Кре́вський за́мок (біл. Крэўскі замак, пол. Zamek w Krewie, лит. Krėvos pilis) — фортифікаційна споруда у Крево (Білорусь) з каменю і червоної цегли, перший повністю кам'яний замок у Великому князівстві Литовському. Пам'ятка архітектури та історії, туристичний об'єкт.
Кревський замок | |
---|---|
54°18′33″ пн. ш. 26°16′56″ сх. д. / 54.3092553055833278° пн. ш. 26.28248869447222447° сх. д.Координати: 54°18′33″ пн. ш. 26°16′56″ сх. д. / 54.3092553055833278° пн. ш. 26.28248869447222447° сх. д. | |
Тип | замок |
Статус спадщини | Державний список історико-культурних цінностей Республіки Білорусь |
Країна | Білорусь |
Розташування | Крево |
Засновник | Гедимін |
Кревський замок (Білорусь) | |
Кревський замок у Вікісховищі |
Об'єкт Державного списку історико-культурних цінностей Республіки Білорусь, № Код: 412Г000602 |
Історія
Один з перших замків у Великому князівстві Литовському, побудований в XIV столітті (є підстави припускати, що будівництво почалося в кінці XIII столітті). Основна частина замку була зведена посеред болотистої заплави, половина оборонних стін зведена на штучно розширеній піщаній дюні.
Засновником Кревського замку традиційно вважають князя Гедиміна. Після нього замком володів Ольгерд Гедимінович. Після його смерті замок, як і всі володіння Ольгерда, перейшов до його сина Ягайла. Він у 1382 році стратив у замку свого дядька Кейстута, боячись його можливої боротьби за владу. У 1385 році Ягайло уклав у замку Кревську унію з Польщею. У 1433 році замком заволодів Свидригайло Ольгердович, литовський княжич, що боровся за владу та виступав проти Кревської унії. У 1503—1506 роках замок кілька разів брали в облогу татари, та замок швидко відновлювали. У 1519 році Кревський замок був захоплений московськими воєводами у ході московсько-литовської війни. З плином часу замок втрачав своє оборонне призначення.
Відомо, що у XVIII столітті замок був у чудовому стані. Після цього почалася його руйнація. Серйозних пошкоджень замок зазнав під час Першої світової війни.
У радянський період в замку проводились археологічні дослідження. До сьогодення Кревський замок зберігся у формі руїн. З 2018 року в замку проводяться реставраційні роботи.
Архітектура
Замок має форму неправильного чотирикутника, обнесеного кам'яними стінами. Північна стіна довжиною 85 м, східна — 108,5 м, південна — 71,5 м, західна — 97,2 м. Товщина стін — 2,5-3 м, висота близько 10-13 м. Стіни до рівня бойової галереї збудовані з польового каменю, на висоті близько 7 м від поверхні по зовнішньому периметру викладені поясом близько 2 м з габаритної цегли. Замок по кутах мав 2 вежі. Північна, Княжа вежа, майже квадратна в плані (18,65 × 17 м) виступає за периметр оборонних стін. У вежі було не менше 4 поверхів і підвал-в'язниця в підставі, переходи між ними існували в товщі стін. По діагоналі від Княжої вежі зсередини до замкових стін була прибудована Мала вежа розмірами 11 × 10,65 м. Стіни до рівня 3 м збудовані з каменю, вище — з цегли. В'їзні ворота знаходилися в південно-східній стороні. На замковому подвір'ї розташовувалася кузня, житлові споруди, був ставок.
Джерела
- Krewo // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego. — Warszawa : Druk «Wieku», 1883. — Т. IV. — S. 666. (пол.). — S. 666—668.
- http://radzima.org/be/miesca/kreva.html [ 4 березня 2016 у Wayback Machine.]
- http://krevo.by/history/legendy/ [ 27 січня 2021 у Wayback Machine.]
Вікіпедія, Українська, Україна, книга, книги, бібліотека, стаття, читати, завантажити, безкоштовно, безкоштовно завантажити, mp3, відео, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, малюнок, музика, пісня, фільм, книга, гра, ігри, мобільний, телефон, android, ios, apple, мобільний телефон, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, ПК, web, Інтернет
Kre vskij za mok bil Kreyski zamak pol Zamek w Krewie lit Krevos pilis fortifikacijna sporuda u Krevo Bilorus z kamenyu i chervonoyi cegli pershij povnistyu kam yanij zamok u Velikomu knyazivstvi Litovskomu Pam yatka arhitekturi ta istoriyi turistichnij ob yekt Krevskij zamok54 18 33 pn sh 26 16 56 sh d 54 3092553055833278 pn sh 26 28248869447222447 sh d 54 3092553055833278 26 28248869447222447 Koordinati 54 18 33 pn sh 26 16 56 sh d 54 3092553055833278 pn sh 26 28248869447222447 sh d 54 3092553055833278 26 28248869447222447Tip zamokStatus spadshini Derzhavnij spisok istoriko kulturnih cinnostej Respubliki BilorusKrayina Bilorus ISO3166 1 alpha 3 BLR ISO3166 1 cifrovij 112 Roztashuvannya KrevoZasnovnik GediminKrevskij zamok Bilorus Krevskij zamok u Vikishovishi Ob yekt Derzhavnogo spisku istoriko kulturnih cinnostej Respubliki Bilorus Kod 412G000602IstoriyaOdin z pershih zamkiv u Velikomu knyazivstvi Litovskomu pobudovanij v XIV stolitti ye pidstavi pripuskati sho budivnictvo pochalosya v kinci XIII stolitti Osnovna chastina zamku bula zvedena posered bolotistoyi zaplavi polovina oboronnih stin zvedena na shtuchno rozshirenij pishanij dyuni Zasnovnikom Krevskogo zamku tradicijno vvazhayut knyazya Gedimina Pislya nogo zamkom volodiv Olgerd Gediminovich Pislya jogo smerti zamok yak i vsi volodinnya Olgerda perejshov do jogo sina Yagajla Vin u 1382 roci strativ u zamku svogo dyadka Kejstuta boyachis jogo mozhlivoyi borotbi za vladu U 1385 roci Yagajlo uklav u zamku Krevsku uniyu z Polsheyu U 1433 roci zamkom zavolodiv Svidrigajlo Olgerdovich litovskij knyazhich sho borovsya za vladu ta vistupav proti Krevskoyi uniyi U 1503 1506 rokah zamok kilka raziv brali v oblogu tatari ta zamok shvidko vidnovlyuvali U 1519 roci Krevskij zamok buv zahoplenij moskovskimi voyevodami u hodi moskovsko litovskoyi vijni Z plinom chasu zamok vtrachav svoye oboronne priznachennya Vidomo sho u XVIII stolitti zamok buv u chudovomu stani Pislya cogo pochalasya jogo rujnaciya Serjoznih poshkodzhen zamok zaznav pid chas Pershoyi svitovoyi vijni U radyanskij period v zamku provodilis arheologichni doslidzhennya Do sogodennya Krevskij zamok zberigsya u formi ruyin Z 2018 roku v zamku provodyatsya restavracijni roboti Krevskij zamok pislya restavraciyi 2020 rik Vezha Krevskogo zamku pislya restavraciyi Krevskij zamok u 1916 ta 1917 rokahArhitekturaZamok maye formu nepravilnogo chotirikutnika obnesenogo kam yanimi stinami Pivnichna stina dovzhinoyu 85 m shidna 108 5 m pivdenna 71 5 m zahidna 97 2 m Tovshina stin 2 5 3 m visota blizko 10 13 m Stini do rivnya bojovoyi galereyi zbudovani z polovogo kamenyu na visoti blizko 7 m vid poverhni po zovnishnomu perimetru vikladeni poyasom blizko 2 m z gabaritnoyi cegli Zamok po kutah mav 2 vezhi Pivnichna Knyazha vezha majzhe kvadratna v plani 18 65 17 m vistupaye za perimetr oboronnih stin U vezhi bulo ne menshe 4 poverhiv i pidval v yaznicya v pidstavi perehodi mizh nimi isnuvali v tovshi stin Po diagonali vid Knyazhoyi vezhi zseredini do zamkovih stin bula pribudovana Mala vezha rozmirami 11 10 65 m Stini do rivnya 3 m zbudovani z kamenyu vishe z cegli V yizni vorota znahodilisya v pivdenno shidnij storoni Na zamkovomu podvir yi roztashovuvalasya kuznya zhitlovi sporudi buv stavok DzherelaKrewo Slownik geograficzny Krolestwa Polskiego Warszawa Druk Wieku 1883 T IV S 666 pol S 666 668 http radzima org be miesca kreva html 4 bereznya 2016 u Wayback Machine http krevo by history legendy 27 sichnya 2021 u Wayback Machine