«Дванадцять обручів» — четвертий роман українського письменника Юрія Андруховича. Вперше вийшов у видавництві «Критика» 2003 року. Чотири рази перевидавався українською в 2004, 2005, 2006 і 2013 роках.
Дванадцять обручів | ||||
---|---|---|---|---|
Жанр | роман | |||
Форма | роман | |||
Автор | Юрій Андрухович | |||
Мова | українська мова | |||
Написано | 2001-2003 | |||
Опубліковано | 2003 | |||
| ||||
За цей роман Юрій Андрухович у 2006 році став лауреатом Літературної премії Центральної Європи Angelus (пол. Dwanaście kręgów — перекладач Катажина Котинська).
Назва
Назва твору походить від вірша Богдана-Ігоря Антонича «Елегія про ключі від кохання», де йдеться про «дванадцять обручів весни».
Дванадцять обручів - це етапи, які проходить в своєму розумінні дійсності одна з героїнь роману – Коломея. Автор пояснює кожен з них: «Перший обруч - це напевно… пояс невинності на дівчатах», «Другий - це напевно... такий танець, коли всі танцюють у колі. Ну там стелять хусточку на підлогу й усі з усіма цілуються»... «Дванадцятий обруч - це коло вічності, початок і кінець в одному. Альфа і Омега, всі ми і кожне з нас...».
Сюжет
Історія компанії з восьми осіб, яка опинилася покинутою в гірському пансіонаті українських Карпат. Одному з героїв роману – Артурові Пепі – незнайомий власник фірми, для якої той вигадував рекламні гасла, запропонував відвідати свій пансіонат на полонині Дзиндзул. Компанію доставили на гелікоптері до помешкання, в якому було все – і їжа, й розваги, і навіть прислуга, не з’являвся лише господар. Хто знав, що декілька днів у горах перетворяться на фатальну пригоду?
Серед сюжетних ліній також своєрідний любовний трикутник: стосунків австрійського фотографа Карла-Йозефа Цумбруннена та української перекладачки Роми Воронич, Артурової дружини.
Образ Богдана-Ігоря Антонича
Над історією тяжіє літературний авторитет - поет Богдан-Ігор Антонич (його творчості Юрій Андрухович присвятив свою кандидатську дисертацію). Слова поета взято епіграфом до твору:
Самотній друже, мов у ночі пояс,
ти в таємниці світу оповитий.
В цей вечір весняний ходи зі мною
в корчмі на місяці горілку пити.
Андрухович вплітає в текст роману слова і фрази Антонича, часто не беручи їх у лапки. Назва розділу "Карузо ночі" є образом Богдана-Ігоря Антонича.
Про життя Богдана-Ігоря Антонича йдеться у шостій главі. Як підкреслює Василь Кузан, незрозуміле для пересічного громадянина подвійне життя Богдана-Ігоря спонукало ввести цю незрозумілість у роман, але Андрухович підходить до цього не традиційно, не поясненням заплутаності і неоднозначності проявів характеру Антонича, а створенням відповідної атмосфери в самому романі. Так подвійність життя передається подвійним стандартом мови автора. Навіть в одному реченні йому вдається поєднати високопоетичні, образні, метафоричні фрази із словами буденними, ненормативними, а іноді навіть і цинічними. Саме щоб підкреслити цю неодномірність, він виділяє окремі слова чи словосполучення іншим шрифтом. Це механічний і досить таки штучний прийом. На його думку, головним героєм роману є саме Антонич.
Юрій Андрухович зображає Антонича в своєму романі «Дванадцять обручів», як антисоціальну особу: він п'є горілку, ходить по борделях та є коханцем дружини померлого брата своєї матері. Андрухович пише роман, базуючись на «спогадах Ярослава Курдидика». Насправді це вигадана письменником історія, яка не має жодного стосунку до Антонича, пояснює Микола Ільницький. Він вважає такий опис з боку Андруховича з метою епатажу.
Ігор та Ірина Калинці виступили різко проти роману. Ігор Калинець наголосив, що постмодернізм перетворюється в аморальну течію, а саме проти цього боровся Антонич. Ільницкий пояснив таку реакцію тим, що Калинці сприйняли роман паплюженням людини, яка була абсолютно протилежною в житті. На його думку, виписаний в романі образ не сприяв популярності Антонича серед сучасної молоді, оскільки не готував до його реальної біографії й справжньої тематики творів поета.
У 2016-му Юрій Андрухович знову повернувся до Богдана-Ігоря Антонича, створивши літературно-музичний проект «Антонич удома». Андрухович тоді зазначив, що поета не надто знають і розуміють українці.
«Є набагато слабші поети за Антонича, яких українці вважають зрозумілими, своїми, кращими, близькими. Антонича важко читати напам’ять, є певні вірші, які навіть я не можу цитувати. Але Антонич такий поет, який вимагає включення дуже серйозних інтелектуальних ресурсів, а в нашій традиції цього немає, бо поезія або має розчулити до сліз, або не цікава», – зауважив Юрій Андрухович.
Анотація роману
«Нового роману від Юрія Андруховича чекали вже давно, дехто навіть і чекати кинув. Утім, мабуть, ніхто не сподівався такого незвичного Андруховича — хіба тільки ті, хто усвідомлював, що виводити Андруховичеву прозу треба вже не так від бубабістської трилогії, як від «Центрально-східної ревізії» — строгого, піднесеного й скорботного роману, замаскованого під «есей».
Окремі фраґменти «Дванадцяти обручів», опубліковані в «Потязі» та «Критиці», тільки збивали з пантелику: лишаючи загальне враження невластивого Андруховичу письма, вони, водночас, були надто різними, аби через ці дві точки отак просто пройшла пряма уявлюваного роману. Тлумачити нову Андруховичеву прозу, здається, значно складніше, ніж старіші його ігрові та постмодерні твори. Вона виразно менш складна і складена, натомість прозоріша й самодостатніша, себто не настільки інтертекстуальна (хоча таки інтертекстуальна), не настільки філологічно залежна (хоча таки залежна), не настільки потребує продовження й доконання в лабиринті схолій і ґлос (хоча таки потребує).
Оповіддю тут керує не беззастережна логіка карнавалу, люба молодому й веселому «деміюргові», і не витончена логіка лінґвістики, звична вченому укладачеві антологій, а скептичний і парадоксально іронічний патос зрілого поета, мандрівника світами, розвідника потаємних надр Центральної і просто Європи, який прискіпливо ревізує самі підвалини і цілий фундаментальний лексикон колись баґательного і несуперечливого бубабістського парадизу. Із тієї тотальної ревізії якось непомітно та безпомильно висновується тотальна невідворотність смерти, прикрої, але, поза тим, не жахливої.
Для епікурейця Андруховича висновок не сказати б геть зовсім неочікуваний. Зрештою, щойно він закінчив пере(у)кладати свою антологію американської поезії, а хіба О'Гара чи Ешбері не саме цього (хоча не тільки цього) навчають? Ця проза смертна онтологія, власне, і є глибинним сюжетом оповіді, найголовнішим рушієм химерного наративу, і його головним героєм — поруч із іншими дійсними й удаваними постатями, отими зникомими Цумбрунненнами, Пепами, Антоничами, Орфеями — є така собі тлінна людина, певна людина, котра пише роман, подорожує потягом між Сучавою та Бухарестом, іде собі на південь і трохи на захід, аж раптом усвідомлює, що подорож ця — «ніщо інше, як епілог.
І тому цей потяг — центральноєвропейський, ці кукурудзяні та соняшникові поля за вікном — Румунія, ці сміттєзвалища навколо бетонних почвар — Циганія, а ця нескінченна гориста смуга на обрії — Карпати. Але хто в такому разі цей єдиний у всьому вагоні пасажир, цей я?».
Цитати
«Усе, чого ми собі бажаємо, про що думаємо і чого сподіваємося, обов’язково з нами трапляється. Штука лише в тому, що завжди надто пізно і завжди якось не так. Отже, коли це постає перед нами, навіть не впізнаємо його в обличчя».
«Ніколи не приходьте туди, де ви одного разу вмирали».
«Коли після сексу буває розмова, то швидше за все буває й любов».
«Млявість письма найчастіше свідчить про почуттєве спустошення, а смерть обов’язково вдирається туди, де не вистачає любові».
«Про що могли розмовляти двоє людей, що прожили разом дванадцять років, увійшовши до лісу? Звісна справа, вони мовчали».
«Це дуже класні кобіти, — жартував один із кав'ярних знайомих Карла-Йозефа, зубний лікар, ім'я котрого тут не має значення. — Вони сексапільні, як повії, й нітрохи не зіпсовані фемінізмом».
«Поліційна держава — це там, де поліція рівною мірою всемогутня щодо чесних громадян і безсила щодо злочинців».
Посилання
- Рецензія "Супрема, сперма і скверна" [ 18 квітня 2021 у Wayback Machine.] від Михалка Скаліцкого
- Німецькі критики неоднозначно сприйняли роман Юрія Андруховича “Дванадцять обручів” [ 24 квітня 2017 у Wayback Machine.]
- БОГДАН-ІГОР АНДРУХОВИЧ, АБО ВСЕ ПОЧАЛОСЯ З КОРОВИ [ 16 лютого 2020 у Wayback Machine.]
Джерела
- . www.writers.in.ua (англ.). Архів оригіналу за 5 березня 2021. Процитовано 15 лютого 2021.
- . Збруч (укр.). 25 лютого 2016. Архів оригіналу за 31 грудня 2020. Процитовано 15 лютого 2021.
- . poezia.org. Архів оригіналу за 16 лютого 2020. Процитовано 15 лютого 2021.
- . Club-tourist (амер.). Архів оригіналу за 25 грудня 2018. Процитовано 15 лютого 2021.
- Zaxid.net. . ZAXID.NET (укр.). Архів оригіналу за 18 квітня 2021. Процитовано 15 лютого 2021.
- . Радіо Свобода (укр.). Архів оригіналу за 24 лютого 2022. Процитовано 15 лютого 2021.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Dvanadcyat obruchiv chetvertij roman ukrayinskogo pismennika Yuriya Andruhovicha Vpershe vijshov u vidavnictvi Kritika 2003 roku Chotiri razi perevidavavsya ukrayinskoyu v 2004 2005 2006 i 2013 rokah Dvanadcyat obruchivZhanrromanFormaromanAvtorYurij AndruhovichMovaukrayinska movaNapisano2001 2003Opublikovano2003 Za cej roman Yurij Andruhovich u 2006 roci stav laureatom Literaturnoyi premiyi Centralnoyi Yevropi Angelus pol Dwanascie kregow perekladach Katazhina Kotinska NazvaNazva tvoru pohodit vid virsha Bogdana Igorya Antonicha Elegiya pro klyuchi vid kohannya de jdetsya pro dvanadcyat obruchiv vesni Dvanadcyat obruchiv ce etapi yaki prohodit v svoyemu rozuminni dijsnosti odna z geroyin romanu Kolomeya Avtor poyasnyuye kozhen z nih Pershij obruch ce napevno poyas nevinnosti na divchatah Drugij ce napevno takij tanec koli vsi tancyuyut u koli Nu tam stelyat hustochku na pidlogu j usi z usima ciluyutsya Dvanadcyatij obruch ce kolo vichnosti pochatok i kinec v odnomu Alfa i Omega vsi mi i kozhne z nas SyuzhetIstoriya kompaniyi z vosmi osib yaka opinilasya pokinutoyu v girskomu pansionati ukrayinskih Karpat Odnomu z geroyiv romanu Arturovi Pepi neznajomij vlasnik firmi dlya yakoyi toj vigaduvav reklamni gasla zaproponuvav vidvidati svij pansionat na polonini Dzindzul Kompaniyu dostavili na gelikopteri do pomeshkannya v yakomu bulo vse i yizha j rozvagi i navit prisluga ne z yavlyavsya lishe gospodar Hto znav sho dekilka dniv u gorah peretvoryatsya na fatalnu prigodu Sered syuzhetnih linij takozh svoyeridnij lyubovnij trikutnik stosunkiv avstrijskogo fotografa Karla Jozefa Cumbrunnena ta ukrayinskoyi perekladachki Romi Voronich Arturovoyi druzhini Obraz Bogdana Igorya Antonicha Nad istoriyeyu tyazhiye literaturnij avtoritet poet Bogdan Igor Antonich jogo tvorchosti Yurij Andruhovich prisvyativ svoyu kandidatsku disertaciyu Slova poeta vzyato epigrafom do tvoru Samotnij druzhe mov u nochi poyas ti v tayemnici svitu opovitij V cej vechir vesnyanij hodi zi mnoyu v korchmi na misyaci gorilku piti Andruhovich vplitaye v tekst romanu slova i frazi Antonicha chasto ne beruchi yih u lapki Nazva rozdilu Karuzo nochi ye obrazom Bogdana Igorya Antonicha Pro zhittya Bogdana Igorya Antonicha jdetsya u shostij glavi Yak pidkreslyuye Vasil Kuzan nezrozumile dlya peresichnogo gromadyanina podvijne zhittya Bogdana Igorya sponukalo vvesti cyu nezrozumilist u roman ale Andruhovich pidhodit do cogo ne tradicijno ne poyasnennyam zaplutanosti i neodnoznachnosti proyaviv harakteru Antonicha a stvorennyam vidpovidnoyi atmosferi v samomu romani Tak podvijnist zhittya peredayetsya podvijnim standartom movi avtora Navit v odnomu rechenni jomu vdayetsya poyednati visokopoetichni obrazni metaforichni frazi iz slovami budennimi nenormativnimi a inodi navit i cinichnimi Same shob pidkresliti cyu neodnomirnist vin vidilyaye okremi slova chi slovospoluchennya inshim shriftom Ce mehanichnij i dosit taki shtuchnij prijom Na jogo dumku golovnim geroyem romanu ye same Antonich Yurij Andruhovich zobrazhaye Antonicha v svoyemu romani Dvanadcyat obruchiv yak antisocialnu osobu vin p ye gorilku hodit po bordelyah ta ye kohancem druzhini pomerlogo brata svoyeyi materi Andruhovich pishe roman bazuyuchis na spogadah Yaroslava Kurdidika Naspravdi ce vigadana pismennikom istoriya yaka ne maye zhodnogo stosunku do Antonicha poyasnyuye Mikola Ilnickij Vin vvazhaye takij opis z boku Andruhovicha z metoyu epatazhu Igor ta Irina Kalinci vistupili rizko proti romanu Igor Kalinec nagolosiv sho postmodernizm peretvoryuyetsya v amoralnu techiyu a same proti cogo borovsya Antonich Ilnickij poyasniv taku reakciyu tim sho Kalinci sprijnyali roman paplyuzhennyam lyudini yaka bula absolyutno protilezhnoyu v zhitti Na jogo dumku vipisanij v romani obraz ne spriyav populyarnosti Antonicha sered suchasnoyi molodi oskilki ne gotuvav do jogo realnoyi biografiyi j spravzhnoyi tematiki tvoriv poeta U 2016 mu Yurij Andruhovich znovu povernuvsya do Bogdana Igorya Antonicha stvorivshi literaturno muzichnij proekt Antonich udoma Andruhovich todi zaznachiv sho poeta ne nadto znayut i rozumiyut ukrayinci Ye nabagato slabshi poeti za Antonicha yakih ukrayinci vvazhayut zrozumilimi svoyimi krashimi blizkimi Antonicha vazhko chitati napam yat ye pevni virshi yaki navit ya ne mozhu cituvati Ale Antonich takij poet yakij vimagaye vklyuchennya duzhe serjoznih intelektualnih resursiv a v nashij tradiciyi cogo nemaye bo poeziya abo maye rozchuliti do sliz abo ne cikava zauvazhiv Yurij Andruhovich Anotaciya romanu Novogo romanu vid Yuriya Andruhovicha chekali vzhe davno dehto navit i chekati kinuv Utim mabut nihto ne spodivavsya takogo nezvichnogo Andruhovicha hiba tilki ti hto usvidomlyuvav sho vivoditi Andruhovichevu prozu treba vzhe ne tak vid bubabistskoyi trilogiyi yak vid Centralno shidnoyi reviziyi strogogo pidnesenogo j skorbotnogo romanu zamaskovanogo pid esej Okremi fragmenti Dvanadcyati obruchiv opublikovani v Potyazi ta Kritici tilki zbivali z panteliku lishayuchi zagalne vrazhennya nevlastivogo Andruhovichu pisma voni vodnochas buli nadto riznimi abi cherez ci dvi tochki otak prosto projshla pryama uyavlyuvanogo romanu Tlumachiti novu Andruhovichevu prozu zdayetsya znachno skladnishe nizh starishi jogo igrovi ta postmoderni tvori Vona virazno mensh skladna i skladena natomist prozorisha j samodostatnisha sebto ne nastilki intertekstualna hocha taki intertekstualna ne nastilki filologichno zalezhna hocha taki zalezhna ne nastilki potrebuye prodovzhennya j dokonannya v labirinti sholij i glos hocha taki potrebuye Opoviddyu tut keruye ne bezzasterezhna logika karnavalu lyuba molodomu j veselomu demiyurgovi i ne vitonchena logika lingvistiki zvichna vchenomu ukladachevi antologij a skeptichnij i paradoksalno ironichnij patos zrilogo poeta mandrivnika svitami rozvidnika potayemnih nadr Centralnoyi i prosto Yevropi yakij priskiplivo revizuye sami pidvalini i cilij fundamentalnij leksikon kolis bagatelnogo i nesuperechlivogo bubabistskogo paradizu Iz tiyeyi totalnoyi reviziyi yakos nepomitno ta bezpomilno visnovuyetsya totalna nevidvorotnist smerti prikroyi ale poza tim ne zhahlivoyi Dlya epikurejcya Andruhovicha visnovok ne skazati b get zovsim neochikuvanij Zreshtoyu shojno vin zakinchiv pere u kladati svoyu antologiyu amerikanskoyi poeziyi a hiba O Gara chi Eshberi ne same cogo hocha ne tilki cogo navchayut Cya proza smertna ontologiya vlasne i ye glibinnim syuzhetom opovidi najgolovnishim rushiyem himernogo narativu i jogo golovnim geroyem poruch iz inshimi dijsnimi j udavanimi postatyami otimi znikomimi Cumbrunnennami Pepami Antonichami Orfeyami ye taka sobi tlinna lyudina pevna lyudina kotra pishe roman podorozhuye potyagom mizh Suchavoyu ta Buharestom ide sobi na pivden i trohi na zahid azh raptom usvidomlyuye sho podorozh cya nisho inshe yak epilog I tomu cej potyag centralnoyevropejskij ci kukurudzyani ta sonyashnikovi polya za viknom Rumuniya ci smittyezvalisha navkolo betonnih pochvar Ciganiya a cya neskinchenna gorista smuga na obriyi Karpati Ale hto v takomu razi cej yedinij u vsomu vagoni pasazhir cej ya Citati Use chogo mi sobi bazhayemo pro sho dumayemo i chogo spodivayemosya obov yazkovo z nami traplyayetsya Shtuka lishe v tomu sho zavzhdi nadto pizno i zavzhdi yakos ne tak Otzhe koli ce postaye pered nami navit ne vpiznayemo jogo v oblichchya Nikoli ne prihodte tudi de vi odnogo razu vmirali Koli pislya seksu buvaye rozmova to shvidshe za vse buvaye j lyubov Mlyavist pisma najchastishe svidchit pro pochuttyeve spustoshennya a smert obov yazkovo vdirayetsya tudi de ne vistachaye lyubovi Pro sho mogli rozmovlyati dvoye lyudej sho prozhili razom dvanadcyat rokiv uvijshovshi do lisu Zvisna sprava voni movchali Ce duzhe klasni kobiti zhartuvav odin iz kav yarnih znajomih Karla Jozefa zubnij likar im ya kotrogo tut ne maye znachennya Voni seksapilni yak poviyi j nitrohi ne zipsovani feminizmom Policijna derzhava ce tam de policiya rivnoyu miroyu vsemogutnya shodo chesnih gromadyan i bezsila shodo zlochinciv PosilannyaRecenziya Suprema sperma i skverna 18 kvitnya 2021 u Wayback Machine vid Mihalka Skalickogo Nimecki kritiki neodnoznachno sprijnyali roman Yuriya Andruhovicha Dvanadcyat obruchiv 24 kvitnya 2017 u Wayback Machine BOGDAN IGOR ANDRUHOVICh ABO VSE POChALOSYa Z KOROVI 16 lyutogo 2020 u Wayback Machine Dzherela www writers in ua angl Arhiv originalu za 5 bereznya 2021 Procitovano 15 lyutogo 2021 Zbruch ukr 25 lyutogo 2016 Arhiv originalu za 31 grudnya 2020 Procitovano 15 lyutogo 2021 poezia org Arhiv originalu za 16 lyutogo 2020 Procitovano 15 lyutogo 2021 Club tourist amer Arhiv originalu za 25 grudnya 2018 Procitovano 15 lyutogo 2021 Zaxid net ZAXID NET ukr Arhiv originalu za 18 kvitnya 2021 Procitovano 15 lyutogo 2021 Radio Svoboda ukr Arhiv originalu za 24 lyutogo 2022 Procitovano 15 lyutogo 2021