Могила Миколи Сціборського та Омеляна Сеника — пам'ятка історії, місце поховання діячів українського національно-визвольного руху Миколи Сціборського та Омеляна Сеника.
Могила Миколи Сціборського та Омеляна Сеника | |
---|---|
50°15′25″ пн. ш. 28°39′26″ сх. д. / 50.257194° пн. ш. 28.65722° сх. д.Координати: 50°15′25″ пн. ш. 28°39′26″ сх. д. / 50.257194° пн. ш. 28.65722° сх. д. | |
Тип | пам'ятник |
Країна | Україна |
Розташування | м. Житомир |
Матеріал | граніт |
Засновано | 3 вересня 1941 |
Перша згадка | 3 вересня 1941 року |
Встановлено | 28 березня 2014 року |
Могила Миколи Сціборського та Омеляна Сеника (Україна) | |
Могила Миколи Сціборського та Омеляна Сеника у Вікісховищі |
Включена до Реєстру щойно виявлених та новозбудованих пам'яток культурної спадщини 25 березня 2005 року під назвою «Могила учасників визвольних змагань М. Сціборського та О. Сеника», має охоронний № 4051.
Загальний опис
Розміщений в Житомирі, на подвір'ї Спасо-Преображенського собору, вулиця Перемоги, 14.
На могилі хрест з сірого граніту, встановлений на постаменті з чорного граніту.
З фасадного боку— табличка з каменю габро, на якій напис:
"Тут поховані борці за волю України: ОМЕЛЯН СЕНИК 19.01.1891, Яворів - 30.08.1941, Житомир 9-й крайовий Командант УВО, член Вищого Проводу ОУН. МИКОЛА СЦІБОРСЬКИЙ 28.03.1898, Житомир - 30.08.1941, Житомир Діяч УНР,УВО, один із засновників ОУН, підполковник, ідеолог українського націоналізму. Вічна їм пам'ять". Нижче таблиці, на могильній плиті, напис: "Державу не твориться в будучині, Державу будується нині. Це люди на сталь перекуті в огні, Це люди, як брили каміння. (Олег Ольжич)"
Навколо могили майданчик, вимощений бруківкою.
Історична довідка
Вбивство сталося 30 серпня 1941 року на вулиці Івана Франка, котрою йшли із наради в обласній поліції до свого помешкання Сеник та Сціборський. Приблизно 0 19:30 було здійснено постріли в спину невстановленою особою. Сеник помер відразу, а Сціборський був смертельно поранений в обличчя та шию і помер під час операції в першій міській лікарні. Улас Самчук у книзі «На білому коні» написав:
«Під цим самим обідраним собором, на голій брукованій площі, нічим не захищені, виразно виділялись два горбики свіжої землі з дерев’яними на них хрестами. Тяжко повірити, що тут недавно знайшли свій життєвий кінець двоє найчільніших діячів українського модерного революційного опору – двоє довголітніх, невтомних шукачів розв’язки національного питання цього простору – Омелян Сеник і Микола Сціборський.»
За свідченнями очевидців, на похорони зібралось близько 3 тисяч людей, незважаючи на рясний дощ.
Сціборський та Сеник були поховані в окремих могилах, котрі, після приходу комуністичної влади, було зрівняно із землею і на довгих 45 років про них було забуто. Вже після відновлення незалежности, в квітні 1991 року, активістами було розшукане приблизне місце поховання. Збереглась світлина 1941 року, на котрій біля свіжих могил Сціборського і Сеника сидить інж. Троян. Вказівником слугувало дерево біля собору, поруч з могилами, котре збереглось. Так було відновлено могилу і встановлено хрест, котрий того ж дня зламали. Вже в серпні 1991 року було встановлено гранітну пам'ятну дошку та новий хрест. Незабаром і цю дошку розбили. Тоді підприємець Володимир Лук'яненко з Коростеня виготовив нову гранітну пам'ятну дошку, котру забетонували та, на перших порах, встановили варту.
Після приходу до влади Партії регіонів та призначення нового єпископа Житомирської УПЦ МП Никодима могилу намагалися зруйнувати. Для громади чинились всілякі перешкоди при проведенні мітингів та публічних відвідин — від міліційних заборон до релігійних провокацій. Рішенням керівництва міста було заборонено проводити будь-який благоустрій могили, хоч вона вкрай того потребувала.
Лише після усунення від влади Партії регіонів, внаслідок революції гідности, вдалося впорядкувати могилу. Відкриття нового пам'ятника відбулось 28 березня 2014 року, в день народження Миколи Сціборського.
Примітки
- (PDF). Архів оригіналу (PDF) за 5 листопада 2018. Процитовано 4 листопада 2018.
- . Архів оригіналу за 5 листопада 2018. Процитовано 4 листопада 2018.
- . Архів оригіналу за 27 лютого 2022. Процитовано 26 травня 2020.
- В Житомирі офіційно відкрили пам'ятник Омеляну Сенику і Миколі Сціборському. Процитовано 26 травня 2020.
Джерела
- Газета «Українське Слово» від 11 вересня 1941 р.
- Іван Ковальчук, Сергій Стельникович. Нарис історії діяльності ОУН під проводом А. Мельника на Житомирщині у другій половині 1941 року. — Житомир: «Рута», 2011.
- Костриця М. Ю. З берегів Тетерева — у вічність. О. Ольжич / М. Ю. Костриця, Р. Ю. Кондратюк. — Житомир, 2007.
- Геннадій Махорін. Наші Герої. — Житомир: ФОП Котвицький В. Б., 2014.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Mogila Mikoli Sciborskogo ta Omelyana Senika pam yatka istoriyi misce pohovannya diyachiv ukrayinskogo nacionalno vizvolnogo ruhu Mikoli Sciborskogo ta Omelyana Senika Mogila Mikoli Sciborskogo ta Omelyana Senika50 15 25 pn sh 28 39 26 sh d 50 257194 pn sh 28 65722 sh d 50 257194 28 65722 Koordinati 50 15 25 pn sh 28 39 26 sh d 50 257194 pn sh 28 65722 sh d 50 257194 28 65722Tippam yatnikKrayina Ukrayina ISO3166 1 alpha 3 UKR ISO3166 1 cifrovij 804 Roztashuvannyam ZhitomirMaterialgranitZasnovano3 veresnya 1941Persha zgadka3 veresnya 1941 rokuVstanovleno28 bereznya 2014 rokuMogila Mikoli Sciborskogo ta Omelyana Senika Ukrayina Mogila Mikoli Sciborskogo ta Omelyana Senika u Vikishovishi Vklyuchena do Reyestru shojno viyavlenih ta novozbudovanih pam yatok kulturnoyi spadshini 25 bereznya 2005 roku pid nazvoyu Mogila uchasnikiv vizvolnih zmagan M Sciborskogo ta O Senika maye ohoronnij 4051 Zagalnij opisRozmishenij v Zhitomiri na podvir yi Spaso Preobrazhenskogo soboru vulicya Peremogi 14 Na mogili hrest z sirogo granitu vstanovlenij na postamenti z chornogo granitu Z fasadnogo boku tablichka z kamenyu gabro na yakij napis Tut pohovani borci za volyu Ukrayini OMELYaN SENIK 19 01 1891 Yavoriv 30 08 1941 Zhitomir 9 j krajovij Komandant UVO chlen Vishogo Provodu OUN MIKOLA SCIBORSKIJ 28 03 1898 Zhitomir 30 08 1941 Zhitomir Diyach UNR UVO odin iz zasnovnikiv OUN pidpolkovnik ideolog ukrayinskogo nacionalizmu Vichna yim pam yat Nizhche tablici na mogilnij pliti napis Derzhavu ne tvoritsya v buduchini Derzhavu buduyetsya nini Ce lyudi na stal perekuti v ogni Ce lyudi yak brili kaminnya Oleg Olzhich Navkolo mogili majdanchik vimoshenij brukivkoyu Istorichna dovidkaDokladnishe Sciborskij Mikola Orestovich Dokladnishe Senik Omelyan Vbivstvo stalosya 30 serpnya 1941 roku na vulici Ivana Franka kotroyu jshli iz naradi v oblasnij policiyi do svogo pomeshkannya Senik ta Sciborskij Priblizno 0 19 30 bulo zdijsneno postrili v spinu nevstanovlenoyu osoboyu Senik pomer vidrazu a Sciborskij buv smertelno poranenij v oblichchya ta shiyu i pomer pid chas operaciyi v pershij miskij likarni Ulas Samchuk u knizi Na bilomu koni napisav Pid cim samim obidranim soborom na golij brukovanij ploshi nichim ne zahisheni virazno vidilyalis dva gorbiki svizhoyi zemli z derev yanimi na nih hrestami Tyazhko poviriti sho tut nedavno znajshli svij zhittyevij kinec dvoye najchilnishih diyachiv ukrayinskogo modernogo revolyucijnogo oporu dvoye dovgolitnih nevtomnih shukachiv rozv yazki nacionalnogo pitannya cogo prostoru Omelyan Senik i Mikola Sciborskij Za svidchennyami ochevidciv na pohoroni zibralos blizko 3 tisyach lyudej nezvazhayuchi na ryasnij dosh Inzhener Troyan bilya mogili 1941 rik Sciborskij ta Senik buli pohovani v okremih mogilah kotri pislya prihodu komunistichnoyi vladi bulo zrivnyano iz zemleyu i na dovgih 45 rokiv pro nih bulo zabuto Vzhe pislya vidnovlennya nezalezhnosti v kvitni 1991 roku aktivistami bulo rozshukane priblizne misce pohovannya Zbereglas svitlina 1941 roku na kotrij bilya svizhih mogil Sciborskogo i Senika sidit inzh Troyan Vkazivnikom sluguvalo derevo bilya soboru poruch z mogilami kotre zbereglos Tak bulo vidnovleno mogilu i vstanovleno hrest kotrij togo zh dnya zlamali Vzhe v serpni 1991 roku bulo vstanovleno granitnu pam yatnu doshku ta novij hrest Nezabarom i cyu doshku rozbili Todi pidpriyemec Volodimir Luk yanenko z Korostenya vigotoviv novu granitnu pam yatnu doshku kotru zabetonuvali ta na pershih porah vstanovili vartu Pislya prihodu do vladi Partiyi regioniv ta priznachennya novogo yepiskopa Zhitomirskoyi UPC MP Nikodima mogilu namagalisya zrujnuvati Dlya gromadi chinilis vsilyaki pereshkodi pri provedenni mitingiv ta publichnih vidvidin vid milicijnih zaboron do religijnih provokacij Rishennyam kerivnictva mista bulo zaboroneno provoditi bud yakij blagoustrij mogili hoch vona vkraj togo potrebuvala Lishe pislya usunennya vid vladi Partiyi regioniv vnaslidok revolyuciyi gidnosti vdalosya vporyadkuvati mogilu Vidkrittya novogo pam yatnika vidbulos 28 bereznya 2014 roku v den narodzhennya Mikoli Sciborskogo Primitki PDF Arhiv originalu PDF za 5 listopada 2018 Procitovano 4 listopada 2018 Arhiv originalu za 5 listopada 2018 Procitovano 4 listopada 2018 Arhiv originalu za 27 lyutogo 2022 Procitovano 26 travnya 2020 V Zhitomiri oficijno vidkrili pam yatnik Omelyanu Seniku i Mikoli Sciborskomu Procitovano 26 travnya 2020 DzherelaGazeta Ukrayinske Slovo vid 11 veresnya 1941 r Ivan Kovalchuk Sergij Stelnikovich Naris istoriyi diyalnosti OUN pid provodom A Melnika na Zhitomirshini u drugij polovini 1941 roku Zhitomir Ruta 2011 Kostricya M Yu Z beregiv Tetereva u vichnist O Olzhich M Yu Kostricya R Yu Kondratyuk Zhitomir 2007 Gennadij Mahorin Nashi Geroyi Zhitomir FOP Kotvickij V B 2014