Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Галдан Бошоґту-хан (1644 — 3 травня 1697) — 4-й хан Джунгарії в 1671—1697 роках. Відомий також як Галдан-хунтайджі.
| Галдан Бошоґту-хан | |
|---|---|
| ᠭᠠᠯᠳᠠᠨ ᠪᠣᠱᠣᠭᠲᠤ ᠬᠠᠭᠠᠨ | |
| Народився | 1644 |
| Помер | 3 травня 1697 Ача-Амтатай ·інтоксикація[d][1] |
| Країна | Джунгарське ханство |
| Національність | ойрат |
| Діяльність | Бгікшу |
| Титул | хунтайджі Джунгарії |
| Посада | Хунтайджі і лама[2] |
| Термін | 1671—1697 роки |
| Попередник | Цецен-хан |
| Наступник | Цеван Рабдан |
| Конфесія | ламаїзм |
| Рід | |
| Батько | Батур-хунтайджі |
| Мати | Юм-Агас |
| Родичі | Цецен-хан |
| Брати, сестри | Сенґе |
| У шлюбі з | Ану-хатун |
| Діти | 1 син і 1 донька |
Джерела
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет Galdan Boshogtu han 1644 3 travnya 1697 4 j han Dzhungariyi v 1671 1697 rokah Vidomij takozh yak Galdan huntajdzhi Galdan Boshogtu hanᠭᠠᠯᠳᠠᠨ ᠪᠣᠱᠣᠭᠲᠤ ᠬᠠᠭᠠᠨNarodivsya1644Pomer3 travnya 1697 Acha Amtataj intoksikaciya d 1 KrayinaDzhungarske hanstvoNacionalnistojratDiyalnistBgikshuTitulhuntajdzhi DzhungariyiPosadaHuntajdzhi i lama 2 Termin1671 1697 rokiPoperednikCecen hanNastupnikCevan RabdanKonfesiyalamayizmRidChorosBatkoBatur huntajdzhiMatiYum AgasRodichiCecen hanBrati sestriSengeU shlyubi zAnu hatunDiti1 sin i 1 donka Zmist 1 Zhittyepis 1 1 Molodi roki 1 2 Na choli hanstva 1 2 1 Pridushennya zakolotiv 1 2 2 Rozshirennya volodin 1 2 3 Vijna za Halhu 2 Primitki 3 DzherelaZhittyepisred Molodi rokired Pohodiv z ojratskogo plemeni choros Sin Batur huntajdzhi volodarya Dzhungariyi Jogo matir yu bula Yum Agas donka Ho Urlyuka pravitelya Kalmickogo hanstva Narodivsya u 1644 roci 1651 roku Galdana bulo vidpravleno na navchannya do Tibetu de toj prijnyav chernechi obitnici v monastiri Tashilunpo Tut vin vivchav buddijski kanoni filosofiyu astronomiyu astrologiyu osnovi medicini ta farmakologiyi Zakinchivshi osvitu zahistiv vchenu stupin geshe lharamba U 1671 roci buv ubitij starshij brat Galdana Senge Hanskij prestol zahopiv odin z vbivc Cecen tajdzhi yakij stav praviti pid im yam Cecen hana Pro svoyi pretenziyi na tron ogolosiv i Galdan znyav duhovnij san lami zi zgodi Dalaj lami V yakij ozhenivsya na udovi brata Anu hatun distavshi cim pidtrimku Ochirtu Cecen han ochilnika hoshoutiv Nevdovzi na bik Galdana perejshla znachna chastina tajdzhi i nojoniv U pershij bitvi peremogu zdobuv Cecen han Na richci Urungu Bulak prihilniki Cecen hana Chohur Ubashi i Aldar Hoshuchi peremogli soyuznikiv Galdana Aldara Dajchina i Gombo Cecen han vidkochuvala z richki Emil vgoru richkoyu Ili a potim perebravsya do ozera Hara Nor Tut zagoni Galdana nazdognali Cecen hana i rozgromili jogo Bagato prihilnikiv Cecen hana buli vzyati v polon a inshi rozbiglisya Lami Dzhungariyi perejshli na bik Galdana Cecen han buv ubitij u poloni abo pid chas bitvi Inshij vbivcya Senge Czotba tajdzhi vtik do Hoshutskogo hanstva Pislya cogo Galdana bulo ogolosheno huntajdzhi Dzhungarskogo hanstva Na choli hanstvared Pridushennya zakolotivred Peredusim novomu pravitelyu dovelosya doklasti chimalih zusil dlya vidnovlennya yednosti hanstva Comu usilyako protistoyali tajdzhi sho vidchuli svoyu samostijnist Nezabarom proti Galdana povstali sini Senge Odnogo z nih Sonom Rabdana bulo otruyeno za nakazom Galdan hana a drugij Cevan Rabdan vtik do Turfanu a za inshimi vidomostyami do kalmickogo hana Ayuki U 1673 roci proti Galdan hana vistupiv strijko Chokur Ubashi yakogo pidtrimav test Galdana Ochirtu Cecen han Dzhungarskij volodar do 1677 roku peremig oboh supernikiv yaki nevdovzi zaginuli Zavdyaki comu rozshiriv svoyi volodinnya do Ordosa i Kukunora 1676 roku zasnuvav bilya ozera Zajsan mistechko monastir Boshogtu han kit Rozshirennya volodinred Nevdovzi otrimav zvernennya vid Dalaj lami V do yakogo zvernuvsya nakshbandijskij sufij Appak hodzha ochilnik bilogorciv aktaglik sho borovsya za vladu v Kashgariyi z chornogorcyami karataglik Appak hodzhu bulo vignano z jogo volodin Galdan han zavdav porazki karataglikam vidnovivshi 1678 roku vladu Appak hodzhi v Shidnomu Turkestani yakij opinivsya pid zverhnistyu Dzhungariyi 1679 roci otrimav vid Dalaj lami V titul boshogtu bozhestvennij pravitel 1680 roku chorni kirgizi atakuvali Yarkendske hanstvo Galdan han vistupiv do Yarkendu de postaviv zalezhnogo pravitelya Abd ar Rashid hana II Z 1681 roku rozpochav vijnu proti Kazahskogo hanstva Spochatku zavdav porazki Tauke hanu ale ne zmig zahopiti vazhlive misto Sajram 1682 roku pidkoriv oazi Hami i Turfan U 1683 1684 rokah zdijsniv she 6 pohodiv proti kazahiv zahopivshi mista Sajram Shash Shimkent Taraz Potim vstanoviv vladu nad chornimi kirgizami ta splyundruvav Fergansku dolinu 1687 roku ne zmig zdobuti vazhlive misto Turkestan U zahoplenih volodinnyah Galdan namagavsya poshiryuvati lamayizm Vijna za Halhured Galdan Boshogtu han virishiv ob yednati usi mongolski plemena Do togo she Senge huntajdzhi bulo posileno vpliv nad derzhavoyu altin haniv pivnichno zahidna Mongoliya Huntajdzhiu 1687 roci uklav soyuznij dogovir z odnim z praviteliv Halhi Shara hanom pravitelem derzhavi dzasagtu haaniv zahidna Halha 1688 roku ostannogo atakuvav Chahundordzh pravitel derzhavi tushetu haniv centralna Halha Vijska Chahundordzha zavdali porazki Shari yakij zaginuv u bitvi Galdan huntajdzhi vidpraviv na dopomogu svoyemu soyuzniku zagin u 300 voyakiv pid orudoyu molodshogo brata Dorchzhi Chzhaba ale toj zaznav porazki vid armiyi tushetu hana j zaginuv U vidpovid na ce Galdan han na choli 30 tisyachnoyi armiyi vistupiv proti Chahundordzha Virishalna bitva vidbulasya v miscevosti Kara Erchik i Cagan Erchik Tut suprotivnikiv zustriv poslanec zi Lhasi yakij diyav vid imeni Dalaj lami VI i zaproponuvav zamiritisya Tushetu han Chahundordzh vidstupiv do ozera Chugdus Nor de stav ochikuvati peregovoriv Prote Galdan han rozoriv zemli deyakih tajdzhi pravogo krila Halhi Nevdovzi perejshov gori Hangaj de vislav vijska na pivnich proti altin hana Genduna yakij namagavsya vikoristati vijnu mizh dzhungarami ta tushetu hanom na svoyu korist V rezultati zemli altin haniv pivnichno zahidna Mongoliya ta uryanhajska oblast bulo pidkoreno dzhungarami Za cim Galdan Boshogtu han vstupiv na zemli livogo shidnogo krila pislya chogo dijshov do miscevosti Temura richka Tamir pritoka Orhona Tut ojrati rozgromili zagin sina tushetu hana Peredovi zagoni ojrativ pidijshli do monastirya Erdeni Dzu rezidenciyi Chzhebdzun Damba hutuhti brata Chahundordzha Na pidstupah do Erdeni Dzu Galdan han vdruge rozdiliv svoyi sili vidpravivshi zagin dlya pohodu na stavku Chzhebdzun Damba hutuhti a sam znayuchi pro smert Ilden Ravdana pravitelya derzhavi secen haniv shidna Halha uhvaliv rishennya virushiti do Kerulenu shob postaviti pid svij kontrol usyu Halhu Chzhebdzun Damba hutuhtu zi svoyimi soratnikami polishiv svoyu rezidenciyu i vtik do kitajskih volodin Ojrati zajnyali monastir Erdeni Dzu pograbuvali jogo okolici ale sam monastir ne chipali Stavka tushetu hana bula zahoplena i splyundrovana Galdan han z golovnimi silami pidijshov do Kerulenu perepravivsya cherez nogo i rushiv uzdovzh richki pri comu han rozsilav ginciv do tajdzhi i nojoniv derzhavi secen haniv povidomlyayuchi sho jogo vorogi Chzhebdzun Damba hutuhtu i Chahundordzha a z inshimi halhascyami vin ne voyuye i zaklikaye yih zalishatisya na misci i zhiti spokijno Naprikinci serpnya pochatku veresnya 1688 roku Galdan han povernuv svoyi vijska vid Kerulena do Tuula dlya povnogo znishennya sil tushetu hana V svoyu chergu Chahundordzha zvernuvsya do cinskogo imperatora Kansi po dopomogu 9 10 zhovtnya 1688 roku bilya ozera Ulugaj Galdan han rozgromiv vijska Chahundordzha yakij stav vidstupati do kitajskogo kordonu U cej chas jogo nebizh Cevan Rabdan zahopiv vladu v Dzhungariyi Cevan Rabdan pidporyadkuvav svoyij vladi Turfan rozoriv Hami i perekriv perevali cherez gori Hangaj shlyah z Mongoliyi do Dzhungariyi Novij dzasagtu han Cevenzhav ne nadav dopomogu Galdan hanu vidstupivshi do pivdennogo Altayu a potim vlitku 1690 roku z yavivsya do imperatora Kansi viznavshi togo zverhnist Zreshtoyu imperator Kansi sho sposterigav za poslablennyam haniv Halhi virishiv vtrutitisya u dzhungaro mongolske protistoyannya U lipni 1690 roku dvi manchzhurski armiyi posileni zagonami pivdennih i pivnichnih halhiv mongoliv vistupili v pohid proti Galdan hana 26 lipnya v bitvi na richci Uldza na pivnichnomu shodi Halhi dzhungarskij han rozgromiv manchzhurskij peredovij korpus 1 5 serpnya 1690 roku v bitvi pri Ulan Butuni velichezna 100 tisyachna kitajska armiya pid provodom Kansi zavdala porazki 20 tisyachnomu vijsku Galdan han vikoristovuyuchi nayavnu artileriyu yaku nadav dzhungarskij han Vtim znishiti vijska Galdan hana ne vdalosya Toj vlitku 1691 roku vidstupiv do zahidnoyi Mongoliyi oblasti Kobdo 1691 roku Pid kontrolem Galdana zalishalasya nevelika chastina Halhi a reshta teritoriyi Mongoliyi bula zajnyata manchzhurskimi vijskami U travni 1691 imperator Kansi organizuvav u Dolonnori z yizd halhaskih haniv i znati poklikanij yuridichno oformiti vhodzhennya Halhi do skladu imperiyi Cin sho j bulo zrobleno Galdan han namagavsya privernuti na svij bik kogos z tajdzhi Halhi prote marno Vlitku 1693 roku Kansi zaproponuvav Galdan hanu prijnyati cinske piddanstvo Bagato prihilnikiv i prihilniki Galdana stali zalishati jogo i perehoditi na bik imperiyi i Cevan Rabdana Voseni 1695 roku Kansi pochav proti Galdana novij pohid Tri manchzhurski armiyi vistupili na Mongoliyu Na choli golovnoyi armiyi znahodivsya sam imperator 13 travnya 1696 roku 5 tisyachne vijsko Galdana Boshogtu zaznalo porazki vid 50 tisyachnoyi kitajskoyi armiyi na richci Terelzhe Galdan vtrativ v bitvi druzhinu Anu hatun 3 travnya 1697 roku Galdan Boshogtu pomer pislya netrivaloyi hvorobi v urochishi Acha Amtataj teper somon Tonhil ajmaka Gov Altaj Za inshoyu versiyeyu vin znevirivshis povernuti vtrachene naklav na sebe ruki prijnyavshi otrutu Shob ne dopustiti narugi nad trupom tilo Galdana bulo negajno spalene Primitkired http www vostlit info Texts Dokumenty China XVII 1600 1620 Mezd otn centr azii 81 100 81 htm http gallica bnf fr ark 12148 bpt6k5408268q f59 imageDzherelared Smith Warren W Jr Tibetan Nation A History Of Tibetan Nationalism And Sino tibetan Relations 1997 Westview press ISBN 978 0 8133 3280 2 Wolfgang Romanovsky Die Kriege des Qing Kaisers Kangxi gegen den Oiratenfursten Galdan eine Darstellung der Ereignisse und ihrer Ursachen anhand der Dokumentensammlung Qing Shilu Wien Verlag der Osterreichischen Akademie der Wissenschaften 1998 C R Bawden Modern History Mongolia Hb Routledge 2013 64 p Otrimano z https uk wikipedia org w index php title Galdan Boshogtu han amp oldid 39774440 Дата публікації: Топ | |