Цю статтю треба для відповідності Вікіпедії. (Грудень 2008) |
Протя́жка — багатолезовий інструмент, леза різальної ділянки якого розміщені одне за другим у напрямку головного руху різання, виступають одне над другим у напрямку, перпендикулярному до напрямку цього руху, який здійснюється без руху подачі.
Загальний опис
Використовується для обробки отворів різних типів а також фасонних зовнішніх поверхонь. Забезпечує: точність виконання розмірів за квалітетами ІТ8...ІТ6, шорсткість поверхні після оброблення — Ra 2,5...0,8. Протяжка поєднує у собі різальні та калібрувальні зубці, які дозволяють виконувати чорнову та чистову обробку, що забезпечує необхідну точність.
Протяжки поділяють на внутрішні, призначені для обробки внутрішніх замкнутих поверхонь, і зовнішні — для обробки зовнішніх незамкнутих поверхонь. Кожна група включає різноманітні види протяжок, які відповідають різній формі поверхонь, що обробляються. За конструктивним виконанням протяжки можуть бути цільними і збірними.
За напрямком різальних окрайок відносно робочого руху розрізняють протяжки із гвинтовими або кільцевими зубцями.
За матеріалом, з якого виготовляються різальні частини, протяжки поділяються на протяжки із швидкорізальної сталі, твердосплавні й виготовлені з легованої інструментальної сталі.
За схемою різання розрізняють протяжки з профільною, генераторною і груповою схемами різання.
За кількістю протяжок в комплекті протяжки бувають однопрохідними і багатопрохідними (комплектні).
Складові частини протяжки
Розрізняють такі складові частини протяжок:
- Передній хвостовик — призначений для захвату протяжки патроном протяжного верстату;
- Шийка — призначена для з'єднання хвостовика з основними елементами протяжки;
- Передній конус — призначений для полегшення встановлення деталі перед протягуванням, довжина перехідного конуса 15-20 мм;
- Передня напрямна частина — призначена для центрування заготовки перед протягуванням;
- Робоча частина протяжки — призначена для одержання необхідних розмірів та точності отвору, що протягується;
- Чорнова частина — призначена для зняття основного припуску;
- Чистова частина — призначена для остаточної обробки отвору і повинна забезпечити необхідну точність та шорсткість обробленої поверхні;
- Перехідна частина — призначена для поступового зниження зусиль протягування та виключення поломок протяжки та дефектів на оброблюваній поверхні;
- Калібрувальна частина не знімає припуску, вона необхідна для зменшення та виключення розмірів оброблюваного отвору та є резервом для чистової частини після перезагострень;
- Задня напрямна частина — призначена для виключення переходу протяжки під час роботи та для підтримання протяжки кареткою протяжного верстату;
- Задній хвостовик використовується тільки на автоматизованих протяжних верстатах і необхідний для автоматизованого повернення протяжки у вихідне положення.
Конструктивні елементи
t - крок зубців протяжки, для чорнових та перехідних зубців крок постійний і вибирається у залежності від h - висота стружкової канавки; На чистових та калібрувальних зубцях крок виконується змінним: t1,t2,t3, і до того ж меншими за t. Змінний крок на чистових та калібруючих зубцях необхідний для того, щоб зопобігти утворюванню поздовжних рисок на поверхні оброблюваної поверхні. h=(0,38..0,4)·t - висота стружкової канавки; q=(0,35..0,36)·t - ширина спинки зуба; r=(0,5..0,55)·t - радіус біля основи зуба; R=(0,65..0,8)·t - радіус спинки зуба; Найважливішим конструктивним елементом зубу протяжки є його висота. Для того, щоб стружка вільно розміщувалася у стружковій канавці об'єм стружкової канавки повинен значно перевищувати об'єм знятої стружки. fкан/fстр=K=(2..5), fкан - площа активної частини стружкової канавки; fкан=π·h²/4; fстр - площа утвореної стружки; fстр=Sz·L3; де Sz - підйом на зуб, L3 - довжина заготовки; K - коефіцієнт заповнення стружкової канавки. hmin=1,13·
Схеми різання при протягуванні
Схеми різання при протягуванні характеризують послідовність знаття шарів матеріалу з оброблюваної поверхні. При протягуванні використовуються такі схеми різання:
- Профільна. За профільною схемою профіль зубців протяжки відповідає профілю остаточно обробленої поверхні. Ця схема застосовується як кінцева. Недоліком цієї схеми є складність виготовлення та перезагострення при складній формі оброблюваної поверхні.
- Генераторна. За генераторною схемою профіль зубців протяжки поступово наближається до профілю остаточного обробленої поверхні. За такою схемою для спрощення виготовлення виконують комплекти протяжок, які складаються з чорнових та чистових протяжок. Чистова протяжка має профіль остаточно обробленої поверхні і високу точність. Чорнова протяжка знімає остаточний припуск і форма не має значення.
- Групова. За груповою схемою припуск знімається групою зубців і поділяється по ширині. У зв'язку з тим, що зменшується сумарна довжина різальних окрайок, зменшуються зусилля протягування, що дає можливість збільшити підйом на зуб. 1-й зуб групової схеми різання називається прорізним. Він має неповну довжину різальних кромок і викружки радіусом R. Він зрізає тільки частину припуску. 2-й зуб є гладким, він називається зачищаючим, зрізає ту частину яка не зрізана першим зубом. Групова схема використовується тільки для чорнових протяжек, або для чорнової частини комбінованих протяжек. Чистові та колібрувальні зубці протяжек працюють за профільною схемою; під час експлуатації протяжки спрацьовуються. Якщо спрацьовування перевищує величину Sz, то перший зуб не може зрізати стружку і стружка зрізається другим зубом у вигляді кільця. Це кільце розміщується перед наступною групою чорнових зубців, це погіршує умови оброблення та відводу стружки, а в окремих випадках може привести до поломки протяжки.
Найпоширеніші види протяжок
Шліцьові протяжки. Є єдиним інструментом, що призначений для обробки багатошліцьових отворів.
Шліцьова протяжка має ті ж самі конструктивні елементи, що і кругла протяжка але її робоча частина відрізняється від робочої частини круглих протяжок.
На конструкцію різальної частини впливають розміри задаючого отвору, якщо діаметр попередньо обробленого отвору дорівнює діаметру шліців, то використовують схему протягування ФШ.
Ф фасочні зубці, призначені для утворення фасок біля основи шліця, вони є тільки чорновими. Фасочні зубці прорізають напрям для шліцевих зубців. Ш - шліцьові зубці, вони вміщують чорнові + перехідні + чистові + калібрувальні зубці;
d=d1 - внутрішній діаметр; De - зовнішній діаметр; b - ширина шліця; z - число зубців; c×45° - фаски;
ФКШ використовується у тих випадках коли внутрішній діаметр шліців більший ніж діаметр попередньо обробленого отвору. Ф - фасочні зубці, тілько чорнові зубці які утворили фаски біля основи шліців, а також прорізають напрямок для шліцевих зубців. К - круглі, утворюють внутрішній діаметр шліців di, вміщюють чорнові + перехідні + чистові + калібрувальні. Ш - шліцеві, призначені для утворення зовнішнього діаметра, ширини та кількість шліців, вміщуюють чорнові + чистові + калібрувальні. di>d, d - діаметр обробленого отвору.
Шпонкові протяжки. Для обробки шпонкових пазів у попередньо оброблених круглих пазів. Ці протяжки є плоскими і не мають задньої напрямної частини і заднього хвостовика, тому, що вони центруються за допомогою спеціального приствою, який називається напрямною втулкою. Ф - фасочні зубці; призначені для утворення фасок біля шпоночного пазу, вони є тільки чорновими; призначені для остаточного утворення шпоночного пазу. Шп → чорнові + перехідні + чистові + калібрувальні зубці.
Переваги та недоліки
Протяжка має такі переваги:
- Забезпечує високу продуктивність та точність обробки заданої поверхні, при досить низькій кваліфікації робітника;
- Має досить високий період між перезагостреннями за рахунок великою сумарної довжини різальних окрайок, які беруть участь у процесі різання.
Недоліки:
- Протяжка є вузькоспеціалізованим інструментом призначеним для обробки однієї або декількох одноманітних деталей.
Див. також
Примітки
- ДСТУ 2233-93 Інструменти різальні.Терміни та визначення.
Посилання
- Анімація протягування [ 9 жовтня 2007 у Wayback Machine.]
Література
- Попович В., Голубець В. Технологія конструкційних матеріалів і матеріалознавство: Навчальний посібник для ВНЗ: Книга ІІ. — Суми: ВТД «Університетська книга», 2002. — 260с.
- Грановский Г. И., Грановский В. Г. Резание металлов: М.: Высшая школа, 1985. — 304с.
- Кацев П. Г. Протяжные работы. М.: Высш.школа, 1968. — 247с.
- Смирнов В. О., Білецький В. С. Фізичні та хімічні основи виробництва. — Донецьк: Східний видавничий дім, 2005. ISBN 966-7804-90-9
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Cyu stattyu treba vikifikuvati dlya vidpovidnosti standartam yakosti Vikipediyi Bud laska dopomozhit dodavannyam dorechnih vnutrishnih posilan abo vdoskonalennyam rozmitki statti Gruden 2008 Protya zhka bagatolezovij instrument leza rizalnoyi dilyanki yakogo rozmisheni odne za drugim u napryamku golovnogo ruhu rizannya vistupayut odne nad drugim u napryamku perpendikulyarnomu do napryamku cogo ruhu yakij zdijsnyuyetsya bez ruhu podachi Shponkova protyazhkaZagalnij opisVikoristovuyetsya dlya obrobki otvoriv riznih tipiv a takozh fasonnih zovnishnih poverhon Zabezpechuye tochnist vikonannya rozmiriv za kvalitetami IT8 IT6 shorstkist poverhni pislya obroblennya Ra 2 5 0 8 Protyazhka poyednuye u sobi rizalni ta kalibruvalni zubci yaki dozvolyayut vikonuvati chornovu ta chistovu obrobku sho zabezpechuye neobhidnu tochnist Protyazhki podilyayut na vnutrishni priznacheni dlya obrobki vnutrishnih zamknutih poverhon i zovnishni dlya obrobki zovnishnih nezamknutih poverhon Kozhna grupa vklyuchaye riznomanitni vidi protyazhok yaki vidpovidayut riznij formi poverhon sho obroblyayutsya Za konstruktivnim vikonannyam protyazhki mozhut buti cilnimi i zbirnimi Za napryamkom rizalnih okrajok vidnosno robochogo ruhu rozriznyayut protyazhki iz gvintovimi abo kilcevimi zubcyami Za materialom z yakogo vigotovlyayutsya rizalni chastini protyazhki podilyayutsya na protyazhki iz shvidkorizalnoyi stali tverdosplavni j vigotovleni z legovanoyi instrumentalnoyi stali Za shemoyu rizannya rozriznyayut protyazhki z profilnoyu generatornoyu i grupovoyu shemami rizannya Za kilkistyu protyazhok v komplekti protyazhki buvayut odnoprohidnimi i bagatoprohidnimi komplektni Skladovi chastini protyazhkiRozriznyayut taki skladovi chastini protyazhok Perednij hvostovik priznachenij dlya zahvatu protyazhki patronom protyazhnogo verstatu Shijka priznachena dlya z yednannya hvostovika z osnovnimi elementami protyazhki Perednij konus priznachenij dlya polegshennya vstanovlennya detali pered protyaguvannyam dovzhina perehidnogo konusa 15 20 mm Perednya napryamna chastina priznachena dlya centruvannya zagotovki pered protyaguvannyam Robocha chastina protyazhki priznachena dlya oderzhannya neobhidnih rozmiriv ta tochnosti otvoru sho protyaguyetsya Chornova chastina priznachena dlya znyattya osnovnogo pripusku Chistova chastina priznachena dlya ostatochnoyi obrobki otvoru i povinna zabezpechiti neobhidnu tochnist ta shorstkist obroblenoyi poverhni Perehidna chastina priznachena dlya postupovogo znizhennya zusil protyaguvannya ta viklyuchennya polomok protyazhki ta defektiv na obroblyuvanij poverhni Kalibruvalna chastina ne znimaye pripusku vona neobhidna dlya zmenshennya ta viklyuchennya rozmiriv obroblyuvanogo otvoru ta ye rezervom dlya chistovoyi chastini pislya perezagostren dd Zadnya napryamna chastina priznachena dlya viklyuchennya perehodu protyazhki pid chas roboti ta dlya pidtrimannya protyazhki karetkoyu protyazhnogo verstatu Zadnij hvostovik vikoristovuyetsya tilki na avtomatizovanih protyazhnih verstatah i neobhidnij dlya avtomatizovanogo povernennya protyazhki u vihidne polozhennya Konstruktivni elementit krok zubciv protyazhki dlya chornovih ta perehidnih zubciv krok postijnij i vibirayetsya u zalezhnosti vid h visota struzhkovoyi kanavki Na chistovih ta kalibruvalnih zubcyah krok vikonuyetsya zminnim t1 t2 t3 i do togo zh menshimi za t Zminnij krok na chistovih ta kalibruyuchih zubcyah neobhidnij dlya togo shob zopobigti utvoryuvannyu pozdovzhnih risok na poverhni obroblyuvanoyi poverhni h 0 38 0 4 t visota struzhkovoyi kanavki q 0 35 0 36 t shirina spinki zuba r 0 5 0 55 t radius bilya osnovi zuba R 0 65 0 8 t radius spinki zuba Najvazhlivishim konstruktivnim elementom zubu protyazhki ye jogo visota Dlya togo shob struzhka vilno rozmishuvalasya u struzhkovij kanavci ob yem struzhkovoyi kanavki povinen znachno perevishuvati ob yem znyatoyi struzhki fkan fstr K 2 5 fkan plosha aktivnoyi chastini struzhkovoyi kanavki fkan p h 4 fstr plosha utvorenoyi struzhki fstr Sz L3 de Sz pidjom na zub L3 dovzhina zagotovki K koeficiyent zapovnennya struzhkovoyi kanavki hmin 1 13 s q r t S z L 3 K m i n displaystyle sqrt S z L 3 K m in Shemi rizannya pri protyaguvanniShemi rizannya pri protyaguvanni harakterizuyut poslidovnist znattya shariv materialu z obroblyuvanoyi poverhni Pri protyaguvanni vikoristovuyutsya taki shemi rizannya Profilna shema Profilna Za profilnoyu shemoyu profil zubciv protyazhki vidpovidaye profilyu ostatochno obroblenoyi poverhni Cya shema zastosovuyetsya yak kinceva Nedolikom ciyeyi shemi ye skladnist vigotovlennya ta perezagostrennya pri skladnij formi obroblyuvanoyi poverhni Generatorna shema Generatorna Za generatornoyu shemoyu profil zubciv protyazhki postupovo nablizhayetsya do profilyu ostatochnogo obroblenoyi poverhni Za takoyu shemoyu dlya sproshennya vigotovlennya vikonuyut komplekti protyazhok yaki skladayutsya z chornovih ta chistovih protyazhok Chistova protyazhka maye profil ostatochno obroblenoyi poverhni i visoku tochnist Chornova protyazhka znimaye ostatochnij pripusk i forma ne maye znachennya Grupova Grupova shemaZa grupovoyu shemoyu pripusk znimayetsya grupoyu zubciv i podilyayetsya po shirini U zv yazku z tim sho zmenshuyetsya sumarna dovzhina rizalnih okrajok zmenshuyutsya zusillya protyaguvannya sho daye mozhlivist zbilshiti pidjom na zub 1 j zub grupovoyi shemi rizannya nazivayetsya proriznim Vin maye nepovnu dovzhinu rizalnih kromok i vikruzhki radiusom R Vin zrizaye tilki chastinu pripusku 2 j zub ye gladkim vin nazivayetsya zachishayuchim zrizaye tu chastinu yaka ne zrizana pershim zubom Grupova shema vikoristovuyetsya tilki dlya chornovih protyazhek abo dlya chornovoyi chastini kombinovanih protyazhek Chistovi ta kolibruvalni zubci protyazhek pracyuyut za profilnoyu shemoyu pid chas ekspluataciyi protyazhki spracovuyutsya Yaksho spracovuvannya perevishuye velichinu Sz to pershij zub ne mozhe zrizati struzhku i struzhka zrizayetsya drugim zubom u viglyadi kilcya Ce kilce rozmishuyetsya pered nastupnoyu grupoyu chornovih zubciv ce pogirshuye umovi obroblennya ta vidvodu struzhki a v okremih vipadkah mozhe privesti do polomki protyazhki Najposhirenishi vidi protyazhokShlicovi protyazhki Ye yedinim instrumentom sho priznachenij dlya obrobki bagatoshlicovih otvoriv Shlicova protyazhka maye ti zh sami konstruktivni elementi sho i krugla protyazhka ale yiyi robocha chastina vidriznyayetsya vid robochoyi chastini kruglih protyazhok FSh Na konstrukciyu rizalnoyi chastini vplivayut rozmiri zadayuchogo otvoru yaksho diametr poperedno obroblenogo otvoru dorivnyuye diametru shliciv to vikoristovuyut shemu protyaguvannya FSh F fasochni zubci priznacheni dlya utvorennya fasok bilya osnovi shlicya voni ye tilki chornovimi Fasochni zubci prorizayut napryam dlya shlicevih zubciv Sh shlicovi zubci voni vmishuyut chornovi perehidni chistovi kalibruvalni zubci d d1 vnutrishnij diametr De zovnishnij diametr b shirina shlicya z chislo zubciv c 45 faski FKSh FKSh vikoristovuyetsya u tih vipadkah koli vnutrishnij diametr shliciv bilshij nizh diametr poperedno obroblenogo otvoru F fasochni zubci tilko chornovi zubci yaki utvorili faski bilya osnovi shliciv a takozh prorizayut napryamok dlya shlicevih zubciv K krugli utvoryuyut vnutrishnij diametr shliciv di vmishyuyut chornovi perehidni chistovi kalibruvalni Sh shlicevi priznacheni dlya utvorennya zovnishnogo diametra shirini ta kilkist shliciv vmishuyuyut chornovi chistovi kalibruvalni di gt d d diametr obroblenogo otvoru Profil zuba shponkovoyi protyazhki Shponkovi protyazhki Dlya obrobki shponkovih paziv u poperedno obroblenih kruglih paziv Ci protyazhki ye ploskimi i ne mayut zadnoyi napryamnoyi chastini i zadnogo hvostovika tomu sho voni centruyutsya za dopomogoyu specialnogo pristvoyu yakij nazivayetsya napryamnoyu vtulkoyu F fasochni zubci priznacheni dlya utvorennya fasok bilya shponochnogo pazu voni ye tilki chornovimi priznacheni dlya ostatochnogo utvorennya shponochnogo pazu Shp chornovi perehidni chistovi kalibruvalni zubci Perevagi ta nedolikiProtyazhka maye taki perevagi Zabezpechuye visoku produktivnist ta tochnist obrobki zadanoyi poverhni pri dosit nizkij kvalifikaciyi robitnika Maye dosit visokij period mizh perezagostrennyami za rahunok velikoyu sumarnoyi dovzhini rizalnih okrajok yaki berut uchast u procesi rizannya Nedoliki Protyazhka ye vuzkospecializovanim instrumentom priznachenim dlya obrobki odniyeyi abo dekilkoh odnomanitnih detalej Div takozhProtyaguvannyaPrimitkiDSTU 2233 93 Instrumenti rizalni Termini ta viznachennya PosilannyaAnimaciya protyaguvannya 9 zhovtnya 2007 u Wayback Machine LiteraturaPopovich V Golubec V Tehnologiya konstrukcijnih materialiv i materialoznavstvo Navchalnij posibnik dlya VNZ Kniga II Sumi VTD Universitetska kniga 2002 260s Granovskij G I Granovskij V G Rezanie metallov M Vysshaya shkola 1985 304s Kacev P G Protyazhnye raboty M Vyssh shkola 1968 247s Smirnov V O Bileckij V S Fizichni ta himichni osnovi virobnictva Doneck Shidnij vidavnichij dim 2005 ISBN 966 7804 90 9