Меркурометрі́я — титриметричний метод кількісного визначення деяких аніонів, заснований на утворенні малорозчинних сполук при взаємодії з розчинами солей Hg(I). Визначуваними аніонами зазвичай є галогенід-іони, а титрантом — розчин нітрату ртуті(I) Hg2(NO3)2.
Визначення
При взаємодії між галогенід-іонами та катіоном Hg22+ відбувається осадження малорозчинних галогенідів:
Для встановлення кінцевої точки титрування застосовують декілька індикаторів:
- (а також ), у вигляді 1% розчину в 95% етанолі. Повне відтитрування аніонів і поява надлишкової кількості катіонів веде до утворення синього осаду комплексу (у слабокислому та нейтральному середовищах) або ж посиніння розчину (в HNO3 6 моль/л).
До переваг цього методу відноситься можливість проводити визначення у сильнокислих розчинах, а також при їхній каламутності чи забарвленості. Окрім того можливе і зворотне титрування.
- , червоне забарвлення якого зникає при появі надлишку катіонів Hg(I):
При використанні такого методу слід проводити окремий контрольний дослід, в кому визначається кількість титранту, що йде на реакцію з індикатором. Це число потім віднімається від об'єму титранту, що пішов на визначення аніонів у досліджуваному розчині.
Застосування
Меркурометрія має певні переваги над подібним до неї методом аргентометрії:
- сполуки ртуті є дешевшими за сполуки срібла;
- сполуки Hg(I) менш розчинні, ніж солі Ag(I), тому пік на кривій титрування поблизу точки еквівалентності виражений чіткіше;
- визначенню хлорид-іонів меркурометричним титруванням не заважають присутні у розчині іони MnO4-, CrO42-, NO2-, SO32-, S2-, а також H2O2.
Стандартизація
Нітрат ртуті(I) не відповідає вимогам до стандартних речовин, тому після приготування розчину його додатково стандартизують.
Типовим для меркурометрії є розчин титранту концентрацією 0,1 моль/л, приготований розведенням солі у нітратній кислоті. Оскільки солі Hg(I) є нестійкими, вони можуть містити домішки Hg(II). Тому до отриманого розчину додають кілька крапель ртуті і залишають на одну добу у темному місці. Металічна ртуть сприяє відновленню іонів:
Концентрацію розчину Hg2(NO3)2 встановлюють за стандартним розчином хлориду натрію відомої концентрації. Індикатором може виступати , отриманий in situ додаванням розчинів сполуки заліза(III) і тіоціанату.
Першою частиною стандартизації є титрування аліквоти стандартного розчину NaCl у присутності індикатору, другою — титрування холостої проби, без NaCl. Різницею є об'єм Hg2(NO3)2, що пішов на титрування наважки хлориду, з якого розраховують молярну концентрацію розчину.
Див. також
Джерела
- Болотов В. В., Свєчнікова О. М., Колісник С. В., Жукова Т. В. та ін. Аналітична хімія / За ред. В. В. Болотова. — Х. : Вид-во НФаУ, 2004. — С. 264—266. — .
Посилання
- МЕРКУРОМЕТРІЯ // Фармацевтична енциклопедія
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Ne plutati z merkurimetriyeyu titruvannyam solyami Hg II Merkurometri ya titrimetrichnij metod kilkisnogo viznachennya deyakih anioniv zasnovanij na utvorenni malorozchinnih spoluk pri vzayemodiyi z rozchinami solej Hg I Viznachuvanimi anionami zazvichaj ye galogenid ioni a titrantom rozchin nitratu rtuti I Hg2 NO3 2 ViznachennyaPri vzayemodiyi mizh galogenid ionami ta kationom Hg22 vidbuvayetsya osadzhennya malorozchinnih galogenidiv H g 2 2 2 C l H g 2 C l 2 displaystyle mathrm Hg 2 2 2Cl longrightarrow Hg 2 Cl 2 downarrow Ks 1 3 10 18 H g 2 2 2 B r H g 2 B r 2 displaystyle mathrm Hg 2 2 2Br longrightarrow Hg 2 Br 2 downarrow Ks 5 8 10 23 H g 2 2 2 I H g 2 I 2 displaystyle mathrm Hg 2 2 2I longrightarrow Hg 2 I 2 downarrow Ks 4 5 10 29 Difenilkarbazon Dlya vstanovlennya kincevoyi tochki titruvannya zastosovuyut dekilka indikatoriv a takozh u viglyadi 1 rozchinu v 95 etanoli Povne vidtitruvannya anioniv i poyava nadlishkovoyi kilkosti kationiv vede do utvorennya sinogo osadu kompleksu u slabokislomu ta nejtralnomu seredovishah abo zh posininnya rozchinu v HNO3 6 mol l Do perevag cogo metodu vidnositsya mozhlivist provoditi viznachennya u silnokislih rozchinah a takozh pri yihnij kalamutnosti chi zabarvlenosti Okrim togo mozhlive i zvorotne titruvannya Zabarvlennya rozchiniv sho mistyat ioni Fe3 livoruch i kompleks Fe SCN 3 pravoruch chervone zabarvlennya yakogo znikaye pri poyavi nadlishku kationiv Hg I 3 H g 2 2 2 F e S C N 3 3 H g 2 S C N 2 2 F e 3 displaystyle mathrm 3Hg 2 2 2 Fe SCN 3 longrightarrow 3 Hg 2 SCN 2 2Fe 3 dd Pri vikoristanni takogo metodu slid provoditi okremij kontrolnij doslid v komu viznachayetsya kilkist titrantu sho jde na reakciyu z indikatorom Ce chislo potim vidnimayetsya vid ob yemu titrantu sho pishov na viznachennya anioniv u doslidzhuvanomu rozchini ZastosuvannyaMerkurometriya maye pevni perevagi nad podibnim do neyi metodom argentometriyi spoluki rtuti ye deshevshimi za spoluki sribla spoluki Hg I mensh rozchinni nizh soli Ag I tomu pik na krivij titruvannya poblizu tochki ekvivalentnosti virazhenij chitkishe viznachennyu hlorid ioniv merkurometrichnim titruvannyam ne zavazhayut prisutni u rozchini ioni MnO4 CrO42 NO2 SO32 S2 a takozh H2O2 StandartizaciyaNitrat rtuti I ne vidpovidaye vimogam do standartnih rechovin tomu pislya prigotuvannya rozchinu jogo dodatkovo standartizuyut Tipovim dlya merkurometriyi ye rozchin titrantu koncentraciyeyu 0 1 mol l prigotovanij rozvedennyam soli u nitratnij kisloti Oskilki soli Hg I ye nestijkimi voni mozhut mistiti domishki Hg II Tomu do otrimanogo rozchinu dodayut kilka krapel rtuti i zalishayut na odnu dobu u temnomu misci Metalichna rtut spriyaye vidnovlennyu ioniv H g 2 H g H g 2 2 displaystyle mathrm Hg 2 Hg longrightarrow Hg 2 2 Koncentraciyu rozchinu Hg2 NO3 2 vstanovlyuyut za standartnim rozchinom hloridu natriyu vidomoyi koncentraciyi Indikatorom mozhe vistupati otrimanij in situ dodavannyam rozchiniv spoluki zaliza III i tiocianatu Pershoyu chastinoyu standartizaciyi ye titruvannya alikvoti standartnogo rozchinu NaCl u prisutnosti indikatoru drugoyu titruvannya holostoyi probi bez NaCl Rizniceyu ye ob yem Hg2 NO3 2 sho pishov na titruvannya navazhki hloridu z yakogo rozrahovuyut molyarnu koncentraciyu rozchinu Div takozhArgentometriya MerkurimetriyaDzherelaBolotov V V Svyechnikova O M Kolisnik S V Zhukova T V ta in Analitichna himiya Za red V V Bolotova H Vid vo NFaU 2004 S 264 266 ISBN 966 615 219 3 PosilannyaMERKUROMETRIYa Farmacevtichna enciklopediya