Електромонта́жний кре́сленик — кресленик, що містить зображення монтованих електричних і радіоелектронних виробів, електричних комунікацій між ними і дані, згідно з якими їх монтують.
Код документа за міждержавним стандартом ГОСТ 2.102-68 — МЭ.
Варіанти виконання електромонтажних креслеників
Конструкторську документацію виробу з електричним монтажем (електромонтажем) виконують в одному з чотирьох варіантів:
А — для виготовлення виробу, механічне складання і електромонтаж якого доцільно проводити по одному і тому ж кресленикам, випускають складальний кресленик відповідно до вимог ГОСТ 2.109-73 і специфікацію відповідно до вимог ГОСТ 2.106-96 а також стандарту ГОСТ 2.413-72;
Б — для виготовлення виробу, механічне складання і електромонтаж якого здійснювати по одному і тому ж кресленику недоцільно, зі складу виробу з монтажем виділяють у вигляді самостійної складальної одиниці виріб механічного складання або сукупність складових частин, що встановлюються при електромонтажі. На складальному кресленику виробу з електромонтажем складові частини, які встановлюються при електромонтажу, не зображують, якщо вони виділені в самостійну складальну одиницю.
В — для виготовлення виробу, механічне складання і електромонтаж якого проводити по одному і тому ж кресленику недоцільно і кресленик для електромонтажу виконувати як складальне нераціонально, випускають:
- для механічного складання — складальний кресленик за вимогами ГОСТ 2.109-73 та специфікацію за вимогами ГОСТ 2.106-96;
- для електромонтажу — електромонтажний кресленик згідно з вимогами ГОСТ 2.413-72; електромонтажному кресленику присвоюють познаку монтованого виробу (з кодом МЭ). Складові частини, що встановлюються за електромонтажним креслеником, вносять в специфікацію монтованого виробу в додаткових розділах;
Г — для виготовлення виробу, механічне складання і електромонтаж якого проводити по одному і тому ж кресленику недоцільно і випуск кресленика для електромонтажу складний або нераціональний, випускають складальний кресленик для механічного складання відповідно до вимог ГОСТ 2.109-73; в технічних вимогах кресленика наводять посилання на документ, яким слід керуватися при електромонтажу, на:
- електричну схему з'єднань або принципову — при виконанні документації вироби індивідуального виробництва або дослідного зразка;
- таблицю з'єднань — при виконанні документації виробу серійного виробництва, у якому при електромонтажу встановлюють тільки з'єднувальні провідники, прокладення та кріплення яких визначені конструкцією виробу.
Складові частини, що встановлюються при електромонтажу, вносять в специфікацію монтованого виробу у додаткових розділах.
Вимоги до виконання електромонтажних креслеників
Кресленик для електромонтажу рекомендується виконувати в тому ж масштабі, що і кресленик для механічного складання.
На кресленику для електромонтажу, що виконуються за варіантом Б або В, зображують:
- складові частини, що встановлюються при електромонтажі, і місця приєднання провідників — суцільними основними лініями;
- складові частини, що встановлені до електромонтажу («обстановку»), — спрощено і суцільними тонкими лініями. «Обстановку» зображують непрозорою.
На електромонтажному кресленику (за варіантом В) зображують «обстановку», необхідну тільки для визначення місць встановлення і приєднання складових частин, що встановлюються при електромонтажу.
Якщо складова частина є елементом електричної принципової схеми виробу, то на її зображенні або біля нього (переважно над ним або праворуч) наносять позиційне позначення, присвоєне цьому елементу на схемі. Якщо складова частина, що є елементом електричної принципової схеми виробу, повинна бути підібрана при його регулюванні, то на кресленику позиційне позначення цього елемента наносять зі знаком * (наприклад, R16*), а в технічних вимогах кресленика поміщають вказівку по типу: «* Підбирають при регулюванні».
Якщо складові частини виробу розташовані на стінках, що знаходяться в різних площинах, то при виконанні кресленика за варіантом Б або В допускається зображувати стінки розгорнутими у площині кресленика, при цьому на ньому біля відповідного місця зображення поміщають напис: «Стінка розвернута».
Провідник (провід, кабель, джгут, шину) зображають згідно з вимогами ГОСТ 2.414-75. При умовному зображенні провідників їх вигини в місцях злиття та розгалуження ліній, що зображають одиничні дроти, групи проводів, дроти джгутів, жили кабелів, джгути та кабелі, зображують прямими лініями під кутом приблизно 45°. Перетин провідників, електрично не сполучених між собою, слід зображувати прямими лініями під кутом приблизно 90°. Якщо необхідно показати взаємне розташування двох провідників, що перехрещуються, зображених умовно, то лінію, яка зображає провідник, що прокладається зверху, вигинають дугою в місці перетину.
Лінію, що зображає провідник, котра переходить з одного виду (або аркуша) на інший, обривають (переважно за межами обрисів виробу); близько місця обриву вказують позначення, присвоєне лінії, і позначення виду (або позначення виду та номер аркуша), на якому показано продовження лінії. Лінії, що зображують провідники, що приєднуються до багатоконтактного виробу, дозволяється не доводити до зображень контактів і закінчувати на лінії, що задає зовнішні обриси виробу. Вказівки про приєднання провідників до контактів приводять в цьому випадку одним із таких способів:
- біля контактів показують кінці ліній, що зображають приєднані провідники, і вказують позначення провідників;
- біля зображення багатоконтактного виробу поміщають таблицю з номерами контактів і позначеннями провідників.
Електричне з'єднання, що здійснюється паянням або зварюванням, зображують крапкою діаметром від 1,5S до 3S, де S — товщина суцільної основної лінії, прийнята на кресленику.
Правила заповнення специфікації
При запису в специфікацію складової частини, що є елементом електричної принципової схеми виробу, в графі «Примітка» вказують позиційне позначення, присвоєне цьому елементу на схемі.
Якщо у специфікований виріб входить декілька складових частин, які є різними елементами схеми (наприклад, резистор МЛТ-0,5-100 Ом ± 5% ТУ 11-85 ОЖО.467.180 є опорами R3, R4, R9 і R12), то в графі «Примітка» у відповідному рядку перераховують у порядку зростання позиційні позначення елементів. При цьому позиційні позначення елементів з послідовними порядковими номерами вказують на кшталт: «R8…R12».
Додатковими розділами специфікації виробу з електромонтажем у загальному випадку є:
- «Складальні одиниці»;
- «Деталі»;
- «Стандартні вироби»;
- «Інші вироби»;
- «Матеріали».
Познаки провідників
На кресленику для електромонтажу всі провідники (одиничні дроти, джгути, жили кабелів, провідники джгутів) повинні мати позначення, присвоєні їм на електричній схемі з'єднань.
Якщо на виріб схема з'єднань не випущена, провіднику на кресленику присвоюють познаку, яке складається з цифрової познаки відповідного кола на електричній принциповій схемі, знаку дефіс і порядкового номера провідника в межах кола, наприклад: 2-1, 2-2. При відсутності познак на схемах провідники позначають на кресленику одним із таких способів:
а) нумерують арабськими цифрами:
- одиничні дроти і жили кабелів, записаних в специфікацію як матеріал, — в межах кресленика;
- жили кабелів, оформлених самостійними креслениками, — в межах кабелю;
- дроти джгутів — в межах джгута;
б) нумерують арабськими цифрами електричного кола в межах кресленика і провідники — в межах кола; позначення провідника складають з номера ланцюга, знаку дефіс і номери провідника в межах ланцюга.
Таблиця з'єднань
Таблицю з'єднань складають у випадках, коли на кресленику не вказані адреси приєднання провідників або утруднене відшукання місць приєднання кінців провідника.
Таблицю з'єднань наводять на кресленику для електромонтажу і розміщують на першому аркуші або виконують наступними аркушами. Її виконують за такою формою:
Провідник | Поз. | Звідки приходить | Куди надходить | Довжина | Примітка |
У таблиці з'єднань провідники перераховують за зростанням номерів у такому порядку:
- дроти джгутів;
- жили кабелів, оформлених самостійними креслениками;
- жили кабелів, записаних в специфікації як матеріал;
- одиничні дроти.
Див. також
Примітки
- ДСТУ 3321:2003 Система конструкторської документації. Терміни та визначення основних понять.
- ГОСТ 2.102-68 ЕСКД. Виды и комплектность конструкторских документов. (в Україні скасований від 01.01.2020)
- ГОСТ 2.109-73 ЕСКД Основные требования к чертежам.
- ГОСТ 2.106-96 ЕСКД Текстовые документы.
- ГОСТ 2.413-72 ЕСКД Правила выполнения конструкторской документации изделий, изготовляемых с применением электрического монтажа.
- ГОСТ 2.414-75 ЕСКД Правила выполнения чертежей жгутов, кабелей и проводов.
Джерела
- ГОСТ 2.413-72 ЕСКД. Правила выполнения конструкторской документации изделий, изготовляемых с применением электрического монтажа.
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Elektromonta zhnij kre slenik kreslenik sho mistit zobrazhennya montovanih elektrichnih i radioelektronnih virobiv elektrichnih komunikacij mizh nimi i dani zgidno z yakimi yih montuyut Priklad vikonannya elektromontazhnogo kreslenika Kod dokumenta za mizhderzhavnim standartom GOST 2 102 68 ME Varianti vikonannya elektromontazhnih kreslenikivKonstruktorsku dokumentaciyu virobu z elektrichnim montazhem elektromontazhem vikonuyut v odnomu z chotiroh variantiv A dlya vigotovlennya virobu mehanichne skladannya i elektromontazh yakogo docilno provoditi po odnomu i tomu zh kreslenikam vipuskayut skladalnij kreslenik vidpovidno do vimog GOST 2 109 73 i specifikaciyu vidpovidno do vimog GOST 2 106 96 a takozh standartu GOST 2 413 72 B dlya vigotovlennya virobu mehanichne skladannya i elektromontazh yakogo zdijsnyuvati po odnomu i tomu zh kresleniku nedocilno zi skladu virobu z montazhem vidilyayut u viglyadi samostijnoyi skladalnoyi odinici virib mehanichnogo skladannya abo sukupnist skladovih chastin sho vstanovlyuyutsya pri elektromontazhi Na skladalnomu kresleniku virobu z elektromontazhem skladovi chastini yaki vstanovlyuyutsya pri elektromontazhu ne zobrazhuyut yaksho voni vidileni v samostijnu skladalnu odinicyu V dlya vigotovlennya virobu mehanichne skladannya i elektromontazh yakogo provoditi po odnomu i tomu zh kresleniku nedocilno i kreslenik dlya elektromontazhu vikonuvati yak skladalne neracionalno vipuskayut dlya mehanichnogo skladannya skladalnij kreslenik za vimogami GOST 2 109 73 ta specifikaciyu za vimogami GOST 2 106 96 dlya elektromontazhu elektromontazhnij kreslenik zgidno z vimogami GOST 2 413 72 elektromontazhnomu kresleniku prisvoyuyut poznaku montovanogo virobu z kodom ME Skladovi chastini sho vstanovlyuyutsya za elektromontazhnim kreslenikom vnosyat v specifikaciyu montovanogo virobu v dodatkovih rozdilah G dlya vigotovlennya virobu mehanichne skladannya i elektromontazh yakogo provoditi po odnomu i tomu zh kresleniku nedocilno i vipusk kreslenika dlya elektromontazhu skladnij abo neracionalnij vipuskayut skladalnij kreslenik dlya mehanichnogo skladannya vidpovidno do vimog GOST 2 109 73 v tehnichnih vimogah kreslenika navodyat posilannya na dokument yakim slid keruvatisya pri elektromontazhu na elektrichnu shemu z yednan abo principovu pri vikonanni dokumentaciyi virobi individualnogo virobnictva abo doslidnogo zrazka tablicyu z yednan pri vikonanni dokumentaciyi virobu serijnogo virobnictva u yakomu pri elektromontazhu vstanovlyuyut tilki z yednuvalni providniki prokladennya ta kriplennya yakih viznacheni konstrukciyeyu virobu Skladovi chastini sho vstanovlyuyutsya pri elektromontazhu vnosyat v specifikaciyu montovanogo virobu u dodatkovih rozdilah Vimogi do vikonannya elektromontazhnih kreslenikivKreslenik dlya elektromontazhu rekomenduyetsya vikonuvati v tomu zh masshtabi sho i kreslenik dlya mehanichnogo skladannya Na kresleniku dlya elektromontazhu sho vikonuyutsya za variantom B abo V zobrazhuyut skladovi chastini sho vstanovlyuyutsya pri elektromontazhi i miscya priyednannya providnikiv sucilnimi osnovnimi liniyami skladovi chastini sho vstanovleni do elektromontazhu obstanovku sprosheno i sucilnimi tonkimi liniyami Obstanovku zobrazhuyut neprozoroyu Na elektromontazhnomu kresleniku za variantom V zobrazhuyut obstanovku neobhidnu tilki dlya viznachennya misc vstanovlennya i priyednannya skladovih chastin sho vstanovlyuyutsya pri elektromontazhu Yaksho skladova chastina ye elementom elektrichnoyi principovoyi shemi virobu to na yiyi zobrazhenni abo bilya nogo perevazhno nad nim abo pravoruch nanosyat pozicijne poznachennya prisvoyene comu elementu na shemi Yaksho skladova chastina sho ye elementom elektrichnoyi principovoyi shemi virobu povinna buti pidibrana pri jogo regulyuvanni to na kresleniku pozicijne poznachennya cogo elementa nanosyat zi znakom napriklad R16 a v tehnichnih vimogah kreslenika pomishayut vkazivku po tipu Pidbirayut pri regulyuvanni Yaksho skladovi chastini virobu roztashovani na stinkah sho znahodyatsya v riznih ploshinah to pri vikonanni kreslenika za variantom B abo V dopuskayetsya zobrazhuvati stinki rozgornutimi u ploshini kreslenika pri comu na nomu bilya vidpovidnogo miscya zobrazhennya pomishayut napis Stinka rozvernuta Providnik provid kabel dzhgut shinu zobrazhayut zgidno z vimogami GOST 2 414 75 Pri umovnomu zobrazhenni providnikiv yih vigini v miscyah zlittya ta rozgaluzhennya linij sho zobrazhayut odinichni droti grupi provodiv droti dzhgutiv zhili kabeliv dzhguti ta kabeli zobrazhuyut pryamimi liniyami pid kutom priblizno 45 Peretin providnikiv elektrichno ne spoluchenih mizh soboyu slid zobrazhuvati pryamimi liniyami pid kutom priblizno 90 Yaksho neobhidno pokazati vzayemne roztashuvannya dvoh providnikiv sho perehreshuyutsya zobrazhenih umovno to liniyu yaka zobrazhaye providnik sho prokladayetsya zverhu viginayut dugoyu v misci peretinu Liniyu sho zobrazhaye providnik kotra perehodit z odnogo vidu abo arkusha na inshij obrivayut perevazhno za mezhami obrisiv virobu blizko miscya obrivu vkazuyut poznachennya prisvoyene liniyi i poznachennya vidu abo poznachennya vidu ta nomer arkusha na yakomu pokazano prodovzhennya liniyi Liniyi sho zobrazhuyut providniki sho priyednuyutsya do bagatokontaktnogo virobu dozvolyayetsya ne dovoditi do zobrazhen kontaktiv i zakinchuvati na liniyi sho zadaye zovnishni obrisi virobu Vkazivki pro priyednannya providnikiv do kontaktiv privodyat v comu vipadku odnim iz takih sposobiv bilya kontaktiv pokazuyut kinci linij sho zobrazhayut priyednani providniki i vkazuyut poznachennya providnikiv bilya zobrazhennya bagatokontaktnogo virobu pomishayut tablicyu z nomerami kontaktiv i poznachennyami providnikiv Elektrichne z yednannya sho zdijsnyuyetsya payannyam abo zvaryuvannyam zobrazhuyut krapkoyu diametrom vid 1 5S do 3S de S tovshina sucilnoyi osnovnoyi liniyi prijnyata na kresleniku Pravila zapovnennya specifikaciyiPri zapisu v specifikaciyu skladovoyi chastini sho ye elementom elektrichnoyi principovoyi shemi virobu v grafi Primitka vkazuyut pozicijne poznachennya prisvoyene comu elementu na shemi Yaksho u specifikovanij virib vhodit dekilka skladovih chastin yaki ye riznimi elementami shemi napriklad rezistor MLT 0 5 100 Om 5 TU 11 85 OZhO 467 180 ye oporami R3 R4 R9 i R12 to v grafi Primitka u vidpovidnomu ryadku pererahovuyut u poryadku zrostannya pozicijni poznachennya elementiv Pri comu pozicijni poznachennya elementiv z poslidovnimi poryadkovimi nomerami vkazuyut na kshtalt R8 R12 Dodatkovimi rozdilami specifikaciyi virobu z elektromontazhem u zagalnomu vipadku ye Skladalni odinici Detali Standartni virobi Inshi virobi Materiali Poznaki providnikivNa kresleniku dlya elektromontazhu vsi providniki odinichni droti dzhguti zhili kabeliv providniki dzhgutiv povinni mati poznachennya prisvoyeni yim na elektrichnij shemi z yednan Yaksho na virib shema z yednan ne vipushena providniku na kresleniku prisvoyuyut poznaku yake skladayetsya z cifrovoyi poznaki vidpovidnogo kola na elektrichnij principovij shemi znaku defis i poryadkovogo nomera providnika v mezhah kola napriklad 2 1 2 2 Pri vidsutnosti poznak na shemah providniki poznachayut na kresleniku odnim iz takih sposobiv a numeruyut arabskimi ciframi odinichni droti i zhili kabeliv zapisanih v specifikaciyu yak material v mezhah kreslenika zhili kabeliv oformlenih samostijnimi kreslenikami v mezhah kabelyu droti dzhgutiv v mezhah dzhguta b numeruyut arabskimi ciframi elektrichnogo kola v mezhah kreslenika i providniki v mezhah kola poznachennya providnika skladayut z nomera lancyuga znaku defis i nomeri providnika v mezhah lancyuga Tablicya z yednanTablicyu z yednan skladayut u vipadkah koli na kresleniku ne vkazani adresi priyednannya providnikiv abo utrudnene vidshukannya misc priyednannya kinciv providnika Tablicyu z yednan navodyat na kresleniku dlya elektromontazhu i rozmishuyut na pershomu arkushi abo vikonuyut nastupnimi arkushami Yiyi vikonuyut za takoyu formoyu Providnik Poz Zvidki prihodit Kudi nadhodit Dovzhina Primitka U tablici z yednan providniki pererahovuyut za zrostannyam nomeriv u takomu poryadku droti dzhgutiv zhili kabeliv oformlenih samostijnimi kreslenikami zhili kabeliv zapisanih v specifikaciyi yak material odinichni droti Div takozhMontazhnij kreslenik Elektrichna shema pidklyuchennyaPrimitkiDSTU 3321 2003 Sistema konstruktorskoyi dokumentaciyi Termini ta viznachennya osnovnih ponyat GOST 2 102 68 ESKD Vidy i komplektnost konstruktorskih dokumentov v Ukrayini skasovanij vid 01 01 2020 GOST 2 109 73 ESKD Osnovnye trebovaniya k chertezham GOST 2 106 96 ESKD Tekstovye dokumenty GOST 2 413 72 ESKD Pravila vypolneniya konstruktorskoj dokumentacii izdelij izgotovlyaemyh s primeneniem elektricheskogo montazha GOST 2 414 75 ESKD Pravila vypolneniya chertezhej zhgutov kabelej i provodov DzherelaGOST 2 413 72 ESKD Pravila vypolneniya konstruktorskoj dokumentacii izdelij izgotovlyaemyh s primeneniem elektricheskogo montazha