Бій за конвой «Таріго» (англ. Battle of the Tarigo Convoy, італ. Battaglia del convoglio Tarigo) — морський бій між есмінцями Королівського військово-морського флоту Великої Британії та кораблями Італійського флоту, що відбувся вранці 16 квітня 1941 року в Середземному морі поблизу островів Керкенна під час війни на Середземномор'ї.
Бій за конвой «Таріго» Battle of the Tarigo Convoy Battaglia del convoglio Tarigo | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Битва на Середземному морі | |||||||
Італійський ескадрений міноносець «Лука Таріго» часів Другої світової війни, на честь якого названий бій за конвой | |||||||
Координати: 35°09′27″ пн. ш. 11°30′49″ сх. д. / 35.15753611002777745° пн. ш. 11.513672220028° сх. д. | |||||||
| |||||||
Сторони | |||||||
Союзники: Велика Британія | Країни Осі: Королівство Італія | ||||||
Командувачі | |||||||
Філіп Мак | П'єтро де Крістофаро † | ||||||
Військові формування | |||||||
Есмінці Середземноморського флоту | Кораблі Італійського флоту | ||||||
Військові сили | |||||||
4 есмінці | 3 есмінці | ||||||
Втрати | |||||||
1 ескадрений міноносець 43 загиблих | 2 есмінці затоплено 1 ескадрений міноносець важко пошкоджений 5 військових транспортних суден затоплено 350-1 800 втрати о/с |
Передумови
Після розгрому італійських військ у Північній Африці на початку 1941 року Італія змушена була просити Німеччину про військову допомогу. Протягом лютого-квітня в Африку був перекинутий Африканський корпус під командуванням генерала Роммеля. Доставка військ та спорядження пройшла практично без втрат, причому основним противником італійського флоту була погода та зимові шторми: британський флот в Александрії не мав достатньо сил, щоб протидіяти італійцям.
1 квітня італійсько-німецькі війська розпочали наступ на британців. Інтенсивні бойові дії вимагали постійного постачання живої сили, боєприпасів та палива. Лондон вимагав від адмірала Каннінгема протидіяти італійським конвоям. Каннінгем відправив на Мальту 4 есмінці «Могаук», «Джервіс», «Джейнес» та «Нубіан» під командуванням капітана 1-го рангу Філіпа Мака (англ. Philip Mack).
Хід бою
13 квітня 1941 року з Неаполя вийшов черговий конвой німецьких транспортів «Адана», «Арта», «Аегіна», «Ізерон» та італійського транспорту «Сабаудія» під охороною есмінців «Лука Таріго», «Балено» та «Лампо». Командував конвоєм капітан 2-го рангу П'єтро де Крістофаро.
15 квітня британська авіаційна розвідка помітила конвой, і 4 есмінці вийшли з Мальти на його перехоплення. Британська ескадра не була помічена італійською та німецькою авіацією.
16 квітня о 1:59 британці помітили конвой біля острову Керкенна. Британська атака була раптовою. Італійці були атаковані одночасно з моря та повітря. На малих дистанціях кораблі стріляли практично в упор.
О 2:23 есмінець «Нубіан» відкрив вогонь вогонь по «Лука Таріго», влучивши у командний мостик та кормову частину. Незабаром підійшли есмінці «Джервіс» та «Могаук». Перший же залп «Джервіса» влучив у мостик. Капітан де Крістофаро був важко поранений, йому відірвало ногу, але він продовжував керувати боєм, допоки не помер від втрати крові.
На «Балено» першим же залпом були вбиті капітан та всі офіцери. Корабель почав тонути, і ті, хто вцілів, направили його на мілину. Корабель протримався на мілині 2 дні, після чого зненацька перекинувся та затонув.
«Лампо», який був на протилежному фланзі, замість того, щоб спробувати урятуватись, сміливо вирушив назустріч ворогу, стріляючи з усіх гармат. Він встиг випустити торпеди, але через отримані пошкодження почав тонути. Екіпаж посадив есмінець на мілину. Через 4 місяці робіт італійцям вдалось підняти та тимчасово відремонтувати «Лампо». У серпні есмінець відбуксирували в Італію, де його відремонтували остаточно.
Британські есмінці потопили 3 транспорти, але 2 зуміли викинутись на мілину.
О 2:30 «Лука Таріго», що вже тонув, випустив торпеду, яка влучила в «Могаук», кормова частина корабля була відірвана. Британський есмінець зупинився, але продовжував обстрілювати транспортне судно (імовірно «Арту»). Потім «Могаук» зав задній хід, але в цей час у нього влучила друга торпеда.
З 2:47 по 2:59 «Лука Таріго» вів бій з есмінцем «Джейнес». Італійський есмінець був важко пошкоджений, британці вирішили, що з ним покінчено та припинили вогонь. Але о 3:11 італійці випустили ще одну торпеду, яка пройшла поряд з «Джервісом». Капітан Мак наказав добити італійський есмінець. «Джейнес» підійшов на відстань близько 2 км і відкрив вогонь. В середній частині італійського корабля прогрмів вибух і незабаром він затонув. Загинули майже всі члени екіпажу. Вдалось вижити лише 36 морякам.
Британці підібрали екіпаж есмінця «Могаук» та повернулись на базу.
Пошкодження, отримані італійськими кораблями від перших же залпів, не дали змоги повідомити про атаку. Супермарина дізналась про катастрофу лише вранці, коли німецькі літаки помітили пошкоджені кораблі та людей у воді. На їх порятунок були відправлені гідролітаки, 7 есмінців та 2 госпітальні судна з Триполі. Вдалось врятувати більше 1300 чоловік.
Наслідки
Раптовість бою біля Керкенни стала результатом недоліків італійсько-німецької авіарозвідки, яка не помітила британських кораблів.
Зі свого боку, бій показав чудову взаємодію британської авіації та флоту. Літаки навели есмінці на конвой, освітили його в потрібний момент та атакували разом із кораблями.
Проте цей бій був фактично єдиним успішним перехопленням італійських конвоїв під час перекидання Африканського корпусу та спорядження для сухопутного наступу. 20-21 квітня Александрійський флот обстріляв Триполі. Британці вважали, що завдали серйозних руйнувань порту, але фактично постачання було припинене лише на 1 день.
Навесні 1942 року італійці провели секретну водолазну операцію до затонулого британського есмінця «Могаук». Вони підняли з корабля сигнальну книгу та статут, проте знайти шифрувальну книгу не вдалось.
Карта та схема бою
Карта бою | Схема бою |
Див. також
Посилання
- . на desertwar.net. Архів оригіналу за 1 лютого 2014. Процитовано 4 липня 2014. (англ.)
- D'Adamo, Cristiano. . Архів оригіналу за 10 вересня 2006. Процитовано 19 грудня 2006.
- La vicenda del «Convoglio Tarigo» sul sito «Trentoincina» [ 4 березня 2016 у Wayback Machine.]
Джерела
- Bragadin, Marc'Antonio: The Italian Navy in World War II, United States Naval Institute, Annapolis, 1957. (англ.)
- Брагадин, Марк Антоніо. Итальянский флот во Второй Мировой войне = Bragadin, M'A. The Italian Navy in World War II. — М. : АСТ, 2000. (рос.)
- Green, J; Massignani, A. (1998) The Naval War in the Mediterranean 1940—1943 Chatham Publishing. (англ.)
- George Giorgerini. The battle of convoys in the Mediterranean. Milan, Murcia, 1977. (англ.)
- С. Б. Трубицын. Эскадренные миноносцы типа «Навигатори». Санкт-Петербург, 2002 (рос.)
Примітки
- Виноски
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Bij za konvoj Tarigo angl Battle of the Tarigo Convoy ital Battaglia del convoglio Tarigo morskij bij mizh esmincyami Korolivskogo vijskovo morskogo flotu Velikoyi Britaniyi ta korablyami Italijskogo flotu sho vidbuvsya vranci 16 kvitnya 1941 roku v Seredzemnomu mori poblizu ostroviv Kerkenna pid chas vijni na Seredzemnomor yi Bij za konvoj Tarigo Battle of the Tarigo Convoy Battaglia del convoglio Tarigo Bitva na Seredzemnomu mori Italijskij eskadrenij minonosec Luka Tarigo chasiv Drugoyi svitovoyi vijni na chest yakogo nazvanij bij za konvoj Italijskij eskadrenij minonosec Luka Tarigo chasiv Drugoyi svitovoyi vijni na chest yakogo nazvanij bij za konvoj Koordinati 35 09 27 pn sh 11 30 49 sh d 35 15753611002777745 pn sh 11 513672220028 sh d 35 15753611002777745 11 513672220028 Data 16 kvitnya 1941 Misce poblizu ostroviv Kerkenna Seredzemne more Rezultat peremoga britanciv Storoni Soyuzniki Velika Britaniya Krayini Osi Korolivstvo Italiya Komanduvachi Filip Mak P yetro de Kristofaro Vijskovi formuvannya Esminci Seredzemnomorskogo flotu Korabli Italijskogo flotu Vijskovi sili 4 esminci 3 esminci Vtrati 1 eskadrenij minonosec 43 zagiblih 2 esminci zatopleno 1 eskadrenij minonosec vazhko poshkodzhenij 5 vijskovih transportnih suden zatopleno 350 1 800 vtrati o sPeredumoviPislya rozgromu italijskih vijsk u Pivnichnij Africi na pochatku 1941 roku Italiya zmushena bula prositi Nimechchinu pro vijskovu dopomogu Protyagom lyutogo kvitnya v Afriku buv perekinutij Afrikanskij korpus pid komanduvannyam generala Rommelya Dostavka vijsk ta sporyadzhennya projshla praktichno bez vtrat prichomu osnovnim protivnikom italijskogo flotu bula pogoda ta zimovi shtormi britanskij flot v Aleksandriyi ne mav dostatno sil shob protidiyati italijcyam 1 kvitnya italijsko nimecki vijska rozpochali nastup na britanciv Intensivni bojovi diyi vimagali postijnogo postachannya zhivoyi sili boyepripasiv ta paliva London vimagav vid admirala Kanningema protidiyati italijskim konvoyam Kanningem vidpraviv na Maltu 4 esminci Mogauk Dzhervis Dzhejnes ta Nubian pid komanduvannyam kapitana 1 go rangu Filipa Maka angl Philip Mack Hid boyu13 kvitnya 1941 roku z Neapolya vijshov chergovij konvoj nimeckih transportiv Adana Arta Aegina Izeron ta italijskogo transportu Sabaudiya pid ohoronoyu esminciv Luka Tarigo Baleno ta Lampo Komanduvav konvoyem kapitan 2 go rangu P yetro de Kristofaro 15 kvitnya britanska aviacijna rozvidka pomitila konvoj i 4 esminci vijshli z Malti na jogo perehoplennya Britanska eskadra ne bula pomichena italijskoyu ta nimeckoyu aviaciyeyu 16 kvitnya o 1 59 britanci pomitili konvoj bilya ostrovu Kerkenna Britanska ataka bula raptovoyu Italijci buli atakovani odnochasno z morya ta povitrya Na malih distanciyah korabli strilyali praktichno v upor O 2 23 esminec Nubian vidkriv vogon vogon po Luka Tarigo vluchivshi u komandnij mostik ta kormovu chastinu Nezabarom pidijshli esminci Dzhervis ta Mogauk Pershij zhe zalp Dzhervisa vluchiv u mostik Kapitan de Kristofaro buv vazhko poranenij jomu vidirvalo nogu ale vin prodovzhuvav keruvati boyem dopoki ne pomer vid vtrati krovi Na Baleno pershim zhe zalpom buli vbiti kapitan ta vsi oficeri Korabel pochav tonuti i ti hto vciliv napravili jogo na milinu Korabel protrimavsya na milini 2 dni pislya chogo znenacka perekinuvsya ta zatonuv Lampo yakij buv na protilezhnomu flanzi zamist togo shob sprobuvati uryatuvatis smilivo virushiv nazustrich vorogu strilyayuchi z usih garmat Vin vstig vipustiti torpedi ale cherez otrimani poshkodzhennya pochav tonuti Ekipazh posadiv esminec na milinu Cherez 4 misyaci robit italijcyam vdalos pidnyati ta timchasovo vidremontuvati Lampo U serpni esminec vidbuksiruvali v Italiyu de jogo vidremontuvali ostatochno Britanski esminci potopili 3 transporti ale 2 zumili vikinutis na milinu O 2 30 Luka Tarigo sho vzhe tonuv vipustiv torpedu yaka vluchila v Mogauk kormova chastina korablya bula vidirvana Britanskij esminec zupinivsya ale prodovzhuvav obstrilyuvati transportne sudno imovirno Artu Potim Mogauk zav zadnij hid ale v cej chas u nogo vluchila druga torpeda Z 2 47 po 2 59 Luka Tarigo viv bij z esmincem Dzhejnes Italijskij esminec buv vazhko poshkodzhenij britanci virishili sho z nim pokincheno ta pripinili vogon Ale o 3 11 italijci vipustili she odnu torpedu yaka projshla poryad z Dzhervisom Kapitan Mak nakazav dobiti italijskij esminec Dzhejnes pidijshov na vidstan blizko 2 km i vidkriv vogon V serednij chastini italijskogo korablya progrmiv vibuh i nezabarom vin zatonuv Zaginuli majzhe vsi chleni ekipazhu Vdalos vizhiti lishe 36 moryakam Britanci pidibrali ekipazh esmincya Mogauk ta povernulis na bazu Poshkodzhennya otrimani italijskimi korablyami vid pershih zhe zalpiv ne dali zmogi povidomiti pro ataku Supermarina diznalas pro katastrofu lishe vranci koli nimecki litaki pomitili poshkodzheni korabli ta lyudej u vodi Na yih poryatunok buli vidpravleni gidrolitaki 7 esminciv ta 2 gospitalni sudna z Tripoli Vdalos vryatuvati bilshe 1300 cholovik NaslidkiRaptovist boyu bilya Kerkenni stala rezultatom nedolikiv italijsko nimeckoyi aviarozvidki yaka ne pomitila britanskih korabliv Zi svogo boku bij pokazav chudovu vzayemodiyu britanskoyi aviaciyi ta flotu Litaki naveli esminci na konvoj osvitili jogo v potribnij moment ta atakuvali razom iz korablyami Prote cej bij buv faktichno yedinim uspishnim perehoplennyam italijskih konvoyiv pid chas perekidannya Afrikanskogo korpusu ta sporyadzhennya dlya suhoputnogo nastupu 20 21 kvitnya Aleksandrijskij flot obstrilyav Tripoli Britanci vvazhali sho zavdali serjoznih rujnuvan portu ale faktichno postachannya bulo pripinene lishe na 1 den Navesni 1942 roku italijci proveli sekretnu vodolaznu operaciyu do zatonulogo britanskogo esmincya Mogauk Voni pidnyali z korablya signalnu knigu ta statut prote znajti shifruvalnu knigu ne vdalos Karta ta shema boyuKarta boyu Shema boyuDiv takozhLuyidzhi B yankeri Operaciya Retribyushn Bij za konvoj Espero Bitva u zatoci Sidra 1941 Bitva u zatoci Sidra 1942 Bij bilya KuantanaPosilannya na desertwar net Arhiv originalu za 1 lyutogo 2014 Procitovano 4 lipnya 2014 angl D Adamo Cristiano Arhiv originalu za 10 veresnya 2006 Procitovano 19 grudnya 2006 La vicenda del Convoglio Tarigo sul sito Trentoincina 4 bereznya 2016 u Wayback Machine DzherelaBragadin Marc Antonio The Italian Navy in World War II United States Naval Institute Annapolis 1957 ISBN 0 405 13031 7 angl Bragadin Mark Antonio Italyanskij flot vo Vtoroj Mirovoj vojne Bragadin M A The Italian Navy in World War II M AST 2000 ros Green J Massignani A 1998 The Naval War in the Mediterranean 1940 1943 Chatham Publishing ISBN 1 86176 057 4 angl George Giorgerini The battle of convoys in the Mediterranean Milan Murcia 1977 angl S B Trubicyn Eskadrennye minonoscy tipa Navigatori Sankt Peterburg 2002 ros PrimitkiVinoski 4 britanski esminci Dzhervis Dzhejnes Mogauk ta Nubian 3 italijski esminci Luka Tarigo Baleno ta Lampo Mogauk Luka Tarigo ta Baleno