Шахти Красного Лимана — нині (на 2017 рік) закриті кустарні вуглевидобувні підприємства в околицях села Красний Лиман Покровського району Донецької області, що функціонували в 90-х роках XIX — 50-х роках ХХ століття.
Одними з перших копалень в околицях сучасного міста Родинське і села Красний Лиман, були розвідувальні й видобувні шахти Південно-Російського Дніпровського металургійного товариства в районі маєтку Мирна Долина, що належав Ф. І. Тернову. Це східні околиці нинішнього Красного Лимана, за занедбаним ставком «Маркове», в сторону става-освітлювача шахти «Капітальна». За даними проф. О. В. Гурова, у 90-х роках XIX століття тут був розкритий пласт потужністю 0,5 м на глибині 21—25 м. Промисловій розробці перешкоджав великий приплив води, по балці були виявлені кілька потужних джерел.
Спроби кустарної розробки вугілля на схід від сучасного Лиману проводилися і на початку ХХ століття. Так, О. О. Гапєєв в своїй роботі, присвяченій геології Гришинського вугленосного району (1927 рік), вказує на стару шахту біля злиття струмків балок Берестова (Харцизька) і Осикова. На жаль, ані часу, коли шахта давала вугілля, ані прізвища власника, ані навіть точного місця розташування даного підприємства встановити не вдалося. Дані урочища жителі Лиману називають Шталєво (на захід від злиття струмків, за прізвищем власників ділянки) і Осички (на схід від злиття струмків, за назвою балки).
Кустарні шахти, відкриті в околицях села Новоекономічне після революційних заворушень 1905—1907 років, називали «столипінськими», оскільки в цей час пост прем'єр-міністра Російської імперії займав П. А. Столипін. Були такі шахти і в Красному Лимані. У західній частині маєтку Мирна Долина працювали дві кустарні шахти тамтешнього землевласника П. В. Маркова, які розробляли «язики» (тобто, виходи на поверхню кам'яновугільних відкладень) вугільних пластів.
У 1913 році, в зв'язку з запланованим будівництвом залізниці Гришине (Покровськ) — Краматорська, розвідка вугілля на землях П. В. Маркова не виявлено придатних для промислової розробки пластів. Район за східною околицею Красного Лимана досі називають «Маркове», — там зберігся ставок (занедбаний) у Водяній балці. Шахти перебували практично на крайній точці східної околиці Красного Лиману.
Була своя шахта і в центрі Красного Лиману. Розташовувалася вона в 200 метрах від будівлі колишньої сільради, розробляла вугілля на глибині до 80 метрів. За деякими відомостями, проходка стовбура почалася, орієнтовно, в 1915році, і можливо, до неї має відношення знаменитий кустар О. П. Євтухов (за прізвиськом Крюк) з Новоекономічного (в районі колишнього хутора Мирне була «хата діда Крюка»). Глибина стовбура не перевищувала 50 м, а сам стовбур був обладнаний кінним воротом. Вугілля під землею транспортували за допомогою кінної тяги в вагонетках. За свідченнями старожилів, вночі було чутно, як під землею кінь тягне порожняк. Шахтна поверхня була обладнана дерев'яним (?) напівбункером. Начальником був Тєрьохін. До 50-х років минулого століття було відпрацьовано до 300 м в сторону шахти «Родинська» і до 100—150 м в напрямку Новоекономічного. Залишки відвалу породи шахти збереглися досі, вони розташовані в городі приватного будинку.
Примітки
- Носов А.А. (1-й), Носов А.А. (2-й) (1868). Описание Западной части Донецкого каменно-угольного кряжа. СПб.
- Гуров А.В. (1893). Гидрогеологическое исследование (изучение подземных и родниковых вод) Павлоградского и Бахмутского уездов Екатеринославской губернии в виду обводнения и орошения края, с приложением главы о полезных ископаемых (Отчет Екатеринославскому губернскому земству). СПб.
- Гапеев А.А. (1927). Геологический очерк Западной окраины Донецкого бассейна. Л.
- Отчёт начальника Горного управления Южной России за 1913 год. Екатеринослав. 1914.
- Н. И. Спельт (1916). Проходка плывуна шахтою № 3 на Новоэкономическом руднике Донецко-Грушевского Акционерного Общества каменноугольных и антрацитовых копей // Горный журнал, № 4-5. 1916 (рос. дореф.).
- (рос.). Архів оригіналу за 9 грудня 2017.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Shahti Krasnogo Limana nini na 2017 rik zakriti kustarni vuglevidobuvni pidpriyemstva v okolicyah sela Krasnij Liman Pokrovskogo rajonu Doneckoyi oblasti sho funkcionuvali v 90 h rokah XIX 50 h rokah HH stolittya Odnimi z pershih kopalen v okolicyah suchasnogo mista Rodinske i sela Krasnij Liman buli rozviduvalni j vidobuvni shahti Pivdenno Rosijskogo Dniprovskogo metalurgijnogo tovaristva v rajoni mayetku Mirna Dolina sho nalezhav F I Ternovu Ce shidni okolici ninishnogo Krasnogo Limana za zanedbanim stavkom Markove v storonu stava osvitlyuvacha shahti Kapitalna Za danimi prof O V Gurova u 90 h rokah XIX stolittya tut buv rozkritij plast potuzhnistyu 0 5 m na glibini 21 25 m Promislovij rozrobci pereshkodzhav velikij pripliv vodi po balci buli viyavleni kilka potuzhnih dzherel Sprobi kustarnoyi rozrobki vugillya na shid vid suchasnogo Limanu provodilisya i na pochatku HH stolittya Tak O O Gapyeyev v svoyij roboti prisvyachenij geologiyi Grishinskogo vuglenosnogo rajonu 1927 rik vkazuye na staru shahtu bilya zlittya strumkiv balok Berestova Harcizka i Osikova Na zhal ani chasu koli shahta davala vugillya ani prizvisha vlasnika ani navit tochnogo miscya roztashuvannya danogo pidpriyemstva vstanoviti ne vdalosya Dani urochisha zhiteli Limanu nazivayut Shtalyevo na zahid vid zlittya strumkiv za prizvishem vlasnikiv dilyanki i Osichki na shid vid zlittya strumkiv za nazvoyu balki Vodyana balka na plani Novoekonomichnogo rudnika Donecko Grushivskogo tovaristva Vkazani kustarni shahti na zemli P V Markova Kustarni shahti vidkriti v okolicyah sela Novoekonomichne pislya revolyucijnih zavorushen 1905 1907 rokiv nazivali stolipinskimi oskilki v cej chas post prem yer ministra Rosijskoyi imperiyi zajmav P A Stolipin Buli taki shahti i v Krasnomu Limani U zahidnij chastini mayetku Mirna Dolina pracyuvali dvi kustarni shahti tamteshnogo zemlevlasnika P V Markova yaki rozroblyali yaziki tobto vihodi na poverhnyu kam yanovugilnih vidkladen vugilnih plastiv U 1913 roci v zv yazku z zaplanovanim budivnictvom zaliznici Grishine Pokrovsk Kramatorska rozvidka vugillya na zemlyah P V Markova ne viyavleno pridatnih dlya promislovoyi rozrobki plastiv Rajon za shidnoyu okoliceyu Krasnogo Limana dosi nazivayut Markove tam zberigsya stavok zanedbanij u Vodyanij balci Shahti perebuvali praktichno na krajnij tochci shidnoyi okolici Krasnogo Limanu Tut pracyuvala shahta Bula svoya shahta i v centri Krasnogo Limanu Roztashovuvalasya vona v 200 metrah vid budivli kolishnoyi silradi rozroblyala vugillya na glibini do 80 metriv Za deyakimi vidomostyami prohodka stovbura pochalasya oriyentovno v 1915roci i mozhlivo do neyi maye vidnoshennya znamenitij kustar O P Yevtuhov za prizviskom Kryuk z Novoekonomichnogo v rajoni kolishnogo hutora Mirne bula hata dida Kryuka Glibina stovbura ne perevishuvala 50 m a sam stovbur buv obladnanij kinnim vorotom Vugillya pid zemleyu transportuvali za dopomogoyu kinnoyi tyagi v vagonetkah Za svidchennyami starozhiliv vnochi bulo chutno yak pid zemleyu kin tyagne porozhnyak Shahtna poverhnya bula obladnana derev yanim napivbunkerom Nachalnikom buv Tyerohin Do 50 h rokiv minulogo stolittya bulo vidpracovano do 300 m v storonu shahti Rodinska i do 100 150 m v napryamku Novoekonomichnogo Zalishki vidvalu porodi shahti zbereglisya dosi voni roztashovani v gorodi privatnogo budinku PrimitkiNosov A A 1 j Nosov A A 2 j 1868 Opisanie Zapadnoj chasti Doneckogo kamenno ugolnogo kryazha SPb Gurov A V 1893 Gidrogeologicheskoe issledovanie izuchenie podzemnyh i rodnikovyh vod Pavlogradskogo i Bahmutskogo uezdov Ekaterinoslavskoj gubernii v vidu obvodneniya i orosheniya kraya s prilozheniem glavy o poleznyh iskopaemyh Otchet Ekaterinoslavskomu gubernskomu zemstvu SPb Gapeev A A 1927 Geologicheskij ocherk Zapadnoj okrainy Doneckogo bassejna L Otchyot nachalnika Gornogo upravleniya Yuzhnoj Rossii za 1913 god Ekaterinoslav 1914 N I Spelt 1916 Prohodka plyvuna shahtoyu 3 na Novoekonomicheskom rudnike Donecko Grushevskogo Akcionernogo Obshestva kamennougolnyh i antracitovyh kopej Gornyj zhurnal 4 5 1916 ros doref ros Arhiv originalu za 9 grudnya 2017