Самовідворотне пророцтво — передбачення, яке фактом свого існування запобігає здійсненню подій, які в ньому передвіщаються. Також відоме як дилема пророка. Являє собою протилежність самовтілюваного пророцтва.
Самовідворотне пророцтво може бути наслідком бунту проти передбачення. Якщо оточення пророцтва зацікавлене в тому, аби воно виявилося хибним, а його виконання залежить від їхніх дій чи бездіяльності, то їхні дії після того, як вони почують передбачення, зроблять його менш утілюваним. Якщо прогноз роблять спеціально з розрахунком на цей результат, його зазвичай називають проявом реверсивної психології чи попередженням. Крім того, працюючи над втіленням передбачення, можна ненавмисно змінити обставини настільки, що пророцтво не зможе справдитися.
Важливо відрізняти самовідворотне пророцтво від самовтілюваного пророцтва, яке передбачає негативний результат. Якщо зроблено пророцтво про негативний вислід, і цей негативний результат досягається внаслідок позитивного зворотного зв'язку, то це самовтілюване пророцтво. Наприклад, якщо група людей вирішує, що не зможе досягнути мети, і як наслідок перестає працювати над її досягненням, їхнє пророцтво справджується. Аналогічним чином, якщо передбачення негативного результату втілюються, але результат є позитивним через негативний зворотний зв'язок унаслідок бунту, то це самовідворотне пророцтво.
Приклади
- Якщо прогнозується економічна криза, споживачі, виробники та влада реагуватимуть, щоб уникнути економічних втрат, розриваючи ланцюг подій, які могли б призвести до кризи.
- Відомо, що біблійний пророк Йона втік і відмовився передати Боже пророцтво про руйнування Ніневії, аби жителі не покаялися, що призвело б до того, що Бог їх пробачив би і не зруйнував місто. Справді, коли Йона врешті-решт справді сповістив жителям Ніневії пророцтво, люди виправилися, і це призвело до того, що пророцтво не здійснилося.
- Проблему 2000 року було заявлено як приклад самовідворотного пророцтва в тому сенсі, що страх перед масовими технологічними збоями, викликаними «перекочуванням» внутрішнього годинника комп'ютерів, стимулював ті самі зміни, які необхідні, щоб уникнути цих збоїв.
- Попереднє анонсування продуктів таким чином, щоб перешкоджати поточним продажам (ефект Осборна), також є прикладом самовідворотного пророцтва.
- Прогнози екологічних проблем іноді коригуються через зміну законодавства чи поведінки і, таким чином, не збуваються.
- Похмурі прогнози епідемій також сприяють змінам, що можуть завадити цим прогнозам справдитися, і, зі свого боку, змушують людей сумніватися в необхідності цих змін, тому що прогнози не справдилися.
Див. також
Примітки
- Hemerijck, Anton; Ben Knapen; Ellen van Doorne (2009). Aftershocks: Economic Crisis and Institutional Choice. Amsterdam University Press. с. 259. ISBN .
- Йона 1:2-3 з Книги пророка Йони
- Йона 3:4-10
- Boudry, Maarten. A strange paradox: the better we manage to contain the coronavirus pandemic, the less we will learn from it. The Conversation (англ.). оригіналу за 10 травня 2020. Процитовано 6 травня 2020.
Посилання
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Samovidvorotne proroctvo peredbachennya yake faktom svogo isnuvannya zapobigaye zdijsnennyu podij yaki v nomu peredvishayutsya Takozh vidome yak dilema proroka Yavlyaye soboyu protilezhnist samovtilyuvanogo proroctva Samovidvorotne proroctvo mozhe buti naslidkom buntu proti peredbachennya Yaksho otochennya proroctva zacikavlene v tomu abi vono viyavilosya hibnim a jogo vikonannya zalezhit vid yihnih dij chi bezdiyalnosti to yihni diyi pislya togo yak voni pochuyut peredbachennya zroblyat jogo mensh utilyuvanim Yaksho prognoz roblyat specialno z rozrahunkom na cej rezultat jogo zazvichaj nazivayut proyavom reversivnoyi psihologiyi chi poperedzhennyam Krim togo pracyuyuchi nad vtilennyam peredbachennya mozhna nenavmisno zminiti obstavini nastilki sho proroctvo ne zmozhe spravditisya Vazhlivo vidriznyati samovidvorotne proroctvo vid samovtilyuvanogo proroctva yake peredbachaye negativnij rezultat Yaksho zrobleno proroctvo pro negativnij vislid i cej negativnij rezultat dosyagayetsya vnaslidok pozitivnogo zvorotnogo zv yazku to ce samovtilyuvane proroctvo Napriklad yaksho grupa lyudej virishuye sho ne zmozhe dosyagnuti meti i yak naslidok perestaye pracyuvati nad yiyi dosyagnennyam yihnye proroctvo spravdzhuyetsya Analogichnim chinom yaksho peredbachennya negativnogo rezultatu vtilyuyutsya ale rezultat ye pozitivnim cherez negativnij zvorotnij zv yazok unaslidok buntu to ce samovidvorotne proroctvo PrikladiYaksho prognozuyetsya ekonomichna kriza spozhivachi virobniki ta vlada reaguvatimut shob uniknuti ekonomichnih vtrat rozrivayuchi lancyug podij yaki mogli b prizvesti do krizi Vidomo sho biblijnij prorok Jona vtik i vidmovivsya peredati Bozhe proroctvo pro rujnuvannya Nineviyi abi zhiteli ne pokayalisya sho prizvelo b do togo sho Bog yih probachiv bi i ne zrujnuvav misto Spravdi koli Jona vreshti resht spravdi spovistiv zhitelyam Nineviyi proroctvo lyudi vipravilisya i ce prizvelo do togo sho proroctvo ne zdijsnilosya Problemu 2000 roku bulo zayavleno yak priklad samovidvorotnogo proroctva v tomu sensi sho strah pered masovimi tehnologichnimi zboyami viklikanimi perekochuvannyam vnutrishnogo godinnika komp yuteriv stimulyuvav ti sami zmini yaki neobhidni shob uniknuti cih zboyiv Poperednye anonsuvannya produktiv takim chinom shob pereshkodzhati potochnim prodazham efekt Osborna takozh ye prikladom samovidvorotnogo proroctva Prognozi ekologichnih problem inodi koriguyutsya cherez zminu zakonodavstva chi povedinki i takim chinom ne zbuvayutsya Pohmuri prognozi epidemij takozh spriyayut zminam sho mozhut zavaditi cim prognozam spravditisya i zi svogo boku zmushuyut lyudej sumnivatisya v neobhidnosti cih zmin tomu sho prognozi ne spravdilisya Div takozhPrimitkiHemerijck Anton Ben Knapen Ellen van Doorne 2009 Aftershocks Economic Crisis and Institutional Choice Amsterdam University Press s 259 ISBN 978 9089641922 Jona 1 2 3 z Knigi proroka Joni Jona 3 4 10 Boudry Maarten A strange paradox the better we manage to contain the coronavirus pandemic the less we will learn from it The Conversation angl originalu za 10 travnya 2020 Procitovano 6 travnya 2020 PosilannyaCatharsis aggression and persuasive influence self fulfilling or self defeating prophecies J Pers Soc Psychol 76 3 367 76 Mar 1999 doi 10 1037 0022 3514 76 3 367 PMID 10101875