyato Tretye travnya u Vikishovishi Cej den ye derzhavnim vihidnim dnem Znachennya dati3 travnya 1791 roku v Rechi Pospolitij bula prijnyata odna z pershih u sviti konstitucij Vona pereduvala zokrema francuzkij konstituciyi Konstituciya bula prijnyata Chotiririchnim sejmom yakij buv sklikanij u zhovtni 1788 roku Vstanovlennya svyataPrijnyattya Konstituciyi 3 travnya bulo viznano svyatom 5 travnya 1791 roku Z 2007 roku 3 travnya takozh ye nacionalnim svyatom Litvi Istoriya svyatkuvannyaPid chas svyatkuvannya pershoyi richnici prijnyattya Konstituciyi 3 travnya 1792 roku navkolo Varshavi bulo skoncentrovano bagato vijskovih chastin yakih brakuvalo v virishalnij moment rosijskogo napadu 1792 roku Pid chas podiliv Polshi svyatkuvannya richnic Konstituciyi 3 travnya bulo zaboroneno vsima derzhavami peremozhnicyami Polyakiv yaki navazhilisya publichno vidznachati ce svyato karali Napriklad za pokladannya buketa fialok na richnicyu Konstituciyi 3 travnya 1892 roku rosijska tayemna policiya zaareshtuvala u Varshavi vchitelya Stanislava Mechinskogo pislya chogo jogo za cej vchinok vidpravili na tririchne zaslannya do Odesi Svyatkuvannya richnici Konstituciyi 3 travnya takozh bulo organizovano v polskih gromadah v tomu chisli v Chikago Urochisti svyatkuvannya z nagodi richnici Konstituciyi 3 travnya buli organizovani mizh 1916 i 1918 rokami v bagatoh mistah Carstva Polskogo najchislennishe u Varshavi 1916 roku pislya evakuaciyi rosijskoyi vladi ta masovoyi vtechi rosijskogo civilnogo naselennya v 1915 roci Pislya vidnovlennya nezalezhnosti u 1918 roci postanovoyu zakonodavchogo sejmu vid 29 kvitnya 1919 roku richnicyu Konstituciyi 3 travnya bulo viznano derzhavnim svyatom Pislya Drugoyi svitovoyi vijni jogo vidznachali do 1946 roku koli u bagatoh mistah vidbulisya Vidtodi vlada zaboronila publichni svyatkuvannya a sprobi demonstracij chasto pridushuvalisya miliciyeyu Oficijno svyato bulo skasovano zakonom pro derzhavni svyata vid 18 sichnya 1951 roku Lishe u 1981 roci istorichnu podiyu znovu pochali vidznachati pro ce svidchat shodenni gazeti togo chasu zokrema Tribuna Lyudu 3 travnya 1982 roku z nagodi richnici Konstituciyi u bilsh nizh desyati mistah Polshi vidbulisya vulichni demonstraciyi yaki u Varshavi pererosli v osoblivo zhorstoki zavorushennya ta sutichki z miliciyeyu Nacionalne svyato 3 travnya bulo vidnovleno Zakonom vid 6 kvitnya 1990 roku nabuv chinnosti 28 kvitnya Togo roku svyatkuvannya 3 travnya u Varshavi na Zamkovij ploshi v prisutnosti Prezidenta Respubliki Polsha Vojceha Yaruzelskogo GalereyaPersha legalna patriotichna demonstraciya u Varshavi z 1830 roku v 1916 roci Svyatkuvannya 3 travnya u Bobrujskij forteci u 1918 roci Parad polskoyi armiyi z nagodi 3 travnya Varshava 1939 rik Kamin na chest prijnyattya Konstituciyi 3 travnya 1791 roku i vstanovlennya nacionalnogo svyata 3 travnya zusillyami Tovaristva nacionalnoyi pam yati v 1994 roci v parku Traugutta u Varshavi Korolivski lazenki u Varshavi 2007 cholovik u formi kavalerista 18 stolittya 3 travnya v Lodzi 2010 Tanec ansamblyu pisni ta tancyu Ziemia Bydgoska pid chas svyatkuvannya Tretogo travnya na ploshi Starogo rinku v Bidgoshi 2009 rik PrimitkiUstawa z dnia 29 kwietnia 1919 r o swiecie narodowem trzeciego maja Dz U z 1919 r nr 38 poz 281 Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r o przywroceniu Swieta Narodowego Trzeciego Maja Dz U z 1990 r nr 28 poz 160 Konstytucja 3 Maja pierwsza czy druga www polityka pl 21 kwietnia 2011 Yezhi Loyek Genezis i povalennya Konstituciyi 3 travnya Lyublin 1991 s 279 Boguszewska 1956 1 Marek Liszka Co mnie tak dzier zy przi Tobie Orawo Zycie kulturalne Polonii orawskiej w Chicago Zakazane swieta PRL u Historia polskieradio pl polskieradio pl Ustawa z dnia 18 stycznia 1951 r o dniach wolnych od pracy Dz U z 1951 r nr 4 poz 28 Pol roku po wprowadzeniu stanu wojennego ponad jedenascie lat po zrywie niepodleglosciowym na Wybrzezu w 1970 r i 14 lat po protestach Marca 1968 r 3 maja 1982 r w swieto uchwalenia Konstytucji 3 Maja doszlo do jednej z najwiekszych konfrontacji z wladza od czasu masakry z grudnia 1970 r BibliografiyaVikicitati mistyat vislovlyuvannya vid abo pro Swieto Narodowe Trzeciego Maja Boguszewska Helena 1956 Pisma wybrane t II Warszawa Czytelnik s 347 PosilannyaSvyatkuvannya 3 travnya 1939 roku u Varshavi v bazi danih Cifrovogo repozitariyu Nacionalnogo kinoarhivu fragment dovoyennoyi polskoyi kinohroniki PAT Svyatkuvannya 3 travnya 1939 roku v Katovice v bazi danih Cifrovogo repozitariyu Nacionalnogo kinoarhivu fragment dovoyennoyi polskoyi kinohroniki PAT